„DROGĘ DO DOROSŁOŚCI CHCĘ PRZEJŚĆ BEZPIECZNIE – UZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU I NARKOTYKÓW”
Pedagogizacja rodziców (referat)

Okres adolescencji to czas kwestowania wartości i norm rodzicielskich. Uznawany dotąd autorytet rodziców traci na ważności. W tym okresie również podważany zostaje autorytet nauczyciela. Podważając rodzicielskie normy i zasady, młody człowiek pozbywa się wewnętrznego obrazu poczucia bezpieczeństwa. Jest to trudna sytuacja, gdyż nastolatek nie zdołał jeszcze wypracować własnych, dojrzałych mechanizmów obronnych, nie rozumie jeszcze własnych uczuć. W bardzo stresującej sytuacji nierzadko ratuje się agresją, wybuchowością lub też poszukiwaniem środków, które przyniosą szybkie ukojenie.
PRZYCZYNY DLA KTÓRYCH MŁODZIEŻ SIEGA PO ALKOHOL I NARKOTYKI
• Eksperyment, ciekawość - używki pozostają „zakazanym owocem”, a to co zakazane, jest atrakcyjne i pociągające (szczególnie dla młodzieży)
• Nacisk grupy rówieśniczej – młodzież często decyduje się na eksperymenty z używkami, by nie odstawać od rówieśników
• Brak asertywności – nastolatki nie potrafią odmówić grupie różnych zachowań z obawy przed utratą sympatii, wyśmiania lub wykluczenia z grupy
• Reklamy, filmy - są przedstawione jako wspomagacze dobrej zabawy poprzez dostarczanie nowych, wspaniałych przeżyć bez żadnych konsekwencji. W reklamie często zawarta jest idea dobrej zabawy w grupie, co dla nastolatków jest niezwykle ważne
• Dostępność używek – narkotyki można kupić prawie wszędzie. Zakaz sprzedaży alkoholu nie jest w pełni respektowany
• Ciche przyzwolenie rodziców – „lepiej niech pije, niż ćpa. Piwo mu nie zaszkodzi”. Dorosłym w ten sposób wydaję się, że alkohol jest bezpieczniejszy od narkotyków – niestety jest to błędne myślenie. Tym samym, takie myślenie prowadzi do tolerancji picia względem pijących dzieci
• Modelowanie – tak w psychologii nazywamy zachowanie, które polega na tym iż: dzieci uczą się życia obserwując dorosłych – modeli
• Używki sprawiają przyjemność – szybko i niezawodnie, a efekt będzie gwarantowany. Często młodzi ludzie nie wiedzą lub nie chcą wiedzieć o konsekwencjach tego typu przyjemności
• Pozwalają chwilowo przełamać nieśmiałość i kompleksy - młodzi ludzie często w tym okresie są szczególnie wrażliwi na punkcie swojego wyglądu oraz i tego, jak są postrzegani przez otoczenie. Brak dystansu do samego siebie, kompleksy (uaktywnione w kontaktach z płcią przeciwną) mogą spowodować chęć sięgnięcia po używkę
• Brak umiejętności spędzania wolnego czasu – by dobrze się bawić, należy mieć zainteresowania, posiadać zdolność planowania wolnego czasu. Znaczna część młodych ludzi tego nie potrafi

W dzisiejszym świecie narkotyki nie są już tematem tabu. Ich używanie traktowane jest jako coś normalnego, naturalnego nie wzbudzając kontrowersji. Jeszcze niedawno, bo jakieś 20, 30 lat temu narkomani stanowili zamkniętą grupę, swoisty margines.
CZYNNIKI ZWIEKSZAJĄCE PRAWDOPODOBIEŃSTWO ZAINTERESOWANIA SIĘ UŻYWKAMI
1. Alkoholizm jednego z rodziców
2. Brak rodziców lub przebywanie jednego z nich często poza domem
3. Brak norm i zasad regulujących zachowanie dziecka
4. Tolerancyjny stosunek rodziców do używek
5. Słabe oceny, brak wiary we własne możliwości
6. Trudności w czytaniu i pisaniu
7. Problem z skoncentrowaniem uwagi
8. Zachowania agresywne wobec innych
9. Rozrywkowe podejście do życia

Dlaczego używki są tak niebezpieczne?

Alkohol i narkotyki to używki, które w negatywny sposób wpływają na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka. Środki te znacznie silniej działają na osoby niedojrzałe, niż na dorosłych. Używki takie jak alkohol i narkotyki zaburzają koordynację ruchową, refleks i zdolność oceny swoich możliwości. Bardzo często używki wyniszczają organizm, uszkadzają wewnętrzne organy i mózg. A co za tym idzie to, to iż jest to przyczyną słabego rozwoju, kłopotów z nauką, zmian w zachowaniu, uczuć i myśli. Uzależnienie następuje dużo szybciej, im młodszy jest wiek zażywającego.
Rozwój młodego człowieka zatrzymuje się w momencie, w którym zaczyna nadużywać środków psychoaktywnych (nawet po terapii odwykowej) 23 – letni młodzieniec pozostaje na poziomie umysłowym 12 –letniego dziecka.
W domu rodzinnym, w którym alkohol jest na porządku dziennym są kłótnie i konflikty. Rodzice dziecka uzależnionego obarczają odpowiedzialnością za zaistniałą sytuację siebie nawzajem. Narasta napięcie, nieufność i niesnaski. Spokojny dom może zmienić się w pole bitwy. Rodziców ogarnia poczucie bezradności i agresja.

MITY ZWIĄZANE Z UŻYWKAMI

• MITY ZWIĄZANE Z PICIEM ALKOHOLU
W naszym społeczeństwie funkcjonuje wiele mitów dotyczących picia alkoholu oraz brania narkotyków. Sprawiają one, że bagatelizujemy zagrożenie. Do najpopularniejszych z nich należą:
1) Alkohol pobudza apetyt i ułatwia trawienie
2) Alkohol rozgrzewa
3) Alkohol pozwala zapomnieć o troskach i kłopotach
4) Osoby o tzw. „silnej głowie” mogą pić bez obawy o skutki
5) Piwo i wino to nie alkohol
6) Kierowca może się trochę napić
7) Problemy alkoholowe mają tylko ludzie niewykształceni lub z marginesu
8) Problemów alkoholowych nie należy rozpatrywać w kategoriach moralnych
9) „ Wszystko można, co nie można, byle z wolna i ostrożna”

• MITY DOTYCZĄCE NARKOTYKÓW
1) Marihuana jest całkowicie bezpiecznym narkotykiem, nie można się od niej uzależnić
2) Amfetamina pomaga uczyć się
3) Jeżeli ktoś potrafi przez kilka dni nie palić marihuany, to znaczy, że nie jest uzależniony
4) Narkotyki bierze tylko młodzież z „patologicznych środowisk”
5) Możliwe jest tak zwane „branie kontrolowane”
FAZY UZALEŻNIENIA OD NARKOTYKÓW
• FAZA 1 – POZNANIE STANU ODURZENIA
Narkotyki: alkohol, marihuana, kleje
Model używania: na imprezach, dyskotekach, pod presja znajomych, w weekendy, środki otrzymywane od znajomych
Zachowanie: bez większych zmian, drobne kłamstwa
Samopoczucie: dobre, czasem następują przykre następstwa zażycia

• FAZA 2 – STAN ODURZENIA STAJE SIĘ PRZYJEMNOŚCIĄ
Narkotyki: faza 1 + haszysz, amfetamina
Model zażywania: planowanie zażycia, samodzielny zakup, odurzenie się nie tylko w weekendy, okazjonalnie, ale również w tygodniu, branie dotąd z wyboru zaczyna być potrzebą
Zachowanie: początki podwójnego życia, zmiana kolegów, zamknięcie się w sobie i zły nastrój, początki agresywności, porzucenie zainteresowań, używanie slangu, agresja słowna, początki kłamstw, pożyczania pieniędzy i kradzieży
Samopoczucie: iluzja poczucia kontroli nad zażywaniem, doświadczenie stanów maksymalnej euforii w odurzeniu

• FAZA 3 – STAN ODURZENIA STAJE SIĘ CELEM NADRZĘDNYM
Narkotyki: faza 1 i 2 + kokaina, LSD, grzyby halucynogenne i opium
Model używania: coraz większy koszt z uwagi na wysoką tolerancję organizmu, branie codzienne, częste odurzanie się w samotności, podejmowanie prób rzucenia nałogu, pierwsze przedawkowania i „nawroty doznań”
Zachowanie: coraz gorsze, porzucenie kontaktów z kolegami (którzy nie biorą), jawne identyfikowanie się z narkomanami, notoryczne kłamstwa, kradzieże i handel narkotykami dla zdobycia pieniędzy, niepowodzenia w szkole, wagarowanie, porzucenie szkoły, kłopoty z policją, pogorszenie stanu zdrowia
Samopoczucie: branie staje się sensem życia, bardzo zły nastrój bez narkotyku, nawracające poczucie winy i wstydu, życie we własnym świecie, pojawienie się myśli samobójczych

• FAZA 4 – STAN ODURZENIA STAJE SIĘ NORMĄ
Narkotyki: jak w poprzednich fazach + heroina
Model używania: stałe używanie pociąga za sobą wysoką tolerancję organizmu na większe dawki, całkowity brak kontroli używania, nie odróżnianie stanu normalnego od stanu odurzenia, częste przedawkowania
Zachowanie: wyniszczenie fizyczne, chroniczny kaszel, częste kłopoty z policją, wybuchy wściekłości, agresja wobec rodziny i innych, paranoja
Samopoczucie: depresja wymuszająca dalsze przyjmowanie narkotyku, samopoczucie jedynie po narkotyku, poczucie winy, żal, wstyd i lęk, krytyczna samoocena, bardzo częste myśli samobójcze

FAZY UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU
• FAZA 1 – „PICIE TOWARZYSKIE”
Picie sprawia przyjemność
Wzrost ochoty i tolerancji na alkohol

• FAZA 2 – „OSTRZEGAWCZA”
Szukanie okazji do picia
Po wypiciu lepsze samopoczucie
Alkohol przynosi ulgę, uwalnia samopoczucie
Rozpoczęte picie często kończy się „urwaniem filmu”
Próby picia ukrytego, w samotności, na kaca
Wagary

• FAZA 3 – „KRYTYCZNA”
Wyrzuty sumienia „kac moralny”
Zaniedbanie szkoły
Konflikty w rodzinie
Usprawiedliwianie spożycia alkoholu licznymi okazjami
Wzrost agresywności, konflikt z prawem
Nieregularne odżywianie się
Zaniedbywanie wyglądu zewnętrznego
Picie bez przerwy, na przemian z okresami całkowitej abstynencji dla poprawy zdrowia
Bezradność, poczucie pustki

• FAZA 4 – „CHRONICZNA”
Okresy długotrwałego picia
Picie poranne, „kac gigant”
Upijanie się w samotności
Spadek tolerancji na alkohol
Rozpad więzi rodzinnych
Wynoszenie rzecz, kradzieże w celu zdobycia środków na alkohol
Otępienie alkoholowe – „wtórny analfabetyzm”
Alkohol jedynym celem w życiu
Psychozy alkoholowe
Padaczka alkoholowa
Psychozy alkoholowe
Skrajne wyczerpanie organizmu

PROGRAMY PROFILAKTYCZNE
Powiedzieć można, iż to, że czegoś nam brakuje i nie jesteśmy (i/lub nie potrafimy być) szczęśliwi sięgamy po używki, które dają nam krótkotrwałą przyjemność i dobre samopoczucie. To właśnie profilaktyka powinna nauczyć ludzi takich umiejętności i samooceny, żeby byli w stanie radzić sobie z życiem i sobą samym bez „pomocy” zażywania używek.
Każdy z nas potrzebuje czegoś innego, dlatego tak rozumiana profilaktyka powinna być zindywidualizowana. Powinna być dostosowana i realizowana od najmłodszych lat dziecka w środowisku rodzinnym.
Programy profilaktyczne są wąską i jednocześnie konkretną formą oddziaływań zapobiegawczych, które skupiają się na jednym, określonym problemie. Program ten powinien być realizowany przez osobę przeszkoloną w zakresie pracy z grupą. Realizujemy go w małej grupie maks.15 osób.

Rola nauczyciela jest bardzo istotna – to on może jako pierwszy zauważyć, że dziecko i rodzina przeżywają jakieś kłopoty. Bardzo często jesteśmy dla dziecka jedyną „deską ratunku”. Ludzie bardzo często w trudnych sytuacjach sami nie szukają pomocy i wsparcia.
Dla wielu rodziców dziecko jest swoistą wizytówką, dowodem na to, jak sprawdzili się w swoich rolach. Często opiekunowie nie potrafią pogodzić się z faktem, że ich dziecko robi coś złego, bądź też nie jest takie jak sobie je wyobrażali. Uświadomienie, że ich dziecko ma poważne kłopoty oznaczałoby przyznanie się do porażki. Refleksja taka jest trudna. Jednak najważniejszą rolę w wychowaniu dzieci i młodzieży odgrywa rodzina. To właśnie od niej w dużej mierze zależy, na ile dziecko będzie zadowolone i dobrze przystosowane do wymagań życia. Dlatego też należy wspierać rodziców i przypominać, że szkoła i rodzina realizuje ten sam cel jakim jest wychowanie mądrego i dobrze funkcjonującego w życiu człowieka.





Bibliografia:
1. „ Narkotyki przy tablicy” – Marzena Pasek
2. „Dzieci, alkohol, narkotyki” – Ruth Maxwell
3. „ABC problemów alkoholowych” – Jan Karol Falewicz

Wyświetleń: 1058