STUDIUM PRZYPADKU
Wychowanek Piotr K. Wiek 15 lat
Urodzony i zamieszkały w Warszawie
Syn Stanisława i Bożeny K.
Przybył do ośrodka 16 09 1994r. na mocy postanowienia Sądy Rejonowego dla m. st. Warszawy Wydz. Rodziny i Nieletnich. Przyjęty został do kl. VI Szkoły Podstawowej przy Ośrodku Szkolno –Wychowawczym nr 4 w Józefowie.
Do ośrodka został skierowany z powodu nie realizowania obowiązku szkolnego (ustawiczne wagary), poważnych trudności wychowawczych, jakie sprawiał zarówno w szkole (lekceważący stosunek do nauki, arogancki w stosunku do nauczycieli, agresywny w stosunku do rówieśników) jak i w domu ( ucieczki, nieposłuszeństwo, wynoszenie wartościowych rzeczy) , kontaktów z grupami zdemoralizowanej młodzieży i dorosłych, co było powodem jego wczesnych kłopotów i konfliktów z otoczeniem i z prawem, a także nasileniem się przejawów procesu niedostosowania społecznego. Ponadto u wychowanka stwierdzono dysleksję i dysgrafię wynikającą z zaburzeń w zakresie analizatora wzrokowego i słuchowego; wykryto podczas badań psychologicznych nadpobudliwość psychomotoryczną oraz podwyższony neurotyzm.
DANE ŚRODOWISKOWE.
Pochodzi ze środowiska robotniczego, wychowywał się w rodzinie pełnej.
OJCIEC – Stanisław K. Lat 45 wykształcenie podstawowe – murarz.
Przez wiele lat pracował w Hucie „Warszawa”, zwolniony w ramach redukcji; od 1994 pracował na umowę – zlecenie w firmie prywatnej. Zdrowy, nie karany. Pali papierosy, nadużywa alkoholu, zdarzają mu się tzw. „ciągi” w dni wolne. Według żony po alkoholu spokojny, nie bywa agresywny. Z usposobienia skryty, zamknięty w sobie, mało aktywny w sprawach domowych. Z synem jest związany emocjonalnie, ale bierny wychowawczo, nie ma wpływu na postępowanie chłopca, nie stanowi dla niego autorytetu, obowiązki opiekuńczo-wychowawcze scedował na żonę.
MATKA – Bożena K. Lat 40 , wykształcenie podstawowe.
Od wielu lat pracuje jako operator maszyn drukarskich. Pracuje często po 10 , 12 godzin.
Nie karana, pali papierosy, nie pije alkoholu. Leczy się z powodu ogólnej nerwicy. Z usposobienia spokojna, tłumi emocje i napięcia. Z chłopcem związana uczuciowo. Jest krytyczna wobec syna i jego postępowania, ale w ostatnim okresie utraciła całkowicie wpływ na jego zachowanie. Nie wykazywała właściwego zainteresowania sprawami syna, skoncentrowana na problemach finansowych rodziny. Jej postawę wobec chłopca cechuje nadopiekuńczość, co nie sprzyja kształtowaniu się u niego właściwych postaw.
RODZEŃSTWO – Artur K. Lat 20, ukończył szkołę podstawową, nauki nie kontynuował, karany sądownie za włamania do samochodów, wyrok 4 lat w zawieszeniu. Nie ma stałej pracy, zatrudnia się dorywczo.
ATMOSFERA WYCHOWAWCZA ŚRODOWISKA RODZINNEGO.
Piotr K. Wychowuje się w rodzinie pełnej, ubogiej kulturowo, niewydolnej wychowawczo.
Ojciec nie uczestniczył w jego wychowaniu, matka zaś miała znacznie ograniczony wpływ na postępowanie syna, była bezradna wobec narastających trudności wychowawczych.
WARUNKI MIESZKANIOWE I MATERIALNE.
Rodzina zamieszkuje w lokalu składającym się z dwóch pokoi z kuchnią. Chłopiec zajmuje pokój razem z bratem. Sytuacja materialna rodziny bardzo trudna – zaległości w opłatach czynszu i innych świadczeń, nie spłacony kredyt, ubogie umeblowanie mieszkania.

DANE ROZWOJOWE
Dziecko z ciąży III –ej . Poród o czasie prawidłowy. Stan po urodzeniu dobry. Rozwój psychoruchowy bez opóźnień. Od wczesnego dzieciństwa bardzo często chorował. W I r.ż. rozpoznano bronchit spastyczny na tle alergicznym. Leczony systematycznie przez matkę w Poradni Pediatrycznej. W wieku 8 lat doznał poparzenia twarzy – hospitalizowany. W 1994r. w wyniku upadku z trzepaka, miał utratę słuchu – hospitalizowany; pozostawał pod opieką laryngologa.
OKRES SZKOLNY i ANALIZA TRUDNOŚCI WYCHOWAWCZYCH.
Chłopiec rozpoczął naukę o czasie. Matka nie wyraziła zgody na odroczenie obowiązku szkolnego, mimo takich sugestii psychologa. Od początku miał trudności, szczególnie z pisaniem i matematyką. Powtarzał kl. III–cią. i kl. IV-tą. Na terenie szkoły sprawiał duże trudności wychowawcze, był agresywny wobec rówieśników, arogancki i wulgarny wobec nauczycieli. Według dyrektora szkoły miał demoralizujący wpływ na innych uczniów, dzieci w klasie bały się go, były przez niego zastraszane, zdarzały mu się też incydenty zachowań seksualnych wobec dziewczynek. Był też podejrzewany o kradzieże na terenie szkoły. W nauce chłopiec osiągał bardzo słabe wyniki, wagarował. Promocję uzyskał warunkowo, gdyż matka zobowiązała się przenieść go do innej szkoły. Zmiana szkoły niczego nie poprawiła, dlatego też szkoła wnioskowała o umieszczenie chłopca w ośrodku szkolno-wychowawczym. Ponadto utrzymywał on kontakty z chłopcami mającymi opinię bardzo zdemoralizowanych, widywany na osiedlu w późnych godzinach nocnych, podejrzewany o wyrywanie torebek kobietom.
KONFLIKTY Z PRAWEM
Dotychczas nie miał spraw karnych w Sądzie dla Nieletnich. Jednak w 1995r. wraz z kolegą dokonał kradzieży rowerów górskich i zegarków grożąc pobiciem dwóm przypadkowo spotkanym chłopcom. Sąd orzekł środek poprawczy, ale zawiesił go na dwa lata, tytułem próby umieszczając Piotra K. w ośrodku szkolno-wychowawczym.
WYNIKI BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH.
Zastosowano rozmowę kierowaną, test Ravena, test Bussa, kwestionariusz Eysencka.
Poziom umysłowy: intelekt w normie, w teście Ravena uzyskał wynik poniżej przeciętnego (42 poprawne odpowiedzi, 30 C). Praca niestaranna, chłopiec łatwo się zniechęcał trudnościami, unikał wysiłku myślowego. W czasie badania początkowego napięty, zaniepokojony sytuacją, z poczuciem zagrożenia.
Cechy osobowości: chłopiec ujawnia nasilone cechy neurotyczne, jest nadpobudliwy, nadmiernie drażliwy, skłonny do irytacji. Działania jego są impulsywne, nastawiony jest na jak najszybsze zaspokojenie swoich potrzeb. W sytuacjach trudnych, konfliktowych skłonny jest do zachowań agresywnych. Wobec otoczenia jest nieufny, podejrzliwy, ma tendencję do długiego przechowywania urazy. Wobec młodszych, słabszych jest dominujący; presją , przemocą wymusza ich podporządkowanie. Ujawnia nasilony negatywizm, opozycję wobec autorytetów, poczucie samowoli i bezkarności. Dąży do autonomii i niezależności postępowania, zdecydowanie odrzuca nakazy i ograniczenia.
Jest silnie emocjonalnie związany z matką, czuje się przez nią kochany i akceptowany, znajduje u niej pomoc i oparcie w sytuacjach trudnych.
Do obowiązków szkolnych nastawiony jest niechętnie, lekceważąco, nie ma motywacji do nauki, nie jest wdrożony do systematycznej pracy. Liczne porażki, niepowodzenia szkolne uwarunkowały jego niską samoocenę, poczucie mniejszej wartości oraz dezadaptację szkolną.
Poczucie winy słabo zaznaczone.
ZAINTERESOWANIA: nie wykazywał ukierunkowanych zainteresowań, większość czasu spędzał poza domem niekontrolowany przez dorosłych.
OGÓLNA DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA:
Intelekt w normie; nieprawidłowy rozwój osobowości; zaniedbanie wychowawcze i środowiskowe; dezadaptacja szkolna. DIAGNOZA POZYTYWNA: podczas pobytu w Ośrodku ujawniły się zdolności i zamiłowanie do majsterkowania, a także zainteresowanie sportem, w szczególności sportami wschodnich sztuk walki i treningami na siłowni.
PROGRAM ODDZIAŁYWAŃ. Ze względu na duże opóźnienie szkolne i ogromne braki w materiale nauczania, Piotra K. objęto w Ośrodku specjalnym programem zajęć kompensacyjno - wyrównawczych (reedukacja, zajęcia wyrównawcze z matematyki i języka polskiego, początkowo program minimum z pozostałych przedmiotów, praca indywidualna z wychowankiem podczas nauki własnej ,systematyczna kontrola wyników w nauce). Z powodu zaburzeń zachowania i rozwoju osobowości dla wychowanka opracowany został indywidualny program oddziaływań wychowawczo–resocjalizujących w skład których wchodzą takie elementy jak:
- wytworzenie wokół wychowanka atmosfery przyjaznego zainteresowania nim i jego problemami, ale także stanowczość i jasność w działaniach wychowawczych
- przydział wychowanka do indywidualnej opieki; działalność opiekuna skierowana na nawiązanie pozytywnej więzi emocjonalnej z wychowankiem
- indywidualna terapia skoncentrowana na wychowanku i rzeczywistych problemach chłopca
- udział w zajęciach socjoterapeutycznych ( zastosowano elementy programu socjoterapeutycznego dla uczniów z trudnościami adaptacyjnymi, elementy zajęć jako pomoc w korygowaniu obrazu własnej osoby, program terapeutyczny „ Nasza grupa”)
- zapewnienie możliwości wyrażania swoich stanów emocjonalnych w sposób akceptowany przez ogół np. podczas zebrań społeczności grupowej, rozmów wychowawczych i spotkań indywidualnych z wybranymi przez wychowanka osobami z kadry pedagogicznej ( pedagog, psycholog, wychowawca )
- umożliwienie rozwinięcia aktywności w pożądanym społecznie kierunku np. aktywności sportowej, która pozwoliłaby na odnoszenie sukcesów w tej dziedzinie i jednocześnie na rozładowywanie napięć wewnętrznych; odnoszenie sukcesów na tym polu mogłoby się przyczynić do korygowania obecnie zaniżonej samooceny wychowanka
- wykorzystanie jego zamiłowania do majsterkowania dla celów użytecznych na rzecz społeczności ośrodkowej
- umiejętne wskazywanie przykładów do naśladowania oraz wzbudzanie chęci do pełnienia ról społecznych i wskazywanie na pozytywne skutki takiej działalności zarówno dla niego samego jak i innych ludzi
Po prawie 3 - letnim okresie pobytu w Ośrodku, zastosowaniu wobec chłopca zintegrowanej działalności dydaktycznej, wychowawczo – resocjalizującej oraz opiekuńczej, Piotr K. znacznie poprawił swoje zachowanie, reakcje agresywne stały się sporadyczne, dzięki odpowiedniej terapii dały się także zauważyć pozytywne zmiany w osobowości. Podczas zajęć socjoterapeutycznych nabył umiejętności komunikowania się, wyrażania emocji i sposobów rozładowywania napięć i konfliktów, takich które nie szkodzą otoczeniu. Poziom neurotyzmu znacznie się zmniejszył, co poprawiło w dużej mierze jego stosunki z otoczeniem. Kierowanie podopiecznego ku działalności społeczno – użytecznej, a równocześnie wymagającej zaangażowania, wysiłku i odpowiedzialności, dało mu możliwość zaspokojenia potrzeby uznania w grupie rówieśniczej, potrzeby sympatii i akceptacji zarówno ze strony kolegów jak i osób dorosłych. Sukcesy jakie zaczął odnosić na polu sportowym, dały mu wiarę w siebie i utwierdziły, że może coś w życiu osiągnąć. Treningi sportowe wdrożyły go do systematycznej pracy nad sobą, wytrwałości w pokonywaniu przeszkód. Dzięki zindywidualizowanemu programowi nauczania nadrobił znacznie braki w materiale szkolnym ( poprawił technikę pisania i czytania, opanował w stopniu podstawowym materiał z zakresu ortografii i gramatyki j. polskiego oraz matematyki i geometrii w zakresie programu szkoły podstawowej, zdecydowanie poprawił się też poziom myślenia abstrakcyjnego ) . Dawne więzi z grupami zdemoralizowanej młodzieży, rozluźniły się i przestały być dla chłopca atrakcyjne i tym samym przestały być dla niego zagrożeniem. W Ośrodku znalazł przyjaciół, osoby, które go zaakceptowały i były gotowe go wspierać, co pozwoliło chłopcu na zmianę jego dotychczasowego zachowania, ustosunkowań do otoczenia i samego siebie. Ze względu na wiek ( 17,5 Lat ) postanowiono rekwalifikować Piotra K. do OHP, gdzie mógł zdobyć zawód. Tam też zdobył umiejętności obróbki skrawaniem.
OBECNIE jest pracownikiem ochrony w jednej z firm ochroniarskich w Warszawie. Założył rodzinę, jest ojcem dwójki dzieci. Od momentu opuszczenia Ośrodka nie popadł w konflikt z prawem. Nadal nie pali papierosów, czasami zdarza mu się za dużo wypić. Dość szybko założył rodzinę, ale poradził sobie z obowiązkami. Dużo pracuje, ma mało czasu na kontakty koleżeńskie, wolny czas woli spędzać z rodziną, a w szczególności z dziećmi. Mówi, że nigdy nie dopuści, aby powtórzyły jego błędy. Pragnie, aby były dobrymi ludźmi i żeby coś w życiu osiągnęły. Jest zadowolony, że udało mu się zmienić swoje życie.
Piotr K. jest przykładem udanych oddziaływań wychowawczo – resocjalizujących, a także dowodem na to, że przy odpowiednio dobranych środkach wychowawczych, daleko posuniętej indywidualizacji w oddziaływaniach na jednostkę, przy uprzednio trafnie sporządzonej diagnozie, można osiągnąć sukces wychowawczy w warunkach opieki i wychowania instytucjonalnego.

Wyświetleń: 983