Katalog

Dorota Marcinkowska
Chemia, Konspekty

Ilościowe określenie odczynu roztworu - skala pH

- n +

Ilościowe określenie odczynu roztworu - skala pH

Cel ogólny: Poznanie skali pH i przykładów roztworów o zróżnicowanej skali pH.

Cele operacyjne:
- uczeń wie do czego służy skala pH i gdzie w praktyce jest ona stosowana
- uczeń umie mierzyć pH roztworu za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego
- uczeń potrafi podawać przykłady roztworów o określonym pH
- uczeń umie określić i porównać odczyny roztworów na podstawie podanych wartości pH

Środki dydaktyczne:
3 zestawy roztworów substancji występujących w środowisku ucznia o zróżnicowanych wartościach pH, papierki uniwersalne ze skalą pH, pehametr glebowy, kreda czerwona i niebieska, instrukcje do doświadczeń wraz z zadaniami w koszulkach, kartki w dwóch kolorach

Metody pracy:
Wspomagające: wykład, pogadanka, "kosz i walizeczka"
Wiodąca: praca w grupach - doświadczenia uczniowskie

Czas zajęć: 45 minut

Przebieg zajęć:
I Część organizacyjna.
II Część nawiązująca:
Przypomnienie wiadomości dotyczących dysocjacji kwasów i zasad, zabarwienia wskaźnika uniwersalnego w roztworach wodnych tych substancji. Wskazanie przez uczniów jonów wspólnych dla dysocjujących zasad (OH-) oraz dysocjujących kwasów (H+) i powiązanie tego z barwami papierka uniwersalnego.

III Wprowadzenie nowego materiału.
1. Pogadanka: N: Czy wszystkie znane wam roztwory kwaśne są tak samo kwaśne w smaku np. ocet, sok z cytryny, zsiadłe mleko, sok z kiszonej kapusty, szczaw? Można by się pokusić o uporządkowanie tych roztworów od najbardziej do najmniej kwaśnego wg wyczuwalnego smaku, ale chemicy do określania kwasowości roztworu nie zawsze mogliby posługiwać się smakiem. Podajcie przykłady roztworów, których nie mogliby zbadać w ten sposób i wyjaśnijcie dlaczego. Chemicy i biolodzy do określania odczynu roztworu używają odpowiednich wskaźników oraz skali pH.
Sformułowanie tematu lekcji: Ilościowe określenie odczynu roztworu - skala pH.

Część pierwsza - poznanie skali pH
2. Wykład : Skala pH jest czternastostopniowa. (wskazanie na oś narysowaną na tablicy) Służy do określania odczynu roztworu. Może on być kwaśny, obojętny lub zasadowy. Odczyn roztworu można zmierzyć min za pomocą papierka uniwersalnego. Każdej jednostce pH odpowiada inne zabarwienie papierka uniwersalnego. (pokaz barwnej skali pH). Dla wody odczyn jest obojętny i odpowiada to wartości 7 w skali pH. Uczniowie rysują oś skali w zeszytach. Za chwilę sami zbadacie odczyny roztworów substancji znajdujących się w waszym otoczeniu wg instrukcji.
3. Podział klasy na cztery grupy (uczniowie wybierają lidera, pisarza i sekretarza), rozdanie "koszulek" zawierających instrukcje do doświadczeń i zadania do drugiej części lekcji (załącznik nr 1) oraz zestawów do doświadczeń. Trzy grupy uczniów badają odczyny roztworów a wyniki zapisują w zeszytach na sporządzonej przez siebie osi. Jedna grupa uczniów bada odczyn próbki gleby i wynik również zapisuje w zeszycie.
4. Prezentacja pracy grup. Lider grupy wyjaśnia w jaki sposób mierzył pH, czyta głośno uzyskane wartości pH dla wybranych roztworów. Pisarz zapisuje je na tablicy na osi pH. Uczeń z grupy badającej pH gleby również wyjaśnia, w jaki sposób zbadał pH gleby i prezentuje otrzymany wynik.
5. Analiza uzyskanych wyników.
Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje analizy wyników. Na podstawie uzyskanych informacji powstaje rysunek na tablicy (załącznik nr 2).

Część druga - Zastosowanie skali pH
Uczniowie w grupach rozwiązują zadania z kopert, a następnie prezentują na forum klasy.
Grupa I
Rozwiązuje zadanie 1 załącznik nr 1.
N: Jakie zastosowanie skali pH możemy zapisać na podstawie tego zadania?
U:- Określanie pH gleby w rolnictwie i ogrodnictwie
Grupa II
Rozwiązuje zadanie 2 załącznik nr 1.
Uczniowie wskazują kolejne zastosowanie: - w medycynie do badania pH płynów ustrojowych
Grupa III
Rozwiązuje zadanie 3 załącznik nr 1.
Zastosowanie: W przemyśle kosmetycznym
Grupa IV
Rozwiązuje zadanie 4 załącznik nr 1.
kolejne zastosowanie: - w laboratoriach kontrolnych i badawczych.

IV Podsumowanie.
- Do czego służy skala pH?
- Czy można zmierzyć pH roztworu?
- Jak to należy wykonać?
- Jaki odczyn będzie miał roztwór o pH=8 a jaki o pH=3
- Który z roztworów ma odczyn bardziej kwaśny roztwór o pH=5.5 czy pH=3,5?
- W którym roztworze jest większe stężenie jonów OH- w roztworze o pH=7,5 czy pH=9,5?
- Podaj przykłady roztworów, których pH jest mniejsze od 7, jest równe siedem.
- Gdzie znalazła zastosowanie skala pH?

V Praca domowa.
a) Zadanie 5.67/95 zbiór zadań M. Koszmider,
b) Dla ambitnych zad1/185 z podręcznika K Pazdro

VI Ocena pracy uczniów.

VII Ewaluacja.
"Kosz i walizeczka" - uczniowie na białej kartce piszą to, co chcieliby zabrać ze sobą do domu, co im się na lekcji podobało - "walizeczka". Na czerwonej kartce to, co "wyrzuciliby" z lekcji do "kosza".

Opracowała: mgr Dorota Marcinkowska
Literatura:
1. E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska "Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie" Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000
2. M. Koszmider "Podstawowe zadania z chemii dla uczniów klas 7 i 8" Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro 1995
3. Krzysztof M. Pazdro, M. Koszmider " Zadania od łatwych do trudnych" Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro 1999

Załącznik nr 1


Instrukcja do doświadczenia "Badanie odczynu roztworu za pomocą papierka uniwersalnego"
1. Zamocz papierek uniwersalny w badanym roztworze.
2. Poczekaj kilka sekund i porównaj barwę papierka z barwą na skali pH.
3. Odczytaj odpowiadającą barwie wartość pH.
4. Odczytaną wartość zanotuj na skali pH w swoim zeszycie.
5. Czynności powtarzaj dla pozostałych badanych przez Ciebie roztworów, nie zapomnij zanotować odczytanych wartości pH



Instrukcja do doświadczenia "Badanie odczynu gleby"
1. Wyjmij z pudełka zestaw do badania odczynu gleby.
2. Próbkę badanej gleby umieść we wgłębieniu płytki.
3. Dodaj kilka kropel wskaźnika z butelki i wymieszaj go za pomocą bagietki z glebą.
4. Odczekaj około 5 minut i lekko pochyl płytkę, aby ciecz spłynęła kanalikiem do drugiego wgłębienia.
5. Porównaj barwę wskaźnika z załączoną skalą barw.
6. Oczytaj pH badanej gleby i zanotuj ją w zeszycie. ( wartość pH będzie Ci potrzebna do kolejnego zadania)


Grupa I
Zadanie 1
Żyto daje najlepsze plony na glebach, których pH wynosi od 4 do 5. Na podstawie doświadczalnie zbadanego odczynu gleby określ, co powinien zrobić rolnik czy zakwasić glebę czy też zmniejszyć jej kwasowość posypując wapnem?



Grupa II
Zadanie 2
U zdrowego człowieka pH soku żołądkowego wynosi 1,7. Jakie jest pH soku żołądkowego człowieka chorującego na:
a) nadkwasotę b) niedokwasotę



Grupa III
Zadanie 3
Zbadano odczyny roztworów wodnych mydła. Otrzymano następujące wyniki:
pH mydła "Laguna" wynosiło 8
pH mydła w płynie wynosiło 5,5
Jakie mydło należy stosować aby nie zmieniać lekko kwaśnego odczynu zdrowej skóry?



Grupa IV
Zadanie 4
W laboratorium kontrolno-badawczym zmierzono pH opadów deszczowych. Otrzymano następujące wyniki: pH=3.0 i pH=5,5. Który z nich odpowiada pH zmierzonemu nad wsią a który nad uprzemysłowionym miastem?

Opracowanie: mgr Dorota Marcinkowska

Wyświetleń: 16636


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.