NOVELL NetWare 4.11 - podstawowe informacje o sieci

Literatura:
Podręcznik administratora CNA systemu INTRANETWARE NetWare 4.11
M.Moncur, J.Chellis

1. WIADOMOŚCI WSTĘPNE.

W swej najprostszej postaci sieć to grupa połączonych ze sobą komputerów. Połączenie to umożliwia poszczególnym komputerom komunikowanie się ze sobą, wspólne korzystanie z plików, drukarek i innych zasobów, a także porozumiewanie się z komputerami typu mainframe i większymi sieciami. Aby typowa sieć mogła funkcjonować, potrzebnych jest kilka składników:

1. co najmniej jeden serwer; w sieciach komputerów równorzędnych nie ma określonego serwera, sieci NetWare natomiast zawsze zawierają serwery,
2. co najmniej jedna stacja robocza,
3. karta sieciowa dla każdej stacji roboczej lub serwera,
4. urządzenia peryferyjne (drukarki, modemy itp),
5. okablowanie, czyli przewody łączące komputery.

Rys. 1. Typowa sieć.

Serwer sieciowy pracuje jako baza dla stacji roboczych. Zamiast systemu operacyjnego typu klient, takiego jak DOS czy Windows, serwer pracuje w sieciowym systemie operacyjnym. Jest to oprogramowanie przekształcające komputer w serwer. Oprogramowanie to dostarcza zasoby stacjom roboczym. Stacja robocza to dowolny komputer połączony z serwerem. Stacje robocze żądają zasobów od serwera i wymieniają z nim informacje. Stacje robocze są również zwane klientami. Ponieważ działanie sieci jest oparte na komunikowaniu się klientów z serwerami, ten rodzaj konfiguracji nosi nazwę sieci typu klient-serwer.

Sieć NetWare współpracuje z komputerami, na których są zainstalowane różne systemy operacyjne: DOS, OS/2, Windows 3.11, Windows 95/98.

Zarówno serwer, jak i każda stacja robocza używa karty sieciowej do komunikowania się z siecią. W przypadku komputera PC jest to karta wkładana do złącza typu ISA, VESA, EISA lub PCI.

Okablowanie.

System NetWare 4.11 obsługuje kilka standardów technologicznych (w nawiasach podano wymagany typ kabla):

1. ARCnet (kabel koncentryczny),
2. Ethernet 10Base2 (cienki kabel koncentryczny),
3. Ethernet 10BaseT (para przewodów, tzw. skrętka),
4. FDDI (swiatłowód),
5. Token Ring (światłowód lub para przewodów, tzw. skrętka).

Standardy technologiczne różnią się między sobą nie tylko rodzajem kabla. Inna jest także topologia sieci. Dwie najczęściej spotykane topologie to:

1. topologia magistrali, w której każda stacja robocza jest połączona z kolejną stacją w jednej linii (Ethernet 10Base2),
2. topologia gwiazdy, w której wszystkie stacje są połączone z centralnym urządzeniem, zwanym koncentratorem; topologia ta jest dużo bezpieczniejsza od topologii magistrali.

Rys. 2. Topologia magistrali.


Rys. 3. Topologia gwiazdy.

Skomplikowana budowa sieci powoduje, że niezbędny jest człowiek, który nad nią zapanuje - administrator sieci.

Administrator sieci jest odpowiedzialny za:

1. konfigurowanie serwerów, stacji roboczych, okablowania i aplikacji;
2. organizowanie zasobów sieciowych;
3. bezpieczeństwo sieci i danych;
4. dostrajanie serwera i sieci;
5. zarządzanie prawami dostępu użytkowników, hasłami, drukowaniem i innymi funkcjami sieci;
6. zorganizowanie i utrzymywanie systemu tworzenia kopii zapasowych;
7. przechowywanie szczegółowej dokumentacji dotyczącej okablowania sieci, zabezpieczeń, baz NDS i innych elementów sieci.

W skład zasobów oferowanych przez NetWare 4.11 wchodzą serwery, woluminy (dyski na serwerze NetWare), drukarki, rutery, modemy i wszystkie inne urządzenia, do których użytkownicy mogą mieć dostęp przez sieć.

Współużytkowanie plików jest najbardziej podstawową i najważniejszą usługą oferowaną przez sieć. Zamiast przechowywać pliki na swoich dyskach, użytkownicy przechowują je na dysku sieciowym. Jest to dysk umieszczony wewnątrz serwera NetWare. Dzięki oprogramowaniu typu klient stacje robocze mogą używać tego dysku jak swoich własnych. Na przykład mogą zapisywać na nim pliki, kopiować z i na niego czy uruchamiać umieszczone na nim aplikacje. Ważną cechą jest możliwość zainstalowania na serwerze aplikacji i umożliwienie użytkownikom dostęp do nich z dowolnej stacji roboczej w sieci, w sposób kontrolowany przez system zabezpieczeń sieci NetWare. Inną ważną usługą jest wspólne korzystanie z drukarek. Drukarka może być przyłączona do serwera, stacji roboczej lub bezpośrednio do kabla. Po skonfigurowaniu jej jako drukarki sieciowej stacje robocze uważają drukarkę za urządzenie lokalne. W dużej sieci serwer NetWare może obsługiwać setki lub nawet tysiące użytkowników, drukarek i innych zasobów. System NetWare śledzi je wszystkie za pomocą bazy danych NDS (Novell Directory Servces). Jest to nowość w sieci Netware 4.

Zabezpieczenia sieci dzielą się na:

1. zabezpieczenia procedury logowania - użytkownicy muszą logować się do sieci wpisując identyfikator i hasło. Każdy użytkownik musi mieć swój identyfikator,
2. zabezpieczenie konsoli - osoba mająca dostęp do serwera może usunąć dane z dysku; aby temu zapobiec, można zażądać podania hasła dostępu do serwera,
3. zabezpieczenia fizyczne - nawet hasło nie zabezpieczy przed wyłączeniem lub kradzieżą serwera, należy zamykać pomieszczenie z serwerem,
4. zabezpieczenia systemu plików - można zrządzać dostępem do katalogów i plików na dysku serwera (uprawnienia i atrybuty) i chronić dane, których użytkownicy nie powinni widzieć,
5. zabezpieczenia NDS - służą do zarządzania obiektami NDS, takimi jak użytkownicy, drukarki czy tworzenie administratorów,
6. zabezpieczenia komunikacyjne - sygnatury pakietów gwarantują, ze nikt nie podejrzy haseł lub danych przesyłanych przez sieć,
7. weryfikacja danych w sieci - gwarancja, że osoby niepowołane nie mają dostępu do danych i obiektów NDS.

System NetWare ma wbudowaną obsługę kopii zapasowych dzięki systemowi Storage Menagement Services (SMS). Netware 4.11 zawiera narzędzie do tworzenia kopii zapasowych o nazwie SBACKUP, współpracujące z SMS przy tworzeniu kopii zapasowych plików w sieci. SMS pozwala na tworzenie kopii zapasowych danych na serwerze, a także na sieciowych stacjach roboczych.

Dzięki programowi MultiProtocol Router (MPR) systemu Netwre 4.11 jest możliwe komunikowanie się z innymi systemami sieciowymi, takimi jak Windows NT, Apple talk, Banyan VINES czy IBM LAN Server. Serwer NeWare odgrywa tu rolę rutera, czyli urządzenia łączącego sieci różnych typów.

Firma dysponująca licencjami dla 5 i 25 użytkowników może zainstalować obie licencje i uzyskać możliwość przyłączenia 30 użytkowników.

Novell zaleca 20 MB jako minimalną ilość pamięci RAM potrzebną dla serwera NetWare 4.11.

Niektóre sieci wcale nie używają serwera. Takie sieci komputerów równorzędnych umożliwiają wszystkim stacjom roboczym na korzystanie z własnych plików i drukarek. W tym sensie każda stacja działa jak serwer udostępniający swoje stacje dysków i przyłączone drukarki. Np. Windows for Workgroups firmy Microsoft, Windows 95/98 i Windows NT firmy Microsoft, LANtastic firmy Artisoft, Apple Talk, OS/2 Warp Connect firmy IBM.

2. Zarządzanie użytkownikami, drukarkami, serwerami przy pomocy bazy NDS.

Baza NDS (Novell Directory Services) obsługuje całą sieć a nie jeden komputer. Usługi NDS zapewniają wiele korzyści, a mianowicie: ułatwione administrowanie, lepszą organizację, zwiększone bezpieczeństwo, skalowalność i uniwersalność, odporność na błędy. W systemie typu klient - sieć dostęp do dowolnego zasobu można uzyskać znając jego nazwę i pozycję w drzewie Katalogu. Każdy użytkownik potrzebuje tylko jednego konta aby mieć dostęp do zasobów na wielu serwerach. NDS pozwala utworzyć jednego administratora lub utworzyć administratorów do każdej gałęzi drzewa Katalogu. Można utworzyć administratorów spełniających wyspecjalizowane funkcje, np. “Likwidator kont zwolnionych pracowników”. Katalog ma budowę drzewa odwróconego korzeniami do góry. Dla każdego działu, siedziby lub grupy roboczej można tworzyć odgałęzienia tego drzewa.

W bazie NDS są trzy podstawowe klasy obiektów:

1. obiekt [Root] - korzeń
2. obiekty klasy Container - (Organizational i Organizational Unit),
3. obiekty klasy Leaf - (liście - User, Group, Organizational Role, NetWare Server, Volume, Profile, Printer, DOS Application, Windows Application ).

Rys. 4.

Obiekt [Root] (korzeń) znajduje się na szczycie Drzewa, obiektu tego nie można usunąć ani zmienić jego nazwy. Jest on tworzony podczas instalowania NDS na pierwszym serwerze.

Obiekt klasy Container (kontener) służy do segregowania innych obiektów. Organization (organizacja) służy do dzielenia sieci na duże części, takie jak przedsiębiorstwo, uniwersytet lub dział. Organizational Unit (jednostka organizacyjna) służy do dzielenia na jednostki organizacyjne np. księgowość, marketing czy obsługa klientów.

Obiekty klasy Leaf (liść) nie mogą zawierać innych obiektów i reprezentują zasoby sieciowe.

Rys. 5.

User - użytkownik, Group - grupa, każdy członek grupy dostaje uprawnienia jakie ma grupa, Organizational Role - użytkownik ten otrzyma prawa potrzebne do wykonania pewnych czynności, NetWare Server - serwer, Volume - wolumin, wewnątrz woluminu można obejrzeć katalogi i pliki na tym woluminie, Profile - można grupować użytkowników używających podobnych skryptów logowania, Printer, Print Queue, Print Server - są to obiekty potrzebne do drukowania w sieci, DOS Application Windows Application - obiektów tych używa menedżer aplikacji NAM.

Kontekst. Aby jednoznacznie zidentyfikować obiekt, należy wiedzieć, w którym miejscu drzewa Katalogu się on znajduje. Kontekst obiektu opisuje jego położenie w drzewie Katalogu. Kontekst jest nazwą obiektu nadrzędnego - jest nim kontener, w którym znajduje się dany obiekt.

.IDAHO.WESTERN.US
.JOHN.MARKETING.ABC
.U1.PSI.OI

Nazwa pełna zawiera nazwę i lokalizację obiektu, jest ona unikatowa. Nazwa pełna zaczyna się od kropki. Jeśli użytkownik chce uzyskać dostęp do zasobu nie podając jego pełnej lokalizacji, to system NetWare szuka go w kontekście bieżącym. Jeśli odrzucimy pierwszą kropkę to uzyskamy nazwę względną np. U1, U2, PRINTER1 Na końcu nazwy względnej można dodać kropkę aby przejść o jeden poziom wyżej w drzewie Katalogu np. PRINTER2.MARKETING. Można też używać nazw z podaniem typu: .CN=U1.OU=PSI.O=OI
.CN=JOHN.OU=MARKETING.O=ABC

NWADMIN (Nwadmn3x.exe) - (NetWare Administrator) jest programem dla systemu Windows, który umożliwia przeglądanie obiektów drzewa Katalogu, a także ich tworzenie, modyfikację i usuwanie. Program ten pozwala na zarządzanie systemem plików i jego zabezpieczeniami oraz sterowanie dzieleniem na partycje i replikacją dysków. Możemy go uruchomić w Windows 95/98 wybierając: Start/Uruchom i pisząc Nwadmin3x. Plik ten znajduje się w katalogu Public na woluminie SYS:

NETADMIN - dosowa wersja programu NWADMIN.

 

3. Zabezpieczenia sieci NetWare.

NetWare zawiera kilka rodzajów zabezpieczeń:

1. zabezpieczenie procedury logowania - umożliwiają łączenie się użytkowników z siecią po podaniu hasła,
2. zabezpieczenia systemu plików - określają dostęp do systemu plików,
3. zabezpieczenia NDS - określają dostęp do obiektów NDS,
4. zabezpieczenia serwera - określają dostęp do samego serwera,
5. zabezpieczenie drukowania w sieci - określają dostęp do drukarek sieciowych.

Chociaż stacja robocza jest przyłączona do sieci, użytkownik nie ma dostępu do zasobów sieciowych, dopóki się nie zaloguje. Po wpisaniu nazwy użytkownika i hasła dane te są szyfrowane, tworząc kod użytkownika. To samo dzieje się na serwerze i jeśli kody się zgadzają, to użytkownik otrzymuje dostęp do sieci. Ograniczenia pomagają w utrzymaniu bezpieczeństwa sieci. Można ograniczyć liczbę prób logowania się użytkownika, liczbę stacji roboczych, z których użytkownicy mogą się logować, lub godziny, w których logowanie jest dopuszczone. (Program NwAdmin, podświetlamy użytkownika i z menu Object wybieramy Details, zakładki - Login Restrictions, Login Time Restrictions, Network Adress Restrictions, Intruder Lockout). Po wykryciu intruza system może szybko zablokować zaatakowane konto (zakładka Intruder Detection w NwAdmin).

Zabezpieczenia NDS i systemu plików są podobne. W zabezpieczeniach NDS każdemu obiektowi (Użytkownik, Grupa) można nadać prawa dostępu do każdego obiektu (Wolumin, Serwer, Drukarka). Gdy damy uprawnienia obiektowi [Root] to wszyscy użytkownicy będą mieli te prawa. Gdy damy uprawnienia obiektowi Organizational Unit to wszyscy użytkownicy w tym kontenerze będą mieli te prawa. Każdy użytkownik powinien mieć prawa do katalogu własnego (Dysk H:\).

Prawa dostępu do systemu plików: Read (R) - prawo do odczytywania z pliku,
Write (W) - prawo do zapisywania danych w pliku,
Create (C) - prawo do tworzenia nowego pliku lub podkatalogu,
Erase (E) - prawo do usuwania plików i katalogów,
Modify (M) - prawo do zmiany nazwy i atrybutów pliku,
File Scan (F) - prawo do wyświetlania zawartości katalogu,
Access Control (A) - prawo do decydowania o prawach dostępu innych użytkowników do plików i katalogów,
Supervisor (S) - prawo to nadaje automatycznie wszystkie pozostała prawa.

Prawa użytkownika są dziedziczone na podkatalogi. Filtr uprawnień dziedziczonych IRF określa, które prawa mogą być dziedziczone. Filtr IRF umożliwia filtrowanie praw typu Supervisor. Prawa dostępu do katalogu mogą być nadane bezpośrednio użytkownikowi lub grupie albo odziedziczone z katalogu nadrzędnego. Prawa te są następnie filtrowane przez filtr IRF. Rezultat nosi nazwę efektywnych praw do katalogu. Właśnie te prawa sprawdza system NetWare, kiedy użytkownik chce uzyskać dostęp do katalogu.

Rys. 6. Prawa efektywne określają operacje, które dysponent może wykonywać na plikach.

Atrybuty plików:

A (Archive Needed) - plik zmieniony, wymaga archiwizacji,
CI (Copy Inhibit) - zakaz kopiowania (Macintosh),
Cc (Can't Compress) - nie warto kompresować,
Dc (Don't Compress) - zakaz kompresji pliku lub katalogu,
Di (Delete Inhibit) - zakaz kasowania pliku lub katalogu,
Dm (Don't Migrate) - zapobiega archiwizacji,
Ds (Don't Suballocate) - zapis pliku w całych blokach,
Ic (Immediate Compress) - natychmiastowa kompresja pliku,
M (Migrated) - pliki zarchiwizowane,
H (Hidden) - ukryty,
I (Indexed) - uaktywnia szybkie indeksowanie pliku w tablicy FAT,
N (Normal) - ustawia domyślne atrybuty (S i Rw),
P (Purge) - po skasowaniu nie można odzyskać poleceniem SALVAGE,
Ri (Rename Inhibit) - zakaz zmiany nazwy,
Ro (Read Only) - tylko do odczytu (Di, Ri),
Rw (Read/Write) - można czytać i pisać w pliku (po usunięciu Ro),
S(Shareable) - umożliwia dostęp do pliku wielu użytkownikom jednocześnie,
Sy (System) - plik systemowy (H i Ro),
T (Transactional) - pliki TTS chronione przez system śledzenia transakcji,
X (Execute Only) - tylko do wykonania, nie można usuwać, zmieniać nazwy ani kopiować, tego atrybutu nie można usunąć!

Przeglądanie systemu plików. W systemie Windows 95/98 wybieramy START/URUCHOM, następnie wpisujemy NWADMIN (Nwadmn3x.exe). Po pojawieniu się drzewa NDS z obiektami naciskamy dwa razy na nazwie woluminu aby zobaczyć jego zawartość tzn. pliki i katalogi. Menu OBJECT/DETAILS pozwala na przeglądanie atrybutów i dysponentów plików lub katalogu oraz dokonywanie zmian.

Nadawanie użytkownikowi uprawnień do katalogu (NWADMIN). Zaznaczamy katalog klikając na nim. Naciskamy przycisk Trustess of this Directory, Jeśli katalog już ma dysponentów, to pojawi się ich lista. Uprawnienia dajemy lub odbieramy naciskając odpowiednie pola wyboru. Aby dodać nowego dysponenta naciskamy przycisk Add Trustee i wybieramy z listy nowego użytkownika. Przycisk OK zapisuje zmiany.

Filtr IRF dla katalogu modyfikujemy następująco. Zaznaczamy katalog. Wybieramy opcję OBJECT/DETAILS i naciskamy przycisk Trustees. Na liście Inheritance Filter zaznaczamy te prawa, które mogą być dziedziczone.

Wyświetlanie praw efektywnych. Przycisk Effective Rights pojawia się zarówno w oknie Rights to Files and Directories użytkownika, jak i w oknie Trustees katalogu. Aby obejrzeć prawa efektywne do tego katalogu należy nacisnąć na ten przycisk.

Modyfikowanie atrybutów pliku. Zaznaczamy plik lub katalog. Z menu Object wybieramy Details. Naciskamy przycisk Attributes po prawej stronie ekranu. Dodajemy lub usuwamy atrybuty, zaznaczając odpowiednie pola wyboru.

W przeciwieństwie do systemu plików, baza NDS ma dwie kategorie praw - prawa do obiektu i prawa do cech.

Prawa do obiektu bazy NDS:

Supervisor - dysponent ma wszystkie prawa, nie można ich zablokować filtrem IRF,
Browse - można oglądać obiekt w drzewie katalogu (Użytkownicy, Grupy, Drukarki, Woluminy),
Create - można tworzyć obiekty podrzędne w obiekcie klasy Container,
Delete - można usunąć obiekt z bazy NDS,
Rename - można zmienić nazwę obiektu.

Prawa do cech:

Supervisor - użytkownik ma wszystkie prawa do cech, może być zablokowane przez filtr IRF,
Compare - można wyszukiwać konkretnych wartości,
Read - można odczytać wartość danej cechy (lista członków grupy),
Write - można modyfikować, dodawać lub usuwać wartość cechy,
Add Self - można dodawać siebie jako wartość cechy (można dodać siebie do grupy). Prawo Write automatycznie przyznaje prawa Add Self.

Podobnie jak system plików, baza NDS używa praw dziedziczonych. Jeśli dysponent ma prawa do obiektu klasy Container, to takie same prawa otrzymuje do wszystkich obiektów w tym kontenerze. Prawa do obiektu są dziedziczone o ile nie zostaną zablokowane. Należy pamiętać, że filtr IRF nie może nadać użytkownikowi żadnych uprawnień, może on służyć tylko do blokowania praw, które użytkownik mógłby odziedziczyć.

Rys. 7. Filtr IRF może służyć do blokowania praw dziedziczonych.

4. Skrypty logowania.

Skrypty logowania ustawiają mapowanie dysków i inne wartości domyślne dla użytkownika, dzięki czemu nie musi on wpisywać poleceń DOS-owych, aby ustawić dysk lub drukarkę. Jeśli funkcje te zostaną skonfigurowane poprawnie, to sieć stanie się łatwo dostępna dla użytkowników, którzy chcą się zalogować lub uzyskać dostęp do aplikacji.

Skrypt logowania jest to lista poleceń, które system NetWare wykonuje podczas każdego logowania się użytkownika. Skryptów można używać do ustawiania wartości domyślnych dla użytkownika, takich jak mapowanie dysków sieciowych mapowanie dysków do przeszukiwań, konfigurację drukarek czy ustawienia zmiennych, a także do wykonywania poleceń takich, jak uruchamianie menu. Skrypty logowania można tworzyć i edytować za pomocą programu NetWare Administrator (NWADMIN - plik SYS:\Public\Nwadmn3x.exe). Każdy z obiektów User, Container i Profile - ma cechę Login Script, za pomocą której można wpisywać polecenia skryptu.

Rodzaje skryptów logowania.

1. kontenerowy skrypt logowania dla kontenera, w którym znajduje się użytkownik (jeśli zostanie znaleziony),
2. profilowy skrypt logowania (jeśli jest przypisany),
3. skrypt logowania użytkownika (jeśli jest zdefiniowany),
4. domyślny skrypt logowania (skrypt ten zostanie wykonany, jeśli system NetWare nie odnajdzie skryptu użytkownika).

Kontenerowy skrypt logowania można utworzyć dla każdego obiektu typu Organization i Organizational Unit. Jest to pierwszy skrypt wykonywany dla użytkowników z danego kontenera. Może mapować dyski i ustawiać drukarki.

Profilowy skrypt logowania. Obiekt typu Profile jest obiektem NDS, który służy do przypisywania tego samego skryptu logowania różnym użytkownikom, nawet z różnych kontenerów. Aby utworzyć profilowy skrypt logowania należy: a) utworzyć obiekt typu Profile, b) zmodyfikować cechę Login Script obiektu typu Profile i wpisać polecenia, c) przypisać obiekty typu User jako dysponentów obiektu typu profile (prawo [R] do cechy Login Script), d) zmodyfikować cechę Profile każdego obiektu typu User wskazując na właśnie utworzony obiekt typu Profile.

Skrypty logowania użytkownika służy do wykonania określonych poleceń dla konkretnego użytkownika. Można unieważnić pewne polecenia z kontenerowego skryptu logowania.

Domyślny skrypt logowania jest częścią narzędzia LOGIN. Nie można go edytować. Skrypt ten jest wykonywany wówczas, gdy nie ma skryptu użytkownika. Skrypt ten zawiera podstawowe mapowanie dysków, na przykład mapowanie dysku do przeszukiwań na katalog PUBLIC. Jeśli w kontenerowym skrypcie umieścimy NO DEFAULT to skrypt domyślny nie będzie wykonywany, nawet gdy nie ma skryptu użytkownika. Zawartość domyślnego skryptu logowania.

MAP DISPLAY OFF
MAP ERRORS OFF
MAP *1:=SYS:
MAP *1:=SYS:%LOGIN_NAME
IF "%1" = "ADMIN" THEN MAP *1:=SYS:SYSTEM
MAP INS S1:=SYS:PUBLIC
MAP INS S2:=SYS:PUBLIC\%MACHINE\%OS\%OS_VERSION

Polecenia skryptu logowania
%MACHINE - typ komputera (IBM_PC)
%OS - rodzaj systemu DOS (MS_DOS)
%OS_VERSION - wersja systemu DOS (6.22)
%STATION - numer połączenia (adres sieciowy) stacji roboczej,
%LOGIN_NAME - nazwa użytkownika
%GREETING_TIME - pora dnia, np. rano MORNING

IF MEMBER OF "KADRY" THEN MAP F:=SYS:DATA\AP
IF %LOGIN_NAME = "ADMIN" THEN
MAP F:=SYS:SYSTEM
MAP J:=DATA:TOOLS\ADMIN
ELSE
MAP F:=SYS:HOME\%LOGIN_NAME
MAP J:=DATA:TOOLS\PUBLIC
END
INCLUDE SYS:PUBLIC\LOGIN1.TXT wykonuje polecenia z pliku tekstowego
WRITE "GREETING_TIME, %FULL_NAME"
WRITE "JEST GODZ %HOUR:%MINUTE %AM_PM"
FDISPLAY SYS:PUBLIC\NEWS.TXT s - wyświetla zawartość pliku news.txt podczas logowania się użytkownika
#CAPTURE L=1 Q=LASER
IF ERROR_LEVEL 0 THEN FDISPLAY SYS:PUBLIC\PRTERROR.TXT
REM * ; komentarze
COMSPEC określa położenie pliku COMMAND.COM
PAUSE - zatrzymuje działanie do naciśnięcia klaw.
Polecenia DOS-owe muszą być z #
EXIT - zakończenie wykonywania bieżącego skryptu
EXIT "NMENU ACCT"

Użytkownicy mają prawo do tworzenia własnych skryptów logowania. Gdy umieścimy EXIT na końcu kontenerowego skryptu logowania skrypty użytkowników nie będą wykonywane.

5. DRUKOWANIE W SIECI

Usługi drukowania w sieci NetWare 4.11 składają się z kilku współpracujących ze sobą elementów. Są to serwery wydruku, kolejki wydruku i drukarki. Obiekty te można zakładać w bazie NDS i zarządzać nimi za pomocą programu NetWare Administrator (SYS:\Public\Nwadmn3x.exe). Dodatkowe składniki to CAPTURE oraz program obsługi portu (NPRINTER.EXE - na stacji roboczej lub NPRINTER.NLM - na serwerze plików), które służą do połączenia stacji roboczej z drukarką.

Kolejki wydruku. Aby drukować na drukarce sieciowej trzeba najpierw przesłać zadanie do kolejki wydruku. W kolejce tej są przechowywane zadania wydruku. Zadania te są następnie pojedynczo przesyłane do serwera wydruku. Zadania wydruku są przechowywane w katalogu SYS:System na serwerze plików. W bazie NDS kolejka to obiekt Print Queue.

Serwer wydruku przejmuje zadania wydruku z kolejki i przesyła je do odpowiedniej drukarki. Serwer wydruku może obsługiwać do 256 drukarek. W bazie NDS jest tworzony obiekt typu Print Server. Cechy tego obiektu zawierają informacje identyfikacyjne oraz listę drukarek, do których serwer może przesyłać zadania wydruku. Na serwerze trzeba uruchomić oprogramowanie sterujące procedurą drukowania load pserver nazwa_serwera_druku (load pserver ps1).

Drukarki. Dla każdej drukarki w sieci tworzymy obiekt typu Printer. Cechy tego obiektu identyfikują drukarkę i zawierają listę kolejek wydruku, od których drukarka może przyjąć zadania. Drukarki mogą być podłączone bezpośrednio do serwera (lokalne), do stacji roboczej (zdalne) lub bezpośrednio do sieci.

Aby używać drukarki przyłączonej do stacji roboczej z systemem DOS/Windows3.1 należy na stacji roboczej z drukarką uruchomić program NPRINTER nprinter drukarka1 (W NetWare 3.12 Rprinter). Uwaga. Gdy siedzimy przy komputerze z drukarką sieciową zadania wydruku również należy wysyłać przez sieć (Polecenie Capture), gdyż można przerwać sieciowe zadania druku.

Konfigurowanie drukarek przyłączonych do stacji roboczych z systemem Windows 95/98.

Aby uruchomić drukarkę należy:

Uruchomić program NPRINTER Manager; (SYS:\PUBLIC\WIN95\NPTWIN95).Zaznaczamy obiekt typu Printer w bazie NDS. Zaznaczamy opcję Activate When NPrinter Manager Loads, która automatycznie uruchamia tę drukarkę, gdy zostanie wczytany NPRINT Manager. Wybrana drukarka jest teraz aktywna. Program Nprinter Manager musi być ciągle włączony, aby mógł ją obsługiwać. Należy dodać NPTWIN95.EXE do foldera Autostart w menu Start.

Drukarki przyłączone bezpośrednio do sieci stanowią bardzo efektywny sposób zarządzania drukowaniem. Większość drukarek sieciowych zawiera program instalacyjny, który tworzy potrzebne obiekty NDS, a także konfigurować drukarkę.

Polecenie CAPTURE. Niektóre aplikacje mogą współpracować z drukarką sieciową, a niektóre nie. Aby w takich aplikacjach drukować na drukarce sieciowej używamy polecenia CAPTURE. Podstawowe polecenie CAPTURE określa port oraz kolejkę sieciową.

CAPTURE /L=1 /Q=KOLEJKA1
CAPTURE /L=2 /P=DRUKARKA2 NB

B=tekst lub NB (No Banner) - określa czy przed ma być wydrukowany nagłówek.
C=liczba (Copies) - określa liczbę drukowanych kopii.
EC (End Capture) - kończy przekierowanie portu.

Zarządzanie drukowaniem za pomocą programu NetWare Administrator.

Za pomocą programu NetWare Administrator można tworzyć obiekty potrzebne do drukowania (SYS:\PUBLIC\NWADMN3X.EXE). Aby umożliwić drukowanie w NDS, należy utworzyć obiekt typu Print Server oraz Printer i Print Queue.

Tworzenie obiektu typu Print Server. a) Zaznaczamy kontekst, w którym ma być utworzony obiekt, b) Z menu wybieramy Object/Create/Print Server, c) wpisujemy nazwę serwera druku np. PS1, d) następnie z menu wybieramy Object/Details aby ustawić jego cechy. Na karcie Identyfication można zmienić nazwę, podać hasło dostępu do serwera druku, można go wyłączyć przyciskiem Unload. Na karcie Assignments znajduje się lista drukarek, które zostały przypisane do serwera. Po utworzeniu obiektu typu Printer można dodać nową drukarkę do tej listy za pomocą przycisku Add. Na karcie Users określamy kto może wysyłać zadania wydruku. Można dodawać pojedynczych użytkowników, kontenery lub grupy. Na karcie Operator podajemy użytkownika, który może wyłączać serwer druku. Karta Print Layout umożliwia graficzne przeglądanie konfiguracji serwera.

Tworzenie obiektu Print Queue. a) zaznaczamy kontekst, w którym obiekt ma zostać utworzony, b) wybieramy z menu Object/Create/Print Queue, w oknie wpisujemy nazwę kolejki np. KOLEJKA1 lub KOL1. c) zaznaczany czy ma to być obiekt NDS(Novell NetWare 4.11) czy baza Bindery (Novell 3.12), d) wciskamy przycisk Create. Następnie wybieramy Object/Details aby ustawić parametry. Na karcie Identyfication można zmieniać informacje dotyczące kolejki. na karcie można przeglądać (tylko) obiekty, które zostały przypisane do drukarki (serwery druku oraz drukarki). Na karcie Users zaznaczamy użytkowników, którzy mogą wysyłać zadania do kolejki. Na karcie Job List jest lista zadań wydruku czekających na wydruk.

Tworzenie obiektu typu Printer. a) zaznaczamy kontekst, b) wybieramy z menu Object/Create/Printer, c) wciskamy przycisk Create.d) wybieramy Object/Details aby modyfikować ustawienia. Na karcie Assignments przypisujemy do drukarki obiekty Print Queues (kolejki). Przyciskiem Add dodajemy nowe kolejki. Na karcie Configuration ustawiamy Printer type - rodzaj portu (równoległy czy szeregowy).

QUICK SETUP - to nowość pozwalająca utworzyć szybko i łatwo serwera druku, kolejki i drukarki. Z menu TOOLS wybieramy Print Services Quick Setup.

PCONSOLE - to DOS-owy program pozwalający zarządzać drukowaniem. Posiada opcję Quick Setup.

Opracował: Krzysztof Studnicki
LO im. M.Kopernika
w Ostrowii Mazowieckiej
k.studnicki@wp.pl
www.lokopernik.of.pl

Opracował: Krzysztof Studnicki
LO im. M.Kopernika
w Ostrowii Mazowieckiej
k.studnicki@wp.pl
www.lokopernik.of.pl

Wyświetleń: 3693