![]() |
![]() |
Katalog Justyna Gurgul, 2011-09-12 Gliwice Biologia, Referaty Rozwój roślinności na ZiemiW dziejach rozwoju roślinności na Ziemi Wyróżnia się 5 er: afityczną czyli bezroślinną, eofityczną inaczej talasofityczną, paleofityczną inaczej antrakofityczną, mezofityczną czyli średniowieczną i kenofityczną czyli nowożytną. Biolodzy uważają, że podobnie jak wszystkie inne formy życia, rośliny pojawiły się w pierwotnych morzach. Rzadko znajduje się skamieniałości najwcześniejszych form. Najstarsze ze wszystkich są odciski glonów, które żyły przed ponad trzema bilionami lat. Z tych prymitywnych organizmów rozwinęły się później stopniowo wszystkie bardziej złożone rośliny. Upłynęło jednak wiele czasu zanim jakimkolwiek roślinom udało się opanować ląd.Pierwsze rośliny miały charakter przejściowy(zamieszkiwały środowisko półwodne i półlądowe.Pionierskie organizmy zasiedliły muliste wybrzeża już około 400 milionów lat temu. Niektóre typy wczesnych lądowych roślin po okresie bujnego rozwoju wymarły;inne dały początek roślinom współczesnym takim jak mchy i spokrewnione z nimi wątrobowce. Era eofityczna -to era w dziejach rozwoju roślinności na Ziemi obejmująca interwał od pojawienia się pierwszych prokariotów (wg różnych danych około 3 - 3,5 mld lat temu) do środkowej części syluru . W pierwszym etapie rozwoju roślinności eofitycznej pojawiły się pierwsze znane organizmy bezjądrowe-bakterie i sinice,a także pierwotne organizmy jądrowe tj. grzyby reprezentowane przez sprzężniaki,algolity oraz nagromadzenia wegla pochodzenia organicznego. Etap drugi rozwoju roślinności eofitycznej poza występowaniem znanych już poprzednio bakterii,sinic i grzybów,obejmuje pierwsze znane glony-tobołki z klasy dinofitów oraz zielenice reprezentowane przez chlorokokowce.Na ten okres przypada prawdopodobnie pierwsza faza przystosowania się istniejących już organizmów bezjadrowych do zycia w środowisku lądowym Etap trzeci poza dalszym wystepowaniem bakterii, sinic i grzybów,charakteryzuje się postępującym rozwojem glonów z nowymi formami chryzofitów i zielenic.W etapie tym nastapiło dalsze przystosowywanie się bakterii,grzybów oraz chryzolitów i zielenic do zycia w środowisku lądowym. Czwarty i ostatni etap rozwoju roślinności eofitycznej obejmuje środkowy i górny kambr,ordowik oraz nizsza czesc syluru,mieści się zatem w niższej czesci ery paleozoicznej. -Flora kambru środkowego i górnego poza organizmami bezjadrowymi obejmuje wszystkie gromady glonów,czyli chryzofity,tobołki,zielenice,ramienice i krasnorosty. Flora ordowiku-poza organizmami bezjądrowymi,obserwuje się wzrot udziału i znaczenia organizmów jądrowych,wśród roślin przede wszystkim glonow(krasnorostów,ramienic i brunatnic)spełniających wazną funkcję skałotwórczą W tym czasie doszło do jednego z najważniejszych wydarzeń w historii naszej palnety - wyjścia roślin na ląd. pierwszymi roślinami opanowującymi ląd były powstałe z glonów, psylofity oraz wątrobowce. Rośliny te uważa się za bezpośrednich przodków roślin naczyniowych i nazywa pierwotnymi roślinami naczyniowymi. Nie miały liści i korzeni,ale wytwarzały już tkankę naczyniową,miękiszowąi okrywajacą, o dychotomicznie lub monopodialnie rozgałęzionych łodygach,z prymitywnym walcem osiowym,z zarodniami umieszczonymi na szczytach rozgałęzień,zawierającymi jednakowe zarodniki skupione w tetradach.Dały one początek wszystkim innym roślinom wyższym. Era paleofityczna – obejmuje młodszą część ery paleozoicznej,tj. górny ylur,dwon,karbon i dolny perm. Era ta jest dominacją lądowych roślin naczyniowych,poczynając od ryniofitów,trymerofitów,zosterofilofitów i mszaków,a kończąc na gigantycznych paprotnikach,w tym widłakach,skrzypach i paprociach,a także pierwszych roślin nagozalążkowych.Jest to okres ostatecznego zasiedlania lądów przez roślinność,która rozwija się odtąd bujnie nie tylko w środowisku wodnym lecz opanowuje także tereny nizinne,bagienne,wyzyny i tereny górskie.W tej erze dochodzi do pierwszej w dziejach Ziemi gigantycznej akumulacji fitogenicznej,na drodze której powstaly liczne paleozoiczne,zwłaszcza karbonskie i permskie złoza węgli kopalnych. W erze tej można wyroznic 3 zasadnicze etapy rozwoju flory,przede wszystkim zas roślinności lądowej. I etap trwał od górnego syluru przez dewon dolny do dewonu środkowego.W tym czasie powierzchnię lądów zasiedlały kolejno: mszaki,ryniofity,trymerofity i zosterofilofity,a nastepnie początkowo zielne,poźniej krzewiaste,a nawet drzewiaste formy paprotników:widlaków,skrzypow i paproci właściwych. Flora górnego syluru-nastepuje bogaty rozwój krasnorostów skałotwórczych. Nadal występują tez zielenice z grupy chlorokokowców i syfonowców.bujnie rozwijają się w tym okresie brunatnice,wśród których spotyka się olbrzymie formy lądowe lub przystosowane do okresowej wegetacji w warunkach ladowych.Tworza one potężne formy o drzewiastym wygladzie z grubym masywnym pniem i wachlarzowatymi nibyliśćmi.lądowa roślinność naczyniowa gornego syluru obejmuje już stosunkowo bogaty zespol ryniofitów o roznym pokroju Flora dolneo i srodkowego dewonu-we florze wodnej poza bakteriami,sinicami,chryzolitami i zielenicami,bujnie rozwinęły się zielenice:chlorokokowce,syfonowe,wstężniowce i sprzęzniowce.roslinnośc lądowa była już bardzo urozmaicona i składała się z takich roślin telomowych AK mszaki,ryniofity,trymerofity,zosterofilofity,widłakowe,skrzypowe,paprocie i prymitywne rośliny pranagozalazkowe,poprzedzające pomniejszy okres właściwego rozwoju paproci nasiennych. -mszaki-czyli pierwsze rośliny, które zdołały opanować lądy. Było to możliwe dzięki właściwym przystosowaniom wobec życia w tymże środowisku, jak na przykład wytworzenie łodyżki sztywnej okrytej skórką oraz zaopatrzonej w wzmacniające i przewodzące tkanki, ustawienie liści, które sprzyja lepszemu wykorzystywaniu słonecznej energii i gromadzeniu deszczowej wody. Wątrobowce i mchy przez botaników są zaliczane do grupy roślinnych organizmów nazywanych mszakami. posiadają one charakter lądowych prymitywnych roślin. Nadal podlegają ewolucji. Te rośliny charakteryzuje posiadanie wykształconych struktur liściowych i łodyg, w grupie tej zaobserwować także można początek rozwoju przewodzących tkanek. Wątrobowce i mchy rozmnażają się poprzez zarodniki, u nich ma miejsce przemiana pokoleń. Płciowe pokolenie - gametofit poprzedzone jest pokoleniem rozmnażającym się bezpłciowo przy pomocy zarodników, nazywanym sporofitem. Całość skomplikowanego procesu rozmnażania się u mszaków zachodzić może jedynie przy obecności wody. To wskazuje na pochodzenie dawne mszaków oraz ich charakter prymitywny jako lądowych roślin. -ryniofity-pojawiły się po mszakach,to najpierwotniejsze rośliny lądowe.Charakteryzowały się izomorficzną przemianą pokoleń oraz widlastym rozgałęzieniem pędów.(przykład:Rhynia maior-przedstawiciel ryniofitów z dewonu)oraz kuksonia. Kuksonia to najstarsza znana roślina mająca ok.10 cm wysokości, która prawdopodobnie była rośliną przybrzeźną lub bagienną. Miała rozgałęzione podziemne(lub podwodne) kłącza, z których wyrastały w górę bezlistne łodyżki rozgałęziające się widlasto czyli dychotomicznie. Pojedyncze odgałęzienie zwane telomem zawsze zawierało centralnie połozona prymitywną wiązkę przewodzacą. Na szczytach telomów znajdowały się kuliste zarodnie lub kieliszkowate skupiska gametangiów w zaleźności od tego czy roślina była sporofitem czy gametofitem(kuksonia miala izomorficzną przemianę pokoleń).Posiadała woskowaty nabłonek zewnętrzny zapobiegający wysychaniu. Ryniofity Zapoczątkowały wszystkie linie rozwojowe prowadzace do współcześnie zyjących lądowych gatunków roślin. Wymarły pod koniec dewonu, 370 mln lat temu.Wywodzą się z nich dwie pozostałe grupy pierwotnych roślin zielonych mających przemianę pokoleń z przewagą sporofitu: zosterofilofity i trymerofity . - zosterofilofity –to praprzodkowie współczesnych widłaków z których w dewonie powstały prawidłakowce(przykład: Asteroxylon-przedstawiciel prawidłakowców) Miały zarodnie osadzone nie pojedynczo na końcach telomów ale zebrane w ich górnej częśći w postaci kłosa. Ich widlasto rozgałęzione łodyżki były pokryte kolczastymi lub płatowatymi wyrostkami(przykład: Zosterophyllum-przedstawiciel zosterofilofitów) trymerofity,-zapoczątkowały dwa szeregi rozwojowe roślin ladowych: skrzypów i paproci oraz pranagozalążkowych, które swoją drogą dały początek przeważającej części roślin obecnie żyjących.U trymerofitów doszło do poważnych przekształceń pierwotnego dychotomicznego układu telomów, a istotę tych przekształceń objaśnia się za pomocą tak zwanej teorii telomowej. Zgodnie z nią najpierwotniejszą postać miały kuksonie, u których wszystkie odgałęzienia (telomy) były mniej więcej jednakowej długości i rozgałęziały się widlasto.Pierwszym etapem przekształceń było wytworzenie osi rośliny przez przewyższenie(wyrosnięcie) jednego telomu ponad pozostałe. Pierwsze rośliny drzewiaste, będące zarazem bezpośrednimi przodkami drzew, pojawiły się na przełomie syluru (~445-400 mln lat temu) i dewonu (~400-360 mln lat temu), około 400 mln lat temu. Były to tzw. pierwotne paprotniki (inaczej prapaprotniki), a dokładniej widłaki, skrzypy oraz pierwotne paprocie drzewiaste. Rośliny te w czasach dolnego dewonu porastały przybrzeżne laguny mórz. Były one już wyposażone w liście, które poza prowadzeniem fotosyntezy brały udział w rozmnażaniu płciowym, ponieważ na niektórych z nich powstawały zarodniki. Także i te prymitywne rośliny nie były jeszcze w pełni przystosowane do życia na lądzie; miały one płytki i słabo rozwinięty przybyszowy system korzeniowy, a do rozmnażania płciowego wymagały wody, dlatego mogły rosnąć tylko w bezpośrednim sąsiedztwie zbiorników wodnych Przodkami widłakowych były najprawdopodobniej prymitywne zosterofilofity,z których w dewonie powstały prawidłkowce,takie jak wspomniany Asteroxylon. Ich bezpośrednimi potomkami są dzisiejsze widłaki jednakozarodnikowe.Jednak już pod koniec dewonu pojawiła się grupa widłaków różnozarodnikowych.Rośliny te były szczytowym osiągnięciem tej linii rozwojowej.Z kolei skrzypowe wywodzą się z trymerofitów,a pojawiły się w środkowym dewonie. Grupę przejściową stanowią tu praskrzypy(hyeniales) o cechach pośrednich pomiędzy właściwymi trymerofitami i skrzypowymi.bliskimi krewniakami wpółczesnych skrzypów były olbrzymie dochodzące do do 30m wysokości kalamity,które powstaly pod koniec dewonu,a w karbonie współtworzyły lasy weglowe.Kalamity wymarly w górnej kredzie.do dzis przetrwaly tylko niepozorne skrzypy-grupa,która powstala równocześnie z kalamitami,ale zawsze pozostawala w ich cieniu. . W środkowym dewonie z pierwotnych paprotników wykształciły siępaprocie właściwe, w tym ich dysponujące nieco głębszym systemem korzeniowym formy drzewiaste. . Wtedy też pojawił się uznawany za pierwsze drzewo Eospermatopteris. Moment ten uznaje się oficjalnie za moment narodzin drzew. pierwsze drzewo-Eospermatopteris- żył na Ziemi około 385 milionów lat temu. Była to roślina o długim na ok. 8m pniu oraz niewielkiej, pióropuszowatej koronie. Jego system korzeniowy był bardzo słabo rozwinięty i płytki, toteż drzewo występowało tylko w pobliżu zbiorników wodnych. █ Co ciekawe, naukowcy wiedzieli o istnieniu Eospermatopterisa już od lat 70. XIX w., ale wówczas znane były jedynie skamieniałości jego pnia - ciągle poszukiwano korony. Ostatnio udało się ją odnaleźć, a właściwie skojarzyć z pniami znajdowanymi wcześniej i uważanymi dotąd za oddzielne rośliny korony Eospermatopterisa. Po złożeniu elementów okazało się, że wysokość pierwszego drzewa wynosiła kilka do kilkunastu metrów Flora gornego dewonu-ryniofity, trymerofity i zosterofilofity tak szybko i bujnie rozwijając się w gornym sylurze oraz dolnym i srodkowym dewonie,w gornym dewonie staja się grupą reliktową,reprezentowaną przez niezmiernie rzadkie,pojedyncze formy z rodzaju Bucheria i Psilophyton.rosliny te wymierają zupełnie jeszcze przed koncem dewonu Kolejny etap ewolucji roślin to etap II-roslinnosc paleolityczna opanowuje znacznie wieksze obszary ladowe,pokryte już przez stosunkowo zwarte zespoly byliny i drzewiastych paprotnikow. Nowy element tej flory stanowią pierwsze klinolisty,paprocie nasienne i inne prymitywne rośliny nagozalązkowe. Klinolisty (Sphenophyllalesh ) –to wymarły rząd skrzypów, żyjących od końca dewonu do permu. Swój rozkwit osiągnęły w późnym karbonie, stanowiąc ważny składnik niskiej roślinności bagnisk węglotwórczych. Prawdopodobnie były pnączami. Klinolisty miały łodygi podzielone na międzywęźla. W węzłach wyrastały okółkowo ułożone klinowate listki o dychotomicznym unerwieniu i różnie wykształconej blaszce liściowej. Na końcach łodyg znajdowały się duże kłosy zarodniowe (strobile). Wiązki przewodzące miały trójkątny przekrój poprzeczny. Paprocie na sienne Miały Liście pierzaste, przypominające kształtem liście dzisiejszych paproci. W odróżnieniu od prawdziwych paproci na końcu ich liści tworzyły się zalążki. Największe drzewiaste paprocie nasienne sięgały 10 m wysokości. W Polsce w utworach karbonu górnego Górnego Śląska i rejonu Wałbrzycha dość częste są fragmenty (zwłaszcza liście) paproci nasiennych, m.in. Neuropteris. Etap III-jest okresem szczytowego rozwoju roślinności paleolitycznej,składającej się z :drzewiastych paprotników,paproci nasiennych,drzew kordaitow i pierwszych roślin szpilkowych Maksymalna akumulacja materału fitogenicznego przypada na fazę karbońską Najważniejszymi widłakami karbońskimi były drzewiaste byliny o zielonych pniach Lepidodendron i Sigillaria. Lepidodendrony osiągały 30 m wysokości i 2 m średnicy i miały igłowate liście które wyrastały z charakterystycznych poduszeczek liściowych. W stanie kopalnym najczęściej spotyka się fragmenty kory ze spłaszczonymi poduszeczkami liściowymi, które mają u lepidodendronów charakterystyczny kształt rombowy. Na końcach gałązek wyrastały szyszki o długości od kilku do kilkudziesięciu cm. Lepidodendrony nie posiadały korzeni, tylko kłącza zwane stigmariami. Były to grube, prawie poziomo biegnące jakby konary, z których wyrastały krótkie wyrostki (appendices). Pnie sygilarii były zbudowane podobnie jak u lepidodendronów ale były mniej rozgałęzione a poduszeczki liściowe układały się w pionowych rzędach i miały zarys owalny lub sześcioboczny. Kłącza sygillarii zbudowane były podobnie jak u lepidodendronów. Rodzaj Calamites to olbrzymie karbońskie skrzypy dochodzące do 30 m wysokości 1 m średnicy pnia. Pnie wyrastały z kłączy o licznych korzeniach przybyszowych. Miały pędy podzielone na węzły i międzywęźla i intensywnie przyrastały na grubość. Kalamity właściwe miały liście nie podzielone, ułożone w okółkach, opisywane pod nazwami Annularia i Asterophyllites. Charakterystyczne dla górnego karbonu były również kordaity - wysokie drzewa przypominające wyglądem występujące współcześnie na półkuli południowej drzewa iglaste Agathis. Kordaity uważa się za przodków drzew iglastych. System korzeniowy kordaitów tworzyły rozgałęzione korzenie przybyszowe, odchodzące prawie poziomo od podstawy pnia. Liście mogły osiągać 1 m długości i 20 cm szerokości a w przeciwieństwie do paproci nasiennych kordaity wytwarzały kwiaty o długości dochodzącej do 30 cm. Kordaity występowały w karbonie i permie tworząc duże skupienia. Pod koniec epoki węglowej pojawiły się pierwsze drzewa iglaste nalężące do grupy rodzajowej Walchia. Drzewa te w znacznej części przypominały współczesne araukarie. Bardzo bogaty,dobrze zachowany i niezwykle różnorodny zespol kopalnej flory gornokarbonskiej przede wszystkim jest związany z licznymi utworami wglonosnymi,tworzącymi wielkie zagłebia weglowe,szczególnie na polkuli polnocnej, Flora dolnego permu-najmlodsza z flor paleolitycznych,czylo roślinność kopalna dolnego permu,jest koncowym ogniwem w rozwoju bujnej flory karbonskiej.Zachodzace zmiany w tej florze były przede wszystkim związane z przejsciem od wilgotnego i cieplego klimatu prowincji euroamerykanskiej do suchego i kontynentalnego klimatu permskiego.znalazlo to swoje odbicie w znacznym ubytku roślin wilgociolubnych i bagiennych,do których należała większość paprotnikow karbonskich.stopniowe wysuszanie klimatu na przelomie karbonu gornego i permu było zapewne przyczyną dla której kopalna flora wodna i wodno-ladowa permu dolnego jest nieliczna. W zespole dolnopermskiej roślinności lądowej z prowincji euroamerykanskiej występują mszaki,miedzy innymi pierwsze pratorfowce,o właściwościach weglotworczyh,nieliczne są niektóre widlaki różnozarodnikowe oraz skrzypy.w zespole paproci dolnopermskich nieliczne są staropaprocie.Z bardzij charakterystycznych roślin nasiennych można wymienic Autunit,z sagowcowych zaś rodzaj terophyllum,z roślin szpilkowych rodzaj Lebachia,a z roślin miłorzębowych rodzaj sphenobaiera. Era mezofityczna-obejmuje szczytową część ery paleozoicznej oraz niemal całą ere mezozoiczną,czyli górny perm,trias,jurę i dolna kredę,a zatem okres od około 260 do 100 milionów lat temu.Era ta bywa także określana jako era roślin nagozalążkowych.Zaszły zmiany w w roślinności lądowej,gdzie nie ma już zupełnie potężnych widłaków i skrzypow,kordaitow i staropaproci,natomiast ich miejsce zajmują młodsze i potężniejsze grupy nowych roślin nagozalążkowych ze szpilkowymi,miłorzębamisagowcami,benetytami.z utworami ery mezofitycznej są związane także najstarsze znane skamieniałości odnoszone do roślin gniotowych i prymitywnych roślin okrytozalążkowych Flora gornego permu-roslinność wodna i wodno-lądowa w utworach gornego permu jst reprezentowana przez niektóre bakterie solne i sinice,liczniejsze niż poprzednio zielenice,krasnorosty oraz tobołki reprezentowane przez dość liczne mikroskamienialosci grupy acritarcha. zespole roślinności lądowej wzbogacily się mszaki.Najbardziej charakterystycznym i panującym elementem flory gornego permu są rośliny nagozalążkowe przede wszystkim szpilkowe oraz miłorzębowe i sagowce.zmiany obserwowane we florze górnego permu spowodowaly zmiany klimatyczne przede wszystkim wysuszenie klimatu,które rozpoczęło się już u schyłku karbonu i w permie dolnym.doprowadzilo ono na terenie Europy do silnej redukcji wilgociolubnych roślin paleolitycznych i stworzylo warunki do ekspansji roślin nagozalążkowych,lepiej przystosowanych do nowych warunkow klimatycznych. Flora dolnego triasu-skamienialosci tej flory występujące w lądowych utworach pstrego piaskowca,są stosunkowo ubogie ze względu na panujący na przelomie permu i triasu suchy,a nawet pustynny klimat obejmujący duze obszary polkuli polnocnej i południowej.W europie roślinność ta rozwijaa się nieco bujniej tylko nad jeziorami i u wybrzeży morskich.Z nielicznych niższych roślin wodnych i wodno-lądowych zachowanych w utworach dolnego triasu można wymienic niektóre ramienice oraz grzyby.w ubogiej roślinności lądowej obok niektórych rzadkich mszakow wystepują skarlałe widłaki różnozarodnikowe,mezofityczne skrzypy,niektóre paprocie strzelichowe i paprocie cienkozarodnikowe,liczniejsze są paprocie nasienne.Towarzyszą im nieliczne skamieniałości sagowcow,miłorzębowych,szpilkowych i gniotowych Flora środkowego triasu-Ze wówczas względu na trwającą wówczas na znacznych obszarach wielką transgresję morską w srodkowotriasowych utworach wapienia muszlowego zachowala się przede wszystkim flora wodna reprezentowana przez sinice,tobołki,zielenice,krasnorosty i brunatnice.w nielicznej kopalnej florze lądowej srodkowego triasu odnajdujemy niektóre skrzypowe,paprocie z grupy strzelichowych,paprocie nasienne oraz nieliczne szpilkowe rodzaju Voltzia Flora górnego triasu-koniec okresu triasowego charakteryzuje się odnowieniem roślinności lądowej, pojawieniem nowych paproci i sagowcow nawiązujących do flory jurajskiej.Roslinnosc gornego traisu ma bujny charakter, na który wpłynęły takie czynniki jak: wilgotniejszy klimat,znaczne zmniejszenie obszarow suchych oraz wielka liczba bagien i jezior powstałych w wyniku wycofania się ze znacznych obszarow morza.Po wcześniejszym okresie zatarcia różnic paleogeobotanicznych pod koniec gornego triasu na polkuli polnocnej występowały 2 wielkie prowincje florystyczne: syberyjska i indoeuropejska.Proincja syberyjska z klimatem umiarkowanym,charakteryzowała się dominowaniem miłorzębowych i niektórych roślin roślin szpilkowych.W prowincji indoeuropejskiej panowal klimat podzwrotnikowy i tropikalny, a roślinność skladała się głównie z sagowców i paproci przy duzym udziale roślin szpilkowych.Wsrod niższych roślin wodnych i wodno-ladowych gornego triasu wystepują skałotwórczesinice,tobołki,nieliczne zielenice.znacznie bardziej zróżnicowana i bogata jest flora lądowa w której wystepują już prawie wszystkie podgrupy roślin telomowych z gniotowymi,z wyjątkiem roślin okrytozalążkowych.wśród mszakow górnotriasowych SA to przede wszystkim wątrobowce,reliktowe i rzadkie widłaki,wśród skrzypowych obecne są typowe rodzaje mezofityczne.Po raz pierwszy wystepują kajtoniowce Flora jury-w ogolnym swoim charakterze kopalna flora jurajska jest w zasadzie rozwinieta florą triasową,a jej głównymi elementami są nadal rośliny szpilkowe,paprocie i sagowce.Jurajska roślinność wodna i wodno-ladowa składała się z bakterii i sinic oraz licznych glonów i niektórych grzybow.wsrod glonów niższych obfitowalychryzofity z chryzomonadami,kokolitami,wiciowcami krzemionkowymi oraz okrzemkami promienistymi.znacznie rozwinęły się tobolki glownie dinofity.wiele było również glonów wyższych przede wszystkim zielenic z chlorokokowcami,syfonowcami,wstęznicowcami,gałęzatkowcami i sprzezniowcami oraz krasnorostow,które w tym okresie przezywaly ostatnie maksimum swego rozwoju. Godny uwagi jest fakt wystepowania tutaj najstarszych pewnych skamieniałości grzybow należących do tzw.podstawczakow właściwych.W ladowej roślinności jurajskiej,bogatej i zróżnicowanej wystepują wszystkie podgromady roślin telomowych czyli:mszaki,widłakowe,skrzypowe,paprociowe,nagozalążkowe z paprociami nasiennymi,sagowcami,kajtoniami,benetytami,szpilkowymi i miłorzębowymi. Flora kredy dolnej-Flora wodna i wodno-ladowa utworow dolnej kredy wskazuje na pojawienie się w tym okresie niektórych nowych chryzofitow oraz na bjny rozwoj krasnorostow skałotwórczych.Ladowa roślinność kredy dolnej cechuje się przede wszystkim wysokim udzialem roślin okrytozalążkowych.W roślinności tej odnajdujemy niektóre skarlałe widlaki i skrzypy,z innych roślin zarodnikowych liczne są paprocie cienkozarodniowe.rosliny nagozalążkowe są reprezentowane przez kajtonie,sagowce,benetyty oraz szpilkowe i miłorzębowe.Szczegolnie wazną grupe flory dolnokredowej stanowi roślinność okrytozalązkowa Era kenofityczna W erze kenofitycznej roślinnością panujaca na calej kuli ziemskiej stala się roślinność okrytozalązkowa stanowiaca niekiedy ponad 90% wszystkich gatunkow roślin Flora gornej kredy-W gornokredowej roślinności wodnej i wodno-lądowej wystepują przede wszystkim glony,a wśród nich glownie chryzolity z chryzomonadami,kokolitami,wiciowcami krzemionkowymi i okrzemkami,tobolki,zielenice i krasnorosty skałotwórcze oraz grzyby.lądowa roślinność naczyniowa charakteryzuje się dominacją okrytozalążkowych obejmujących rośliny dwuliścienne i mniej liczne jednoliścienne.Liczne lecz najczęściej bardzo zmienne ilościowo są niektóre paprotniki i rośliny szpilkowe.We florze tej występują po raz pierwszy skamieniałości świadczące o istnieniu w gornej kredzie roślin mangrowych związanych z plaskimi obszarami przybrzeżnymi. Flora trzeciorzędu-wśród roślinności wodnej i wodno-ldowej obserwuje się znaczny rozwoj chryzofitow,w tym przede wszystkim bogactwo i różnorodność kokolitów,a także wiciowcow krzemionkowych osiągających tutaj szczyt rozwoju.Trzeciorzed jest okresem bujnego rozwoju okrzemek tworzących grube warstwy osadow zwłaszcza w eocenie,miocenie i w pliocenie.Szczegolą przemiane przezywaja krasnorosty tworzące w symbiozie z koralowcami potężne rafy algowo-koralowe.W utworach trzeciorzędowych liczne są nadal zielenice w ty chlorokokowce,a przede wszystkim syfonowe,przezywajace w paleogenie optimum rozwoju i biorące wazny udzial w budowie raf.z paleogenem jest związany rowzniez okres maksymalnego rozwoju ramienic.Trzeciorzedową roślinność lądową tworzą przedstawiciele wszystkich podgromad telomowych znanych i dzisiaj.W paleocenie występują mszaki widłakowe,skrzypowe,paprociowe,miłorzęby,sagowce i szpilkowe.W eocenie występowały mszaki,widłakowe,skrzypowe i paprocie.W oligocenie przeważały lasy szpilkowe,a w miocenie obok roślin subtropikalnych(palmy,figowce,mirty)występowały rośliny chłodniejszego klimatu(dęby,sosny,sekwoje,wierzby i inne) Flora czwartorzędu-wśród roślinności glonowej plejstocenu na uwagę zasluguje ukształtowanie oceanicznych obszarow wystepowania chryzofitow,szczególnie kokolitow,wiciowcow krzemionkowych i okrzemek.równiez obficie w wodach plejstoceńskich występowały wiciowce krzemionkowe Eospermatopteris żył na Ziemi około 385 milionów lat temu. Była to roślina o długim na ok. 8m pniu oraz niewielkiej, pióropuszowatej koronie. Jego system korzeniowy był bardzo słabo rozwinięty i płytki, toteż drzewo występowało tylko w pobliżu zbiorników wodnych. █ Co ciekawe, naukowcy wiedzieli o istnieniu Eospermatopterisa już od lat 70. XIX w., ale wówczas znane były jedynie skamieniałości jego pnia - ciągle poszukiwano korony. Ostatnio udało się ją odnaleźć, a właściwie skojarzyć z pniami znajdowane wcześniej i uważane dotąd za oddzielne rośliny korony Eospermatopterisa. Po złożeniu elementów okazało się, że wysokość pierwszego drzewa wynosiła kilka do kilkunastu metrów. Zanim na Ziemi pojawił się Eospermatopteris, wcześniej musiało dojść do jednego z najważniejszych wydarzeń w historii naszej palnety - wyjścia roślin na ląd. Proces ten miał miejsce w ordowiku (~490-445 mln lat temu), dokładniej około 465 milionów lat temu, a pierwszymi roślinami opanowującymi ląd były powstałe z glonów, bezlistne i bezkorzeniowe psylofity oraz wątrobowce. Rośliny te uważa się za bezpośrednich przodków roślin naczyniowych i nazywa pierwotnymi roślinami naczyniowymi. Były to w dalszym ciągu bardzo prymitywne organizmy; ich ciała nie były zróżnicowane na organy, a brak systemu korzeniowego i konieczność udziału wody w rozmnażaniu płciowym (przez zarodniki) stawiały pod znakiem zapytania ostateczny sukces roślin w opanowywaniu lądu. Należało zrobić następny krok. I tutaj właśnie dochodzimy do początku historii drzew. █ Psylofity wniosły niezwykle duży wkład dla rozwoju życia na Ziemi. Były one pionierami w zdobywaniu lądu i bezpośrednimi przodkami pierwszych lądowych roślin naczyniowych - pierwotnych paprotników oraz paprotników, w tym widłaków, skrzypów, paproci, a nawet pierwotnych roślin nagozalążkowych. Pierwsze rośliny drzewiaste, będące zarazem bezpośrednimi przodkami drzew, pojawiły się na przełomie syluru (~445-400 mln lat temu) i dewonu (~400-360 mln lat temu), około 400 mln lat temu. Były to tzw. pierwotne paprotniki (inaczej prapaprotniki), a dokładniej widłaki, skrzypy oraz pierwotne paprocie drzewiaste. Rośliny te w czasach dolnego dewonu porastały przybrzeżne laguny mórz. Były one już wyposażone w liście, które poza prowadzeniem fotosyntezy brały udział w rozmnażaniu płciowym, ponieważ na niektórych z nich powstawały zarodniki. Także i te prymitywne rośliny te nie były jeszcze w pełni przystosowane do życia na lądzie; miały one płytki i słabo rozwinięty przybyszowy system korzeniowy, a do rozmnażania płciowego wymagały wody, dlatego mogły rosnąć tylko w bezpośrednim sąsiedztwie zbiorników wodnych. W środkowym dewonie z pierwotnych paprotników wykształciły się właściwe paprotniki, w tym ich dysponujące nieco głębszym systemem korzeniowym formy drzewiaste. Wtedy też pojawił się wspomniany wyżej, uznawany za pierwsze drzewo Eospermatopteris. Moment ten uznaje się oficjalnie za moment narodzin drzew. Zarodnikowe paprotniki dominowały na lądzie mniej więcej do końca dewonu (~360 mln lat temu). Pod koniec tego okresu wymarły psylofity, a na ich miejsce pojawiły się pierwsze rośliny kwiatowe - paprocie nasienne oraz będące prawdopodobnie przodkami drzew iglastych kordaity. W następnym okresie - karbonie zwanym też epoką węgla (~360-290 mln lat temu), dzięki gorącemu i wilgotnemu klimatowi a także bogatej w dwutlenek węgla atmosferze, następuje prawdziwa eksplozja rozwoju roślinności drzewiastej. Rozwijają się bujne lasy, których głównymi składnikami są ogromne, 40-metrowe widłaki oraz nieco mniejsze skrzypy (do 30m wysokości i 1m średnicy pnia) i paprocie drzewiaste (do 20m wysokości). Rośliny te dadzą początek eksplorowanym obecnie pokładom węgla kamiennego. Spośród nich do dnia dzisiejszego przetrwały jedynie paprocie drzewiaste, a i te żywe skamieniałości występują już na bardzo niewielu obszarach, głównie w wilgotnych lasach Nowej Zelandii. Pod koniec karbonu pojawiają się (prawdopodobnie z kordaitów) pierwsze drzewa iglaste - tzw. walchie; posiadają one typowe dla drzew iglastych, osadzone na pniu dość symetryczne okółki gałęzi oraz krótkie, gęsto rozmieszczone igły, podobne do występujących u dzisiejszych araukarii. W mającym miejsce pod koniec ery paleozoicznej permie (~290-245 mln lat temu), na skutek osuszenia klimatu wymiera większość dominujących do tej pory drzewiastych widłaków, skrzypów i paproci drzewiastych (w tym nasiennych) oraz wszystkie kordaity. Ich miejsce zajmują intensywnie rozwijające się kwiatowe rośliny nagonasienne, w tym przede wszystkim drzewa iglaste. Pod koniec permu pojawiają się też pierwsze nagozalążkowe drzewa liściaste: miłorzębowe i sagowce. Perm kończy się największym w historii Ziemi masowym wymieraniem gatunków. Początek ery mezozoicznej, a dokładniej jej pierwszego okresu - triasu (~245-204 mln lat temu) to bardzo niegościnny okres. Na lądzie panują susze i wysoka temperatura. Nieliczne gatunki, którym udało się przeżyć wymieranie na granicy P/T, powoli jednak się odradzają. Przez cały trias dominują drzewa iglaste i, już w coraz mniejszym stopniu, towarzyszące im paprocie drzewiaste. Pod koniec tego okresu, około 200 mln lat temu, coraz liczniej pojawiają się nagozalążkowe drzewa liściaste: sagowce oraz przodkowie najstarszego żyjącego dziś gatunku drzewa - miłorzębu dwuklapowego. W świecie zwierząt w triasie pojawiają się pierwsze dinozaury. Jura (~204-140 mln lat temu) i większość kredy (~140-66 mln lat) to okres dominacji roślin nagozalążkowych, w tym głównie drzew iglastych, ale także sagowców, miłorzębowych, benetytów i paproci nasiennych. Ze zwierząt w okresie jury na lądzie niepodzielnie panują dinozaury. Na przełomie jury i kredy, około 135 milionów lat temu powstają pierwsze okrytozalążkowe drzewa liściaste. Eksplozja ich rozwoju i przejęcie dominacji od nagozalążkowych drzew iglastych następuje około 100 mln lat temu (dominacja ta trwa do dnia dzisiejszego). Okres kredy, a zarazem cała era mezozoiczna kończy się niezwykle gwałtownie 66 milionów lat temu upadkiem na Ziemię ogromnego meteorytu. Powoduje on kolejne masowe wymieranie gatunków. Wymierają między innymi wszystkie dinozaury, ale także wiele gatunków roślin. Rozpoczyna się era kenozoiku, a dokładniej jej pierwszy okres - trzeciorzęd (~66-1.7 mln lat temu). Na podstawie analizy węgla brunatnego jesteśmy w stanie dość dokładnie określić skład i charakter lasów, jakie występowały na Ziemi przed ponad dziesięcioma milionami lat. Co ciekawe, okazuje się, że lasy te niewiele różniły się pod względem wyglądu od dzisiejszych - w ich skład wchodziły znane nam doskonale dęby, buki, brzozy, wierzby, wiązy, klony, palmy, cynamonowce, a nawet orzechy. Czwartorzęd (~1.7 mln lat temu do dziś) to dla nas okres o szczególnym znaczeniu, ponieważ wtedy właśnie pojawia się człowiek. Roślinom drzewiastym okres ten przynosi natomiast kolejną katastrofę, która tym razem dotyczy głównie umiarkowanych szerokości geograficznych. Nadejście epoki lodowcowej doprowadza do wyginięcia wielu gatunków roślin. Dotyka to zwłaszcza Europę, w której ułożone równoleżnikowo pasma górskie Karpat, Alp i Pirenejów uniemożliwiają drzewom wycofanie się na południe, do cieplejszych rejonów. Lodowcowa katastrofa z końca trzeciorzędu jest obserwowana w Europie po dziś dzień i wyraża się znacznym zubożeniem gatunkowym naszych lasów. Fakty są następujące: obecne lasy Europy tworzy około 30 głównych gatunków drzew, podczas gdy w podobnych warunkach klimatycznych w Ameryce Północnej liczba ta wynosi kilkaset gatunków! W Europie często mamy do czynienia z naturalnymi bukowo - dębowo - grabowymi lasami, w których z rzadka tylko można znaleźć inne gatunki drzew (jeszcze gorzej przedstawia się sprawa ze sztucznymi zalesieniami terenów wyłącznie przez świerka i/lub sosnę; taki las sprawia wrażenie plantacji). Sytuację poprawiają na szczęście krzewy, które ze względu na ogromne zróżnicowanie form oraz większą liczbę gatunków powodują, że nawet najbardziej ubogie gatunkowo w drzewa europejskie lasy także są bardzo piękne. Wyświetleń: 2971
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |