Biofeedback
„EEGBiofeedback czyli biologiczne sprzężenie zwrotne, pomagające uzyskać samokontrolę nad funkcjami naszego organizmu. Biofeedback obejmuje różnorodne techniki treningowe i terapeutyczne, usprawniając funkcje mózgu. Wykorzystuje systemy medyczne do pomiaru funkcji mózgu, zaś sprzężenie zwrotne to nic innego jak zwrotna informacja do pacjenta czy funkcja jest poprawna czy nie.
Czynność bioelektryczną mózgu odzwierciedla przepływ fal mózgowych o różnej częstotliwości. W przypadku metody biofeedback pomiar parametrów fal mózgowych jest możliwy dzięki małym elektrodom, które są przymocowywane do skóry głowy za pomocą specjalnej pasty o wysokim współczynniku przewodzenia. Elektrody rejestrują zapis aktywności elektrycznej mózgu - zwany elektroencefalogramem (EEG). Elektro-bo pomiar ładunku elektrycznego (różnica potencjałów między dwiema elektrodami), encefalo-bo odnosi się do mózgu, a gram – oznacza zapis. Surowy zapis fal na ekranie komputera przedstawia morfologię fal (kształt), amplitudę (wysokość fali) oraz częstotliwość (czyli liczbę cykli na sekundę).
Charakterystycznym częstotliwościom fal mózgowych, oznaczanym za pomocą nazw liter alfabetu greckiego, odpowiadają w dużym stopniu stany świadomości człowieka. Na przykład inny zapis będzie występował podczas snu, a inny w stanie np. impulsywności. Mózg, który pracuje (nawet w czasie utraty przytomności) wytwarza nieustannie cztery (różne jakościowo i ilościowo) pasma fal mózgowych:
Fale alfa są charakterystyczne dla stanu relaksu, odprężenia, gdy leżymy z zamkniętymi oczami, przed zaśnięciem i rano po przebudzeniu.
Fale beta - charakteryzują zwykłą codzienną aktywność, percepcję zmysłową i pracę umysłową.
Fale theta - są najczęściej występującymi falami mózgowymi podczas medytacji, transu, hipnozy, intensywnego marzenia, intensywnych emocji.
Fale delta - występują w stanie najgłębszego snu, podczas głębokiej medytacji, także u małych dzieci i w przypadku pewnego rodzaju uszkodzeń mózgu.
Pasmo fal aktywnych w sposób niestały to fale gamma, integrujące różne czynności pozostałych fal mózgowych. Fale gamma towarzyszą działaniu i funkcjom motorycznym.

Celem treningu biofedback jest pozytywna, korzystna dla zdrowia regulacja fal mózgowych czyli zmiana wzorca fal mózgowych. Wzorzec ten czyli mieszanina procentowego układu poszczególnych fal mózgowych leży u podstaw naszego stanu zachowania. Wzorzec ten ulega zmianom w różnych stanach świadomości: w czasie snu, zmęczenia, pobudzenia czy koncentracji uwagi.

Sukces metody biofeedback uwarunkowany jest aktywnym uczestnictwem osoby trenującej, która uczy się modyfikować pożądany wzorzec swoich fal mózgowych. Trenowany uczy się kierować swoją czynnością mózgu tak, że zwiększa występowanie pożądanych i hamuje występowanie niepożądanych fal mózgowych, które odpowiadają za różne zaburzenia pracy mózgu. W procesie uczenia mózg uczy się wytwarzać odpowiednie częstotliwości pasm fal mózgu w sposób trwały w sytuacjach poza treningiem i bez aparatury. Pacjent siedzi w fotelu, w wygodnej pozycji, zwrócony jest twarzą w stronę monitora, na którym emitowane są wideogry. Elektrody podłączane w różnych miejscach na skórze czaszki i uszach pacjenta, zbierają dane o aktywności poszczególnych pasm fal mózgowych. Informacje te odzwierciedlane są w formie wizualnej na ekranie monitora - np. podczas pogłębiania koncentracji powiększa się piłka lub samolot leci wyżej, w chwilach rozproszenia piłka znika, natomiast samolot obniża lot. Terapeuta korzystając z programu komputerowego śledzi pracę fal mózgowych pacjenta, promując fale pożądane przy jednoczesnej reedukacji fal niekorzystnych. Sygnał rejestrowany i przetwarzany komputerowo, w innej postaci widzi terapeuta, w innej trenujący. Terapeuta śledzi aktywność mózgu zapisaną w postaci liczb i wykresów graficznych, a pacjent tą sama aktywność swojego mózgu widzi w postaci wideogry.
Biofeedback jest metodą całkowicie bezpieczną, bez skutków ubocznych, zupełnie bezbolesną i nieinwazyjną. Aparat tylko rejestruje sygnał emitowany przez mózg, bez jakiekolwiek stymulacji elektrycznej (podobnie jak aparat EKG rejestruje sygnał emitowany przez serce).
Biofeedback jest stosowany m. in. w terapii dzieci z ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej) oraz u osób z zaburzeniami procesu uczenia się, także u uczniów z dysleksją. Liczne badania przedstawione w fachowych czasopismach (takich jak Journal of Neurotherapy, Journal of Clinical Psychology, czy International Journal of Psychosiology itp.) wskazują również na efektywność metody biofeedback m. in. w leczeniu zaburzeń nastroju, zaburzeń lękowych, napięciowych bólach głowy, schizofrenii, autyzmie, upo- śledzeniu umysłowym i uszkodzeniach mózgu. Jest również polecany osobom zdrowym dla poprawy koncentracji, pamięci i kreatywności. Czas trwania terapii ustala się indywidualnie w zależności od stopnia zgłoszonego problemu. Zaleca się min. 10-20 sesji w odstępach czasowych nie dłuższych niż 7 dni. Każda sesja trwa około godziny.
Dane dotyczące skuteczność terapii biofeedback są imponujące. Szacuje się, że blisko 90% osób korzystających z treningów odczuwa poprawę w zakresie funkcji poznawczych. Podstawą dobrych efektów jest motywacja i współpraca osoby trenowanej. Jednak na ostateczny wynik terapii ma wpływ indywidualna plastyczność mózgu oraz zaangażowanie pacjenta.
Terapia biofeedback póki co w Polsce nie jest refundowana przez NFZ. W procedurach medycznych ICD-9 znajduje się pod nazwą inne formy psychoterapii.

Historia dziedziny EEG:
Pierwsze pomiary aktywności elektrycznej mózgu zostały przeprowadzone na zwierzętach. Doniesienia z tych badań opublikował w 1875 roku angielski naukowiec Richard Caton. W latach 20-tych XX wieku niemiecki psychiatra Hans Berger w wyniku obserwacji na swoim synu, opublikował informacje o wzorcu jednolitych fal elektrycznych (nazwał je rytmem alfa) oraz informacje o okresach, w których fale alfa nie występowały wcale , a obserwowane wówczas fale były mniejsze i desynchroniczne (wzorzec ten został nazwany rytmem beta). Doktor H. Berger nie tylko wprowadził obowiązujące w tej dziedzinie nazewnictwo (litery greckiego alfabetu), ale także stworzył nazwę elektroencefalogram oraz jej skrót – EEG. Te i inne odkrywcze obserwacje Bergera są aktualne do dzisiaj.
Badania Hansa Bergera zostały powtórzone w 1934 roku przez dwóch brytyjskich naukowców: Adriana i Matthewsa. W ten sposób dziedzina EEG trafiła na łamy angielskiej literatury naukowej i zyskała rozgłos.
Inny uczony - Barry Sterman, który w latach 60. XX-tego wieku prowadził na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles badania na kotach, udowodnił, że funkcje autonomicznego układu nerwowego można celowo modyfikować.
„W latach 80-tych nastąpił rozkwit metody biofeedback za sprawą studiów prowadzonych przez prof. Barrego Stermana dla Amerykańskiego Ośrodka Lotów Kosmicznych NASA. Wyniki badań z zastosowania urządzenia EEG Biofeedback były zdumiewające. Okazało się bowiem, że trening fal mózgowych SMR skutkuje statystycznie podwyższeniem progu drgawkowego, co oznacza redukcję napadów u osób chorujących na epilepsję. Współpracownik prof. Stermana, dr Joel Lubar wykazał natomiast, że metoda ta może być z powodzeniem stosowana także w przypadku występowania nadpobudliwości psychoruchowej, zaburzeń uwagi i zaburzeń procesu uczenia się (ADHD i ADD). Natomiast uczony Tansey z pozytywnym efektem wykorzystał EEG Biofeedback w terapii dzieci z trudnościami w pisaniu i czytaniu (dysleksja). „

Wyświetleń: 617