Katalog Anna Walczak, 2012-02-13 Chrzanów Pedagogika, Artykuły MEDIA W WYCHOWANIU I KSZTAŁCENIU KLAS I - IIIMEDIA W WYCHOWANIU I KSZTAŁCENIU KLAS I – III WSTĘP Ogólny rozwój i postęp techniczny wywierają coraz większy wpływ na nasze codzienne życie. Jeszcze kilkanaście lat temu nie było mowy o kserokopiarkach w biurach czy szkołach, szerokim dostępie do komputerów i Internecie. Nikt obecnie nie wyobraża sobie życia bez kolorowej telewizji, komputera koniecznie z Internetem, czasopism o różnorodnej tematyce. W obecnych czasach wieczór bez filmu w telewizorze, z ekranem najbardziej płaskim z możliwych, czas wolny bez gier komputerowych wydaje się być czasem straconym. Z drugiej strony uczniowie nie muszą już przepisywać sprawdzianów z tablicy, co zajmowało bardzo dużo czasu – dostają tekst napisany na komputerze i powielony na kserokopiarce. Przygotowywanie się do lekcji też stało się łatwiejsze, gdyż za pośrednictwem Internetu mają dostęp do wszelkich informacji. Wystarczy wpisać hasło w wyszukiwarce i bez zbędnego wysiłku wyświetla się żądany opis. Kto nie ma komputera bądź Internetu w domu może skorzystać z niego choćby w bibliotece bez żadnych opłat. Niestety, im bardziej rozwija się technologia komputerowa, tym bardziej gaśnie wśród dzieci i młodzieży zainteresowanie książką. Ten negatywny trend zaznacza się już od dawna i mało pomagają akcje nawołujące do czytelnictwa. Nawet jeśli rodzice czytają dzieciom, to w chwili, kiedy maluch jest już na tyle duży, żeby zorientować się, jak działa komputer i ile radości może przynieść, książka idzie w kąt, a na pierwsze miejsce wysuwa się kolorowy monitor komputera. Jedno kliknięcie myszką przenosi dziecko w wirtualny świat, w którym spędza coraz więcej czasu. Na stoiskach z zabawkami większych i mniejszych sklepów znajdujemy „Mój pierwszy laptop”, czy „Mój pierwszy komputer”. Aczkolwiek są to zabawki dydaktyczne, uczące literek i cyferek, to jednak coraz więcej rodziców sięga po nie, zamiast po pierwsze książeczki dla malucha. Na szczęście wielu świadomych rodziców czuwa nad tym, w jaki sposób ich dzieci spędzają czas przy komputerze, blokując dostęp do niepożądanych treści i stron internetowych. Odnośnie telewizji, niewiele pociech włącza programy edukacyjne, woląc filmy pełne akcji i przemocy. Jedynie maluchy chętnie oglądają programy dla dzieci typu: ”Domowe przedszkole” czy „Teletubisie”. Bardzo ważny jest tutaj nadzór rodziców, aby dziecko nie spędzało wolnego czasu wyłącznie przed ekranem telewizji, oglądając ogłupiające nieraz bajki i filmy. Są dzieci, które wolą ekran telewizora czy monitor komputera od zabaw na świeżym powietrzu i towarzystwa rówieśników. Rodzice nie reagują, sami zapracowani lub cieszący się wolną chwilą, kiedy dziecko nie absorbuje ich swoimi problemami. Brak dozoru rodzicielskiego często doprowadza do tego, iż dziecko coraz bardziej „wchodzi” w wirtualny świat, który wypacza jego świadomość, doprowadzając do wielu nieprzyjemnych sytuacji. Dziecko często przenosi obrazy komputerowego świata do życia codziennego, stając się agresywne w stosunku do kolegów, gdyż wydaje mu się, że dzięki przemocy będzie równie silne i niezwyciężone jak ulubiony bohater gry komputerowej. Jednakże rozwój mass-mediów daje coraz większe możliwości w kształceniu i wychowaniu dzieci, pod warunkiem, że są to możliwości wykorzystywane świadomie i pod nadzorem rodziców oraz nauczycieli. 1.1. RODZAJE MEDIÓW Najczęściej media klasyfikuje się pod względem percepcji zmysłowej, czyli sposobu odbierania treści. W związku z tym wyróżnia się 3 główne grupy mass mediów: - wizualne; - audialne; - audiowizualne; Media wizualne oddziałują na zmysł wzroku, a podstawą ich odbioru jest obraz: statyczny lub dynamiczny. Wizualne media statyczne to np.: - książka, - prasa, - fotografia, - przeźrocza, Dynamicznym medium jest film niemy. Media audialne oddziałują na zmysł słuchu. Podstawą ich odbioru jest: słowo, muzyka, hałas, cisza. Należą do tej grupy: - radio, - taśma magnetofonowa, - płyta gramofonowa i kompaktowa , - a nawet telefon. Media audiowizualne oddziałują na dwa zmysły człowieka: wzrok i słuch. Podstawą odbioru tych mediów są: słowo, obraz, muzyka, hałas , cisza. Do grupy tych mediów należą: - film udźwiękowiony, - telewizja, - taśma magnetowidowa, - płyta DVD, - przeźrocza udźwiękowione. Nową postacią mediów audiowizualnych są multimedia. Ich specyfika polega na tym, że zgodnie z nazwą łączą w sobie kilka różnych środków komunikowania: tekst, obraz, animację, narrację, wideo, muzykę. Kolejna klasyfikacja mediów opiera się na typie odbioru. Wyróżnia się wówczas cztery grupy mass mediów: - media odbierane indywidualnie, np. książka, prasa, fotografia, - media odbierane indywidualnie bądź zbiorowo, np. radio, płyta CD, - media odbierane głównie zbiorowo, np. telewizja, wideo, DVD, - media odbierane w tłumie ,np. film kinowy, plakat. Można jeszcze dokonywać klasyfikacji mediów na podstawie możliwości dokonywania selekcji wybranych treści. 1.2. FUNKCJE MEDIÓW Jest wiele teorii, mówiących o zadaniach mediów. Jednakże w ujęciu funkcjonalistycznym, uznającym media za odrębne instytucje, spełniają one następujące funkcje : 1. FUNKCJA INROMOWANIA: - informowanie o wydarzeniach i sytuacji w społeczeństwie, kraju i na świecie, - powiadamianie o rozkładzie sił we władzy politycznej, - ułatwianie innowacji, adaptacji i rozwoju. 2. FUNKCJA KORELACYJNA: - wyjaśnianie sensu i znaczenia wydarzeń i wiadomości oraz ich interpretacja i komentarz, - popieranie istniejących norm i autorytetów, - socjalizacja, - koordynacja jednostkowych i zbiorowych działań społecznych, - budowanie consensusu społecznego i politycznego, - tworzenie autorytetów i nadawanie statusu społecznego. 3. FUNKCJA KONTYNUACYJNA: - kreowanie i utrzymywanie wspólnoty wartości, - przedstawianie dominującej kultury i subkultur oraz nowych wydarzeń kulturalnych. 4. FUNKCJA ROZRYWKOWA: - organizacja zabawy, odprężenie i relaksu, - zmniejszanie napięcia społecznego. 5. FUNKCJA MOBILIZACYJNA: - kampanie dotyczące polityki, wojny, rozwoju ekonomicznego i religii. Wielokrotnie próbowano określić, czemu właściwie służą media. Pierwszy, uniwersalny zestaw funkcji środków masowych powstał w 1948 roku. W jego skład wchodzi: - obserwacja otoczenia w celu wychwytywania i usuwania niebezpieczeństw, grożących wewnętrznej harmonii społeczeństwa, - koordynowanie reakcji różnych elementów społeczeństwa na przemiany, - przekazywanie dziedzictwa społecznego następnym pokoleniom, - zapewnianie rozrywki. Niedawno dodano do powyższego zestawienia jeszcze jedną funkcję, a mianowicie ekonomiczną. Można rozumieć ją dwojako: po pierwsze - media, będące przedsiębiorstwami, wzbogacają swoich właścicieli, a po drugie – wpływają na kształtowanie się popytu na dobra i usługi konsumpcyjne. Przy położeniu silnego nacisku na wpływ środków przekazu na społeczeństwo możemy wyróżnić następujące ich cele: - nadawanie statusu osobom, instytucjom, kwestiom publicznym, - umacnianie norm społecznych, np. poprzez piętnowanie jakichś zachowań, - uzależnienie odbiorcy od mediów. Uzależnienie to możemy nazwać dysfunkcją. Polega ona na odwróceniu uwagi ludzi – odbiorców od ważnych spraw społecznych poprzez utrudnianie kontaktu z rzeczywistością. Kolejny podział funkcji mass mediów to: - funkcja informacyjna, - funkcja socjalizacyjna, - funkcja motywacyjna, - funkcja wymiany poglądów, - funkcja edukacyjna, - funkcja kulturalna, - funkcja rozrywkowa, - funkcja integracyjna. Kolejny podział obejmuje funkcje: - pozytywne, czyli służące celom społecznym, które zamierza osiągnąć nadawca; - neutralne; - negatywne, czyli niepożądane z punktu widzenia celów mediów; - pozafunkcjonalne, czyli obojętne wobec zamierzonych celów; Istnieją także funkcje jawne, obejmujące skutki zamierzone i osiągnięte oraz ukryte, czyli skutki nie zamierzone i nie uświadamiane. II. MEDIA W ŻYCIU DZIECKA Szereg ludzi, nie tylko dzieci, stało się niewolnikami szklanego ekranu. A przecież telewizja, oprócz funkcji czysto rozrywkowej i relaksującej, powinna pełnić również rolę wychowawczą. Rozwój telewizji kablowej sprawił, że możliwość korzystania z kanałów niekoniecznie wychowujących czy kształcących stała się szeroko dostępna. Widząc zapowiedź jakiegokolwiek programu edukacyjnego bądź wychowawczego dziecko najczęściej zmienia kanał . Szereg programów o walorach poznawczych (przyrodnicze, geograficzne itp.) przegrywają z jakimkolwiek filmem. Obecnie dzieci i młodzież szukają w telewizji rozrywki i sensacji, którą w dowolnej ilości serwuje najczęściej telewizja komercyjna. Chętnie wybierają z oferty programów telewizyjnych filmy, i to te, o wątpliwych treściach. Dużą popularnością cieszą się także programy muzyczne, gdzie na okrągło można słuchać muzyki, oglądać teledyski i wywiady z piosenkarzami. 2.1. WYCHOWAWCZA ROLA TELEWIZJI, RADIA, PRASY Telewizja, jak i inne media, zmienia w sposób zasadniczy cały proces wychowawczy już od najmłodszych lat dziecka i stwarza przez to nowe możliwości przygotowywania go do życia, poznawania norm i wartości oraz wzorów postępowania droga pośredniego oddziaływania za pośrednictwem szklanego ekranu. Z badań, przeprowadzonych zarówno w Polsce jak i za granicą wynika, że telewizja może być traktowana jako instrument, który wspomaga rodzinę i szkołę w kształtowaniu osobowości dziecka. Badania te dowodzą również, że telewizja może być dla dziecka źródłem wiedzy poprzez dostarczanie nowych, nieznanych mu do tej pory wiadomości z różnych dziedzin nauki, techniki i kultury. Dzięki odpowiednim programom najmłodsi widzowie wzbogacają swój zakres wiadomości, rozwijają swe zdolności i zainteresowania poznawcze oraz bierny i czynny słownik. Aby jednak tak się stało, należy dokonać świadomego wyboru miejsca telewizji w życiu naszych dzieci. Dorośli muszą więc zatroszczyć się o właściwy dobór treści, które odbierają dzieci, tak aby przeważały wśród nich programy wartościowe pod względem wychowawczym i kształcącym. Programy te mogą pomóc dzieciom w poznawaniu i prawidłowym rozumieniu współczesnego świata. W tym procesie jednak niezbędne dla dzieci wydają się być rozmowy z dorosłymi o programie i wyjaśnianie im niezrozumiałych kwestii. Telewizja bowiem nie może efektywnie i z pełną korzyścią dla dzieci funkcjonować w oderwaniu od innych działań społecznych, przede wszystkim podejmowanych przez rodziców, których rola w tym względzie jest szczególna. Zdaniem H. Muszyńskiego telewizja stanowi ważny czynnik wpływający na kształtowanie się i rozwój moralnej sylwetki człowieka. Rola telewizji w tym względzie nieustannie wzrasta, gdyż umożliwia ona dzieciom i młodzieży uzyskiwanie obszernych informacji o poglądach, postawach, opiniach i przekonaniach innych ludzi, w tym także rówieśników. A więc telewizja stanowi ważny instrument kształtowania przekonań oraz postaw ideowych i moralnych pod warunkiem jednak, że korzystanie z niej przez dzieci odbywa się pod kontrolą i w obecności rodziców, po to, aby obejrzane treści zostały odpowiednio zinterpretowane. Moim zdaniem, zarzuty pod adresem telewizji nie dotyczą telewizji jako takiej, lecz głównie programów udostępnianych dzieciom. Należy więc dokonać świadomego wyboru miejsca telewizji w życiu dzieci. Rozważenie przez dorosłych negatywnych i pozytywnych wpływów telewizji na osobowość dziecka może ustrzec młodych widzów przed niebezpieczeństwem bezkrytycznego odbioru programów oraz przed sterowaniem przez telewizję życiem naszych dzieci. Świadome i przemyślane dobieranie programów oraz żelazna konsekwencja w ograniczaniu do minimum kontaktów z telewizją zmniejszy na pewno szkodliwe oddziaływanie tego medium na człowieka, a w szczególności na dziecko. Telewizja prezentuje wiele wychowawczych programów dla dzieci, np.: „Budzik”, „Teletubisie”, „Jedyneczka”, „Jedynkowe przedszkole” i wiele innych. Najbardziej dostępnym środkiem masowego przekazu jest radio. Pełni najbardziej kulturotwórczą rolę w społeczeństwie. Z założenia jest medium elastycznym i tolerancyjnym, uważanym za środek masowego przekazu, który rozpowszechnia audycje adresowane do różnorodnego i nieograniczonego kręgu radiosłuchaczy. Radio góruje nad prasą szybkością informowania, równoczesnością nadawania i odbioru, stosunkową taniością rozpowszechniania programu w różnych językach, także łatwością pokonywania granic państw, dużych odległości i przeszkód naturalnych (góry, pustynie, morza itp.). Radio jest narzędziem kształtowania opinii publiczne i postaw, a szczególnie ważną rolę może odgrywać w propagandzie międzynarodowej. Do jego zadań należy także podnoszenie poziomu kulturalnego odbiorców, dostarczanie przeżyć artystycznych i rozrywki (programy muzyczne, literackie, teatr radiowy), szerzenie oświaty szkolnej (programy dla szkół) i pozaszkolnej (uniwersytety radiowe). Niezależnie od audycji adresowanych do mieszkańców własnego kraju, radio emituje programy w różnych językach dla słuchaczy za granicą. Zwykle wspierają one politykę zagraniczną rządu, informują o osiągnięciach danego kraju, a także komentują wydarzenia międzynarodowe. Zróżnicowanie funkcji radia, wzbogacanie form radiowych i udoskonalenia techniczne spowodowały istotny wzrost znaczenia radia i jego szybki rozwój. Przed pojawieniem i rozpowszechnieniem telewizji radio było rodzajem kosztownego, choć coraz popularniejszego hobby, zarówno dla nadawców, jak i odbiorców. Zdemokratyzowało uczestnictwo w kulturze, umożliwiając kontakt z wytworami kultury wyższej wielu ludziom dotychczas takich możliwości pozbawionych. Jednocześnie zindywidualizowało odbiór tych wartości i wytworów. Poza krótkim okresem wspólnego słuchania odbiorniki tak staniały, że stały się dostępne dla przeciętnie sytuowanej rodziny. Obecnie w radiu niewiele jest audycji poświęconych tylko dzieciom i dla dzieci. Obecnie nadawane audycje dotyczą polityki, muzyki, a przede wszystkim przez radio emitowanych jest mnóstwo reklam. W latach 80 Polskie Radio nadawało audycję „Radio dzieciom”. Była to audycja, składająca się z dwóch części: słuchowiska radiowego Teatru Polskiego Radia i piosenek w wykonaniu Radiowych Nutek i Chochlików. Wyjątek stanowiły wydania niedzielne, podczas których usłyszeć można było tylko piosenki. Z anteny Jedynki zniknęła w 2005 roku decyzją dyrektora Programu I – Antoniego Szybisa. W 2006 audycja powróciła na mocy decyzji kolejnego dyrektora radiowej Jedynki. Dodatkowo w styczniu 2007 utworzono internetowy serwis „Radio dzieciom”. We współczesnej, szeroko rozumianej kulturze ogromną rolę odgrywa prasa dziecięca. Jest bardzo ważnym źródłem informacji na temat aktualnych wydarzeń o życiu w kraju i na świecie, stanowi jeden z instrumentów wychowania i socjalizacji, a także ważną pomocą dydaktyczną. Spełnia trzy podstawowe funkcje: - informacyjną, - wychowawczą, - i rozrywkową. Na polskim rynku ukazuje się około 100 czasopism dla dzieci . Wiele z nich to przedruki dziecięcej prasy zagranicznej. Najwięcej, bo około 40 tytułów adresowanych jest do dzieci w wieku 7 – 8 lat, ponad 20 tytułów dla uczniów klas I – IV i przedszkolaków, najmniej – tylko 12 – dla dzieci ze starszych klas szkoły podstawowej. Dla nastolatków ukazuje się również przeszło 100 tytułów. Współczesne czasopiśmiennictwo w naszym kraju należy do jednych z najlepiej rozwiniętych w Europie. Adresowane jest do czterech poziomu rozwojowego dzieci, uwzględniając ich możliwości percepcyjne, zainteresowania, treść i formę edytorską. W czasopismach tych dzieci znajdą porady, jak zachowywać się na co dzień, np. . 1. Powiedz coś miłego trzem osobom dziennie. 2. Patrz ludziom prosto w oczy. 3. Mów jak najczęściej "dziękuję". 4. Mów jak najczęściej "proszę". 5. Mów pierwszy "dzień dobry". 6. Miej zawsze czyste buty. 7. Zwracaj zawsze to, co pożyczyłeś. 8. Zawieraj nowe przyjaźnie, ale ceń stare. 9. Dochowaj tajemnicy. 10. Traktuj każdego człowieka tak, jak sam chciałbyś być traktowany. Rady te przysyłają dzieci dla swoich rówieśników. Bardzo interesujący jest także „Świerszczyk” – czasopismo ukazujące się nieprzerwanie od maja 1945 roku. To czasopismo przez te wszystkie lata zmieniało swoja szatę graficzną, zmieniał się zespół redagujący, zmieniały się problemy, z jakimi zmagało się dziecko. Ale pismo zawsze nadążało za współczesną mu problematyką, dotyczącą dzieci. Redaktorzy wciąż piszą, o tym, co dobre, wesołe i miłe oraz o tym, co smutne, niedobre i złe, z czym trzeba walczyć, co pokonać i co zdobyć. Jak wiadomo, współczesne wychowanie, to ogół złożonych działań, mających na celu ukształtowanie młodego człowieka pod każdym względem: umysłowym, społeczno – moralnym, estetycznym czy fizycznym. Psychologia dawno już odeszła od modelu tzw. „wychowania bezstresowego” dziecka, tzn. pozwalaniu dziecku na wszystko. Obecnie dla prawidłowego rozwoju dziecka konieczne jest poznanie przez nie barier i granic swoich możliwości. Dziecko, natykając się na różnego rodzaju nakazy i zakazy uczy się myślenia i liczenia z innymi ludźmi. Są to właśnie „zasady dobrego wychowania”. Świat w czasopismach dziecięcych i proponowany system wartości zbudowany jest z elementów bliskich rzeczywistości i wyobraźni dziecięcej. Wszystko rozgrywa się „tu i teraz” (za wyjątkiem baśni i legend). Funkcja dydaktyczna podporządkowana jest zazwyczaj funkcji estetycznej, a przesłanie moralne wynika z przedstawionej sytuacji. Szczególnie baśnie przedstawiają problemy dobra i zła w sposób najbardziej zrozumiały dla dziecka: dobro zwycięża, a zło zostaje ukarane. Jak widać, wszystkie wymienione przeze mnie media mają możliwość wpływania zarówno pozytywnego, jak i negatywnego na rozwój i wychowanie dzieci. Przekazują i upowszechniają wiarę w najbardziej trwałe wartości moralne. Ukazują potrzebę szacunku i miłości dla rodziny, ojczyzny, szkoły, przyrody, rówieśników. Uczą odpowiednich zachowań społecznych – życzliwości, empatii, sympatii, przyjaźni. Często w wesołej, żartobliwej formie przekazują najbardziej trwałe i niezbędne prawdy, ułatwiające życie i właściwe funkcjonowanie w społeczeństwie. Właściwie dobrane programy telewizyjne, radiowe czy czasopisma dziecięce sprzyjają kształtowaniu odpowiednich postaw. Budzą chęć pomocy przy spełnianiu obowiązków szkolnych i domowych, wskazują rolę własnej aktywności jako wartości niezbędnej w życiu, uczą szacunku dla każdej dobrze wykonanej pracy, sprawiania radości innym, stanowią zachętę do samokształcenia, pozwalają na identyfikację z ulubionymi (pozytywnymi) bohaterami, doskonalą technikę czytania, uwrażliwiają na piękno języka, tradycji, symboliki narodowej czy obyczaju. 2.2. ZNACZENIE TELEWIZJI, RADIA I PRASY W KSZTAŁCENIU KLAS I – III. Oprócz rodziców istotną rolę w tym względzie ma do spełnienia szkoła. Powinna ona tak przygotować uczniów do korzystania z telewizji, radia czy prasy, aby stali się oni mądrymi konsumentami i wizualnie świadomymi odbiorcami. Dzięki różnorodności form oraz przekazywanych treści wszystkie media mogą być skutecznym narzędziem oddziaływania wychowawczego. Waga tej roli mass mediów nie może być wychowawcy czy nauczycielowi obojętna. Wybór odpowiedniego programu, audycji czy artykułu wymaga od nauczyciela nie tylko wiedzy, ale i wysokiej kultury ogólnej, aby mógł skutecznie propagować wśród wychowanków cenne elementy treści, zarówno intelektualne, jak i moralne. W pedagogice media są klasyfikowane w obrębie środków dydaktycznych, mających na celu działanie na ucznia w procesie nauczania i uczenia oraz uzyskiwania optymalnych wyników i osiągnięć szkolnych. Dostarczają one uczniom bodźców stymulujących wzrok, słuch, dotyk, co pomaga im w bezpośrednim poznawaniu rzeczywistości oraz nabycie przez nich określonych umiejętności. Media w nauczaniu klasyfikuje się jako środki audiowizualne, pomoce audiowizualne, środki komunikacji, środki przekazu wiadomości, techniczne środki dydaktyczne . Rolą tych środków i pomocy jest pośredniczenie między jednym człowiekiem a drugim w przekazywaniu informacji . W nauczaniu środki i pomoce audiowizualne pełnią funkcje poznawczo – kształcące i emocjonalno - motywacyjne . Do funkcji poznawczo – kształcącej zaliczamy następujące funkcje: - aktywizująca - połączenie słowa z obrazem umożliwia przedstawienie rzeczywistości wzbogaconej ujęciem symbolicznym i strukturalnym. Aktywizacja uczniów obejmuje sfery: motoryczną i intelektualną; - informacyjna – przekazuje określone treści nauczania; - poznawcza – umożliwia poznanie pośrednie; - weryfikacyjna – umożliwia wizualne przedstawienie zastosowań teorii naukowych w praktyce; - wdrożeniowa – pozwala na prezentację i wielokrotne odtwarzanie czynności praktycznych; - instruktażowa – wykorzystanie środków dydaktycznych umożliwia formułowanie problemów, tworzenie uogólnień, struktur; - utrwalająca – umożliwia powrót do omawianej problematyki i ponowna analizę problemu; - kontrolna – umożliwia sprawdzenie zarówno teoretycznej jak i praktycznej wiedzy ucznia w sytuacji problemowej; Do funkcji emocjonalno motywacyjnych zaliczamy funkcje: - motywacyjną – treści eksponowane przez środki dydaktyczne charakteryzuje konkretyzm, autentyczność, budzą one zainteresowanie i ciekawość, które motywują do poszukiwań rozwiązań problemów; - estetyczną – kształtowanie postaw i poglądów uczniów; Dzieci, rozpoczynające naukę szkolną, charakteryzuje ogromna chęć poznawania otaczającego ich świata – zjawisk, ludzi, rzeczy. Poziom ich rozwoju wymaga zastosowania różnorodnych środków dydaktyczno – kształcąco – poznawczych w celu spełnienia oczekiwań uczniów w tym wieku. Media pozwalają na ciekawy sposób poznawania świata i rzeczywistości oraz przyswajanie wiedzy. Stanowią nowoczesną pomoc dydaktyczną, a lekcje i sam proces kształcenia pod wpływem wykorzystanych mediów udoskonala się i zmienia na korzyść. Na pierwsze miejsce wybija się komputer i Internet. Intensywny rozwój techniki oraz reforma oświaty wymaga od nauczycieli coraz bardziej efektywnego i efektownego nauczania, urozmaicania procesu dydaktycznego oraz czynienia go bardziej interesującym dla uczniów. Programy multimedialne wykorzystywane są w nauczaniu każdego przedmiotu, a prawdą jest, że dzieci chętniej zapoznają się z tabliczką mnożenia czy zasadami poprawnej pisowni za pośrednictwem komputera niż książki czy zeszytu. Na lekcjach plastycznych uczeń korzysta z programów graficznych, tworząc niejednokrotnie bardzo ładne i ciekawe kompozycje. Tutaj pole do popisu znajdą nawet dzieci, które nie zostały obdarzone talentem plastycznym. Podczas lekcji muzyki, dzięki różnorodnym programom komputerowym, uczeń może komponować własne melodie, odtwarzać je, poprawiać i modyfikować według własnych potrzeb czy wskazówek nauczyciela. Dzięki temu poznaje własne możliwości i odkrywa swoje mocne strony. Język polski również obfituje w szereg programów dydaktycznych, które uczą dzieci poprawnej pisowni, np. „Klik uczy ortografii”, poprawiających technikę czytania – „Klik uczy czytać”. W kształceniu matematycznym można skorzystać z programu „Matematyka na wesoło” czy „Matematyka dla smyka”, przyrodniczym – mnóstwo programów, dzięki którym dziecko może przenieść się w dowolną część świata i zapoznać się z fauną i florą danego kraju. W największym zakresie komputer oczywiście wykorzystywany jest w czasie lekcji informatyki, podczas których uczeń zapoznaje się z klawiaturą i poznaje wiele funkcji i możliwości komputera. Zajęcia z komputerem pozwalają na aktywizowanie ucznia w procesie kształcenia, poszerzenie jego wiedzy poprzez zabawę, daje możliwość odkrywania swoich mocnych stron, ćwiczenie pamięci, ułatwia opanowywanie materiału w łatwy i przyjemny sposób. Dzięki telewizji uczniowie mogą obejrzeć ciekawy film lub program edukacyjny, sfilmowaną lekturę czy nawet nagranie z kamery jakiegoś ważnego momentu z życia klasy. Poprzez oddziaływanie na wzrok i słuch, uczeń lepiej zapamiętuje prezentowane treści, co później ułatwia mu zadania np. podczas omawiania danego tematu w czasie lekcji. Audycje radiowo – telewizyjne wzbogacają wiadomości merytoryczne uczniów, a sposób ich prezentowania kształtuje ich zdolności poznawcze. Ważną rzeczą jest odpowiednie zaplanowanie i wykonanie działań metodycznych przed programem czy audycją i po nich, tak, aby tworzyła wspólną i skomponowana całość w procesie nauczania. Dzięki dobrze zorganizowanym lekcjom przy pomocy różnorakich mediów dziecko uczy się właściwego rozumienia i odpowiedniego korzystania z telewizji, radia czy prasy. Często nauczyciele zadają jako pracę domową obejrzenie jakiegoś programu czy filmu w telewizji w domu, jeśli emitowany jest po godzinach nauki. Do omawiania danego zagadnienia można wykorzystać także czasopisma dziecięce, w których znajdują się ciekawe artykuły, a dzieci chętnie wyszukają w ulubionych pisemkach informacji na zadany temat. Tematyka zamieszczonych w czasopismach dziecięcych utworów literackich skupia się (zgodnie z programem nauczania języka polskiego w klasach I-III) wokół trzech kręgów tematycznych, a mianowicie: 1. Dziecko i kolega. 2. Dziecko jako członek rodziny (prawa i obowiązki dziecka w rodzinie). 3. Dziecko jako członek narodu i społeczności ogólnoludzkiej. Duża liczba pism rozrywkowych, poświęconych grom umysłowym, wymaga od dzieci koncentracji uwagi, ćwiczy spostrzegawczość i pamięć, uczy analizy, wyzwala samodzielność. Tworzone są całe albumy z artykułami i wycinkami prasowymi, które wykorzystywane są podczas lekcji, często bogato zdobione, stanowią potem pamiątkę po szkolnych latach. Anna Walczak Nauczyciel Szkoły Podstawowej nr 1 Z Oddziałami Integracyjnymi w Chrzanowie Wyświetleń: 890
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |