SPORTY ZIMOWE W PRZEDWOJENNEJ GDYNI
Gdy w połowie lat dwudziestych skromna wioska nadmorska Gdynia zaczęła się zmieniać w portowe miasto, ani miejscowe społeczeństwo ani władze nie poświęcały sportowi zbyt wiele uwagi. Wprawdzie tu i ówdzie powstawały efemerydy w postaci kół, czy klubów sportowych ale żywot ich był na ogół krótki i przeważnie przestawały istnieć zanim się zdążyły zarejestrować. Wkrótce jednak miasto i port zaczęły się dynamicznie rozwijać, a do Gdyni ściągnęły tysiące ludzi, którzy w okresie rozpoczynającego się kryzysu ekonomicznego poszukiwali pracy. Byli to przeważnie ludzie młodzi, którym miasto nie mogło zapewnić możliwości kulturalnego spędzenia wolnego czasu. Wówczas pomyślano o sporcie.
Ministerstwo Robót Publicznych zorganizowało w dniach 7,8,9 paźdź.1927 r. W Gdyni spotkanie przedstawicieli różnych środowisk i instytucji, na którym przedstawiono Plan Rozwoju Wybrzeża Morskiego. Punkt 13 tego planu dotyczył dziedziny sportu i wychowania fizycznego. Referat na ten temat wygłosił z ramienia Związku Polskich Związków Sportowych, wice prezes inż.Alfred Loth. Główne tezy tego wystąpienia to uprzywilejowanie sportów wodnych: żeglarstwa i pływania. Wnioskowano budowę co najmniej dwóch basenów [ na Helu i w Gdyni ] o wymiarach 25m x 8m połączonych z morzem. Główny nacisk położono na naukę pływania. Doceniając tradycje wioślarstwa w Polsce, postawiono wniosek aby przy budowie portu została uwzględniona przestrzeń o przepisowej długości toru regatowego [2200m dł. i 100m. szer.] Tor miałby znaczenie nie tylko sportowe ale i propagandowe ( popularyzacja jedynego polskiego portu).
Jeżeli chodzi o sporty lądowe to postulowano budowę jednego dużego boiska, kortów tenisowych oraz sal gimnastycznych.
Czytając protokół z tego spotkania jak i inne wydawnictwa z tego okresu, trudno oprzeć się wrażeniu że sport i turystyka miały być instrumentem:
„ Gdynia będzie jedną z propagandowych central sportowych Polski. Atrakcje sportowe mają na celu przyciągnąć letników i turystów zagranicznych jak i krajowych, utrwalić i rozszerzyć wykorzystanie Gdyni będącej jednym z najważniejszych punktów propagandowych Polski o znaczeniu ogólnopaństwowym”.(Bolesław Koselnik „ Przewodnik po Gdyni, Wybrzeżu i Szwajcarii Kaszubskiej” – Wydawnictwo Gdyńskiego Związku Propagandy Turystycznej, rok 1933).
Dziesięć lat po tym spotkaniu jego uczestnik dyrektor „Żeglugi Polskiej”, prezes Gdyńskiego Związku Propagandy Turystycznej – Julian Rummel w sprawozdaniu z działalności za rok 1936/37, stwierdził że nie osiągnięto zamierzonych efektów; w dziedzinie turystyki zanotowano spadek frekwencji
( w stosunku do roku 1935/36 o 40% na korzyść Sopotu).
Wróćmy jednak do lat dwudziestych. Już w 1928 roku zaczęły powstawać pierwsze organizacje sportowe, przeważnie o charakterze paramilitarnym jak
„Strzelec”, klub policyjny itp. Pod koniec roku i w początkach 1929 tworzyły się już kluby sportowe z prawdziwego zdarzenia, choć czasem o dość kruchych podstawach organizacyjnych, przede wszystkim zaś finansowych. Nie miały one nie tylko odpowiednich środków finansowych, ale też prawie żadnej bazy w postaci obiektów sportowych. Po założonym w roku 1928 klubie sportowym
„Gryf” , w następnym roku powstał klub „ Gdynia” który pragnął stać się wizytówką sportową miasta. Wkrótce okazało się jednak, że najlepsze nawet chęci nie na wiele się zdadzą, jeśli zbraknie środków na działalność. Stąd też
KS „ Gdynia” pędził przez następnych kilka lat dość rachityczny żywot, nie odgrywając w zasadzie większej roli w ówczesnym życiu sportowym rozbudowującego się miasta.
Po tym wstępie chciałbym teraz przejść do głównego tematu pracy, do sportów zimowych. W roku 1931 grupa osób podjęła się organizacji Ogniska Polskiej YMCA w Gdyni. Do tego grona należeli m. in. Wymieniony wcześniej dyr. „ Żeglugi Polskiej” Julian Rummel ,komandor Mar. Woj. Józef Unrug oraz przybyły z Krakowa Tadeusz Kukucz. Ten ostatni działał wcześniej w krakowskiej YMCA i założył tam klub narciarski pod nazwą „Skimka”. W tym czasie w Polsce ogniska Polskiej YMCA istniały jeszcze w Łodzi oraz w Warszawie ( bez stałej siedziby). Pierwszą siedzibą gdyńskiego ogniska był blaszany barak przy ul. 10 lutego 41 ( w pobliżu dworca). Między ul. Dworcową a nasypem kolejowym w miejscu obecnego dworca SKM, swoje korty miała sekcja tenisowa KS „ Gdynia”. Zimą urządzano tam lodowisko, na którym przy muzyce z płyt i kolorowych lampkach jeździły dziesiątki nie tylko młodzieży ale i dorosłych.
Inżynier Tadeusz Kukucz , dyrektor Przemysłowych Zakładów Rybnych w Gdyni, przeniósł pomysł krakowski i również w naszym mieście założył w roku 1933 klub narciarski Polskiej YMCA pod nazwą „Skimka” .Działalność sportowa YMCA w Gdyni nie ograniczała się tylko do tego klubu. Obejmowała również sekcje bilardową, szachową, ping pongową , klub żeglarski „Szkwał” i sekcję fotografii turystycznej. Klub narciarski „Skimka” był sfederowany w Polskim Związku Narciarskim dzięki czemu każdy jego członek korzystał z przywilejów jakie przysługiwały członkom PZN. Ukształtowanie Grabówka, Leszczynek, Rumii- Zagórza pozwalało na uprawianie turystyki narciarskiej.
Jak wspomina nieżyjący już Tadeusz Kukucz: „ Klub ten stał się bardzo popularny na terenie Gdyni, rozwijał się bardzo szybko, stając się największym klubem narciarskim w województwie pomorskim. Klub ten przyczynił się walnie do krzewienia narciarstwa i popularyzacji tego pięknego sportu na terenie Wybrzeża i okolicy, propagując szczególnie dotychczas nieznane dla narciarstwa tereny około Wieżycy w pobliżu obozu letniego Polskiej YMCA dla młodzieży nad jez. Ostrzyckim, który to obóz był wykorzystywany w sezonie zimowym jako baza dla wycieczek narciarskich przez „Skimkę”.
W samej Gdyni najbardziej popularnym miejscem uprawiania turystyki narciarskiej i organizowania różnego typu imprez sportowych były lasy w pobliżu Szkoły Morskiej na Grabówku. Począwszy od roku 1933 każdej zimy
(a były one naprawdę śnieżne i mroźne) organizowano w tym miejscu biegi narciarskie o Mistrzostwo Gdyni na dystansie 3 i 5 km dla juniorów i seniorów. Działalność gdyńskiej „Skimki” polegała głównie na organizowaniu wycieczek, obozów, kursów narciarskich dla swoich członków. Siostrzana „Skimka” w Krakowie ze zrozumiałych względów posiadała większe możliwości organizacyjne i gdyńscy klubowicze często korzystali z okazji i brali udział w imprezach przez nią przygotowanych.
Główną jednak atrakcją dla członków „Skimki” stała się Szwajcaria Kaszubska ze szczytem Wieżycy ( 351 m npm) która w czasie opadów śnieżnych gościła liczne rzesze narciarzy nie tylko z Gdyni. Co prawda komunikacja, wówczas wyłącznie kolejowa utrudniała wyjazdy, lecz była to przeszkoda która tylko uatrakcyjniała narciarskie eskapady. Na terenie letniego obozu YMCA rozpoczęto budowę schroniska narciarskiego (skończono budowę w 1938 r). Był to obiekt ocieplony, funkcjonalny. Do tego czasu narciarze korzystali z gościnności brodnickiego dworu, nad jez. Brodnickim które łączy się z jeziorem Ostrzyckim. Klub narciarski „ Skimka” po rocznej działalności liczył ok. 200 członków i był jednym z najsilniejszych klubów na Pomorzu. Programowa działalność „Skimki” publikowana była w comiesięcznych komunikatach, szczegółowo informujących członków o imorezach jakie w danym miesiącu się odbędą. 18 listopada1938 r. Odbyło się ostatnie przed wybuchem wojny Walne Zgromadzenie członków Klubu który liczył wówczas ok. 300 osób.
Na koniec warto dodać że Polska YMCA została w roku 1950 rozwiązana a jej obiekty nad jez. Ostrzyckim przejęła Stocznia im. Komuny Paryskiej. Po upadku komunizmu, Polska YMCA wznowiła swoją działalność w roku 1991, lecz do tej pory swojej własności nie odzyskała.


BIBLIOGRAFIA
1.Kański Andrzej „ Rozmaitości z lat trzydziestych” Rocznik Gdyński Nr 8 1987/88
2.Koselnik Bolesław „ Przewodnik po Gdyni, Wybrzeżu i Szwajcarii Kaszubskiej”
Wydawnictwo Gdyńskiego Związku Propagandy Turystycznej, 1933 r., Zbiory Muzeum Miasta Gdyni
3.Kukucz Jerzy Tadeusz- życiorys- zbiory prywatne p. Henryka Ganowiaka
4.„ Plan rozwoju Polskiego Wybrzeża Morskiego” protokół ankiety odbytej w Gdyni z inicjatywy Ministerstwa Robót Publicznych w dn. 7,8,9.10.27r. opracowany przez
dr m. Orłowicza.
5.Skwarliński Marian „ Klub narciarski „Skimka”” Rocznik Gdyński Nr 6/1985
6.Stanowski Roman „ Od klubu „Gdynia” do „Arki”” Rocznik Gdyński 1978/79

Wyświetleń: 407