Główny cel to uwrażliwienie na problematykę związaną z uzależnieniami (alkohol, narkotyki, papierosy) i ich przyczynami, rozwijanie zachowań asertywnych, umiejętności komunikacyjnych poczucia bycia niezależnym, świadomym swoich poglądów i ćwiczenie umiejętności ich wypowiadania.


I

Konspekt zajęć: Spotkanie wstępne. Poznanie, zdobycie zaufania uczestników, ustalenie zasad współpracy.

Cele:
•poznanie się, zdobycie zaufania. Zapewnienie atmosfery życzliwości i otwartości. Ustalenie reguł uczestnictwa w zajęciach;
•uczulenie uczestników na konieczność przestrzegania pewnych zasad we współpracy z innymi (np., nie krytykujemy, słuchamy się nawzajem);
•zapoznanie uczestników ze standardami współpracy w grupie.

Pomoce: arkusz papieru, kolorowe mazaki
Metody: zabawa, rozmowa, burza mózgów
Uczestnicy: grupa około 15 – 20 osób
Czas trwania zajęć: około 60 minut – 1,5 godz.


Przebieg zajęć
1.Prowadzący wita wszystkich, przedstawia się, mówi kilka słów o sobie, następnie prosi o przedstawienie się każdego z uczestników.
2.Prowadzący krótko przedstawia cel zajęć.
3.Prowadzący proponuje ćwiczenie „węzeł gordyjski”.
Wszyscy stają w kręgu z zamkniętymi oczami i wyciągają ręce przed siebie. Na sygnał każdy chwyta dwie dłonie dowolnego partnera. Wskazana przez prowadzącego osoba odłącza się od swoich partnerów i rozpoczyna rozplątywanie węzła.
4.Prezentacja własnego imienia.
Zadanie: napiszcie i pomalujcie oraz ozdóbcie, jak Wam się podoba, swoje imię. Po zakończeniu pracy zawieście obrazy na tablicy. Opowiedzcie po kolei, co chcieliście wyrazić przez takie właśnie przedstawienie swojego imienia. Po tej rundzie każdy z was wybiera sobie obraz kogoś innego i wypowiada swoje spostrzeżenia rozpoczynając od słów: „Patrząc na ten obraz mogę sobie wyobrazić, że jesteś.... (przymiotnik). Zwróćcie uwagę na to, aby wypowiadać się pozytywnie”.
5.Zabawa „czyj to głos”
Prowadzący informuje, że wskazana osoba – na otrzymany sygnał – będzie głośno powtarzać umówione hasło „jestem tutaj”. Zadaniem jednego z uczestników jest odgadnięcie do kogo należy głos. Wszyscy zakładają przepaski na oczy i zajmują dowolne miejsca. Odgadujący zgłasza się na „ochotnika” lub jest wyznaczany przez prowadzącego. Następnie przez dotknięcie w ramię daje znać osobie, która ma wypowiedzieć hasło.
6.Uczestnicy siadają w kręgu. Prowadzący krótko wyjaśnia cel pracy nad zasadami pracy w grupie. Następnie cała grupa ustala zasady postępowania w trakcie spotkań:
 pomysły uczestników na pracę w grupie
 uwzględnienie takich reguł jak:
1. „to, co się dzieje tutaj, pozostaje tylko między nami”
2. „staramy się być wobec siebie życzliwi”
Propozycje zapisywane są na kartonie, a następnie poddawane głosowaniu. Jako obowiązujące przyjmuje się te, które dostały największą liczbę głosów.
7.Podsumowanie, zakończenie zajęć.


II

Konspekt do zajęć: Przyczyny sięgania po papierosy, narkotyki i alkohol

Cele:
•usystematyzowanie wiedzy uczestników na temat konsekwencji sięgania po środki odurzające, ukazanie wieloaspektowości zjawiska, poznanie przyczyn zjawiska;
•postrzeganie, odpowiedzialność, orientacja co do zagrożeń;
•wykształcenie postawy krytycznej wobec zjawiska używania różnego rodzaju używek, wdrożenie do nawyku rozmawiania o sytuacjach trudnych we własnym życiu z osobami starszymi, profesjonalistami;
•wspólna refleksja nad pojęciem narkomanii.

Pomoce: arkusze papieru, mazaki, kolorowe ilustracje z czasopism
Metody: burza mózgów, pogadanka, elementy dyskusji
Uczestnicy: grupa około 15 – 20 osób
Czas trwania zajęć: 60 minut – 1,5 godz.


