Nadpobudliwość psychoruchowa
ZESPÓŁ NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ I ZABURZEŃ KONCENTRACJI UWAGI - Atention Deficit Hyperactivity Disorder - ADHD 
Jeden z najczęściej występujących zespołów zaburzeń wieku rozwojowego;
Występuje u 3-20% dzieci na świecie;
W Polsce mówi się nawet o 10-15%;
Nadpobudliwość psychoruchowa jest zaburzeniem często występującym u dzieci, ale nie każde aktywne i bardzo ruchliwe dziecko jest nadpobudliwe i cierpi na ADHD;
O zespole nadpobudliwości psychoruchowej możemy mówić wtedy, gdy dziecko ma utrzymujące się przez ponad 6 miesięcy, trwające od wczesnego dzieciństwa objawy zaburzeń uwagi, nadruchliwość i impulsywność, nasilone w stopniu większym niż u innych dzieci, w tym samym wieku i na tym samym poziomie intelektualnym;
Objawy, o których mowa powodują zaburzenia funkcjonowania dziecka przynajmniej w dwóch środowiskach: w rodzinie, w szkole lub w grupie rówieśniczej.
Według badań zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest w dużej mierze uwarunkowany genetycznie. Jeżeli matka lub ojciec byli dziećmi nadpobudliwymi, to prawdopodobieństwo, że ich dzieci też będą nadpobudliwe wynosi 50%. Wiąże się to z funkcjonowaniem niektórych obszarów mózgu odpowiedzialnych za kontrolę ruchu, impulsywność i kontrolę uwagi.
Od strony biologicznej przyczynami nadpobudliwości mogą być różne czynniki uszkadzające OUN w okresie płodowym i okołoporodowym. Zaliczamy do nich min.:
Czynniki uszkadzające komórkę nerwową (tj. alkohol, narkotyki, nikotyna nadużywane przez matkę w czasie ciąży);

Choroby zakaźne lub inne przebyte w okresie ciąży;

Niewłaściwe odżywianie się w czasie ciąży;

Zatrucia ciążowe;

Urazy mechaniczne w czasie ciąży;

Urazy mechaniczne lub niedotlenienie podczas porodu;

Poważne choroby lub urazy mechaniczne w wieku dziecinnym (zapalenie opon mózgowych, wypadki połączone ze wstrząsem mózgu)

Objawy nadpobudliwości zmieniają się wraz z wiekiem: 
do 3-go roku życia- trudno rozpoznać nadpobudliwość;
w wieku przedszkolnym- dziecko z nadpobudliwością nieustannie biega, bije, zabiera zabawki, ma trudności z uwagą;
w klasach starszych- ciągle patrzy w okno, nigdy nie wie co ma robić, zapomina;
dorosły z nadpobudliwością- ciągle czegoś szuka.      

Do niedawna uważano, że nadpobudliwością dotknięci są głównie chłopcy, ale badania wykazały, że zaburzenie to dotyczy w podobnym stopniu także i dziewczynek.
Chłopcy mają objawy związane z nadpobudliwością i nadmierną impulsywnością;

Dziewczynki mają problemy głównie z koncentracją uwagi;


Cechą wspólna u obu płci jest:

bark wytrwałości w działaniu wymagającym zaangażowania umysłowego;

tendencja do porzucania jednej aktywności na rzecz innej.

Objawy nadpobudliwości są bardzo różne i zależą od tego, której sfery funkcjonowania dziecka dotyczą.
Koncentracji uwagi;

Nadmiernej ruchliwości;

Nadmiernej impulsywności ucznia.


Objawy charakterystyczne dla poszczególnych sfer 
OBJAWY ZABURZENIA KONCENTRACJI UWAGI
ZACHOWANIE UCZNIA
Uwaga dziecka jest krótkotrwała, podatna na rozpraszanie;
Uczeń szybko nudzi się, przerzuca uwagę z obiektu na obiekt;
Uczeń ma kłopoty z organizacją i planowaniem swoich działań podczas lekcji, niedosłyszy polecenia, myli się przy przepisywaniu;
Nie kończy rozpoczętego zadania;

Nie nadąża z przepisywaniem z tablicy;

Czyta bez zrozumienia;
Nie zapisuje poleceń nauczyciela dotyczących pracy domowej;
OBJAWY NADMIERNEJ RUCHLIWOŚCI
ZACHOWANIE UCZNIA
Uczeń traci kontrolę nad swoim zachowaniem:
Wstaje z krzesła kilka razy w ciągu lekcji;
Zmienia miejsce, chodzi po klasie, zaczepia lub potrąca innych;
Wymachuje nogami, kiwa się na krześle, przebiera palcami rąk, obgryza paznokcie, skubie ubranie;
Zajmuje się przedmiotami, które są w zasięgu jego ręki- przedmioty te nie dotyczą tematu lekcji;

.
OBJAWY NADMIERNEJ IMPULSYWNOŚCI UCZNIA
ZACHOWANIE UCZNIA

Co chwila niepytany wyrywa się do odpowiedzi;
Nie potrafi przewidzieć konsekwencji swojego działania, często zagrażającego bezpieczeństwu innych;
Nieumyślnie niszczy cudze rzeczy;
„źle” reaguje na niepowodzenia- wybucha złością, płaczem, gniewem;
Popada w konflikty z rówieśnikami, prowokuje kłótnie , bójki, obrażanie się słowne;
Wtrąca się do rozmowy innych.
Zachowanie dziecka nadpobudliwego postrzegane jest z zewnątrz jako złe i niepoprawne.
Pamiętajmy jednak o paru ważnych zasadach, które ułatwia życie nam i dziecku:
Główne zasady postępowania z dzieckiem nadpobudliwym
Konsekwencja w postępowaniu, stawianie jasnych granic CO WOLNO DZIECKU, A CZEGO NIE MOŻE ROBIĆ;

Wyznaczać niezbyt odległe działania i jasno je określić. Za pomocą krótkich komunikatów wskazać sposób ich realizacji . ( ze względu na duże rozproszenie uwagi i podatność na bodźce zewnętrzne dziecko zapomina co miało zrobić i nie kończy rozpoczętego zadania);

Systematycznie przyzwyczajać dziecko do kończenia każdego rozpoczętego działania;

Stale kontrolować i przypominać o obowiązkach oraz pomagać w ich realizacji.
Szczegółowe wskazania do postępowania z dzieckiem nadpobudliwym w klasie, grupie
Ustalić zasady zachowania, zawrzeć kontrakt.

Utrzymywać stały kontakt z rodzicami.

Zachować spokój i rozsądek – nie można pozwolić, by niepokój i nadpobudliwość dziecka udzieliły się nauczycielowi.

Zwracać uwagę na staranne wykonywanie prac przez dziecko oraz ich ukończenie.

Stopniowo wydłużać czas trwania zadania i nasilać stopień trudności.

Pozytywnie ukierunkowywać nadmierną ruchliwość dziecka – poprosić o wytarcie tablicy, rozdanie pomocy, zastruganie kredek.

Usadzić dziecko blisko nauczyciela, by ten miał je zawsze „na oku” i mógł szybko reagować na zmianę zachowania ucznia.

Oddziaływać na dziecko powoli, bez pośpiechu, mówić głosem stłumionym, jakby w zwolnionym tempie. Podawać krótkie proste polecenia, zwracać uwagę hasłowo – otwórz książkę, czytamy.

Po zajęciach wymagających wysiłku ruchowego należy zastosować ćwiczenia wyciszające.

10. Chwalić dziecko za każdy etap pracy, za najmniejszy postęp.

Stworzyć mu uporządkowany świat – plan lekcji, zasady postępowania i wprowadzić konsekwencje za ich nieprzestrzeganie.

Uprzedzać przed nową, nieznana sytuacją – np. wycieczka, spacer, wyjście do kina.

Zadbać o spokój w miejscu pracy – posadzić dziecko między dwoma spokojnymi kolegami lub posadzić samo w ławce.

