Matka Noc zaraz po wojnie mogłaby wydawać się koncepcją podrzędną, niewnoszącą nic nowego do rozważań na temat psychicznego spustoszenia, jakiego dokonuje wojna. Rozważania tej problematyki z perspektywy dystansu czasowego nabierają jednak odmiennego znaczenia.
Bohaterem filmu jest Amerykanin pracujący w berlińskim radiu i prowadzący antysemicką propagandę. Po wybuchu wojny Cambell otrzymuje nakaz podwójnego życia. Prowadząc audycje przekazuje za pomocą charakterystycznych pauz, chrząknięć, intonacji tajne informacje dla aliantów. Podwójne ja bohatera budzi uznanie władz hitlerowskich (działalność antysemicka), a konspiracja ma pozostać tajemnicą do końca jego dni. Literat jednak po pierwszych oznakach holocaustu zaczyna zastanawiać się, czy nie przyczynił się do zbrodni. Czuje się winny, mimo to staje się bohaterem miejscowych katów i z tego tytułu otrzymuje liczne odznaczenia.
Przebywa w ukryciu, nie zdradza ani swojego imienia ani nie udziela informacji o kolejach losu w czasie wojny. Udaje głuchoniemego, by nikt nie rozpoznał jego charakterystycznego głosu. Ta sytuacja doprowadza bohatera do obłędu, w wyniku którego Cambell postanawia oddać się w ręce władz Izraela i przyznać się do wszystkiego.
Film pełen jest kontrowersji, a główny bohater - rozdarty wewnętrznie, neurotycznie poszukuje kary dla siebie. Przeszłość doprowadza go do samobójczej śmierci:

Gdy starasz się udawać kogoś, kim nie jesteś, grozi ci, że staniesz się nim naprawdę.39.

Obraz Vonneguta (nowela) i Gordona (reżyseria) pokazuje tragiczne skutki wojny. Gdy wraca pokój, nie jest łatwo oczyścić się od przeszłości, bowiem wojna przynosi wiele sytuacji niedorzecznych. Matka Noc ukazuje ważną prawdę: z wojny nikt nie wychodzi bez szwanku- wyrzuty sumienia i ciągły strach są nieuniknionych jej rezultatem.
Warto jeszcze przyjrzeć się tytułowi filmu. Z matką kojarzy się ciepło i bezpieczeństwo, z nocą natomiast sen lub koszmar- fantasmagoryczny poznawanie swoich lęków, obaw i przekleństw. Tak więc noc nie przynosi ukojenia, jest czasem, gdy budzą się wyrzuty sumienia, gdy człowiek jak lunatyk przechadza się po gościńcu swojego strachu i zbrodni.
Obrazy z pogranicza rzeczywistości i snu, dziwne, czasem banalne rozwiązania akcji budują obraz ludzkiego sumienia. Dźwięk unika muzycznych i ostrych komentarzy w chwilach zadumy, pojawia się, gdy dominuje wyrzut...

Kino amerykańskie, choć często komercyjne, potrafi stworzyć doskonałe obrazy wojny. W wymienionych filmach widać różne uwikłania jednostki w przeżywanie wojennej traumy.
Matka Noc przynosi analizę człowieka, który musi uporać się z własną przeszłością, czekając na rozgrzeszenie.

Wyświetleń: 881