Katalog Barbara Antropik, 2010-08-09 Sokółka Zajęcia przedszkolne, Program nauczania Program koła teatralnego "Entliczek-Pentliczek"PRZEDSZKOLE NR 1 w SOKÓŁCE PROGRAM KOŁA TEATRALNEGO „ENTLICZEK – PENTLICZEK" Opracowany przez mgr BARBARĘ ANTROPIK Sokółka 2008 WSTĘP Silna wrodzona potrzeba fikcji i fantastycznego przekształcania rzeczywistego świata, tęsknota dziecka do tego, aby być kimś, aby czynnie uczestniczyć w wielkiej, fantastycznej przygodzie – stanowi wdzięczne pole do kształtowania wrażliwości estetycznej, moralnej i społecznej. Janina Awgulowa Zabawy teatralne to ważny element pracy pedagogicznej przedszkola. Pozwalają one na połączenie wszystkich typów ekspresji dziecięcej: plastycznej, słownej, muzycznej i ruchowej. Teatr, będący z natury rzeczy syntezą sztuk, wykorzystuje wszystkie środki wyrazu artystycznego charakterystyczne dla różnych rodzajów twórczości. Dziecko w wieku przedszkolnym ma naturalną potrzebę wyrażania się w różnych formach ekspresji: w mowie, ruchu, geście, rysunku, śpiewie. Z uwagi na to, że w przedszkolu prowadzone są zajęcia aktywizujące spontaniczną kreatywność dzieci, zabawa w teatr może być najbardziej interesującym i wyrazistym efektem tej pracy ujawniającym doświadczenia i osiągnięcia dzieci. Teatr jest dla dzieci rzeczywistością wyjątkową, w której wszystko może się zdarzyć a odtwórca roli ma okazję realizować swoje marzenia, by stać się kimś innym. Wprowadzenie dzieci w świat sztuki poprzez zabawy teatralne przynosi im wiele korzyści, rozwija wyobraźnię, doskonali mowę, która staje się wyrazista i melodyjna, sprzyja umuzykalnieniu, rozwija płynność ruchów oraz zwiększa poczucie własnej wartości. Jest również okazją do wspaniałej zabawy, dającej wiele satysfakcji. Odtwarzanie treści utworu skłania je do zapamiętywania, koncentrowania uwagi na określonej działalności, kulturze mówienia i zachowania się. Podczas zajęć z tej dziedziny przedszkolak może dowiedzieć się, jak powstaje sztuka teatralna i wzbogacić swój słownik o takie pojęcia jak, np. reżyser, rekwizyty, dekoracja, kostiumy, ruch sceniczny, drama czy pantomima. Zabawy w teatr wywierają duży wpływ na postawy moralne dzieci, wyostrzają zmysł obserwacji, kształtują osobowość i rozładowują nagromadzone emocje. Każde dziecko w wieku przedszkolnym pragnie sukcesu i uznania. Właśnie przedszkolne zajęcia teatralne stwarzają ku temu najlepsze warunki. W wychowaniu dziecka trzeba kłaść duży nacisk na przeżycia emocjonalne – uczyć je cieszyć się i smucić, dostrzegać dobro i zło. Dziecko wcielając się w postać przeżywa losy bohaterów literackich, utożsamia się z nimi, często naśladując ich postępowanie. Dziecko jako aktor zdobywa świadomość, że grając kogoś, kim nie jest w rzeczywistości, że odtwarzając różne wymyślone zdarzenia, robi to po to, by lepiej zrozumieć rzeczywistość, w której żyje, że wcielając się w coraz to inne postacie poznaje perspektywy własnego przyszłego życia. Gra aktorska stymuluje „młodego aktora” do większego wysiłku, odwagi, staje się motywacją do nowych wyzwań. Daje też poczucie wartości, godności i nadaje sens twórczej aktywności zarówno dziecka, jak i nauczyciela. Mam nadzieję, że obie strony będą się czuły w tej wspólnej działalności spełnione. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program edukacji teatralnej powstał z myślą o potrzebach Przedszkola Nr 1 w Sokółce, które zgodnie ze swoją misją jest placówką o profilu artystycznym. Zgodnie ze swoimi założeniami najważniejszym zadaniem, jakie ma do spełnienia, poza realizacją zadań edukacyjnych i wychowawczych określonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego jest rozwijanie uzdolnień artystycznych swoich wychowanków poprzez różnorodne formy aktywności twórczej. W pracy z dziećmi już od dawna zwracam uwagę na edukację teatralną jako jeden ze sposobów rozwijania inwencji twórczej dzieci. Działalność artystyczną nasze przedszkole prowadzi już od kilku lat. Przedszkole aktywnie uczestniczy i prezentuje osiągnięcia swoich wychowanków na terenie placówki dla rodziców, w najbliższym środowisku przedszkola oraz na terenie miasta Sokółka. Program koła teatralnego „Entliczek-Pentliczek” zawiera cykl zajęć dotyczących tworzenia widowiska teatralnego. Celem jest zapoznanie dziecka ze sztuką teatralną, poznanie środków wyrazu artystycznego stosowanych w teatrze, kształcenie umiejętności dramatycznych podczas zabaw twórczych, wprowadzenie elementów gry aktorskiej w tworzonych przez grupę inscenizacjach i widowiskach teatralnych, zakończonych występem przed publicznością na prawdziwej scenie. Program koła teatralnego jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego zatwierdzoną przez MENIS /Rozporządzenie z dnia 26 lutego 2002r. i powstał w oparciu o „ABC Program XXI wieku” autorstwa Anny Łada-Grodzickiej, Ewy Bełczewskiej, Maryli Herde, Elżbiety Kwiatkowskiej i Joanny Wasilewskiej /nr dopuszczenia DKW-4013-1/00/. Treści programowe mogą być wplecione podczas zajęć edukacyjnych w ramach bloków tematycznych lub też w połączeniu z dodatkową godziną wynikającą z aktualnych potrzeb nauczycielki i dzieci. W zajęciach mogą uczestniczyć dzieci 5-6 letnie /liczba dzieci jest ograniczona/, wyznaczone przez nauczycielkę z grupy, wyrażające chęć uczestnictwa. CELE OGÓLNE: • Rozwijanie dziecięcej wrażliwości na żywe słowo, mówienie w taki sposób, by inni chcieli słuchać. • Nabywanie umiejętności czystej, poprawnej wymowy, właściwej modulacji i siły głosu. • Doskonalenie wyrazistej mowy poprzez dostarczanie wzorów pięknej mowy polskiej /język nauczyciela, teksty w wykonaniu aktorów/. • Wdrażanie do posługiwania się mową poprawną pod względem gramatycznym i fleksyjnym. • Rozwijanie zainteresowań czytelniczych jako źródła wiedzy i przeżyć. • Rozwijanie umiejętności operowania głosem pod względem intonacyjnym. • Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie, współpracy w grupie i odpowiedzialności za efekt końcowy. • Wyrabianie odwagi i śmiałości. • Uwrażliwianie na sztukę, pobudzanie dzieci do działań artystycznych. • Udział w grach i zabawach parateatralnych wyzwalających aktywność ruchową i pantomimiczną dzieci. • Organizowanie dziecięcej zabawy w teatr /przebieranie, pacynki, kukiełki, itp./ • Inscenizowanie krótkich scenek teatralnych, wystawianie przedstawień lalkowych. • Wyrażanie uczuć, nastrojów poprzez różne formy ekspresji. • Udział w przygotowywaniu scenografii, kukiełek, strojów. • Inscenizowanie wierszy zawierających dialogi i materiał do ćwiczeń ortofonicznych. • Inscenizowanie literatury z zastosowaniem gry aktorskiej, kukiełek, pacynek, sylwet, teatrzyku cieni, teatru supełkowego (także z wykorzystaniem nagrań muzycznych). • Zabawy w teatr połączone z tworzeniem własnych tekstów i scenek rodzajowych. • Wykorzystywanie niewerbalnych środków wyrazu: ruchy ciała, rąk, mimika, spojrzenie, uśmiech – nazywanie wyrażanych stanów i emocji. CELE SZCZEGÓŁOWE: • Dziecko posiada podstawową wiedzę o teatrze. • Poznaje nowe słownictwo. • Wzbogaca swoją wyobraźnię. • Uczy się wrażliwości i inwencji twórczej, doskonali pamięć mechaniczną i logiczną. • Posługuje się poprawną polszczyzną. • Uczy się ról społecznych. • Rozwija uzdolnienia aktorskie i muzyczne, potrafi na miarę swoich możliwości odbierać sztukę teatralną. • Uczy się odpowiedzialności i wytrwałości, rzetelności w pracy. • Potrafi zapamiętać tekst rymowany lub pisany prozą. • Poznaje utwory literackie, wzmacnia poczucie własnej wartości. • Chętnie uczestniczy w przedstawieniach teatralnych na terenie przedszkola i poza nim. • Interesuje się różnymi formami teatralnym. • Przełamuje nieśmiałość podczas wyrażania własnych sądów i opinii. • Chętnie podejmuje dodatkowe działania. • Zgodnie współpracuje w grupie. • Posiada wyrobioną postawę otwartości, zadowolenia, aktywności i odporności na niepowodzenia. • Bierze udział w przygotowywaniu plastycznych elementów dekoracji oraz strojów. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW: Realizację zamierzonych celów umożliwi stosowanie odpowiednich metod i form pracy z dziećmi. Metody czynne: • Metoda samodzielnych doświadczeń – stwarzanie dzieciom warunków do zabawy i innych działań, swobodnego wypowiadania się, podejmowania prób, poszukiwania i bezpośredniego przeżywania poprzez zapewnienie kontaktu z literaturą i sztuką. • Metoda zadań stawianych dzieciom do wykonania – pobudzenie aktywności artystycznej dzieci, mobilizowanie ich do skupienia uwagi na temacie związanym z teatrem, skłanianie do podejmowania określonych zadań, pełnienia ról. • Metoda ćwiczeń utrwalających – systematyczne utrwalanie ról, pozytywna motywacja dzieci do samorzutnego utrwalania poznanych czynności i treści. Metody percepcyjne: • Metoda obserwacji i pokazu – oglądanie spektakli teatralnych w wykonaniu aktorów jak też innych dziecięcych grup teatralnych, oglądanie ilustrowanych utworów literackich, percepcja dzieł sztuki teatralnej i muzycznej. Metody słowne: • Swobodna rozmowa, • Dialog, • Opis, • Pogadanka, • Słuchanie czytanych baśni, legend, bajek, • Opowiadanie treści utworów. Metody słowne posłużą do rozwijania procesów poznawczych i poszerzenia zasobu wiadomości o teatrze. Objaśnienia i instrukcje będą towarzyszyły nabywaniu przez dzieci różnych umiejętności oraz zasad współżycia w grupie, a także pobudzaniu uczuć, procesów poznawczych , wyobraźni i motywacji. Posłużą też do przekazania wartości literatury pięknej. Metody aktywizujące: • Drama, • Pantomima, • Pedagogika zabawy, • Gry i zabawy integracyjne, • Aktywność ruchowa. Stosowanie powyższych metod pozwoli na : • Wyposażenie dziecka w wiedzę o teatrze, • Rozbudzenie jego ciekawości na temat różnych form teatralnych, • Przełamanie nieśmiałości podczas wyrażania własnych sądów i opinii, • Chętne podejmowanie dodatkowych działań, • Zgodną współpracę w grupie, • Dziecko stanie się bardziej otwarte, radosne, rozśpiewane, odporne na niepowodzenia. Formy: Główną formą stosowaną podczas zajęć koła teatralnego „Entliczek-Pentliczek” będzie praca w zespole. Osiąganiu założonych celów posłużą też inne , bardziej szczegółowe formy, takie jak: • Zabawy naśladowcze, • Zabawy tematyczne, • Zabawy z elementem dramy i pantomimy, • Improwizacja, • Inscenizowanie ruchem wierszy, piosenek, bajek, opowiadań, baśni, • Udział dzieci w spektaklach i widowiskach teatralnych, • Ćwiczenia dykcji, mimiki, ruchowe, • Śpiew, • Gra aktorska, prace plastyczne (projektowanie i udział w tworzeniu scenografii, kostiumów, zaproszeń, plakatów, itp.). WARUNKI ORGANIZACYJNE • Zorganizowanie w sali kącika teatralnego. • Zebranie odpowiedniej literatury. • Zgromadzenie kaset video i płyt DVD z przedstawieniami teatralnymi oraz płyt CD ze słuchowiskami, baśniami. • Gromadzenie rekwizytów tj.: kukiełek, sylwet, lalek teatralnych, kostiumów, czapek, opasek, sukienek, różnych butów, opasek, wykonanie elementów scenografii itp. • Zaplanowanie uroczystości z udziałem dzieci w celu prezentacji różnorodnych form teatralnych. • Zaplanowanie wycieczki do teatru lalek w celu poznania samego obiektu, jak i pracy ludzi biorących udział w przygotowaniu przedstawień teatralnych. Obejrzenie przedstawienia teatralnego w wykonaniu profesjonalnej gry aktorskiej. • Stwarzanie dzieciom okazji do twórczości plastycznej: wykonywania lalek, masek, rekwizytów, dekoracji, plakatów, itp. • Organizowanie przeglądów teatralnych i udział w konkursach poza placówką. Realizacja programu koła teatralnego zależy głównie od postawy i zainteresowania nauczyciela, który spośród wielu treści zawartych w programie wybierze najbardziej odpowiednie dla swoich wychowanków, uwzględniając przy tym ich osobiste zainteresowania. ETAPY PRACY ZWIĄZANE Z PRZYGOTOWANIEM INSCENIZACJI SCENICZNEJ 1. Wybór utworu. 2. Kilkakrotne czytanie (urozmaicone różnymi dodatkowymi poleceniami) w celu dobrego zrozumienia treści. 3. Ćwiczenia w mówieniu. 4. Podział ról między dzieci z uwzględnieniem cech charakterystycznych przedstawianych postaci. 5. Zapamiętanie ról poprzez ćwiczenie uczenia się na pamięć. 6. Ćwiczenia dykcji: wykorzystanie nagrań artystów recytujących utwory jako wzór pięknego mówienia. 7. Udział dzieci w zaprojektowaniu dekoracji oraz w wyborze piosenek. 8. Wykonanie inscenizacji. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ PROGRAMOWYCH MIESIĄC FORMA ZAJĘĆ SPOSÓB REALIZACJI W R Z E S I E Ń 1. Zabawy integracyjne. 2. Zabawy naprężające i rozluźniające. 3. Zabawy kształtujące koncentrację. 4.Ćwiczenia doskonalące koordynację ruchów. 5. Zabawy kształtujące interpretację głosową. 6. Zabawy ruchowe z elementami gry aktorskiej. 7. Zabawy w kąciku teatralnym. 8. Zabawy logorytmiczne. 9. Zabawy twórcze. 10. Etiuda pantomimiczna. 1. Przykłady zabaw wg metody KLANZA: „Piosenka biednego węża”, „Spokojny taniec”, „Piosenka z ogonka”, „ Hipopotam Hipo”, „Miała baba koguta”, „Jadą, jadą misie”, „Taniec dłoni”, „Telefon”. 2. „Figurki”, „Ślimaki”, „Nakręcane zabawki”, „Chory pajac”, „Manekin”, „Jaskółki”, „Bajka”, „Zabawa w balony”, „Góra lodowa”, „Dzieci leżą na podłodze”. 3.„Wszyscy w szeregu”, „Morze –brzeg”, „Lustro”, „Most”, „Labirynt”, „Slalom”, „Piłeczki i obręcze”, „Tańcząca piłka”, „Zaczarowana obręcz”, „Maszyna do pisania”, „Klaskanie”, „Wszyscy siedzą w kole”, Przypatrz się dokładnie”. 4.„Ósemki”, „Kukiełki”, „Lustro”, „Rzeźbiarz”. 5.„Jesteśmy instrumentami muzycznymi”, „Powtórz wierszyk”, „Chodź do mnie”, „Szczepy indiańskie”, „Wiadomość”, „Wdech – wydech”, „Orkiestra”, „Powiedz wyraźnie”, „Liczymy”, „Wypowiedz zdanie”. 6.„Berek”,„Wszyscy po jednej stronie sali”, „Wojsko”, „Pociągi”, „Pajace”. 7.Inscenizowanie opowiadań wymyślonych przez dzieci. Inscenizowanie wierszy D. Gellner, Jana Brzechwy, J. Tuwima. 8.„Hop-hop, w górę”, „Wesoła kula”, 9„Co się kręci?”, „Komik”, „Ga,ga,Ga”, „Komputer”, „To co mam na myśli”, :Trójkolorowe zadanie”, „Jestem potworem”, „Guzik”„W krainie potworów”, „Straszydełko”, „Najpiękniejszy strach na świecie”- przygotowanie się do konkursu na „Najpiękniejszy makijaż dla Stracha Straszydełka”. 10. „Maski”, „Pokaż, co widzisz?” – dzieci pokazują kolejno za pomocą ruchu, gestu, mimiki czynność przedstawioną na obrazku. P A Ź D Z I E R N I K 1. Zabawy kształtujące wyobraźnię. 2. Teatr żywego aktora. 3. Zabawy i ćwiczenia twórcze. 4. Zabawy pantomimiczne. 5.. Zabawy dramowe. 6. Zabawy i ćwiczenia usprawniające poprawną wymowę. 7. Zabawy plastyczno- konstrukcyjne. 8. Zabawy taneczne i rytmiczne rozwijające twórczą wyobraźnię. 9. Zabawy twórcze. 10. Zabawy logarytmiczne. 1. „Co trzymasz w ręku?”, Zabawy twórcze gazetami – rytmiczne darcie gazet przy muzyce Czajkowskiego, ekspresja ruchowa „Tanie liści”. 2.Etiuda teatralna obrazująca wiersz: „Na straganie” J. Brzechwy. 3.Zabawy przypadkowe zainicjowane przez jedną, dwie osoby, np.: „Rzeźbiarz”, „Roboty”, Figurki”, wymyślanie innego zakończenia bajek. 4.Zadania prostego typu: - „Zapinasz guzik” - „Ubierasz golf” - „Myjesz butelkę” 5. Zabawy dramowe: „W pociągu”, Na spacerze”, „U lekarza”, „W sklepie” 6. Ćwiczenia artykulacyjne i ortofoniczne w oparciu o wiersze J. Tuwima. 7. Wykonanie kukiełek do bajki pt.: „Jaś i Małgosia”- z różnorodnego materiału. 8. Improwizacje taneczne przy muzyce instrumentalnej. Rytmizacja i melodyzacja tekstów związanych z jesienią. 9. „Ga ga ga”, „Komputer”. 10. „Co na to żaba?”, „Klak, klak, pac, pac”. L I S T O P A D 1. Teatrzyk cieni inscenizowany przez nauczycielkę. 2. Zabawy pantomimiczne. 3. Zabawy zręcznościowe przy muzyce. 4. Zabawy kształtujące interpretację głosową. 5. Zabawy plastyczno- konstrukcyjne. 6. Inscenizacja- przygotowanie i wystawienie sztuki. 7. Głośne i wyraźne mówienie. 8. Zabawy z muzyką. 9. Teatr lalek. 10. Improwizacje taneczne. 11. Zabawy twórcze. 12. Zabawy logorytmiczne 1. Teatrzyk cieni pt. „Czerwony Kapturek”. 2. Historyjki typu: „Siadasz przy stole, częstujesz się ciastkiem, słodzisz herbatę, rozsypujesz cukier, co robisz?”, wyrażanie uczuć i nastrojów. 3. Zabawy:„Żyrafa”,„Krople wody”,„Szczepy indiańskie”,„Pociągi”, „Babie lato”, „Śnieżki”, „Z czym kojarzy Ci się tamuzyka?”. 4. Wykonanie elementów scenografii do przedstawienia andrzejkowego. 5. „Zabawa z lusterkiem”, „Dmuchanka”, „Zabawa w oddechy”, „Rozkazy”, „Powtórz bez błędu”. 6. Teatr żywego aktora pt. „Złoty klucz” (źródło: „Z bajkami przez cały rok” ). 7. „Powtórz bez błędu”, „Zabaw z lusterkiem” 8. Swobodne interpretacje taneczne do muzyki dyskotekowej. 9. Teatrzyk kukiełkowy „Jaś i Małgosia” – wystawienie przedstawienia dla dzieci z młodszej grupy. 10. Improwizacje taneczne: „Baletnica” . 11. „To, co mam na myśli”, „Trójkolorowe zadanie”. 12. Tworzenie zagadek z wykorzystaniem onomatopei: „Zaszyfrowane zabawy, zaszyfrowane śpiewanki”. G R U D Z I E Ń 1.Gry dramatyczne z tekstem. 2. Zabawy kształtujące interpretację głosową. 3. Zabawy twórcze. 4. Inscenizacja- przygotowanie i wystawienie sztuki. 5. Ćwiczenie pamięci. 6. Zabawy w kąciku teatralnym. 7. Improwizacja teatralna. 1. „Ułóż bajkę” 2.„Trudne zdanie” 3. Zabawy twórcze: - „Język kosmitów” – tworzenie charakterystycznego języka danej rodziny bajkowej, układanie dialogów, tworzenie improwizacji słownych , mimicznych , ruchowych, - ekspresja ruchowa „Wirujące śnieżynki” przy muzyce Czajkowskiego, - ekspresja słowna „Za co lubimy zimę?”, - ćwiczenia kinestetyczne – przekraczanie linii środkowej – rysowanie oburącz, nosem, językiem itp., ruchy naprzemienne. 4. Etiudy teatralne obrazujące zdarzenie: „Zgubiłem się w dużym mieście” oraz przysłowia: „Gdyby kózka nie skakała, to by nóżki nie złamała”, „Ziarnko do ziarnka a zbierze się miarka”. 5. Teatr żywego aktora pt. „Zimowa czarownica” (źródło: „Teatrzyki dziecięce”- „Deszczowy król”) „Wyliczanki”, „ Klepanki i żarciki”. 6. Zabawy w teatr z wykorzystaniem pacynek i kukiełek – tworzenie własnego tekstu. 7. Improwizacja ruchowa do tekstu bajki muzycznej pt. „Czerwony Kapturek” wg braci Grimm. S T Y C Z E Ń 1. Gry dramatyczne z tekstem. 2. Zabawy kształtujące interpretację głosową. 3. Zabawa kształtująca wyobraźnię. 4. Doskonalenie własnych wypowiedzi. 5. Zabawy w teatr. 6. Zabawy muzyczne rozwijające twórczą wyobraźnię 7. Ekspresja ruchowa. 8. Scenki dramowe. 9. Improwizacje werbalne. 10. Zabawy twórcze. 11. Zabawy logorytmiczne. 1.„Z czym kojarzy ci się ta muzyka?, „Scena z bajek” – odgrywanie scenek za pomocą słów, gestu i mimiki, „W krainie pingwinów”. 2. „Telefon” 3.„Magiczna skrzynia” 4.Samodzielne układanie zdań do obrazka, układanie opowiadań, zabawa w „Plotki”, 5.Teatr żywego aktora pt. „Zaklęty pałac” ( źródło: „Z bajkami przez cały rok”) . 6. Muzykowanie na instrumentach perkusyjnych, przyborach kuchennych, instrumentach wykonanych samodzielnie przez dzieci oraz przyborów niekonwencjonalnych – tworzenia swobodnych tekstów, wyliczanek, melodyzacja i rytmizacja tekstów. 7. Zabawy w parach – „Jestem skałą”, „Rowerkiem”, „Miotłą”, „Kotkiem” itp. 8. „Pożar”, „Niebezpieczne zabawy na lodzie”, „Niebezpieczne zabawy na śniegu”. 9. Improwizacje werbalne: „Co można pomyśleć?” 10. „Jestem potworem”, „Guzik”. 11. „Nie nadepnij śpiącego jeża”. L U T Y 1. Zabawy plastyczno- konstrukcyjne. 2. Zabawy dramatyczne z tekstem. 3. Zabawy kształtujące wyobraźnię. 4. Zabawa dramatyczna w formie opowieści ruchowej. 5. Zabawy taneczne. 6. Rozwijanie myślenia twórczego. 7. Scenki improwizowane. 8.Zabawy twórcze. 9. Zabawy logorytmiczne. 1. „Maski”– wykonanie z papierowego talerza i skrawków materiał. 2. „Pociągi”, „Na nieznanej planecie”. 3. Nasze „teatrałki”- ,„Ruchome ściany”. 4. Zabawa dramatyczna – „Spotkanie w krainie baśni”- „Ballada o uprzejmym rycerzu”. 5. Przygotowanie układu tanecznego:„Twist” (źródło: „Taniec” – muzyka i ćwiczenia dla dzieci. K. Bayer, A. Wacławski). 6. Tworzenie swobodnych tekstów, rymowanek, wyliczanek; wywiad z drzewem, zającem, wróblem. 7. Odegranie scenki balu z baśni pt.„Kopciuszek” 8. „Straszydełko”, „Najpiękniejszy strach na świecie” – przygotowanie się do konkursu na „Najpiękniejszy makijaż dla Stracha Straszydełka” 9. „Szumi las – szumią morskie fale”. M A R Z E C 1. Zabawy kształtujące interpretację głosową. 2. Zabawy plastyczno – konstrukcyjne. 3. Ćwiczenia na kontakt. 4. Zabawy twórcze. 5. Inscenizacja teatralna. 6.Zabawy pantomimiczne. 7.Zabawy taneczne. 8.Muzykoterapia. 9.Improwizacje słowno – ruchowe . 1 „Echo”,„Opowiedz bajkę”. 2 „Kukiełki”- wykonanie z nieużytków. 3 „Spotkanie dotykiem”. 4 „Kalambury – smoki”, „Uszaki, nosaki”. 5 Inscenizacja teatralna na podstawie wiersza J. Tuwima „Spóźniony słowik”, „Okulary”. 6 Zagadki mimiczno – ruchowe „Kim jestem?”, „Co robię?”. 7 „Taniec z szarfami” – improwizacje taneczne przy muzyce instrumentalnej. 8 Naprzemienne podskoki w parach, naśladowanie ruchów, mimiki przy muzyce hinduskiej. 9 „Marzanna” – układanie tekstów związanych z marzanną, rytmizacja i melodyzacja tekstów na instrumentach perkusyjnych. K W I E C I E Ń 1. Wycieczka do teatru w Białymstoku. 2. Ćwiczenia głosu. 3. Gry dramatyczne z tekstem. 4. Zabawy w kąciku teatralnym z rodzicami. 5. Taniec, muzyka i ćwiczenia rozwijające poczucie rytmu i wyobraźnię muzyczną. 6. Improwizacje słowno – ruchowe. 7. Zabawy taneczne. 8. Zabawy twórcze . 1. Oglądanie sztuki teatralnej (w zależności od proponowanego repertuaru) 2. „Orkiestra”,„Samochód”. 3. „Dokończ opowiadanie”, „W lesie”, „W ZOO”, „Na ulicy”, „Pokaż, o czym rozmawialiśmy”. Inscenizowanie opowiadań wymyślonych przez dzieci . 4. Bawimy się wspólnie w „Bajkolandii” (scenariusz zajęcia otwartego z czynnym udziałem rodziców). 5. Przygotowanie układu tanecznego „Wesoły walczyk” (źródło: „Taniec” – muzyka i ćwiczenia). 6. Rytmizacja i melodyzacja tekstów związanych z wiosną, układanie rymowanek. 7. Aerobik – gimnastyczka rytmiczna do muzyki tanecznej. 8. - Tworzenie wspólnych opowiadań na podstawie obrazków. -Układanie swobodnych tekstów, rymowanek – rytmizowanie treści przy użyciu instrumentów perkusyjnych oraz przyborów niekonwencjonalnych. - „Tajemniczy worek”. M A J 1. Teatr żywego aktora wystawiony przez dzieci. 2. Zabawy kształtujące wyobraźnię. 3. Zabawy twórcze. 4. Gry dramatyczne z tekstem. 5.Muzykoterapia. 6. Improwizacje słowno – ruchowe. 1. Przygotowanie przedstawienia pt. „Czerwone kapturki” (źródło: „Zabawa w teatr” Z. Wójcik ,cz.1, ). 2. Etiuda pantomimiczna: „Pokaż, co widzisz?”, „Maski”, „Malowanie obrazu”. 3. Etiudy teatralne obrazujące zdarzenie: „Pożar”, przysłowie: „Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka”. 4. „Rozmowa przez telefon”. 5. Ćwiczenia relaksacyjne przy muzyce i twórczym opowiadaniu (zastosowanie treningu autogennego). 6. Improwizacje słowno- ruchowe do wiersza D. Gellner „Diabełek”. C Z E R W I E C zzz 1. Zabawy w kąciku teatralnym. 2. Zabawa kształtująca koncentrację. 3. Zakończenie roku szkolnego: przygotowanie programu artystycznego w związku z pożegnaniem sześciolatków. 4. Improwizacje teatralne. 5. Zabawy dramowe. 1. Inscenizowanie znanych bajek: „Kot w butach” 2. „Maszyna do pisania” 3. Aerobik – gimnastyka rytmiczna do muzyki tanecznej. Tworzenie układów tanecznych do utworów muzyki poważnej. 4. Improwizacja słowno – ruchowa do tekstu wiersza J. Tuwima „Lokomotywa”. 5. Etiuda pantomimiczna - przedstawianie różnych stanów emocjonalnych za pomocą słów, gestu, mimiki. PRZYKŁADY ZABAW Zabawy i ćwiczenia usprawniające poprawną wymowę 1. ARTYKULACJA ćwiczenia szczęki: -„Zabawa w rybę”- szerokie otwieranie i zamykanie ust ćwiczenia języka: -„Szminka”- przesuwanie wysuniętym językiem wokół otwartych ust od strony wewnętrznej, oblizywanie warg -„Mówiąca ryba wirtualna” powtarzanie zestawu sylab od szeptu do krzyku; wolno i bardzo szybko: da- de- di- do- da ta- te- ti- to- tu ra- re- ri- ro- ru la- le- li- lo- lu dza- dze- dzi- dzo- dzu ćwiczenia warg: „Parskanie”- wypuszczanie powietrza przy zamkniętych ustach „Dmucham na to”- dmuchanie na wyobrażane rzeczy: świecę, piórko, samochód, czołg, bałwana 2. DYKCJA wymawianie samogłosek ustnych: -„Gaworzenie”- wymawianie sylab z każdorazowym przedłużaniem samogłosek Staccato w rytmie punktowym legato płynnie łącząc Ma-ma ta-ta ba-ba maa-ee-oo-uu-ii-yy Bo-bo be-be bu-ba taa-tee-tou-tyi du-du gu-gu zu-zu maaeeoouuiy pa-pa gru-pa pu-pa taateetouiy zu-pa ze-za zo-zo aeouiy no-sa ne-se no-so gro-za gry-zie gro-so ba-ba bie-ga bo-so wymawianie samogłosek nosowych: „Gong”- wymawianie wyrazów z ą na końcu z przedłużaniem jej nosowego brzmienia: Mąą, ćmąą, dmąą, złąą, lgnąą, klnąą, brnąą, mknąą, mnąą, pnąą wymawianie spółgłosek: „Gaworzenie”- wymawianie sylab ze zwróceniem szczególnej uwagi na dźwięczność i bezdźwięczność spółgłosek: be-be-bu pa-pe-pu 3. AKCENT WYRAZOWY Akcent wyrazowy polega na wyróżnieniu jednej z sylab w wyrazie kilkusylabowym przez mocniejsze jej wymówienie. Ćwiczenia z dziećmi dotyczą wyrazów, w których akcentuje się trzecią lub czwartą sylabę od końca wyrazu. 4.AKCENT LOGICZNY Najmocniej wypowiedziany wyraz stanowi akcent logiczny. Np.: Dać ten zeszyt? Daj ten zeszyt! Dać ten zeszyt? Daj ten zeszyt! 5. ODDECH Podczas mówienia na scenie nieodzowne jest stosowanie oddechu przeponowego, w którym klatka piersiowa, rozszerzając się na boki, maksymalnie zwiększa pojemność płuc. 6. GŁOŚNE I WYRAŹNE MÓWIENIE • „Zabawa z lusterkiem” – każde dziecko ma swoje małe, kieszonkowe lusterko. Dzieci obserwują usta nauczyciel, który dokładnie wymawia głoski, sylaby i wyrazy. Patrząc w lusterko, naśladują ruch warg, zębów i języka. Jeśli dziennie poświęcimy na taką zabawę 3-4 minuty, narządy mowy będą elastyczne, a wypowiadane przez dzieci słowa – wyraźne i słyszalne. • „Dmuchanka”– zdmuchiwanie świecy; wyścigi piłeczek pingpongowych. • „Zabawa w oddechy” – A. Nabieramy nosem powietrze i na wydechu powtarzamy wielokrotnie wybraną agloskę („mi, „pa”, „zu”, „le” itp.) B. Wielokrotnie wypowiadamy na wydechu krótki wyraz (np. „koza”, „magia”, lizak”). C. Wypowiadamy na wydechu krótką frazę („Pies i kot”, „Ala ma kota”). • Rozkazy” – dzieci stoją w jednym końcu sali w rozsypce. W przeciwnym końcu stoi tyłem do pozostałych jedno dziecko. Wydaje ono szeptem polecenia całej grupie (np.: „Podnieście ręce”, „Stańcie na jednej nodze”, „Pokręćcie głową” itp.). po każdym poleceniu dziecko sprawdza, czy grupa słyszała jego polecenia. • „Powtórz bez błędu” – celem tej zabawy jest staranne powtórzenie zdania, wypowiedzianego przez nauczyciela. Np.: Dzwonek dzwoni: dzyń, dzyń, dzyń! Szumy- szumią, a szelesty – szeleszczą. Ciocia Klocie przyniosła łakocie. Deszcz dzwoni o szyby. W oknach wiszą wyprasowane firanki. Korale koloru kralowego. Panienki noszą sliczne sukienki. 7. ĆWICZENIE PAMIĘCI • „Wyliczanki” Pan Majewski miał trzy pieski: Czerwony –zielony – niebieski. Raz, dwa, trzy, Kryjesz ty! * Bum – bum, Misia – Bela, Misia –Kasia, kąfacela. Misia – a, Misia – be, Misia – Kasia, ką-fa- Ce! • „Klepanki i żarciki Siała baba mak, Nie wiedziała jak. A dziad wiedział, Nie powiedział, A to było tak…. * Ecie pecie, gdzie jedziecie Ele mele, na wesele! 8. WZBOGACANIE SŁOWNICTWA • Nazywanie przedmiotów, osób i czynności na podstawie obserwacji otoczenia oraz plansz. • Wyszukiwanie obrazka na podstawie nazwy, podanej przez nauczyciela. • Wymienianie cech przedmiotów (poznawanie i stosowanie przymiotników): - zabawa w określanie cech przedmiotów (jabłko, film, lekarstwo, smok) - „Powiedz inaczej” – „Ta babka jest ekstra!- „To piękna kobieta” 9. DOSKONALENIE WŁASNYCH WYPOWIEDZI • Samodzielne układanie zdań do obrazka połączone z próbą układania zdań rozwiniętych (np. zamiast zdania: Motyl lata” należy ułożyć zdanie: „Kolorowy motyl lata nad łąką”). • Samodzielne układanie opowiadań do trzy-, czteroobrazkowych historyjek. • Zabawa w „plotki” - układanie miłych zdań na temat kolegów - układanie niemiłych zdań na temat znanej dzieciom, negatywnej postaci literackiej - opowiadanie na bliski dzieciom temat (np. „Co wczoraj robiłem?, „Ulubione potrawy”) - wypowiedź na abstrakcyjny temat (np. „Jestem czarodziejem i mam kłopoty z czarowaniem lub: „W nocy przez okno wleciał talerz latający”). - dialog z rówieśnikiem na zadany temat: (- „Mam kłopoty z dzieckiem”, „Lubię uprawiać ogródek”) Zabawy ruchowe z elementem gry aktorskiej CEL: dziecko swobodnie porusza się, zna możliwości swojego ciała. „Marsz” - Szybkość (wolniutko, szybko, bieg, zmiana tempa) - Intensywność ( lekko, ciężko, spokojnie, agresywnie) - Sposób chodzenia (ze zgiętymi kolanami, na nogach wyprostowanych, na palcach, na piętach, na całych stopach) Utrudnienia: Np.: na klaśnięcie dzieci idą do tyłu, idą z zamkniętymi oczami, trzymając ręce w górze, itp. „Uczestnicy zabawy chodzą po całej sali” Zwiększa się tempo, każdy chodzi w dowolnym kierunku. Nie wolno zderzać się z innymi osobami. Po chwili zostaje ograniczona przestrzeń. W niezmienionym tempie można poruszać się tylko po jednej stronie sali. Kolejne ograniczenie przestrzeni- zasady zostają takie same-wzrasta stopień trudności. Osoby, które się zderzą, odchodzą na bok. • „Chodzenie po sali, swobodne, w dowolnym kierunku” na umówiony sygnał następuje zmiana tempa. Np. jedno klaśnięcie oznacza tempo przyspieszone, dwa klaśnięcia- tempo zwolnione, trzy klaśnięcia- tempo normalne. Kto się pomyli odpada. „Spotkanie dotykiem” Grupa chodzi po Sali i każdy każdego ma dotknąć prawą dłonią w prawy bark, złapać za prawą kostkę u nogi albo lekko dotknąć czubka głowy, itp. Grupa stoi w kręgu, wyciąga przed siebie ręce i idzie do siebie, do środka; w środku ręce spotykają się, opierają się o siebie. Grupa stoi w kręgu tyłem do siebie, zaczynają iść do środka, spotykają się plecami, każdy znajduje jakieś plecy, aby się na nich oprzeć. „Berek” Uczestnicy zabawy stoją w kole. Jedno dziecko jest berkiem. Berek wybiera sobie osobę, którą zamierza gonić. Powiadamia ją o tym gwałtownym, bardzo wyraźnym spojrzeniem. Uciekający i berek poruszają się po całej sali- pozostałe osoby stoją na swoich miejscach. Gdy berek dotknie uciekającego, zajmuje jego miejsce w kole. Nowy berek w ten sam sposób daje znak osobie, którą zamierza gonić. Inny wariant tej zabawy: Wszyscy dobierają się parami. Jedna z par jest berkiem i uciekającym. Jeżeli berek złapie uciekającego, następuje odwrócenie roli. Uciekający może się jednak uchronić przed berkiem stając przy jakiejś parze, jako osoba trzecia. Pierwsza osoba zostaje wtedy uciekającym. Przy obu zabawach w berka wskazane jest, aby dzieci wydawały głośne okrzyki. „Wszyscy stoją po jednej stronie sali” Wybieramy dziecko, które przechodzi na przeciwległą stronę sali. Jego zadaniem jest wydawanie różnych dźwięków, na które pozostałe dzieci muszą reagować. Ten sam dźwięk w każdym uczestniku wywołuje różne uczucia. Dając im wyraz dzieci zbliżają się do prowadzącego. Poszczególne dźwięki mogą odczytywać jako polecenie: zatrzymania się, cofnięcia, zrobienia kroku do przodu, obrotu, itp. Kto pierwszy dotrze do prowadzącego, zamienia się z nim i zabawa zaczyna się od nowa. ”Zadania”- uczestnicy zabawy chodzą po sali prowadzący podaje zadania, dzieci muszą je wykonać: - „Niesiemy ciężki plecak” - „Spacerujemy przy silnym wietrze, każdy trzyma ogromny balon w ręce” - „Przejście po błocie” - „Przejście po rozżarzonym węglu” - „Wchodzimy pod górę” Zabawy zręcznościowe przy muzyce CEL: dziecko dostosuje ruchy do słyszanego rytmu. „Krople wody” Uczestnicy zabawy, rozproszeni po sali, siedzą lub stoją. Mają za zadanie wyobrazić sobie, że tuż przed nimi, co chwilę kapie z góry woda. Kapaniu towarzyszą uderzenia w dzwonki. Na umówiony sygnał wszyscy podstawiają ręce pod kapiące krople. Tempo ich ruchów musi być zgodne z tempem akompaniamentu. „Babie lato” Uczestnicy zabawy stoją w dowolnym miejscu- przodem do osoby prowadzącej. Mają wyobrazić sobie, że z ich prawej strony znajduje się na podłodze długa nić babiego lata. Na dźwięk fletu lub cichego uderzenia w gong, schylają się delikatnie, ujmują palcami prawej dłoni, wyimaginowaną nić, wolnym ruchem przenoszą ją na swoją prawą stronę i kładą na podłodze. Czynność powtarzają lewą ręką i nić zostaje przeniesiona na poprzednie miejsce. „Śnieżki” Wszyscy siedzą ze skrzyżowanymi nogami w rzędzie-jedno za drugim. Uderzenie w gong lub inny instrument perkusyjny, będzie oznaczało rzut śniegową kulą z jednej strony rzędu. Wszystkie dzieci wychylają się jednocześnie w bok, aby uniknąć uderzenia śniegową kulą. Następny sygnał będzie oznaczał rzut z drugiej strony rzędu. „Żyrafa” Dzieci poruszają się po sali zgodnie z akompaniamentem. Na przerwę w muzyce zatrzymują się i –nie stając na palcach- starają się wyciągnąć jak najwyżej. Podczas prawidłowo wykonanego ćwiczenia następuje wciągnięcie mięśni brzucha, ściągnięcie do tyłu łopatek i pośladków. Należy dopilnować, aby dzieci trzymały głowę w pionie i nie unosiły barków w górę. Ręce i nogi pozostaną swobodne. Początkowo nie należy długo pozostawiać dzieci w tej pozycji. Ćwiczenie to doskonale kształtuje prawidłową postawę. „Z czym kojarzy Ci się muzyka?” Dzieci słuchają wybranego fragmentu muzycznego i wyobrażają sobie sytuację, do której ta muzyka pasuje. Prowadzący włącza ten sam fragment jeszcze raz i prosi dzieci, aby tym razem przedstawiły ruchem to, z czy kojarzy im się ta muzyka. Zabawy naprężające i rozluźniające CEL: dziecko rozluźnia swoje ciało, usuwa napięcie. „Ślimaki” Dzieci leżą na podłodze luźno wyciągnięte w dowolnej pozycji. Na umówiony znak zwijają się w kłębek tak jak ślimak chowa się do skorupki. Po odwołaniu rozluźniają mięśnie i powracają do pozycji wyjściowej. „Figurki” Uczestnicy zabawy stoją w dowolnych miejscach. Jedno dziecko, odwrócone tyłem do pozostałych, poleca wykonanie figurki, np. tancerki. Następnie odlicza do 10, odwraca się i ogląda figurki. Wybiera tą, która najbardziej mu się podoba. Dzieci zamieniają się rolami. Chcąc uatrakcyjnić zabawę można pozwolić figurkom poruszać się i wydawać dźwięki. „Bajka” Prowadzący przyjmuje rolę narratora. Opowiada dzieciom bajkę lub jakąś historię. Gdy w opowieści pojawią się bohaterowie, wybiera kilka osób i przypisuje im kolejne role. Ciężar kontynuowania powieści przenosi się na dzieci. Np. narrator mówi: „Król zawołał swoje dwie córki i powiedział...” Zadaniem dziecka jest wybranie dwóch dziewczynek, które będą księżniczkami i wydanie im jakiegoś polecenia. „Księżniczki” muszą dać odpowiedź i wykonać polecenie ojca. Można zostawić dzieciom całkowitą swobodę w przedstawianiu bajki. „Nakręcane zabawki” Uczestnicy naśladują ruchy zabawek mechanicznych. Ruch ten musi być ostry, krótki i zdecydowany. Zależnie od zamierzonego celu, w napięciu pozostają mięśnie całego ciała lub określone grupy. „Zabawki” mogą poruszać samą głową, rękami, jedną nogą, itp. Mogą też oczywiście poruszać się całe. Akompaniament powinien sugerować dzieciom rodzaj ruchów. Po męczących ćwiczeniach wspaniałymi wypoczynkowymi zabawami są: „Zabawa w balony” Dzieci mają sobie wyobrazić, że są dużymi balonami pełnymi powietrza. Powoli powietrze uchodzi z balonów. Opadając na ziemię, stają się bezwładne. „Góra lodowa” Dzieci stoją w dowolnych miejscach. Prowadzący prosi, aby wyobraziły sobie, że są górą lodową. Góra roztapia się pod wpływem słońca. Powoli staje się rozlanym jeziorkiem –leniwie rozlaną wodą. „Dzieci leżą na podłodze” Są rozluźnione. Jest cisza. Najlepiej, jeśli na sali panuje półmrok. Na sygnał podnoszą ręce do góry, obserwują własne dłonie. Bawią się nimi. Starają się odkryć wszystkie właściwości własnych rąk. „Chory pajac” Dzieci leżą na plecach. Napinają i rozluźniają ciało. Potem następuje zmiana pozycji ciała krótkimi, naprężanymi przesunięciami. „Manekin” Dzieci stoją w rozkroku z uniesionymi rękoma w górze. Na sześć następujących po sobie następujących sygnałach odprężają: palce rąk, dłonie, przedramiona, ręce do ramion, głowę i górną część tułowia. Po odprężeniu całego ciała dziecko opada na podłogę. „Jaskółki” Dzieci stoją w rozkroku. Unoszą do boków na wysokości ramion wyprostowane ręce i zwracają je dłońmi w przód, następnie stają na jednej nodze i pochylają się do przodu. Zabawy kształtujące koncentrację Cel: dziecko skupi uwagę na przedmiocie zabawy lub osobie. „Morze- brzeg” Dzieci ustawiają się przodem do prowadzącej. Ich zadaniem jest wyobrazić sobie, że idą nad morzem i stoją w miejscu zetknięcia się wody z piaskiem. Na hasło oznaczające określenie miejsca, jak „piasek” –robią krok do przodu. Na hasło określające odwrotny kierunek, jak: „woda” cofają się o krok. Dziecko, które pomyli kierunek ruchu, odchodzi na bok. „Maszyna do pisania” Grupa stoi lub siedzi w kręgu, wybiera jakiś wyraz, na początku łatwy, np. koncentracja. Dzieli ten wyraz pomiędzy siebie w ten sposób, iż każdy z uczestników ma jedną literę z tego wyrazu. Jeżeli dana litera występuje w wyrazie dwa razy, np. „n” w wyrazie koncentracja, to osoba, która ma tę literę używa jej dwa razy. Grupa wypowiada ten wyraz, każda osoba swoją literę po kolei, równocześnie klaszcząc w dłonie. Potem wybiera się jakieś proste zdanie, a następnie zdanie trudniejsze. Wszyscy muszą się skupić, aby dobrze wymówić ten wyraz. Dodatkowym utrudnieniem jest tempo, które można przyspieszyć. „Wszyscy w szeregu” Dzieci stają w szeregu z zamkniętymi oczami. Jedna osoba porusza się wzdłuż szeregu. Wybiera sobie kogoś i staje przed nim, jeżeli osoba z szeregu czuje, że ktoś przed nią stoi, wyciąga przed siebie rękę. Jeżeli jej odczucia są trafne to zamienia się rolami i zabawa trwa dalej. „Klaskanie” Uczestnicy zabawy siedzą w kole. Mają zamknięte oczy. Prowadzący klaszcze – raz lub kilka razy. Zadaniem dzieci jest klasnąć zaraz za prowadzącym tyle razy, co on. Ćwiczenie będzie poprawnie wykonane, jeżeli uczestnicy zabawy- wszyscy razem, zaraz po klaśnięciu prowadzącego- klasną tyle razy, co on. „Wszyscy siedzą w kole” Zabawa polega na tym, że jej uczestnicy umawiają się, że będą klaskać, gdy w czasie odliczania wypadnie liczba parzysta, a gdy będzie liczba nieparzysta powinny głośno ją wymówić. Np. pierwsza osoba mówi „jeden”; kolejna klaszcze dwa razy; trzecia osoba mówi- trzy; czwarta- klaszcze cztery razy, itd.(Zabawę można urozmaicać umawiając się np., że będzie się klaskać, gdy wypadnie liczba np. większa od pięć). Kto się pomyli odpada z zabawy. „Lustra” Dzieci ustawiają się parami, naprzeciw siebie. Prowadzący prosi o wykonanie prostej czynności. Jedna osoba tę czynność wykonuje, druga powtarza jej ruchy- zachowuje się jednak jak lustrzane odbicie pierwszej osoby. Ruchy powinny być powolne i płynne. Ćwiczenie będzie poprawnie wykonane, gdy dwie osoby stojące naprzeciw siebie, wykonają w tym samym tempie te same ruchy w ten sposób, że ktoś stojący obok nie zauważy, która z osób jest wiodąca. „Przypatrz się dokładnie” Dajemy uczestnikom tej zabawy czas, aby się sobie uważnie przyjrzeli. Następnie wszyscy stają w szeregu. Kolejno do wszystkich kierujemy pytania, np.: • Jak ubrana jest osoba stojąca po twojej prawej stronie? • Jakiego koloru bluzkę ma Agatka? • Ile guzików jest przy sweterku Bartka? „Most” Na podłodze są ułożone równolegle dwie długie linki, które wyobrażają most. Dzieci przechodzą przez most. Most zwężamy, kto dotknie linki, odchodzi. „Labirynt” Nauczycielka rysuje kredą na podłodze dowolną figurę linią ciągłą. Dzieci przechodzą po linii, kto pomyli drogę lub stanie stopą na podłodze obok linii odchodzi na bok. Kto ukończy trasę zaznacza swoje przybycie instrumentem perkusyjnym, który czeka na mecie. Wersja utrudniona: przejście po linii w określonym czasie (śpiew piosenki, liczenie) „Slalom” Pomoce: małe krzesełka, chorągiewki, znaki drogowe: - przejście krokami w tył, - bieg, skoki obunóż, podskoki, cwał boczny, na czworaka, w określonym rytmie – marsz na palcach, na piętach, - przejście z rekwizytem na głowie (np. woreczek) Przeszkody nie wolno dotknąć! „Piłeczki i obręcze” Tyle samo piłek i obręczy. - uderzenie piłki w obręczy zgodnie ze słyszanym rytmem, - toczenie piłki tuż przy wewnętrznej krawędzi obręczy (zmiana rąk), - toczenie piłki po zewnętrznej stronie obręczy. „Tańcząca piłka” Dzieci w rytm akompaniamentu wprawiają piłki w ruch okrężny jedynie przy pomocy trzymanej w obu rękach obręczy. Komu piłka wytoczy się poza obręcz, ten przegrywa i odchodzi. „Zaczarowana obręcz” Dzieci dobierają się parami. Jedno dziecko jest w środku, drugie trzyma obręcz na zewnątrz. Pierwsze dziecko porusza wolno obręczą i posuwa się z nią w różnych kierunkach po Sali. Dziecko w środku nie może dotknąć do obręczy. Zabawy doskonalące koordynację ruchów „Ósemki” Równoczesne rysowanie prawą i lewą ręką w powietrzu lub przy ścianie dwóch dużych ósemek. - równolegle prawą i lewą ręką, - liniami symetrycznymi – jak w lustrze: przebieg ruchów obu rąk jest symetryczny – jednocześnie do środka lub na zewnątrz, - równolegle w położeniu poziomym, - w położeniu poziomym symetrycznie, - dwie ósemki w różnym położeniu – jedna poziomo, druga pionowo. „Kukiełki” Siad skrzyżny, ręce w przód, na „raz” zwrot głowy w prawo, na „dwa” w lewo. Jednocześnie na zmianę opuszczają i unoszą przedramiona (położenie dłoni i ramion nie zmienia się). Zmiana: głową wykonują na „raz” ruch w dół, na „dwa” w górę, przedramiona, na „raz” ruch od łokcia w bok na zewnątrz, na „dwa” powrót do pierwotnego ułożenia. Zabawy pantomimiczne Cel: dziecko odtworzy ruchem i gestem proste czynności „Przy stole” Prowadzący opowiada krótką historyjkę 2-3 zdaniową, np.: „Siadasz przy stole. Częstujesz się ciastkiem. Chcesz posłodzić herbatę i rozsypujesz cukier. Co robisz?” Zadaniem dziecka jest wykonać zadanie wykorzystując ruch i gesty. „Do szkoły” Późno wychodzisz z domu, biegniesz do szkoły, przy bramie słyszysz dzwonek, co robisz? „Odwiedziny” Przychodzisz do najlepszej koleżanki w odwiedziny. Jak się zachowujesz? „Zjawiska przyrody” CEL: dziecko odtworzy ruchem zjawiska ze świata przyrody. Prowadzący proponuje wykonanie zadania, np.: „Na polu stoi drzewo. Nagle zrywa się wiatr, szarpie gałęzie drzewa”, „Jesteś maleńkim nasionkiem, powoli zaczynasz rosnąć, rozwijają się gałęzie, tworzy się korona drzewa” lub „Jest las, bardzo dużo drzew, gałęzie jednego drzewa zachodzą na gałęzie innego”. Zabawy kształtujące wyobraźnię Każdy uczestnik zabawy wyobraża sobie siebie samego w różnych wymiarach: Jest małym płaskim kamyczkiem; leży mocno wciśnięty w ziemię. Zostaje dotknięty przez czarodzieja i zaczyna powoli rosnąć. Kamień zmienia się – w górę, rycerza, drzewo, słonia (zależy to od wyobraźni ćwiczących). Dzieci pojedynczo wchodzą do sali. Każde z nich wybiera sobie 3-4 przedmioty. Prowadzący prosi, aby dokładnie te przedmioty obejrzeć – z bliska, z daleka, z góry, od dołu. Następnie należy je dotknąć, podnieść i zachować się tak, jakby: 1) było się ich właścicielem i chciało się nimi pochwalić; 2) ukradło się je i chciało szybko gdzieś schować; 3) chciało się je narysować itd. Prowadzący prosi dziecko, aby wyobraziło sobie, że jest samo w pokoju. Ściany pokoju są ruchome i zaczynają się przesuwać w jego stronę. Dziecko musi pokazać, co widzi i jak się zachowuje. „Magiczna skrzynia” Na środku Sali stoi wyobrażona magiczna skrzynia; każdy członek grupy podchodzi do niej i pantomimicznie otwiera ją i wyjmuje coś z niej. Musi to pokazać, a grypa zgaduje, co to jest; „ Jaki to przedmiot?” CEL: dziecko określi za pomocą dotyku ciężar, kształt i inne cechy przedmiotu. Dziecko ma zawiązane oczy. Prowadząca podaje mu jakiś przedmiot. Dziecko musi powiedzieć jak najwięcej o tym przedmiocie: określić ciężar, kolor, kształt, temperaturę itp. po jakimś czasie dziecko powinno powiedzieć także wszystko to, co kojarzy mu się z tym przedmiotem, np.: określić porę roku, otoczenie, w którym występuje, itp. „Malowanie obrazu” Grupa siedzi w kręgu, prowadzący podaje temat; jest to opowieść o obrazie, na którym jest namalowany zachód słońca nad morzem, ogród z altanką, bitwa morska, stare miasto, itp. Kolejno osoby opowiadają o tym, co widzą, aż powstanie w miarę spójne wyobrażenie „obrazu”. „Zaczarowany zamek” CEL: dziecko własnym ciałem przedstawi różne elementy wymyślonej rzeźby. Dzieci siedzą w dowolnych miejscach sali. Za chwilę muszą zbudować zamek. Pierwsza osoba, która jest gotowa wychodzi na środek i buduje z siebie jakiś element zamku(jest tym elementem). Potem podchodzi do niego następna osoba i staje się następnym elementem. Każdy tworzy jakiś element zamku. Wszyscy razem są budowlą. Gdy włączą się wszyscy, budowla stoi przez chwilę. Pierwsza odchodzi osoba, która przyszła ostatnia- dalej ( w odwrotnej kolejności jak podchodziły) kolejno pozostali członkowie zabawy do momentu, gdy na sali nie będzie nikogo. „Samochód” Zasady gry są takie same jak w poprzedniej zabawie. Dodatkowym niezbędnym elementem jest dźwięk. Dźwięk, który można wydobyć klaszcząc lub stukając w podłogę lub np. posługując się własnym głosem. Każda, kolejno wchodząca do zabawy osoba, musi wprowadzony przez siebie dźwięk (jego rytm) dostosować do tego, co słyszy – do wspólnej melodii. Zabawy kształtujące interpretację głosową „Wdech –wydech” CEL: dziecko dostosuje rytm ruchu i głosu do rytmu oddechu. Dzieci siedzą na dywanie, nogi skrzyżowane, ręce złożone z tyłu na karku. Prowadząca prosi, aby dzieci, patrząc w niebo, wyobraziły sobie gwiazdy- towarzyszy temu głęboki wdech. Po chwili coś ciekawego na ziemi absorbuje uwagę dzieci. Następuje głęboki skłon w przód i wydech powietrza. „Orkiestra” Jedna osoba jest dyrygentem, dzieli grupę na kilka podgrup i każdej z nich przydziela jakiś dźwięk, np. „laa”, „iii”, „ooo”, wysoki lub niski, wolny lub szybki. Potem po kilku próbach dyryguje „orkiestrą” tak, aby powstał dłuższy utwór wyśpiewany przez grupę. „Powiedz wyraźnie” CEL: dziecko wyraziście wymawia głoski. Zabawa dźwiękowa polegająca na jak najwyraźniejszym wypowiadaniu sylab, np.: dra, dru, dro, ma, me, mi, mo, mu. Dzieci stoją w kole i wymawiają wybrany zestaw sylab w określonym rytmie i wszyscy razem. „Spróbuj powiedzieć”: „Nie marszcz czoła” „Zmiażdż dżdżownicę” „Przeleciały trzy pstre przepiórzyce przez trzy pstre kamienice” „Jola lojalna” „Stół z powyłamywanymi nogami” „Poczmistrz z Tczewa” „Koszt poczt w Tczewie” „Trzech Czechów szło ze Szczebrzeszyna do szczecina” ‘Trzmiel brzęczy w powietrzu” „Korale koloru koralowego” „Świerszcz strzyka za ścianą” „Nie pieprz Pietrze wieprza pieprzem, bo przepieprzysz wieprza pieprzem” „Czy tata czyta cytaty Tacyta?” „Tarcz tarł tarcicę tak takt w takt jak takt w takt tarcicę tartak tarł” „Chrząszcz brzmi w trzcinie w Szczebrzeszynie, że przepiórki pstre trzy podpatrzyły jak raz w Pszczynie cietrzew wieprza wietrzył. Wietrzył cietrzew wieprzy szereg oraz otomanę, która miała trzy z nóg czterech powyłamywane” „W puszczy” W starej puszczy dzięcioł – lekarz Na brak pracy nie narzeka. Leczy drzewa i ma w planie Sto korników na śniadanie. „Trzewiki” Raz stonoga każdą z nóg Przekroczyła szewca próg. - Obój nóżki, mistrzu słynny, W sto trzewiczków, każdy w inny! „Sprzątanie” Tańczy szczotka, tańczy wiadro I ściereczka – z twoją mamą. Już mieszkanie posprzątane! Pomóż mamie, zrób to samo! „Skrzat” Szczypiorek z twarożkiem, Marcheweczka z groszkiem, Z pietruszką sałata- To obiad dla skrzata. „Szwaczka” W Szczepanowie mieszka kaczka Pierwszorzędna z niej jest szwaczka. Przyjaciołom szyje fraczki Bardzo cenią szwaczki kaczkę „Wujaszek” Żyje w borze sójka - plujka, W Szczebrzeszynie zaś ma wujka, Zabaweczki sójka psuje. A wujaszek? Reperuje! „W gąszczu” W gąszczu puszczy szpak ze szpakiem, Pszczoła z muszką, szczupak z rakiem, Komar, tancerz pełen zalet, Utworzyli leśny balet. „Przylaszczki” Oczy bystre, pyszczek wąski, W rudym futrze, z rudą kitą, Do przyjaciół z przylaszczkami Przyszedł rudy lis z wizytą. „Trzpiot” Szczygieł cioci ze Szczekocin Dżem posolił. Dalej psocił. Pieprz pocukrzył. Ciocia mdleje. Kiedy trzpiot ten spoważnieje? „Szczygiełek” Szczygiełek w Szczyrku W Szczawnicy był w cyrku- W Szczytnie znalazł szczotkę W Szczecinie zjadł szprotkę. „Pociągi” Dwa lub trzy pociągi ruszają po sali w dowolnych kierunkach. Prowadzący prosi dzieci, aby naśladowały odgłosy wydawane przez lokomotywę (psss, pufff, wufff itp.). na sygnał „pociągi” zatrzymują się i na samogłosce „w” wydają wysoki długi dźwięk – „gwizd pociągu”. W następnej przerwie dzieci mogą naśladować syczenie par w lokomotywie (sss) – na jednym oddechu. „Liczymy” Powolny wdech i dobre gospodarowanie oddechem można połączyć z liczeniem: Siedzi kura nad Dunajem Nad trzydziestym pierwszym jajem Jedno jajo, Drugie jajo...itd. Siedzi kura w koszyku Liczy jaja do szyku, 1 jajo, 2 jajo itd. (póki starczy powietrza). „Wypowiedz zdanie” Każdy przygotowuje w myśli jakieś krótkie zdanie. Na sygnał każdy wybiera sobie jakąś osobę i mówi do niej przygotowane wcześniej zdanie. Ponieważ w tym samym czasie mówią wszyscy, należy tak wypowiedzieć zdanie, aby było ono zrozumiałe dla odbiorcy. „Szczepy indiańskie” Dwie grupy dzieci to 2 różne szczepy. Jeden szczep wypowiada zaklęcie bardzo rytmicznie zwiększając tempo i wzmagając napięcie głosu. Druki szczep odpowiada z daleka innymi dźwiękami w innym rytmie. „Echo” Jedna grupa dzieci naśladuje bicie dzwonu – raz z bliska, to znów z daleka. Druga powtarza dźwięk – jak echo. „Wiadomość” Dzieci stoją w dwóch grupach, po dwóch stronach sali. Jedna strona podaje drugiej krótką wiadomość – nie głosem, ale samym niemym poruszaniem warg. Prowadzący sprawdza, czy odebrana informacja jest zgodna z nadaną. Potem dzieci zamieniają się rolami. Można zwiększyć odległość między parami i długość podawanych zdań. „Wypowiedz w różny sposób” Uczestnicy wypowiadają sylaby, np.: ura, aru, ari, aro, lub zdanie np. „Jest ładna pogoda”, w innej intonacji: prosząco, pytająco, złośliwie, radośnie, smutno, itd. Gry dramatyczne z tekstem „Dokończ opowiadanie” CEL: dziecko kontynuuje rozpoczęte opowiadanie. Prowadzący prosi uczestników zabawy o wymienienie kilku dowolnych przedmiotów np. piłka, telefon, samolot i zaczyna opowiadanie,:„Kiedy zadzwonił telefon, ktoś uderzył piłkę w moje okno, ale dźwięk ten został zagłuszony przez przelatujący samolot”. Po skończeniu opowiadania zadaje dzieciom kilka pytań. Z wielu odpowiedzi wybiera jedną, jej zdaniem najciekawszą i prosi kogoś o to, aby dalej na podstawie tej opowieści kontynuować opowiadanie. W chwilę potem przerywa opowieść, znowu kieruje do dzieci kolejne pytania. Zabawa toczy się dalej. „Dubbing” CEL: dziecko ułoży dialog do obserwowanej sytuacji. Uczestnicy zabawy dobierają się w pary. Prowadząca proponuje im wykonanie prostego zadania, np.: dwie osoby rozmawiają ze sobą przez telefon (nie wolno im posługiwać się głosem). Dwie inne osoby będące obserwatorami starają się podłożyć głos do ich działań. „Przedstaw scenkę” CEL: dziecko przedstawi w formie scenki temat wcześniejsze rozmowy. Przykładowy tekst pomocniczy... Prowadzący omawia z dziećmi dowolny temat. Prosi dzieci, aby przedstawiły w formie prostej scenki to, o czym wcześniej rozmawiały. Zabawy twórcze 1. Zadania twórcze: „Co się kręci? – sporządzamy listę przedmiotów i innych, np. ptaki, stosując kryteria: - Co się kręci? – Co się toczy? – Co skacze? – Co leci w górę? – Co spada w dół?. Wykorzystujemy słowo i ruch do tworzenia zagadek, np. koś mówi – „To leci w górę”, poczym ilustruje ruchem lot rakiety albo piłki. „Co to jest? – pyta pozostałych. „Komik” – przygotowujemy mini spektakl oparty na scenariuszu wiersza „W cyrku” lub innym zaprojektowanym przez dzieci wspólnie z prowadzącym. Niech uwzględnia: sztuczki kuglarskie, akrobacje, komiczne gagi, żonglowanie, hula – hop i inne. Niezbędne będą kostiumy i zabawne makijaże. „Ga, Ga, Ga” – wymyślamy historyjki i bajeczki, a następnie przedstawiamy je koleżankom i kolegom, posługując się „językiem niemowlaka”, np. „Mała Ania mówi ga, ga, ga, do musi i musia daje papu Ani. Ania pije piju piju i śmieje się gru, gru, gru, musia”. „Komputer” – jeden z uczestników zabawy jest „komputerem”. Próbuje zapamiętać, a następnie powtórzyć jak najwięcej nazw przedmiotów, zwierząt ip., powiedzianych mu na ucho przez kolegów i koleżanki. Możemy uwzględnić zasadę – „słówka” – nazwy jednej rodziny rzeczy, np. zabawek albo kwiatów. „To co mam na myśli” – dzieci odgadują i tworzą zagadki, uwzględniając kryterium i pojęcie „egzotyczne” np. „to co mam na myśli jest egzotyczne, żółte i słodkie: to przysmak małp” lub „to co mam na myśli nie jest egzotyczne – zabieram to , kiedy pada deszcz”. „Trójkolorowe zadanie” – dzieci projektują zadania dla kolegów i koleżanek, wykorzystując np. pomysł: rysują ciąg kwadracików składających się na fundamenty domu potwora. Kolorują kilka kolejnych kratek wg własnego pomysłu np. czerwona, zielona, żółta (używając trzech kolorów), i przekazują zadanie koledze, koleżance – do dokończenia. „Jestem potworem” – dzieci wykorzystują swoje fotografie do przedstawienia się w roli potwora. Naklejają fotografie na kartonie, a następnie dokomponowują elementy: malują, wycinają z kolorowego papieru doklejają, żeby stać się potworami. Mogą również wykorzystać włóczkę, wstążki, watę i itp. według własnej inwencji. • „Kalambury – smoki” – dzieci rysują smoki według wskazówek kolegów i koleżanek – uczestników zabawy: jedno z dzieci opisuje element smoka, np. „Zielona głowa z ogromnymi zębami” – inne dzieci rysują ten element, według własnej inwencji czekają na dalszy opis. Kolejne z dzieci pisują kolejny element, np. „ogon jak u wieloryba” – uczestniczy dorysowują smocze ogony, itd. Porównujemy nasze smoki. • „Guzik” – dzieci fantazjują, układają opowiadanie o guziku. Planują bohaterów i miejsce historii, i jakie będzie jej zakończenie. „Straszydełko” – jedno spośród dzieci wylicza Straszydełko – recytuje fragment wiersza „Straszne Straszydełko straszyło nad rzeczką. Biegało, krzyczało, swą paszczą kłapało…”. Wyliczony straszek straszy według własnej inwencji ( biega, skacze, krzyczy, huczy, kłapie, itp.). „Najpiękniejszy strach na świeci” – przygotowujemy się do konkursu na „Najpiękniejszy makijaż na Stracha Straszydełka” – dzieci same malują sobie twarze farbami do makijażu, uczą się straszenia. Organizujemy „Wielką rewię straszydełek”. „Tajemniczy worek” – w „tajemniczych workach” znajdują się przedmioty, które wykorzystują – kucharz: drewniana łyżka, solniczka, ściereczka, pokrywka…., - uczeń: zeszyt, książka, ołówek, gumka…, malarz: pędzel, farby plakatowe… itd. Dzieci badają przedmioty ukryte w „tajemniczych workach” wykorzystując dotyk, słuch, węch. Opiniują, kim są właściciele „tajemniczych worków”. „Uszaki, nosaki i inne stworki” – dzieci rysują swoje fantazje na temat „tajemniczych stworków”, które nie mają oczu – ich receptory słuchu, dotyku, węchu i smaku rekompensują im brak wzroku, nie przypominają naszych, ludzkich, bo „tajemnicze uszaki, nosaki i inne stworki żyją na tajemniczej planecie”, na której nie ma światła. 2. Zabawy logorytmiczne „Hop – hop, w górę” - prowadzący lub jeden z uczestników zabawy gra na klawesach – jeden, dwa, trzy lub więcej dźwięków. Zadaniem jednej grupy słuchających jest wykrzyknięcie „ho”, a drugiej skakanie obunóż, tyle razy, ile było dźwięków. „Wesoła kula” –wokół kilku obręczy gromadzą się „kule” (kilkoro dzieci). Narrator recytuje pierwszy fragment wiersza „Wesoła kula” – po czym, przy akompaniamencie walczyka lub mazurka (Fryderyka Chopina) dzieci – kule kręcą się, dostosowując tempo wirowania do tempa muzyki. Drugi narrator opowiada, jak kula skacze (kolejny fragment wiersza). Kiedy pojawia się akompaniament polki (np. Johana Straussa), dzieci – kule skaczą. Końcowy fragment wiersza recytują „kule”, zaraz po fragmencie trzeciego „Kula kuli się ze śmiechu”. „Wesoła kula’ A. Walencik – Topiłko Koło koła kula leży i się kręci jak należy. Kręci się w koło, bo wesoło w naszej kuli gra myzyka. Gra mazurka i walczyka. Nasza kula skacze, skacze …. Czy ja jeszcze ją zobaczę, Jak spokojnie sobie siedzi? Kula kuli się ze śmiechu: - „Bo ja skakać bardzo lubię! Hej – ho, w górę! I hop, w górę! Hej – ho, w górę! I hop, w górę! • „Klak, klak, pac, pac” – śpiewamy refren piosenki, uzupełniając niepodpisane tekstem fragmenty (po „Nie do wiary, co za czary, czary – mary …) dźwiękami i onomatopejami, np. „Nie do wiary, co za czary, czary – mary: klik, klak (klaśnięcia) lub „…pac, pac: (uderzenia dłońmi o kolana), „… skik, skik, skik” (skoki) itp. „Co na to żaba?” – uczestniczy zabawy gromadzą w centralnym miejscu Sali, przedmioty lub obrazki przedstawiające przedmioty, w których nazwie jest głoska „ż”, po czym jeden z uczestników wychodzi. Wraca, zaproszony pytaniem „Co na to żaba?”. Podczas jego nieobecności pozostali ukryli jeden, dwa lub więcej przedmiotów (obrazków). Dzieci pytają: „Co na to żaba?” – odgadujący mówi: „Jest żaba, jest żółw, jest żmija itp. Nie ma ..(żyrafy) itp. „Tworzymy zagadki” – tworzymy zagadki, stosując onomatopeje, zadajemy je kolegom i koleżankom, np. „Pac, pac, pac – odbija się i leci wysoko”, „fur fur – to furkoce spódniczka”, „klasku – klask ….” itp. „Zaszyfrowane zabawy, zaszyfrowane śpiewanki” – dzieci odszyfrowują proponowane zadania – wzory realizując je ruchem i śpiewem, np.: ~` - długi krok # - skok obunóż O – pełny obrót * - śpiewanka – rymowanka wg własnego pomysłu Każde z dzieci otrzymuje swoje zdanie na kartce, np. ~`~`~`##oo*. Odmianą zadania będzie projektowanie wykonania zadań w grupach: kilkoro dzieci otrzymuje szyfr, umawiają się do sposobu wykonania, np. krótki skok każdy sam; skoki:wspólnie skacząc, obroty: każdy sam i śpiewankę – jedno z dzieci. „Nie nadepnij śpiącego jeża” – dzieci chodzą, skaczą (podskok, przeskok) wśród rozłożonych woreczków gimnastycznych. Woreczki rozkładamy w taki sposób, żeby poruszanie się między nimi koncentrowało uwagę i rozwijało precyzję ruchu. Dostosowujemy tempo akompaniamentu do możliwości dzieci. „Szumi las” – szumią morskie fale” – każdy z uczestników zabawy podaje przykład – wymyśla bajeczkę albo rymowankę, której pojawiają się: szum, szelest albo chrzęst. Prezentują wyżej wymienione starając się poprawnie nazwać (chodzi o wymowę) i przedstawić dźwięki, np. „Było miasto szumiące, szumiał tam las – sz sz sz …. i trawa: sz sz sz , tylko mała brzózka nie potrafiła szumieć i płakała. Przyleciał wiatr i mówi do brzózki ….” itp. 3. Zabawę inicjuje jedna lub dwie osoby- Np. krzesło lub kilka krzeseł ustawionych w odpowiedni sposób może stać się tramwajem, samochodem, karetką pogotowia, wozem strażackim... Skakanka skojarzona z sikawką strażacką jest punktem wyjścia do zabawy w pożar. Tego rodzaju zabawą jest zabawa w dom, w lekarza, w szkołę, itp., które to zabawy towarzyszą dzieciom, na co dzień. 4. Zabawy inspirowane tekstem literackim Np. wiersz J. Tuwima „Rzepka”, bajka pt. „Królewna Śnieżka”, „O rybaku i złotej rybce”, „Czerwony Kapturek”. 3. Zabawy w straszenie lub rozśmieszanie. Dziecko przez swoje zachowanie, strój, rekwizyt zwraca na siebie uwagę grupy i w ten rozpoczyna zabawę. Dziecko ubrane na biało może skojarzyć się np. z postacią lekarza. Dziewczynka w długiej kwiecistej spódnicy może przypominać cygankę. Robiąc tzw. głupie miny dziecko prowokuje innych i zmusza do reakcji. Podobnie- wyskakując z ukrycia i strasząc pozostałych – organizuje sytuację. Reakcja grupy może być różna – nie można z góry przewidzieć, jak potoczy się dalej zabawa. 5. Zabawa w teatr Dzieci organizują zabawę: • W oparciu o obejrzany spektakl teatralny, • W nawiązaniu do konkretnego wydarzenia, którego były świadkiem • W nawiązaniu do określonego tekstu literackiego. Jest to scenariusz tworzony przez same dzieci, ale tutaj jest już ważna kolejność zdarzeń, charakterystyka postaci, określony tekst, który musi być zgodny z oryginałem i dotyczyć tego właśnie zdarzenia, – chociaż opowiedziany jest jeszcze własnymi słowami. Na tym etapie powinna się już uwidaczniać rola prowadzącego, który wprowadza już scenariusz swojego pomysłu, realizowany w oparciu o dowolny materiał literacki. Początkowo są to małe etiudy teatralne tworzone przez dzieci w oparciu o krótki tekst. Nie pojawia się jeszcze słowo- dzieci budują narzucone im przez prowadzącego zadania aktorskie tylko w oparciu o ruch, gest, mimikę, rekwizyt. Przykłady etiud • Obrazujące słowo, postać: las, kot, policjant, lekarz, wiatr, drzewo • Obrazujące zdarzenie: pożar, wypadek, wycieczka do ZOO • Przysłowia: „Kto pod kim dołki kopie, ten sam w nie wpada” „Jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz” „Ziarnko do ziarnka, aż zbierze się miarka” „Gdyby kózka nie skakała, to by nóżki nie złamała” Etiudy grupowe Wiersze: - „Pan kotek był chory” - „Stefek Burczymucha” - „Skarżypyta” - „Paweł i Gaweł” - „Kwoka” - „Leń” - „Na straganie” - „Spóźniony słowik - „Lokomotywa” - „Okulary” - „Wrona i lis” Inscenizacje zawodów Kelner-nosi talerze, przeciska się pomiędzy stolikami, podaje kartę, pisze rachunek, odbiera pieniądze Krawiec- bierze miarę, zapisuje, ogląda materiał, kroi, szyje, przymierza, itp. Pokaż, co widzisz? Dzieci losują obrazki, na których przedstawione są różne czynności, np. podlewanie kwiatów, czytanie książek, pranie ręczne, gra w piłkę, odkurzanie, rozmowa przez telefon itd. Zadaniem dziecka jest pokazać ruchem, gestem, mimiką czynność przedstawioną na obrazku. Maski Dzieci podzielone na zespoły siadają w dowolnym miejscu w sali. Nauczycielka podchodzi do każdego zespołu i umawia się , jaki rodzaj uczucia, emocji będą pokazywać za pomocą mimiki i gestów: pokaż, że jesteś wesoły, smutny, zamyślony, przestraszony i zdziwiony. Zadaniem pozostałych dzieci jest odgadnięcie, jaki rodzaj emocji przedstawia dany zespół. Co można powiedzieć? Dzieci na krzesełkach siedzą w półkolu. Nauczycielka zadaje pytania każdemu dziecku z osobna: - Powiedz, o czym mógł myśleć Czerwony Kapturek, idąc polną dróżką do babci? Dziecko odpowiada: - Żebym tylko podłodze nie spotkał wilka. – Co mógł myśleć Kopciuszek, gdy usłyszał bicie zegara o północy? Mały słownik wyrazów teatralnych Afisz- ogłoszenie na dużych arkuszach papieru, rozwieszane w miejscach publicznych celem zawiadomienia o występach, zebraniu, przedstawieniu, itp. Akcja- spoisty ciąg następujących po sobie i logicznie z siebie wynikających wydarzeń, w których biorą udział bohaterowie widowiska teatralnego i poprzez które ujawniają się i ścierają konflikty. Akt- część utworu scenicznego, stanowiąca zamknięty i spójny odcinek jego akcji. Aktor- człowiek występujący na scenie teatru. Akompaniament- muzyka towarzysząca występom solisty, chóru lub zespołu. Animator- nazwa przyjęta dla artystów filmowych i teatru lalek, ożywiająca rysunki i lalki; wywodzi się od łacińskiego słowa „anima”, czyli „dusza” Antrakt- 1) przerwa między aktami przedstawienia; 2) muzyka podczas tej przerwy Kukiełka- lalka teatralna umieszczona na kiju i nim poruszana (tzw. lalka polska) Kurtyna- ruchoma zasłona oddzielająca scenę od widowni; podnoszona (Włochy), rozsuwana (Niemcy). Marionetka- lalka teatralna poruszana od góry za pomocą drutów lub nitek. Maska- osłona kryjąca twarz aktora, w kształcie ludzkiej twarzy, także głowy zwierzęcej lub jakiegoś potwora. Mim- aktor pantomimy, przedstawia swoją rolę bez użycia głosu, za pomocą gestów, ruchów. Pacynka- lalka teatralna nakładana na dłoń i poruszana palcami aktora (tzw. lalka rękawiczkowa) Pantomima- nieme widowisko sceniczne, w którym treść przekazywana jest przez mimów za pomocą ruchów, gestów, niekiedy także mimiki. Scena- część budowli teatralnej stanowiąca miejsce gry aktorów, składająca się z przestrzeni widocznej dla publiczności i z ukrytych urządzeń technicznych. Scenariusz- materiał literacki, podstawa do realizacji przedstawienia teatralnego; zawiera uwagi reżysera określające sposób realizacji przedstawienia. Scenografia- 1) sztuka kształtowania przestrzeni sceny teatralnej i plastycznej oprawy przedstawień. 2) Wizualna oprawa widowiska teatralnego, obejmująca środki plastyczno- malarskie i świetlne oraz kostiumy i rekwizyty. Sufler- osoba czuwająca nad sprawnością pamięci przedstawienia; budynek razie potrzeby podpowiada tekst roli. Teatr- budynek przeznaczony do prezentowania przedstawień. Teatr lalek- rodzaj teatru, w którym aktorami są lalki symbolizujące postacie ludzkie, zwierzęta; poruszane są mechanicznie (teatr automatów) lub przez człowieka, który także użycza im swego głosu. Sposoby ewaluacji Stałym elementem pracy dydaktycznej jest ocenianie wyników nauczania. Ocenę można określić jako stosunek otrzymanego wyniku do pożądanego celu głównego powyższego programu. Ocenianie osiągnięć ma duże znaczenie dydaktyczne, wychowawcze i społeczne. Zaplanowałam następujące sposoby sprawdzenia stopnia osiągnięcia celów programu: Arkusz obserwacji dziecka Kwestionariusz do wywiadu z rodzicami Prezentacja umiejętności dzieci w formie przedstawień teatralnych (podczas różnych uroczystości przedszkolnych i poza ). ARKUSZ OBSERWACJI DZIECKA I. INFORMACJE OGÓLNE Imię i nazwisko............................................................................................... Wiek ........... lat (a) i ................. miesięcy Lubi być nazywany......................................................................................... Jest szczęśliwy, gdy........................................................................................ Denerwuje się, gdy......................................................................................... Ulubiony kolor................................................................................................ Ulubiona zabawka........................................................................................... II. KONTAKTY Z RÓWIEŚNIKAMI IX-X V-VI tak nie tak nie Przewodzi grupie rówieśniczej, zachęca innych do działania Chętnie uczestniczy we wszystkich zabawach grupowych, współpracuje z innymi Chętnie podejmuje nowe wyzwania Podporządkowuje się przyjętym regułom Obiektywnie ocenia siebie i kolegów III. KOMUNIKACJA tak nie tak nie Często samorzutnie podejmuje rozmowę Odzywa się tylko po to, aby przedstawić swoje potrzeby Sprawny językowo, śmiało inicjuje dialogi z rówieśnikami i dorosłymi Lubi słuchać opowieści Samodzielnie opowiada treść wysłuchanego utworu Potrafi pięknie recytować wiersz Właściwie stosuje pauzy, tempo, siłę głosu Zna znaczenie słów: aktor, teatr, afisz, sztuka teatralna, reżyser, scenograf, operator, kulisy, scena, kurtyna. IV. PEWNOŚĆ SIEBIE, STOPIEŃ OPANOWANIA WŁASNEGO CIAŁA tak nie tak nie Chętnie wykorzystuje przestrzeń, jest sprawny ruchowo Dostosowuje ruch do słyszanego rytmu Wykorzystuje umiejętności ruchowe Jest energiczny Sprawnie posługuje się tułowiem i kończynami V. UMUZYKALNIENIE tak nie tak nie Rozróżnia tempo i dynamikę w muzyce Wykazuje inwencję w tworzeniu melodii do podanego tekstu Swobodnie odtwarza nastrój i charakter słuchanej muzyki Chętnie śpiewa piosenki? Zachowuje zgodność tekstu i melodii VI. DZIAŁALNOŚĆ PLASTYCZNA tak nie tak nie Jest sprawny manualnie Miewa oryginalne pomysły w pracy twórczej Zadanie doprowadza do końca Wymaga zachęty przy wykonywaniu zadania Narysuje bohatera wysłuchanego opowiadania lub obejrzanego przedstawienia Chętnie wykonuje wspólne scenografie i stroje Chętnie manipuluje różnego typu odpadkami i rekwizytami, np.: wykona z nich proste kukiełki VII. WYOBRAŹNIA I EKSPRESJA TWÓRCZA tak nie tak nie Chętnie wykorzystuje w zabawie dowolnej kukiełki i rekwizyty Przedstawi swoimi słowami treść obejrzanego spektaklu, tekstu literackiego lub wydarzenia Zilustruje ruchem różne czynności Chętnie naśladuje w zabawie różnych ludzi i zwierzęta Wyrazi za pomocą mimiki różne uczucia i nastroje? KWESTIONARIUSZ DO WYWIADU Z RODZICAMI I. DANE O DZIECKU 1. Imię i nazwisko dziecka.............................. 2. Data urodzenia............................... II. WARUNKI BYTOWE 1. Dziecko ma: Własny pokój Własny kącik do zabawy (właściwe podkreślić) III. MAJĄTEK KULTUROWY RODZINY 1. Czy w Państwa mieszkaniu znajdują się środki kulturalnego oddziaływania, takie jak: Kolorowy telewizor Video Radio Radiomagnetofon Komputer Obrazy i reprodukcje Dzieła twórców ludowych Płytoteka Książki (właściwe podkreślić) Inne, jakie?......... 2. Czy w państwa domu jest biblioteczka? tak nie (właściwe podkreślić) 3. Czy w domowej biblioteczce są książki dla dzieci? tak nie Jeżeli tak, to jakie?............................. 4. Czy dziecko lubi słuchać czytanych opowieści? tak nie 5. Czy samo chętnie sięga po książkę ilustrowaną? tak nie 6. Czy ma ulubioną bajkę? tak nie Jeżeli tak, to proszę podać tytuł............................ 7. Czy ma ulubionego bohatera? tak nie Jeżeli tak, to jakiego?.................... IV. ZAINTERESOWANIA TEATRALNE DZIECI W OPINII RODZICÓW 1. Czy dziecko ma w domu rekwizyty do zabawy w teatr (pacynki, kukiełki, itp.) tak nie (właściwe podkreślić) Jeżeli tak, to jakie?.................. 2. Czy dziecko chętnie podejmuje zabawy improwizowane? tak nie Jeżeli tak, to kogo najchętniej naśladuje?.......................... ............................ 3. Czy dziecko chętnie ogląda bajki w telewizji? tak nie Jeżeli tak, to ile czasu w ciągu temu poświęca?.............................................. 4. Czy dziecko lubi oglądać programy telewizyjne poświęcone sztuce? tak nie Jeżeli tak, to jakie? (właściwe podkreślić) Teatr żywego aktora Teatr lalek Pantomima Inne, jakie?............................ .......................... 5. Czy dziecko było w teatrze? tak nie Jeżeli tak, to jaką sztukę (i) obejrzało?............................ ......................... BIBLIOGRAFIA 1. „Zabawy twórcze i widowiska lalkowe w wychowaniu przedszkolnym”- B. Stankiewicz, WS i P, Warszawa 1979 r. 2. „Teatrałki czyli teatralne kawałki na różne szkolne okazje”- Kalina Jerzykowska, wyd. LITERATURA, Łódź 2004 r. 3. „Teatr, który leczy”- Anna Bielańska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002 r. 4. „Zabawy dzieci w teatr” – J. Dorman, COMUK, Warszawa 1981r. 5. „Zabawy w teatr” – poradnik klubowy opracowany przez B. Polchowską, Wojewódzki Ośrodek Kultury w Ostrołęce 1988 r. 6. „Domowe zabawy teatralne”– S. Słysz, WS i P, Warszawa 1977 r. 7. „Zróbmy teatrzyk lalkowy”– A. Misiurska 8. „Edukacja przez dramę”- K. Pankowska 9. „Drama- zabawa i myślenie” –K. Pankowska, COK, Warszawa 1991 r. 10. „Mój mały świat”- J. M. Śnieciński 11. „Inscenizacje zabaw na podstawie literatury dziecięcej”– J. Cybulska, J. Dudzińska, S. Lipina, E. Lipska, WS i P, Warszawa 1991 r. 12. „Teatr lalek. Zagadnienia metodyczne”- H. Jurkowski, H. Ryl, A. Stanowska, COK, Warszawa 1980 r. 13. „Przedszkolaki na scenie, czyli rozbawione przedszkole”- M. Majchrzak, Zakład Wydawnictw i Reklamy „Iwanowski” Płock 1995 r. 14. „Owiń sobie słonia wokół palca, zabawy manualne dla małych dzieci”- G. Falkienberg, Wydawnictwo J& BF Warszawa 15. „Przedstawienia na dzień dobry i na do widzenia” – T. Fiutowska, Wyd. Didasko, Warszawa 1997 r. 16. „Zabawa dla dzieci. Wybór scenariuszy dla dzieci”- Z. Wójcik, Wyd. Didasko, Warszawa 1996 r. 17. „Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży” – B. Way, WS i P, Warszawa 1995 r. 18. Miesięcznik ruchu społeczno- kulturalnego „Inspiracje”, 1989 r. nr 3,4,5, nr 2/ 1991 r. 19. Miesięcznik „Wychowanie w przedszkolu”, nr 1,3 / 1992 r., nr 6/1995 r., 6,9,10/1996., nr 6,7,8/1997 r. 20. Program wychowania przedszkolnego „Moje przedszkole” MAC Edukacja S.A., Kielce Poland 2003. 21. „ABC… Program wychowania przedszkolnego XXI wieku, A. Łada – Grodzicka, E. Bełczewska, M. Herde, E. Kwiatkowska, J. Wasilewska, WSiP, Warszawa 2000. 22. „Z bajkami przez cały rok” – B. Schieder, Wyd. JEDNOŚĆ, Kielce 2005. 23. „Deszczowy król” – teatrzyki dziecięce – D. Gellner, WS i P, Warszawa 1997. 24. „Teatr Marzeń” – inscenizacje dla dzieci – L. Bajkowska, Prószyński i Spółka, Warszawa 1988. 25. „Dziecięce teatrzyki” – K. Komińska – Bayer, A. Wacławski, Wyd. AKORD, Poznań 2005. 26. „Zabawa w teatr” – Z. Wójcik, cz. 1, Wydawnictwo DIDASKO, Warszawa 2002. 27. „Zabawa w teatr” – Z. Wójcik, cz.2, Wydawnictwo DIDASKO, Warszawa 2002. 28. „Zabwa z klasyką” – muzyka i ćwiczenia dla dzieci, cz.5, - K. Bayer, A. Wacławski, Wyd. AKORD – Śpiewające Brzdące, Poznań 2008. 29. „Taniec” – muzyka i ćwiczenia dla dzieci – K. Bayer, A. Wacławski, Wyd. AKORD, Poznań 2006. Wyświetleń: 19043
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |