Francesco Borromini, wybitny architekt dojrzałego baroku wykonał wiele budowli mieszkalnych. W stosunku do klasycyzujących dzieł Gian Lorenzo Berniniego,
jego projekty cechuje malowniczość i dynamizm.

Zadaniem Borrominiego była fasada ogrodowa i liczne partie dekoracyjne wewnątrz Palazzo Spada w Rzymie. Jest to jeden z wielu palazzi i will przebudowanych przez Francesco. Przede wszystkim jednak jego dzieło stanowi mała budowla ogrodowa– słynna, iluzjonistyczna kolumnada. Wydaje się ona być długa aż na 20 metrów, choć mierzy mniej niż połowę tej odległości – 8,6 metra. Znana jest jako Prospettiva,
czyli perspektywa. Na iluzję składają się pochyłe, zbiegające się ściany. Fałszywą perspektywę tworzą też zmniejszające swoją wysokość wraz z oddalaniem się od widza kolumny
oraz bikolumny. W tej doryckiej, ciężkiej, masywnej kolumnadzie widać mistrzostwo Borrominiego w operowaniu ograniczoną przestrzenią. W sklepieniu znajdowały się otwory, rozświetlające wnętrze, później zakryte. Uzyskano efekt przeplatania się partii ciemnych i oświetlonych.

Kolumnada datowana jest na lata 1652-53. Między innymi ze względu na typowe dla tego okresu twórczości Francesco kolumny. Jednakże wcześniej wiązano ją z czasem 20 lat wcześniejszym, latami 1631-32. Wittkower uważał, że jej styl nie jest wbrew pozorom charakterystyczny dla baroku ani nie jest tak bardzo znaczący w karierze Borrominiego. Owa realizacja miała być przeceniana ze względu na swą optyczną iluzję.

Pomysł tej kolumnady wywodzi się ze sceny Teatru Olimpijskiego. Ma jednak również wzory renesansowe – chór kościoła Santa Maria presso Santo Satiro w Mediolanie, wykonany przez Bramantego. To dzieło Borromini musiał widzieć w młodości.
Antonio da Sangallo Młodszy podobnie zaprojektował wejście do pobliskiego Palazzo Farnese.
Jednak iluzja Prospettivy jest znacznie większa. Naukową podstawą tej budowli były prace ówczesnego augustyńskiego matematyka Giovanniego Maria di Bitonto.

Prace zlecone zostały przez kardynała Bernardino Spada, który miał zwyczaj zasięgać rady swego brata Virgilio. Jednocześnie zbierał on pomysły od jednych architektów,
a zlecał je drugim. Jednak Prospettiva wydaje się być oryginalnym pomysłem Borrominiego,
co znajduje poparcie w źródłach – listach kardynała do architekta.
Miniaturowym odpowiednikiem tej kolumnady był 5 lat wcześniejszy ołtarz
z San Paolo Maggiore w Bolonii.

Wyświetleń: 1189