Katalog

Elżbieta Matysiak , 2010-05-24
Krasnystaw

Pedagogika, Referaty

FORMY WSPÓŁPRACY NAUCZYCIEL - UCZEŃ.

- n +

Aktywne włączanie rodziców do współpracy z nauczycielem jest bardzo ważnym elementem w procesie przemian, jakie dokonują się w systemie oświaty. Ażeby ta współpraca przynosiła oczekiwane rezultaty nie tylko rodzice, ale przede wszystkim nauczyciele muszą być świadomi zmiany stylu i charakteru współdziałania.
Warunkiem dobrej współpracy jest ustalenie wspólnych reguł kontaktu. Ustalenie tych reguł wymaga odpowiedzi na pytanie, jak rozumiemy dobro dziecka i jakie w związku z tym spoczywają na nas zadania. Kontakt nauczycieli z rodzicami umożliwia wspólne formułowanie celów szkoły i określanie zadań do wykonania. Wspólne ustalanie celów służy ujednolicaniu oczekiwań. Oczekiwania rodziców zmieniają się, tak jak i rodzice się zmieniają.
Rodzice coraz częściej żądają swobodnego dostępu do szkoły, które w ich opinii proponuje ciekawą i szeroką ofertę edukacyjną jak również rozbudowaną opiekę nad dzieckiem. Bardzo ważną rzeczą w wyrażaniu oczekiwań jest ustalenie, czego oczekują rodzice i jak rozumieją „ włączenie się w życie szkoły, jak rozumieją współpracę”.
Jasne i głośne wyrażenie oczekiwań pomaga rodzicom zrozumieć, z czym borykają się nauczyciele, a nauczycielom zrozumieć i docenić troskę rodziców.
Wychowanie w rodzinie i szkole jest z pewnością tym skuteczniejsze, im mocniej opiera się na współdziałaniu nauczycieli i rodziców. O słuszności tego stwierdzenia nie trzeba w zasadzie nikogo przekonywać. Zarówno nauczyciele, jak i rodzice odczuwają w większym lub mniejszym stopniu potrzebę nawiązywania wzajemnych kontaktów i podejmowania współpracy dla dobra dzieci. Należy stwierdzić również, iż rodzina stanowi naturalne środowisko wychowawcze dzieci i młodzieży. Stanowi integralną część każdego społeczeństwa; stanowi jego najmniejszą, a zarazem podstawową komórkę.
Wychowawczej działalności rodziny nie jest w stanie zastąpić żadne inne środowisko ze względu na typ więzi łączących z rodziną oraz obyczajowo i społecznie usankcjonowany fakt konieczności jej posiadania.
Niektóre rodziny obszerne sfery oddziaływań pozostawiają szkole lub innym instytucjom, wychodząc z założenia, że należy to wyłącznie do ich obowiązków. Bez udziału i wsparcia rodziny nikt nie wpoi dziecku zasad moralnych, którymi będzie się ono zawsze w życiu konsekwentnie kierowało. Największe starania szkoły mogą okazać się daremne, jeżeli dom nie będzie zainteresowany nauka dziecka i osiąganymi w niej postępami.
Nauczyciel, najbliższy partner rodziców w złożonym i trudnym procesie kształcenia i przygotowania do życia młodego pokolenia, musi posiadać dobrą orientacje w ogólnej problematyce współczesnej rodziny. Nie od dziś, zakłada się, że jednym z istotnych czynników efektywności
dydaktyczno- wychowawczej szkoły jest dobra znajomość wychowanka i jego środowiska rodzinnego.
Rodzina i szkoła to więc dwa podstawowe środowiska wychowawcze dziecka mające decydujący wpływ na prawidłowy rozwój jego osoby, w związku z czym bardzo ważna jest właściwa współpraca pomiędzy nimi. Współdziałanie nauczycieli i rodziców jest jednym z istotnych czynników prawidłowego funkcjonowania szkoły i rodziny. Warunkuje harmonijny rozwój uczniów. Wpływa zarówno na ich postępy w nauce, jak i w zachowaniu. Daje równe szanse ciągłego doskonalenia się nauczycieli i rodziców jako wychowawców odpowiedzialnych za wielostronny rozwój dzieci i młodzieży.
Na obecnym etapie rozwoju kultury i społeczeństwa ani szkoła, ani rodzina nie mogą spełniać swych funkcji bez ścisłego współdziałania, to znaczy bez systematycznej i zorganizowanej współpracy domu i szkoły. Efektywność pracy wychowawczej zależy w znacznym stopniu od form i metod współdziałania.
Współdziałanie wychowawcy klasy i rodziców rozumiane zwykle jako "wykonywanie przez nich wspólnych działań służących dobru i pomyślności poszczególnych uczniów i ogółu klasy." W praktyce szkolnej obejmuje ono działania wychowawcy z rodzicami dotyczące nauki dziecka, kształcenia określonych umiejętności, postaw, zdobywania wiedzy, a także wzajemną wymianę informacji o dziecku oraz zaangażowanie rodziców do aktywnego udziału w życiu klasy i szkoły.
Aby takie współdziałania były w ogóle możliwe, muszą być przestrzegane określone zasady współpracy:
1. zasada pozytywnej motywacji, gdyż nieodzownym warunkiem skutecznego współdziałania nauczyciela wychowawcy i rodziców jest dobrowolny i chętny w nim udział;
2. zasada partnerstwa- postulująca równorzędne prawa i obowiązki wychowawcy i rodziców, aby żadna ze stron nie czuła się mniej wartościowa od drugiej;
3. zasada wielostronnego przepływu informacji- zakładająca konieczność uruchomienia różnych źródeł porozumienia między nauczycielem a rodzicami (wielokierunkową wymianę opinii zarówno między nauczycielami a rodzicami, jak i samymi nauczycielami i samymi rodzicami);
4. zasada jedności oddziaływań- przypominająca o konieczności realizowania przez szkołę i rodzinę zgodnych ze sobą celów wychowania;
5. zasada aktywnej i systematycznej współpracy- uwydatniająca potrzebę czynnego i stałego zaangażowania wychowawcy klasy i rodziców w wykonywaniu poszczególnych działań w ramach współpracy nie wykluczającą jednak różnego stopnia zaangażowania i systematyczności partnerów współdziałania.
Współpraca nauczyciela z rodzicami przybiera różne formy. Najogólniej można je podzielić na:
• zbiorowe,
• indywidualne
Wśród form zbiorowych wyróżnia się:
1. spotkania robocze zwane często zebraniami rodziców, a starej nomenklaturze szkolnej wywiadówkami, należą do tradycyjnych form współdziałania szkoły i domu. Organizowane są zazwyczaj dla rodziców uczniów jednej klasy i odbywają się nie częściej niż 4-6 razy w ciągu roku szkolnego, a na celu mają omówienie różnych spraw organizacyjnych klasy, osiągnięć szkolnych uczniów; zapoznanie rodziców z treściami programu nauczania oraz metodami jego realizacji; informowanie rodziców o sprawach wychowawczych klasy.
2. spotkania towarzyskie- organizowane przez wychowawcę klasy, są niezbędnym uzupełnieniem spotkań o charakterze roboczym. Umożliwiają Ne rodzicom przekonanie się iż życie w szkole wcale nie jest monotonne i nie sprowadza się wyłącznie do nauki czy też do wyścigów w zdobywaniu coraz lepszych ocen. Dla wielu rodziców to jeszcze jedna okazja do lepszego poznania swych dzieci i panującej w szkle atmosfery. Należycie zorganizowane spotkania mogą być również niewątpliwym momentem relaksu, dostarczającym niemało przeżyć i wzruszeń emocjonalnych. Można wymienić następujące rodzaje spotkań o charakterze towarzyskim:
a. spotkania okolicznościowe np. przy kawie lub przy herbacie mają wiele elementów wspólnych ze spotkaniami roboczymi. Zwołuje się je z inicjatywy nauczyciela lub rodziców. Powody, dla których urządza się spotkania okolicznościowe mogą być różne. Często zdarza się , że życie szkoły podsuwa konieczność ich zaaranżowania. Nierzadko są przedłużeniem spotkań roboczych. Powodem spotkań może być również dążenie nauczyciela do zjednoczenia sobie rodziców, którzy są uprzedzeni do szkoły lub zbyt mało troszczą się o swoje dzieci. Najbardziej czynnymi rozmówcami podczas tych spotkań są sami rodzice. Nauczyciel staje się równorzędnym partnerem rodziców. Spotkania te mają charakter towarzyski i kameralny.
b. Spotkania z okazji uroczystości i imprez klasowych są inicjowane i organizowane przeważnie przez wychowawcę kolasy przy pomocy uczniów. Współorganizatorami niejednokrotnie są także rodzice. Dogodną sposobnością do przygotowania i urządzenia tego rodzaju spotkań w klasie stwarzają różnego typu święta i rocznice ważnych wydarzeń. Każde takiego typu spotkanie jest próbą zaprezentowania przez uczniów swych zdolności i umiejętności. Dzięki temu są one jednocześnie bardziej lub mniej udanym przeglądem możliwości ogółu klasy i poszczególnych uczniów. Niejednokrotnie stwarzają również okazje ujawnienia u nich nie znanych dotąd zainteresowań, uzdolnień, umiejętności. Chodzi głównie o to , aby mając możliwość publicznego występowania przed rodzicami, uczniowie nabrali większego zaufania i wiary we własne siły, a rodzicom dostarczyli pozytywnych wzruszeń i umożliwili im zaobserwowanie swych dzieci w nowej sytuacji, tak odmiennej od codziennych warunków życia klasy.
c. Spotkania z okazji uroczystości i imprez ogólnoszkolnych maja raczej ograniczony zasięg oddziaływania, choćby z tego powodu, iż z reguły występują na nich aktywnie tylko uczniowie bardziej uzdolnieni i utalentowani lub po prostu bardziej odważni i ambitni. Natomiast ogromna większość uczniów uczestniczy w nich w roli biernego obserwatora. Niemniej jednak i te spotkania pełnią doniosłą role wychowawczą. Przede wszystkim uatrakcyjniają monotonne Zycie szkoły i wprowadzają w nie wyraźne psychiczne odprężenie. Dla niektórych rodziców są niejednokrotnie dopingiem do większej niż dotąd troski o własne dzieci po to, aby dopomóc im wyrabianiu i pogłębianiu zdolności specjalnych i umiejętności praktycznych.
3. spotkania z ekspertem, odbywające się z udziałem specjalnie zaproszonej na nie osoby udzielającej rodzicom pomocy w sprawach wykraczających poza kompetencje zawodowe wychowawcy klasy, przybierające często formę:
a. spotkań dotyczących trudności wychowawczych, w których mogą brać udział rodzice wszystkich uczniów danej klasy lub kilku klas (mogą oni przedstawiać swoje problemy lub zadawać pytania ekspertowi);
b. spotkań poświęconych pedagogizacji rodziców, które maja miejsce na ogół w ramach spotkań ogólnoszkolnych, a ich przebieg może przybrać charakter prelekcji bądź konferencji (w roli prelegenta mogą wystąpić np. psycholodzy, pedagodzy, sędziowie dla nieletnich, lekarze i In.).
Indywidualne formy współdziałania nauczycieli i rodziców są uzupełnieniem i wzbogaceniem ich zbiorowych kontaktów.
Ich tematem są nie tyle sytuacje wychowawcze czy życiowe ogółu uczniów danej klasy czy szkoły, ile różne sprawy związane z każdym z nich oddzielnie. Podczas tych spotkań można poddać głębszej refleksji i analizie sposoby zachowania się konkretnego ucznia, warunki jego życia w domu, powodzenia lub niepowodzenia w szkole, trudności wychowawcze jakie sprawia.
Kontakty w "cztery oczy" stanowią duża pomoc w ustaleniu właściwego postępowania z danym uczniem i unikaniu błędów na jakie są narażeni w swojej pracy zarówno nauczyciele jaki i rodzice.



Zalicza się do nich:
a. konsultacje pedagogiczne, mające na celu wspólne poszukiwanie rozwiązań trudnych sytuacji, jakie niejednokrotnie zdarzają się w procesie wychowania i uczenia się przez nauczycieli i rodziców. Konsultacje pedagogiczne to w gruncie rzeczy nic innego, jak prowadzenie rozmów na temat wychowania i uczenia się.
b. wizyty domowe, których celem jest bliższe i bezpośrednie poznanie warunków w jakich żyją uczniowie oraz nawiązanie osobistego kontaktu ze wszystkimi członkami rodziny. Mają więc ogromne znaczenie wychowawcze. Przede wszystkim pozwalają nauczycielowi lepiej zrozumieć ucznia. Poza tym wizyty domowe mogą znacznie przyczynić się do wyjaśnienia ewentualnych niedomówień i przełamania wzajemnej nieufności między nauczycielami i rodzicami.
c. kontakty korespondencyjne, polegające na pisemnym porozumiewaniu się i są interesującym rodzajem indywidualnych form współdziałania nauczycieli i rodziców. Stanowią niewątpliwie istotne uzupełnienie zarówno konsultacji pedagogicznych, jaki i wizyt domowych. Nie zawsze bowiem istnieją realne możliwości kontaktów bezpośrednich. Do najczęściej spotykanych indywidualnych form kontaktów korespondencyjnych należy:
o dzienniczek ucznia w obecnej jego postaci służy przede wszystkim informowaniu rodziców o otrzymanych przez dziecko ocenach. Części dzienniczka, poświęconej korespondencji nauczycieli z rodzicami, dobrze jest wpisywać rożne korzystnie świadczące o uczniach postrzeżenia i uwagi. Negatywnych postrzeżeń i uwag należy raczej unikać. Dzienniczek nie jest bowiem "książką skarg i zażaleń" i być nią nie powinien. Należycie pełni funkcje wychowawczą, gdy nie szczędzi się w nim pozytywnych stwierdzeń pod adresem uczniów.
o listy do rodziców mają te zaletę, że nauczyciele mogą z łatwością nawiązać z opiekunami dziecka kontakt pośredni, który niekiedy jest jedynym możliwym. Są przecież rodzice, którzy z przyczyn obiektywnych nie są w stanie bezpośrednio skontaktować się ze szkołą. Wyróżniamy dwa rodzaje listów do rodziców:
listy otwarte o tematyce wychowawczej, które maja na celu pedagogizacje rodziców. Dotyczą zagadnień z pedagogiki, psychologii- uwzględniają zainteresowania rodziców oraz potrzeby uczniów w zakresie opieki i wychowania.
listy omawiające postępy nauce i zachowaniu danego ucznia. Wysyłane są na ogół sporadycznie i to przeważnie do rodziców, z którymi kontakt jest niemożliwy lub bardzo utrudniony.
o kartki z ocenami z poszczególnych przedmiotów nauczania i sprawowania stanowią również formę kontaktów korespondencyjnych nauczycieli i rodziców. Stosowane są najczęściej w trakcie spotkań roboczych, czyli tzw. wywiadówek.
d. rozmowy telefoniczne stosowane są raczej sporadycznie. W niektórych wypadkach jednak okazują się wręcz koniecznością.
Istnieją różne sytuacje losowe, o których najszybciej powiadomić stronę zainteresowaną telefonicznie. Wymienia się dwa rodzaje rozmów telefonicznych:
o rozmowy, których celem jest okolicznościowa wymiana informacji uczniu. Dotyczą wypadków losowych, postępów i niepowodzeń w nauce, zachowań zasługujących na uznanie lub dezaprobatę, ważniejszych wydarzeń w życiu szkolnym i rodzinnym.
o rozmowy służące udzieleniu porad w sprawach wychowawczych. Są to rozmowy rodziców ze specjalistami od problematyki wychowawczej dyżurującymi w szkole lub poza nią. Tego typu rozmowy telefoniczne umożliwiają wszystkim rodzicom zwrócenie się z prośbą o rade i o to często w sposób niejako anonimowy, co pomaga przełamać nieśmiałość.


Wyświetleń: 3869


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.