Praca klasowa – romantyzm

1. Wyjaśnij pojęcia:
• powieść epistolarna…………………………………………………………
• ballada romantyczna…………………………………………………………
• oda……………………………………………………………………………………………………
• manifest………………………………………………………………………………………
• poezja tyrtejska…………………………………………………………………
• sonet………………………………………………………………………………………………

2. Wymień i omów cechy dramatu romantycznego
• …………………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………………
• ………………………………………………………………………………………………………

3. Uzupełnij tabelę:

klasycy romantycy

nawiązanie
do epoki


nawiązanie
do literatury
obcej



przedstawiciele


cechy i zadania
literatury


4. Omów periodyzację polskiego romantyzmu.
• …………………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………………

5. Omów zagadnienie ludowości w literaturze romantycznej.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Uzupełnij tabelę


mesjanizm mesjanizm
wg Słowackiego wg Mickiewicza


nawiązanie
do postaci


rodzaj
działania


utwór i bohater
literacki
realizujący
koncepcję




7. Zanalizuj i zinterpretuj wiersz Goethego Król Elfów


Johan Wolfgang Goethe Król Elfów

Czyj galop tak tętni w wichrze i ćmie?
To ojciec z swym synem na koniu w cwał rwie,
to ojciec swe dziecię w czas wiezie spóźniony
i grzeje, ogarnia mocnymi ramiony.

-Mój synu, wciąż z lękiem twarzyczkę zasłaniasz
-Nie widzisz, mój ojcze, jak Elf nas dogania?
Król Elfów w koronie... i wlecze swój płaszcz...
-Mój synku, mgły wstają i wloką się, patrz!

"Pójdź do mnie, chodź do mnie chłopczyno bez obaw!
Znam ślicznych gier mnóstwo, chodź pobaw się, pobaw!
I pełno mam kwiatów na brzegach mych wód,
a matka ma chowa złocistych szat w bród..."

-Mój ojcze, mój ojcze, czyś tego nie słuchał,
co Elf mi obiecał, naszeptał do ucha?
-Uspokój się synku, uspokój się mały,
to wiatr tak w olszynach liść rusza, liść stlały.

Chodź piękny mój chłopcze, w te olchy... chodź ze mną!
Me córki troskliwie hołubić cię będą.
Me córy tam tańczą, nim zejdzie świt
wśpiewają, whuśtają i ciebie w swój rytm..."

-Mój ojcze, nie widzisz, tam w cieniu, przy drzewie
Król Elfów mnie wabi do swoich królewien
-Mój synku... mój synku sokoli mam wzrok:
To stare trzy wierzby szarzeją przez mrok.

Ja kocham się w tobie, twój wdzięk mnie zniewolił,
a będziesz oporny, to porwę wbrew woli ! "
-Tatusiu, tatusiu, ach jaki ból!
Już ciągnie mnie, ciągnie okrutny Król!...

Strach ojca porywa. Ostrogą spiął konia,
Wiatr ściga - a dziecko majaczy w ramionach.
I dopadł wrót domu, nim zeszedł świt.
Na rękach syn jego już nie żył, już stygł...

Tłumaczyła Wisława Szymborska


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8. Przeczytaj uważnie tekst, a następnie własnymi słowami odpowiedz na pytania.

Nocna strona romantyzmu

1. Za jedno z największych odkryć romantyzmu można uznać egzystencję, a ściśle mówiąc — egzystencję konkretną, uchwyconą nie tylko w akcie myśli, lecz przede wszystkim doznaną w całej swej bezpośredniości, w doświadczeniu wewnętrznym, w akcie serca, w przeżyciu i w otwarciu na świat. Romantyków — w przeciwieństwie do pisarzy i myślicieli epok poprzednich — nie interesowała egzystencja w ogóle, egzystencja „skonstruowana” i abstrakcyjna, dająca się zamknąć w racjonalnych, niezmiennych i apriorycznych stwierdzeniach. Ich utwory otwierają pod tym względem nową fazę w historii poezji, są bowiem wyrazem przełomu w ludzkim myśleniu o sobie i świecie.
2. Konstatacje powyższe wydają się uzasadnione przede wszystkim dlatego, że poezja romantyczna z nie spotykaną dotąd intensywnością — jak żadna inna poezja przed wiekiem dziewiętnastym — zwróciła egzystencję ku niej samej, skierowała energię do wnętrza jednostki. Rezultatem tego procesu stało się uświadomienie
i ujawnienie zjawisk psychicznych dotychczas ukrytych, nie znanych, zepchniętych w cień. Skupienie egzystencji romantycznej na sobie było nowym aktem poznawczym, w którym zmierzała ona do odnalezienia rzeczywistości danej jej najbardziej bezpośrednio, rzeczywistości najpierwotniejszej. Jej synonimem staje się serce, będące, jak wyznaje Werter w jednym z listów, „źródłem wszystkiego, wszelkiej siły, wszelkiej szczęśliwości i wszelkiej niedoli”. Serce, intuicja, a także wyobraźnia, pamięć, marzenie i sen, a więc doświadczenia wewnętrzne, niepowtarzalne, czysto indywidualne, ujawniają człowiekowi romantycznemu nowe sposoby dochodzenia do prawd o sobie i rzeczywistości. Jego świadomość wycofuje się do wnętrza jedynie po to, by zaatakować świat zewnętrzny z nową energią, by próbami nawiązania z nim dialogu kierowały nie zasady wiedzy abstrakcyjnej, lecz głęboka i czysta, oparta na doświadczeniu wewnętrznym — intuicja.
3. Nie oznacza to bynajmniej, że w poezji romantycznej mamy do czynienia wyłącznie z „nagą egzystencją”. Przeciwnie. Jednostkowa egzystencja romantyczna wchodzi bezustannie w coraz to nowe związki z innymi istnieniami ludzkimi, z naturą, z historią, z kosmosem. [.1 Wczesny romantyzm organizuje swój świat poetycki wokół egzystencji niepowtarzalnej i konkretnej. To z jej perspektywy poezja tego okresu dokonuje oglądu i osądu świata. Przy czym znamienny jest fakt, że głównym skupieniem egzystencji w tej poezji staje się nieszczęście. Nieszczęście jednostki. Ireneusz Opacki trafnie wziął za motto owej poezji słynną wymianę zdań między Księdzem a Gustawem z IV części Dziadów:

Znasz ty Ewangelią?
PUSTELNIK
A znasz ty nieszczęście?

4. Przeciwstawienie tak kategoryczne „Ewangelii” i „nieszczęścia” oznacza, że
Gustaw protestuje przeciw wszelkiemu zamknięciu w jakikolwiek system jego nieprzekazywalnego cierpienia. Nawet w system Ewangelii.
5. Doznanie nieszczęścia ujawnia najistotniejsze w rozumieniu Mickiewicza aspekty egzystencji: jej skazanie na obcość i samotność, ale zarazem na bezustanne poszukiwanie „innego”, który może stać się tej egzystencji dopełnieniem i usensownieniem. Nieszczęście jest koniecznym współczynnikiem świadomości romantycznej: przez nie bowiem bohater romantyczny dociera do samoświadomości, na którą składa się poznanie rozdarcia i dążenie do odzyskania utraconej jedności. Dlatego właśnie światopogląd romantyczny pozostaje w sprzeczności ze światopoglądem idyllicznym, konstytuuje się on bowiem przez „nieszczęście”, podczas gdy ośrodkiem idylli jest „szczęście”.
6. Po powstaniu listopadowym perspektywa wyraźnie się zmienia: w centrum uwagi poezji mesjanistycznej znajduje się nieszczęście nie jednostki, lecz narodu, przy czym opozycja „Ewangelii” i „nieszczęścia” znika, „następuje zjawisko, które można nazwać ewangelizacją nieszczęścia. Ewangelia nadaje nieszczęściu sens i ukazuje jego zasadność”. Można dodać, że romantyzm polistopadowy na ogół nie podjął głównego wątku poezji przedlistopadowej, to znaczy — skupił się raczej na egzystencji „skonstruowanej” (mesjanistycznej) niż na egzystencji „konkretnej”.

Polecenia
1. Na podstawie akapitu 2. odpowiedz, na czym polegało nowatorstwo poezji romantycznej?
2. Jaki nowy bohater pojawia się we wczesnej poezji romantycznej? (akapit 3.).
3. Jaka jest różnica między światopoglądem romantycznym a idyllicznym. (akapit 5.).
4. Wyjaśnij, czym różni się poezja przed - i polistopadowa? (akapit 3. i 6.).



………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Wyświetleń: 3103