Dzień po dniu przypominać o zasadach i być konsekwentnym.
Gdy dziecko ma trudności z wykonywaniem poleceń, szczególnie dłuższych:
zanim wydasz polecenie – zakończ atrakcyjne dla dziecka zajęcie (np. ulubioną zabawę, grę na komputerze);
wydając polecenie stań obok dziecka;
nawiąż z nim kontakt wzrokowy;
mów krótko, jasno i precyzyjnie;
dokładnie określ, czego od dziecka wymagasz;
sprawdź, czy dziecko usłyszało i zrozumiało twoje polecenie;
pamiętaj, że czasem będziesz musiał powtórzyć polecenie, nie może to być powodem Twojego zdenerwowania;
konsekwentnie wymagaj wykonania polecenia (sprawdzaj, czy na pewno dziecko je wykonuje, jeśli trzeba – pomóż mu w tym, ale go nie wyręczaj);
pochwal swoje dziecko zawsze, gdy wykona Twoje polecenie.

Gdy dziecko ma trudności z dłuższym skupianiem uwagi na różnych zadaniach życia codziennego, zwłaszcza podczas odrabiania lekcji:
podziel zadania na krótkie etapy;
staraj się przeplatać zadania nudne ciekawymi, takimi które Twoje dziecko lubi;
rób krótkie przerwy;
pozwól dziecku na chwilę wstać, pochodzić, poskakać, wyjść do toalety, napić się itp.;
w trakcie przerw w pracy Twoje dziecko może zajmować się tylko mało atrakcyjnymi sprawami;
umów się z dzieckiem, że każdą rozpoczętą pracę doprowadza do końca;
stosuj też inne umowy, np. dotyczące czasu, wyznaczające limity czasowe;
pochwal pociechę za wykonanie każdego drobnego zadania, a nawet pojedynczego etapu zadania;
stosuj dodatkowe zachęty.

Gdy dziecko łatwo rozprasza się pod wpływem różnorodnych bodźców:
podczas wykonywania ważnych zadań przez dziecko np. odrabiania lekcji czy nauki ogranicz ilość bodźców w otoczeniu (np. wyłącz TV, radio);

wyznacz stałe miejsce pracy;

pomóż dziecku w zachowaniu porządku i ładu w pokoju, a w szczególności w miejscu pracy;

wyznacz stałe godziny pracy;

w tym czasie staraj się zapewnić spokój w domu, ogranicz odwiedziny znajomych itp.
Gdy dziecko popełnia błędy z nieuwagi:
wdrażaj je od pierwszych lat życia do systematycznej pracy;

nadzoruj wykonywane zadania;

ucz sprawdzania efektów swojej pracy.


Gdy dziecko ma trudności z organizacją różnych czynności:
pamiętaj, że przez znacznie dłuższy czas niż rodzice dzieci zdrowych, będziesz musiał wspomagać swoje dziecko w wykonywaniu wielu codziennych, wydawałoby się prostych zajęć;
ucz planowania i organizacji codziennych czynności/ zabaw/ zadań/ całego dnia;
często przypominaj synowi/ córce kolejność wykonywania poszczególnych działań;
stosuj plany aktywności – wzrokowe (rysunki, zdjęcia) dla dzieci młodszych, pisemne – dla dzieci starszych;
nadzoruj wykonywanie kolejnych etapów zadania;
pochwal dziecko za poradzenie sobie z poszczególnymi etapami, za pamiętanie o kolejnym etapie;
podpowiadaj czym może zająć się dziecko w czasie wolnym.

Gdy dziecko często gubi przedmioty:
oznakuj jego rzeczy;

przymocuj drobniejsze elementy do elementów dużych, stałych;

zapewnij plecak i piórnik z przegródkami, aby uporządkować przedmioty;

zapewnij drugi komplet przyborów szkolnych oraz zapasowy strój gimnastyczny itp., które będą dostępne dla dziecka w szkole;

zadbaj o to, by jego rzeczy były bardzo charakterystyczne, różne od rzeczy innych dzieci.

Gdy dziecko ma niespożytą energię, ciągłą potrzebę ruchu, nie potrafi usiedzieć w miejscu:
pozwól mu na ruch w chwilach wolnych, w przerwach;

jeśli musi siedzieć i wykonywać jakąś czynność – pozwól mu na drobne ruchy;

staraj się ukierunkować jego ruchliwość na pozytywne tory – niech pomoże Ci w domowych czynnościach;

zapewnij odpowiednie formy sportu i rekreacji, wykorzystujące jego ruchliwość oraz mocne strony;
aktywnie spędzajcie czas wolny;
pamiętaj, iż niektóre dzieci z ADHD wymagają długiego wyciszania, wieczorem;
zadbaj o spokój i odpowiednie rytuały zasypiania;

Gdy dziecku jest bardzo trudno czekać:
uprzedzaj je, że będzie musiało poczekać, powiedz jak długo i staraj się, aby to było zgodne z prawdą;

zapewnij synowi/ córce zajęcie, które dziecko lubi (np. gra, książka, muzyka, rysowanie) na czas czekania, aby nie było ono udręką dla wszystkich;

umów się, że jeśli wytrwa spokojnie, potem zrobicie razem coś przyjemnego;

przypominaj ustalenia;

pochwal za cierpliwość.

Gdy dziecko wciąż przerywa innym, wtrąca się do wszystkiego:
stosuj umowy;

przypominaj ustalenia;

jeśli dziecko ma Ci coś bardzo ważnego do powiedzenia – niech postara się to zapamiętać, zapisze, narysuje itp.;

wskaż dziecku, czym ma się zająć do czasu, gdy będziesz mógł go wysłuchać;

zawsze pochwal za cierpliwość.

Gdy dziecko ma trudności z przestrzeganiem zasad i przewidywaniem konsekwencji swoich działań:
wprowadź jasne umowy ze swoim dzieckiem i często mu o nich przypominaj;

wskazuj dziecku, jakie konsekwencje mogą płynąć z jego postępowania, zanim zdąży zrobić coś niewłaściwego;

pozwól dziecku ponieść naturalne konsekwencje jego zachowania;

jeśli to potrzebne – wyciągnij dodatkowe konsekwencje, o ile były one przedmiotem Waszej umowy;

chwal zawsze, gdy dziecko stosuje się do konkretnych umów;

stosuj dodatkowe zachęty, np. przywileje, prawa, interesujące zajęcia, ciekawe formy spędzania wolnego czasu.

Gdy dziecko najczęściej ma obniżoną samoocenę i niskie poczucie własnej wartości:
zauważ, że nadpobudliwe dziecko jest znacznie bardziej narażony na krytykę za niewłaściwe zachowanie niż pozostałe dzieci;
częściej i łatwiej będzie się zniechęcał i wycofywał z sytuacji dla niego trudnych, może też maskować swoje problemy nieodpowiednim zachowaniem, błaznowaniem itp.;
pamiętaj, że jest mu szczególnie trudno panować nad swoim zachowaniem może w związku z tym przeżywać wiele przykrych emocji;
pomóż dziecku odbudowywać wiarę we własne siły;
wskazuj mu wyraźnie jego zdolności, talenty;
podtrzymuj jego pasje i zainteresowania rzeczy, które dziecko potrafi pozwalaj mu wykonywać samodzielnie;
pozwól mu decydować o pewnych sprawach domowych np. co będzie na obiad, jak będziecie spędzać czas w weekend;
przydzielaj mu ważne zadania, z których jest w stanie się wywiązać;
prowadź w domu “księgę sukcesów”, w której będziesz wpisywać wszystkie, nawet drobne osiągnięcia, w ten sposób docenisz dziecko i pokażesz mu jego mocne strony;
zauważaj i chwal te momenty, kiedy zachowuje się właściwie, zgodnie z umowami, ustaleniami wzmacniaj dodatkowo ważnymi dla niego przywilejami.

Gdy dziecko ma często duże problemy z panowaniem nad emocjami i wyrażaniem ich we właściwy sposób:
pamiętaj: każdy ma prawo złościć się, smucić, przeżywać najróżniejsze, nawet skrajne uczucia – to naturalne!;
nie każda forma ich wyrażania jest jednak do przyjęcia;
wskaż wyraźnie, jakie formy okazywania uczuć akceptujesz, a na jakie kategorycznie się nie zgadzasz;
dawaj dziecku przykład swoją postawą: pokazuj, że czasem jesteś wesoły, czasem smutny, a czasem także zły, jednak starasz się radzić sobie ze swymi emocjami tak, by nie ranić innych;
zapytaj dziecko, jakie sposoby wyrażenia tego, co czuje przynoszą mu ulgę;
ucz dziecko odprężania się;
stosujcie wspólnie proste techniki relaksacyjne;
pochwal dziecko zawsze, gdy zapanuje nad sobą lub wyrazi uczucia w sposób, który jest do przyjęcia.


Zasady postępowania, które mogą ułatwić pracę w szkole z dzieckiem nadpobudliwym:
Gdy uczeń ma trudności z wykonywaniem poleceń, szczególnie dłuższych:
wydając polecenie stań na przeciwko dziecka;
nawiąż z nim kontakt wzrokowy;
mów krótko, jasno i precyzyjnie;
dokładnie określ, czego od dziecka wymagasz;
po wydaniu polecenia do klasy, powtórz je uczniowi z ADHD;
jeśli polecenie dotyczy dłuższego zadania podziel je na etapy;
zapisz polecenie na tablicy;
stosuj dodatkowe, stałe i zrozumiałe dla ucznia sygnały niewerbalne;
sprawdź, czy dziecko usłyszało i zrozumiało twoje polecenie;
pamiętaj, że czasem będziesz musiał powtórzyć polecenie, nie może to być
powodem Twojego zdenerwowania;
konsekwentnie wymagaj wykonania polecenia (często sprawdzaj, czy na pewno dziecko je wykonuje, jeśli trzeba – pomóż mu w tym);
pochwal swojego ucznia zawsze, gdy wykona Twoje polecenie.

Gdy uczeń łatwo rozprasza się pod wpływem różnorodnychbodźców, przerywa pracę, zamyśla się, zajmuje się sprawami niezwiązanymi z lekcją:
wybierz takie miejsce w klasie, aby stworzyć dziecku jak najlepsze warunki do skupienia się(np. pierwsza ławka w środkowym rzędzie);
prowadź lekcję stojąc blisko jego ławki lub często do niej podchodź;
posadź swojego ucznia ze spokojnym kolegą/ koleżanką;
ogranicz ilość bodźców w otoczeniu (np. zadbaj o spokój w klasie, pomóż mu zachować porządek na biurku, kolorowe plansze wieszaj po bokach sali);
jeśli uczeń z ADHD siedzi tuż przed Twoim biurkiem – dbaj również o porządek na swoim biurku;
często przywołuj swojego ucznia do dalszej pracy;
zwracaj szczególną uwagę na kluczowe treści podczas lekcji, podkreślaj je, zapisuj na tablicy.

Gdy uczeń ma trudności z dłuższym skupianiem uwagi i wykonywaniem dłuższych zadań:
staraj się zainteresować dziecko lekcją oraz poszczególnymi zadaniami;
używaj tonu głosu “trzymającego w napięciu”;
staraj się przeplatać zadania nudniejsze ciekawymi, wymagającymi aktywności i zaangażowania od dzieci;
dla ucznia nadpobudliwego dziel zadania na krótkie etapy;
umów się z dzieckiem, że każdą rozpoczętą pracę doprowadza do końca;
pozwól dziecku na chwilę wstać i poruszać się po skończeniu jednej aktywności;
pochwal swojego ucznia za wykonanie każdego drobnego zadania, a nawet jego pojedynczego etapu;
narysuj w zeszycie lub kartach pracy wesołą buźkę – będzie mógł pochwalić się w domu i poczuje się doceniony;
jeśli trzeba wprowadź dodatkowe nagrody lub specjalny system punktowy.

Gdy uczeń ma problemy z organizacją (nie potrafi przygotować się do lekcji, spakować się, napisać pracy zgodnie z zadanym temat itp.):
sprawdź czy wypakowuje tylko to, co potrzebne jest do danej lekcji;
pomóż mu zachować porządek na ławce, w piórniku itp.;
podaj wyraźne oczekiwania dotyczące wykonania zadania, zapisz je;
ucz dzieci tworzenia planów działania, planów pisania prac itp.;
pamiętaj, że uczeń z ADHD wiele czynności może wykonywać wolniej niż dzieci zdrowe, nie krytykuj go z tego powodu;
uprzedzaj dzieci wystarczająco wcześnie o konieczności wykonania “dużej pracy” np. wymagającej zebrania materiałów, przypominaj o niej często i pytaj dzieci co już zrobiły, zanim nadejdzie ostateczny termin rozliczenia się;
chwal go często za podejmowane próby i drobne sukcesy w zakresie organizacji.

Gdy uczeń często gubi przedmioty (np. przybory szkolne, książki, zeszyty):
poproś rodzica o oznaczenie rzeczy należących do ucznia;

umów się z rodzicem, że dostarczy drugi zestaw przyborów szkolnych, zapasowy strój gimnastyczny itp.;

powiedz dziecku, aby sprawdzało swoje stanowisko po zakończeniu lekcji.

Gdy uczeń często zapomina o pracach domowych, o tym co trzeba było przynieść do szkoły, o sprawdzianach:
jeśli tylko możesz zapisz mu lub wklej ważne informacje;

dopilnuj, aby dziecko na pewno zapisało pracę domową i inne ważne informacje;

przypominaj o ustalonych terminach wykonania zadań, prac, sprawdzianów itp.;

kiedy mówisz coś ważnego koniecznie przywołaj uwagę dziecka.

Gdy uczeń ma ciągłą potrzebę ruchu, niepotrafi usiedzieć w ławce, wierci się, chodzi po klasie:
dokładnie obserwuj swojego nadpobudliwego ucznia;
określ jak długo jest w stanie usiedzieć w ławce i pracować efektywnie;
zastanów się na jaką aktywność ruchową jesteś w stanie pozwolić i od tej chwili nie zwracaj na nią uwagi;
staraj się tak zorganizować lekcję, aby w odpowiednim czasie Twój ruchliwy uczeń mógł wstać;
stosuj gimnastykę śródlekcyjną;
wprowadzaj zadania wymagające zmiany miejsca przez dzieci (np. reorganizacja do pracy w małych grupach);
staraj się ukierunkować nadruchliwość dziecka na pozytywne tory – niech przedstawi rozwiązanie przy tablicy lub po prostu ją zetrze, niech zatemperuje sobie kredki lub rozda innym potrzebne przybory;
chwal dziecko za spokojne siedzenie podczas wykonywania konkretnych zadań.

Gdy uczniowi jest trudno czekać na swoją kolej, wyrywa się z odpowiedzią nie zgłaszając się, przerywa innym:
wprowadzaj jasne zasady dotyczące wypowiadania się w klasie, dotyczące kolejności w poszczególnych zadaniach i trzymaj się ich;
przypominaj często ustalenia;
odpytuj dziecko wtedy, gdy zgłasza się, ignoruj wyrywanie się do odpowiedzi;
jeśli teraz masz zapytać inne dziecko, a Twój nadpobudliwy uczeń się zgłosił – zawsze to doceń - wystarczy jak powiesz “Widzę, że Tomek się zgłasza” i wytłumaczysz dlaczego pytasz inne dziecko;
gdy uczeń ma Ci coś bardzo ważnego do powiedzenia – niech postara się to zapamiętać, zapisze, narysuje itp.;
wskaż dziecku, czym ma się zająć do czasu, gdy będziesz mógł go wysłuchać;
umów się, że jeśli poczeka spokojnie na swoją kolej będzie mógł potem robić coś jako pierwszy lub zaproponuj inny przywilej;
chwal za cierpliwość.

Gdy uczeń ma trudności z przestrzeganiem zasad i przewidywaniem konsekwencji swoich działań:
wprowadź jasne umowy w stosunku do wszystkich dzieci;
spisz je i powieś w widocznym miejscu w klasie;
często się do nich odwołuj i przypominaj je;
nadpobudliwemu uczniowi przypominaj, jakie konsekwencje mogą płynąć z jego zachowania, zanim zdąży zrobić coś niewłaściwego;
pozwól mu ponieść naturalne konsekwencje jego postępowania;
jeśli to potrzebne – wyciągnij dodatkowe konsekwencje, o ile były one przedmiotem Waszej umowy;
chwal zawsze, gdy uczeń stosuje się do konkretnych zasad;
jeśli trzeba wprowadź dodatkowe nagrody lub specjalny system punktowy.

Gdy uczeń ma duże trudności z współpracą w grupie, nawiązywaniem właściwych relacji z rówieśnikami:
staraj się organizować pracę w parach lub małych grupach;
przydzielaj każdemu dziecku w grupie ważną funkcję;
od czasu do czasu pozwalaj uczniowi z ADHD być liderem w jego grupie;
organizuj zajęcia integrujące klasę;
ucz dzieci słownego, spokojnego rozwiązywania konfliktów;
pamiętaj: dziecko nadpobudliwe jest często prowokowane i bardzo łatwo daje się sprowokować;
bądź uważnym obserwatorem i słuchaczem oraz sprawiedliwym sędzią w sytuacjach konfliktowych;
niech każdy uczestnik konfliktu mówi za siebie (co on zrobił w tej sytuacji a nie kolega);
chwal swojego ucznia ilekroć podejmie właściwą współpracę z innym dzieckiem.

PAMIĘTAJ - nadpobudliwy uczeń najczęściej ma obniżoną samoocenę i niskie poczucie własnej wartości
uczeń nadpobudliwy jest znacznie bardziej narażony na krytykę za niewłaściwe zachowanie niż pozostałe dzieci w klasie;
uczeń z ADHD częściej i łatwiej będzie się zniechęcał i wycofywał z sytuacji dla niego trudnych, może też maskować swoje problemy nieodpowiednim zachowaniem, błaznowaniem itp.;
jest mu szczególnie trudno panować nad swoim zachowaniem może przeżywać w związku z tym wiele przykrych emocji – pomóż mu radzić sobie z uczuciami i budować wiarę w siebie;
podsycaj w nim pasje i zainteresowania – pokazuj klasie jego mocne strony;
doceniaj jego zaangażowanie i wysiłek włożony w pracę, a nie tylko jej efekty;
staraj się powierzać mu różne ważne funkcje klasowe lub funkcję w ciągu dnia;
wprowadź tablicę, na której ogłaszać będziecie zasługi różnych dzieci, zadbaj, aby Twój nadpobudliwy uczeń też od czasu do czasu tam się znalazł;
zauważaj i chwal te momenty, kiedy zachowuje się właściwie, zgodnie z umowami, ustaleniami;
wzmacniaj dodatkowo ważnymi dla niego przywilejami.

PAMIĘTAJ - uczeń ma często duże problemy z panowaniem nad swoimi emocjami i wyrażaniem ich we właściwy sposób
każdy ma prawo złościć się, smucić, przeżywać najróżniejsze, nawet skrajne uczucia, to naturalne! ale nie każda forma ich wyrażania jest jednak do przyjęcia;
bądź przykładem dla swoich uczniów w zakresie wyrażania emocji;
wskaż wyraźnie, jakie formy okazywania uczuć akceptujesz, a na jakie kategorycznie się nie zgadzasz;
zapytaj dziecko, jakie sposoby wyrażenia, tego, co czuje przynoszą mu ulgę;
ustalcie wspólnie, jakie spośród nich może wykorzystać w szkole;
zastanów się wraz ze wszystkimi uczniami w klasie nad tym, jak mogą oni okazywać silne, nieprzyjemne;
zastanówcie się wspólnie, jakie sytuacje w klasie lub na przerwach rodzą najwięcej trudności;
spróbujcie opracować skuteczny plan działania;
pochwal ucznia zawsze, gdy zapanuje nad sobą lub wyrazi uczucia w sposób, który jest do przyjęcia.

W postępowaniu z dzieckiem nadpobudliwym bardzo ważna jest KONSEKWENCJA
Pilnujmy codziennej rutyny!
Dziecko, które nie może się skoncentrować, potrzebuje rutyny codziennych obowiązków. Dlatego tak ważne jest, aby dzienny rozkład zajęć dziecka był uporządkowany. Jego plan dnia powinien być tak ułożony, aby określone czynności odbywały się mniej więcej w tym samym czasie i w tej samej kolejności. Np. jeśli dziecko wraca ze szkoły– je obiad, potem odrabia lekcje i na koniec wychodzi bawić się na podwórko, to postarajmy się nie burzyć tego rytuału.

2) Przypominajmy często o obowiązkach!
Powinniśmy wykazać się wielką cierpliwością, jeśli chcemy, by dziecko zapamiętało jakąś informację czy polecenie.
Bądźmy przygotowani na ich wielokrotne powtarzanie i nie irytujmy się.
3) Zadbajmy o spokojne otoczenie!
Właściwe urządzenie pokoju dziecka bardzo ułatwia mu życie. Unikajmy zatem krzykliwych kolorów na rzecz pogodnych pasteli; ograniczmy ilość bibelotów, pluszaków, obrazków, proponując dziecku chowanie ich do pudeł lub szafek. Ich nadmiar jeszcze bardziej rozprasza nasze dziecko. Zadbajmy w domu o miłą, spokojną atmosferę, unikajmy głośno grającego telewizora czy radia.

Pozwólmy się wyzłościć! Nadpobudliwe dziecko często wybucha złością, co trwa kilka- kilkanaście minut. Pozwólmy mu wyładować wściekłość, zaprowadźmy go do jego pokoju i pozostawmy na ten czas samego, aż się uspokoi. Jednak w trudnych sytuacjach powinniśmy spokojnie interweniować i na bieżąco omówić problem.



Chwalmy za każde osiągnięcie! Starajmy się zauważać i chwalić wszelkie osiągnięcia naszego dziecka (np. starannie wykonaną czy też dokończoną pracę) i jego pozytywne zachowania. Wówczas możemy mieć większą nadzieję, że malec będzie miał ochotę na ich powtarzanie.

Nie stawiajmy trudnych wyborów! Takie dzieci mają trudności w dokonywaniu wyborów. Wobec czego najlepiej stawiać je przed faktami dokonanymi. Mówić stanowczo, co mają jeść, w co się ubrać, co robić, dokąd pójść.


Nie upokarzajmy! Nadpobudliwość jest przyczyną agresywnych zachowań (głównie u chłopców), które kierują przeciw rodzeństwu, kolegom, a nawet rodzicom. Nie możemy oczywiście tego ignorować, bowiem malec musi wiedzieć, że postąpił źle i zasłużył na karę. Nie powinien wówczas otrzymać od nas tego, na czym mu zależy, np. loda. Można również pozbaw3ić dziecko jakiegoś przywileju, np. obejrzenia bajki. W żadnym wypadku nie należy na dziecko krzyczeć czy zawstydzać!


Zapewnijmy zajęcie rączkom! Może to być rysowanie, malowanie, lepienie, wycinanie, nawlekanie koralików. Jednakże żadne z tych zajęć nie może trwać dłużej niż pół godziny, bowiem po prostu dziecko dłużej nie jest wstanie się skupić.



Rozmawiajmy i bawmy się z dzieckiem! Powinniśmy codziennie znaleźć czas na rozmowę i wspólną zabawę z dzieckiem. Dzięki temu będzie czuło się kochane, bezpieczne i rozumiane!

Wyświetleń: 880