Przebieg zajęć

1.Powitanie, przedstawienie tematu zajęć
2.Prowadzący prosi o zgłoszenie się jednego ochotnika do zapisywania wypowiedzi na tablicy, a następnie przedstawia zadanie:
 Człowiek, który sięga po tytoń, alkohol czy narkotyki, ma po temu jakieś powody: ucieka przed czymś lub czegoś szuka. Zbierzcie te powody na zasadzie „burzy mózgów”. Zapiszcie je na tablicy.
3.Po zakończeniu „burzy mózgów” prowadzący mówi krótko o głównych motywach uzależnienia (ucieczkowych i poszukiwania), a następnie prosi grypę o przyporządkowanie tych kategorii wypisanym przez siebie zdaniom. Ponownie wybiera kogoś do pisania na tablicy, ale są to już inne osoby niż poprzednio.
4.Grupa zastanawia się, którym z podanych powodów można przypisać kategorię U – „ucieczka”, a którym P – „poszukiwanie”. Stwierdzenia sporne lub niemożliwe umieszczamy pod literą N. Przy okazji kategoryzowania twierdzeń prowadzący wyjaśnia nieścisłości, wątpliwości, daje możliwość wypowiedzenia się uczestnikom, rozwiewa mity związane z uzależnieniem.
5.Prowadzący rozkłada na podłodze około 50 kolorowych ilustracji wyciętych z czasopism. Następnie pyta grupę „Która z ilustracji, twoim zdaniem, najlepiej odpowiada pojęciu „uzależnienie od narkotyków”. Wybierz jeden lub dwa obrazy i przedstaw swoje refleksje sąsiadowi w grupie”.
6.Grupa dzieli się swoimi refleksjami, spostrzeżeniami, a może zasłyszanymi historiami ze swojego miejsca zamieszkania.
7.Podsumowanie, zakończenie zajęć.


III

Konspekt zajęć: Przedstawienie podstawowego mechanizmu uzależnienia. Nauka konstruktywnych sposobów odmawiania różnego rodzaju używek

Cele:
•odpowiedzialność, orientacja, kreatywność;
•zaprawianie się w przeciwstawianiu swojej opinii tzw. opinii ogółu;
•uczenie się argumentacji;
•praca nad wyobraźnią;
•uświadomienie sobie mechanizmów uzależnienia;
•rozwijanie bycia niezależnym.

Pomoce: arkusze papieru, mazaki, krzesła lub taborety
Metody: zabawa, rozmowa, burza mózgów, elementy pogadanki
Uczestnicy: grupa około 15 – 20 osób
Czas trwania zajęć: około 1,5 - 2 godz.


Przebieg zajęć

1.Powitanie, przedstawienie tematu zajęć.
2.Prowadzący prosi uczestników: „Dobierzcie się dwójkami. Jedna osoba staje na taborecie i delikatnie opiera się rękami o ramiona osoby stojącej niżej. Po wykonaniu tej czynności zaczyna roztaczać przed osobą stojącą na podłodze uroki życia... z ciężarem na ramionach. Jednocześnie coraz mocniej przenosi swój ciężar na ramiona drugiej osoby. Zapewnia ją przy tym, że tak wygląda np.: przyjaźń, wspieranie drugiej osoby. Następnie zmieniacie się rolami. Po zakończonym ćwiczeniu uczestnicy dzielą się refleksjami jak czuli się w każdej z tych ról. Prowadzący pokazuje przy tej okazji niszczącą rolę uzależnienia (osoba stojąca na krześle może symbolizować nałóg: narkotyki, alkohol, papierosy, słodycze lub dilera.
3.Uczestnicy dobierają się po dwie osoby. Prowadzący mówi: „wyobraźcie sobie, że znaleźliście się w sytuacji, w której ktoś zadaje Wam pytanie: „Jak to, ty nie palisz?”, „Jak to, nie pijesz?”, „Co, nie bierzesz.....?”. Jak odpowiecie? Spróbujecie odegrać taki dialog”.
Po przećwiczeniu scenek w grupie wszyscy siadają w kręgu, prowadzący zaprasza jednego ochotnika, który będzie pisarzem, a pozostałych prosi o przytoczenie odpowiedzi, które ich zdaniem były najskuteczniejsze. Grupa jeszcze raz zastanawia się, które zachowania i odpowiedzi są najskuteczniejsze i najbardziej pomocne.
4.Prowadzący zaprasza na środek dwoje ochotników. Jedna osoba będzie grała rolę dilera oferującego narkotyki, druga – namawianego. Diler reklamuje swoje środki, biorąc namawianego za rękę, „pod ramię”. Namawiany natomiast będzie próbował odmówić posługują się twierdzeniami z poprzedniego ćwiczenia. Pozostała część grupy ma za zadanie obserwować gesty, zachowania osoby sprzedającej narkotyki. Po odegraniu scenki prowadzący pyta uczestników jak czuli się w sytuacji gdy diler zbliżał się do nich. Czy trudniej im było powiedzieć „nie”, gdy diler wziął ich za rękę lub „pod ramię”? Następnie prowadzący prosi obserwatorów o informacje zwrotne na temat zachowań osoby odmawiającej.
5.Prowadzący prosi o ustawienie w rzędzie ok. 10 krzeseł. Krzesła znajdujące się po obu końcach oznacza: pierwsze – plusem, ostatnie – minusem. Następnie przekazuje uczestnikom zadanie: „oto kilka tematów, ważnych refleksji nad naszym stosunkiem do narkotyków i uzależnień w ogóle:
• To, co jest zakazane lub niebezpieczne, zazwyczaj pociąga, podnieca mnie. Tak czy nie?
• Denerwuje mnie, że kilkunastoletni uczeń pod szkolą sprzedaje narkotyki. Tak czy nie?
• Myślę, że zezwolenie na palenie marihuany jest w porządku. Tak czy nie?
• To niesprawiedliwe, że papierosy mogą kupować tylko dorośli. Tak czy nie?
Po odczytaniu każdego z tematów zajmijcie miejsca na krześle, które najlepiej odpowiada Waszej pozycji, Waszemu stosunkowi do tego stwierdzenia. Jeśli usiądziecie na skrajnych krzesłach, oznacza to, że odnosicie się bądź bardzo pozytywnie, bądź bardzo negatywnie do danego tematu. Jeśli myślicie podobnie, usiądźcie po kilkoro na jednym krześle lub zgrupujcie się wokół niego. Teraz rozpoczynając od któregoś z biegunów opowiedzcie, dlaczego wybraliście to właśnie miejsce. Przysłuchujcie się, nie dyskutując ze sobą. Pytanie po przedstawieniu wszystkich opinii na dany temat: czy ktoś chciałby teraz zmienić swoje miejsce?”
6. Podsumowanie, zakończenie zajęć.


IV

Konspekt do zajęć: Odkrywamy nasze wartości

Cel:
•odkrycie najważniejszych wartości;
•ukazanie mechanizmu ujawniania się systemu wartości;
•pokazanie, że w sytuacji utraty różnych rzeczy, zagrożenia życia, odseparowania od bliskich, ujawnia się to, co dla człowieka jest najważniejsze – system wartości.

Pomoce: pisaki, czyste kartki papieru, szpilki
Metody: dyskusja, burza mózgów
Uczestnicy: grupa około 15 – 20 osób
Czas trwania zajęć: około 60 minut – 1,5 godziny


Przebieg zajęć
1.Powitanie, przedstawienie tematu zajęć.
2.Prowadzący prosi żeby uczestnicy dobrali się w pary. Każda z par udaje się w daleką podróż na kontynent afrykański, mają przemierzyć wybranym przez siebie pojazdem wiele tysięcy kilometrów – przejechać z północy na południe. Uczestnicy ustalają, co zabiorą ze sobą na długi czas podróży. Spisują na kartkach, co każda para zabiera ze sobą.
3.W następnym etapie prowadzący prosi, aby uczestnicy zajęli miejsca na podłodze, zamknęli oczy i starali się sobie wyobrazić, że przebyli już bardzo wiele kilometrów, są w środku kontynentu, a oni spokojnie posuwają się naprzód. W takim nastroju uczestnicy trwają kilka minut. Następnie prowadzący mówi, że właśnie w tym momencie ich pojazdy uległy uszkodzeniu. Nie będą mogli kontynuować podróży aż do czasu usunięcia awarii i nie wiadomo, kiedy to nastąpi. Znajdują się z dala od ludzi, kontakt jest utrudniony, gdyż nie mogą korzystać z radia ani innych środków łączności. Uczestnicy przez chwilę pozostają pod wpływem tej informacji. Panuje cisza.
4.Prowadzący rozdaje czyste kartki papieru i prosi, aby każdy z uczestników napisał na nich:
a.co przede wszystkim chciałby w tej sytuacji zrobić?
b.z kim chciałby się porozumieć?
c.co chciałby mieć przy sobie?
d.od jakiego uczucia chciałby się uwolnić?
Uczestnicy wpisują jedną możliwość na każdy rodzaj reakcji.
Prowadzący wyjaśnia po zakończeniu zadania, że to, co robimy, za kim tęsknimy, do kogo się zwracamy i czym się otaczamy, jakie przeżywamy w różnych sytuacjach uczucia, wskazuje na nasz system wartości.
5.Uczestnicy przypinają do swoich ubrań kartki z tym, co napisali, wstają, chodzą po pokoju i starają się zapoznać z tym, co napisali inni. Osoby, które mają podobne odpowiedzi łączą się w grupy. Jednocześnie starają się odkryć, czy są to te same osoby, z którymi wybrali się w podróż. W grupach ustalają schemat postępowania w zaistniałej sytuacji.
6.Po opracowaniu schematów działania dzielą się swoimi rozwiązaniami i starają się odkryć różnice i podobieństwa.
7.Prowadzący inicjuje dyskusję:
• Czy to, o czym myśleliśmy będąc na pustyni, różni się od naszego codziennego myślenia i pragnień?
• Czy w codziennym życiu cieszymy się tym, o czym marzyliśmy na pustyni?
• Czego nauczyło nas to ćwiczenie?
• Jak można powiększyć naszą radość z tego, czego na co dzień doświadczamy i co posiadamy?
8.Podsumowanie, zakończenie zajęć.


V

Konspekt do zajęć: Plotka (elementy procesu komunikacji) i odpowiedzialność


Cel:
•zapoznanie się z mechanizmem związanym z oskarżaniem innych;
•uświadomienie jak bardzo mogą ulec zniekształceniu informacje na temat innych (jakie mechanizmy leżą u podstaw plotki);
•ukazanie czym jest odpowiedzialność;
•co znaczy być odpowiedzialnym za coś, być pociągniętym do odpowiedzialności.

Pomoce: arkusze papieru, kredki lub kolorowe flamastry, rysunek wzorcowy
Metody: dyskusja, burza mózgów
Uczestnicy: grupa około 15 – 20 osób
Czas trwania zajęć: około 1,5 – 2 godziny

Przebieg zajęć

1.Powitanie, przedstawienie tematu zajęć.
2. „Pierwsza osoba w grupie (wyłącznie ona) przez kilka sekund ogląda rysunek - wzór. Następnie musi go zapamiętać i narysować. Gdy skończy, jej rysunek pokazuje się następnemu uczestnikowi i prosi o zapamiętanie, a następnie narysowanie tego, co widział. Ćwiczenie kontynuuje się do momentu, gdy ostatnia osoba w grupie skończy rysowanie. Pokazujemy pierwszy i ostatni rysunek grupie. Następnie, prezentując inne rysunki, analizujemy, gdzie nastąpiły „zakłamania”, zwracając uwagę na cel ćwiczenia, a nie na osoby, które do zakłamań doprowadziły.”
3.Uczestnicy dzielą się na mniejsze grupki np. 5-6-osobowe. Każda grupa wybiera swojego lidera, który będzie czuwał nad pracą grupki. Prowadzący rozdaje arkusze papieru i informuje uczestników, że każda grupa ma na otrzymanym arkuszu papieru narysować dowolny rysunek, przestrzegając jedynie zasady, że każdy z członków grupy musi mieć udział w pracy. Zaznacza się także, że rysunki będą oceniane ze względu na wybór takiej tematyki, która umożliwi zaangażowanie się wszystkich.
4.Uczestnicy przedstawiają prace i wybierają w tajnym głosowaniu jury (najpierw zgłaszają 3 –5 kandydatów, a następnie na otrzymanych kartkach do głosowania wpisują swoich 3 kandydatów). Dwie osoby tworzą komisję skrutacyjną, która liczy głosy i podaje skład jury. Do komisji wchodzą osoby, które uzyskały bezwzględną liczbę głosów.
5.Komisja dokonuje oceny rysunków uwzględniając:
• tematykę
• jakość wykonania
• udział wszystkich członków
Na każdy walor sędzia ma do dyspozycji 5 pkt., każdy dysponuje 15 punktami na jedna pracę. Ogólny wynik jest średnią ocen, jaką wystawili sędziowie:
• 5 pkt. – za bardzo dobre wykonanie, tematykę, udział;
• 4 pkt. – za nieco gorsze wykonanie, mniej interesujący temat, gdy 1 osoba pracowała mniej niż inni;
• 3 pkt. – za słabe wykonanie, nieciekawy temat, 2 lub więcej osób pracował mniej;
• 2 pkt. – za złe wykonanie, brak określonego tematu, pracowały tylko 1 –2 osoby.
6. Po przeczytaniu wyników jury uczestnicy dyskutują nad tym, co działo się podczas tego ćwiczenia. Prowadzący zadaje pytania:
• czy uczestnicy zadowoleni są z ocen
• jak oceniają swoją odpowiedzialność za uzyskany efekt grupowy
• jak swoją odpowiedzialność widzi lider grupy
7. Podsumowanie, zakończenie zajęć.


VI

Konspekt do zajęć: Moje cele życiowe i droga do nich

Cel:
•usystematyzowanie wiedzy na temat dążeń życiowych, rozmaitości celów jakie można sobie stawiać i przeszkód w ich realizacji;
•nauka formułowania swoich celów na najbliższy czas, wdrażanie do planowania swojego życia, próba uodpornienia na różne przeciwności życiowe, nauka korzystania z doświadczenia innych;
•ukazanie, że dążenie do celu jest uporczywym pokonywaniem różnych przeszkód, a nieraz nawet błądzeniem, ale najważniejsze są wyrazistość i gorące pragnienie osiągnięcia celu.

Pomoce: plastelina, kartki, długopisy, taśma klejąca
Metody: dyskusja, burza mózgów, elementy pogadanki
Uczestnicy: grupa około 15 – 20 osób
Czas trwania zajęć: około 60 minut – 1,5 godziny

Przebieg zajęć

1.Powitanie, przedstawienie tematu zajęć.
2.„Wiemy, że dzień liczy 24 godziny. Każdy z nas jednak inaczej podchodzi do swojego czasu. Dla jednych jest on za krotki, dla innych zaś zbyt długi. Wybierzcie sobie normalny dzień swojego życia. Podzielcie krąg na 24 części i zaznaczcie, ile czasu zajmują wam poszczególne czynności: spanie, praca, jedzenie, oglądanie telewizji, hobby itp. Porównajcie nawzajem swoje „torty”. Czy chcielibyście mieć więcej czasu na jakieś zajęcie? Jak moglibyście to osiągnąć?” w czasie dzielenia się refleksjami prowadzący akcentuje takie zagadnienia jak: nuda czy brak czasu jako „źli towarzysze”, którzy często prowadzą do uzależnień, zalety wynikające z planowania czasu, poszukiwania alternatyw i lepszych rozwiązań.
3.Prowadzący prosi, aby uczestnicy napisali 3 najważniejsze cele, dążenia, tzn. to, czego najbardziej pragną i co chcieliby osiągnąć. Cel, który uważają za najważniejszy poleca podkreślić. Następnie prowadzący prosi, aby uczestnicy przedstawili drogę od osiągnięcia najważniejszego celu w postaci labiryntu i zaznaczyli miejsce, w którym, ich zdaniem, znajdują się oni w drodze do tego celu.
Po skończonej pracy nad labiryntem uczestnicy dzielą się na małe grypy i oglądają swoje prace. Osoby, które opisywały podobne cele, mogą utworzyć oddzielne grupy i w nich dyskutować o tym, jak poprawić warunki realizacji celu i podnieść umiejętności pokonywania przeszkód.
Uczestnicy dzielą się na forum grupy jakie przeszkody napotykają i jakie maja sposoby ich pokonywania. Prowadzący w trakcie wyjaśnia niejasności i dopytuje o rzeczy jego zdaniem istotne.
Na koniec każdy uczestnik wypowiada jedno zdanie o przeprowadzonym ćwiczeniu i o tym czego nowego się nauczył.
4.Prowadzący prosi aby uczestnicy usiedli w kręgu i mówi „kończymy dzisiaj nasze zajęcia i pewien etap naszej wspólnej pracy. Przez cały ten czas poznaliśmy swoje wady i zalety. Rozchodząc się, chcemy złożyć sobie życzenia. Przyklejcie na plecach swojego partnera arkusz i idąc wolno wokół sali napiszcie mu „na plecach” swoje życzenia. Potem zmieńcie układ i kierunek – Wasz partner pisze na Waszych plecach. Odczytajcie je teraz i wyraźcie swoje odczucia.
5.Podsumowanie, zakończenie zajęć.

Wyświetleń: 2451