„Oda do młodości” A .Mickiewicza jako manifest pokoleniowy romantyków.
Dokonaj analizy i interpretacji utworu, biorąc pod uwagę również te jego elementy, które świadczą o dokonującym się przełomie światopoglądowym poety.

Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy;
Młodości! dodaj mi skrzydła!
Niech nad martwym wzlecę światem
W rajską dziedzinę ułudy:
Kędy zapał tworzy cudy,
Nowości potrząsa kwiatem
I obleka w nadziei złote malowidła.
Niechaj, kogo wiek zamroczy,
Chyląc ku ziemi poradlone czoło,
Takie widzi świata koło,
Jakie tępymi zakreśla oczy.
Młodości! ty nad poziomy
Wylatuj, a okiem słońca
Ludzkości całe ogromy
Przeniknij z końca do końca.
Patrz na dół - kędy wieczna mgła zaciemia
Obszar gnuśności zalany odmętem;
To ziemia!
Patrz, jak nad jej wody trupie
Wzbił się jakiś płaz w skorupie.
Sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem;
Goniąc za żywiołkami drobniejszego płazu,
To się wzbija, to w głąb wali;
Nie lgnie do niego fala, ani on do fali;
A wtem jak bańka prysnął o szmat głazu.
Nikt nie znał jego życia, nie zna jego zguby:
To samoluby!
Młodości! tobie nektar żywota
Natenczas słodki, gdy z innymi dzielę:
Serca niebieskie poi wesele,
Kiedy je razem nić powiąże złota.
Razem, młodzi przyjaciele!...
W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele;
Jednością silni, rozumni szałem,
Razem, młodzi przyjaciele!...
I ten szczęśliwy, kto padł wśród zawodu,
Jeżeli poległym ciałem
Dał innym szczebel do sławy grodu.
Razem, młodzi przyjaciele!...
Choć droga stroma i śliska,
Gwałt i słabość bronią wchodu:
Gwałt niech się gwałtem odciska,
A ze słabością łamać uczmy się za młodu!
Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze,
Ten młody zdusi Centaury,
Piekłu ofiarę wydrze,
Do nieba pójdzie po laury.
Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga;
Łam, czego rozum nie złamie:
Młodości! orla twych lotów potęga,
Jako piorun twoje ramię.
Hej! ramię do ramienia! spólnymi łańcuchy
Opaszmy ziemskie kolisko!
Zestrzelmy myśli w jedno ognisko
I w jedno ognisko duchy!...
Dalej, bryło, z posad świata!
Nowymi cię pchniemy tory,
Aż opleśniałej zbywszy się kory,
Zielone przypomnisz lata.
A jako w krajach zamętu i nocy,
Skłóconych żywiołów waśnią,
Jednym "stań się" z bożej mocy,Świat rzeczy stanął na zrębie;
Szumią wichry, cieką głębie,
A gwiazdy błękit rozjaśnią -
W krajach ludzkości jeszcze noc głucha:
Żywioły chęci jeszcze są w wojnie;
Oto miłość ogniem zionie,
Wyjdzie z zamętu świat ducha:
Młodość go pocznie na swoim łonie,
A przyjaźń w wieczne skojarzy spójnie.
Pryskają nieczułe lody
I przesądy światło ćmiące;
Witaj, jutrzenko swobody,
Zbawienia za tobą słońce!

Model odpowiedzi
1 Okoliczności powstania utworu;
- 1820- trwa „walka klasyków z romantykami’
- rodzi się nowa epoka w literaturze polskiej
- działa Towarzystwo Filomatów.
- utwór skierowany do przyjaciół filomatów
2. Forma utworu : oda
- utwór liryczny, popularny w literaturze antycznej
- sławiący ideę, wydarzenie lub czas
- wzniosłość tematu i stylu,
3.Sytuacja liryczna:
- liryka wyznania (pierwszoosobowa) połączona z liryka apelu(zwrotu do adresata)
- utożsamienie się podmiotu lirycznego ze zbiorowością „ młodych”
- adresat wypowiedzi- młodzi ( ale w znaczeniu ideowym)
4.. Oda jako manifest młodego pokolenia:
- krytyka starego świata i bunt wobec jego porządku
- oskarżenie przedstawicieli tego świata o egoizm,
- oskarżenie przedstawicieli tego świata o zgodę na zło , ciemnotę i krzywdę
- wysławienie(apoteoza) młodości jako pierwiastka boskiego , zmieniającego oblicze ludzkości
- nawoływanie do budowy nowego świata
- wskazanie ideałów młodości: braterstwa, jedności w działaniu, poświęcenia w walce
- wiara w siłę młodości, zapal w działaniu
- wizja rodzącego się nowego świata
5. Pierwiastki oświeceniowe Ody;
- klasyczna forma
- hasło działania we wspólnocie
- powoływanie się na ideały oświecenia- walka z przesądami i ciemnotą
6. Pierwiastki romantyczne Ody;
- ekspresyjność obrazowania
- emocjonalizm wypowiedzi( liczne wykrzyknienia)
- rewolucyjność haseł zburzenia starego porządku świata
- przełamanie oświeceniowego racjonalizmu na rzecz „poznania sercem’
- podważenie możliwości poznawczych „chłodnego rozumu”
- przezwyciężenie oświecenia
7. Wskazanie i wyjaśnienie kontekstów:
- mitologicznego( aluzje do postaci Heraklesa)
- politycznego( np. aluzje do pokongresowego porządku w Europie)
- literackiego( związek Ody z balladami)
8. Wnioski:
- pełne: Oda utworem przełomowym, zwiastującym nadejście nowej formacji kulturowej (romantyzmu) oraz świadectwem tworzenia się nowej wizji świata i teorii epistemologicznych; Ścieranie się pierwiastków oświeceniowych i romantycznych obrazem dojrzewania światopoglądowego młodego romantycznego poety.
- częściowe: Oda utworem przełomu i świadectwem tworzenia się nowej wizji świata;
ścieranie się pierwiastków ośw. i romant. dowodem dojrzewania poety
- próba wnioskowania : np. stwierdzenie ,że Oda to utwór programowy(1 arg.)

Wyświetleń: 5770