Okres dorastania w wielu modelach traktowany jest jako zamknięcie procesu rozwojowego i zakończenie kształtowania się tożsamości płciowej. Dla dziewczynki wystąpienie pierwszej miesiączki można oznaczać kryzys rozwojowy, niosący ze sobą zarówno szanse na pozytywny rozwój, jak i ryzyko patologii, mogącej poważanie ograniczyć i opóźnić rozwój. Menarche niesie ze sobą następujące wyzwania rozwojowe:
Korekta własnego obrazu ciała. Obraz ciała dla nastolatków jest niepewny, zmiany, które zachodzą od pewnego czasu, wzbudzają niepokój, jednak zmuszają też do analizy sytuacji i własnego ciała jako całości, a nie fragmentarycznych części.
Ceremonia przejścia. Menarche ma charakter nagły i nieoczekiwany. W niektórych kulturach ma rangę rytuału przejścia − dziewczynka staje się kobietą, niesie to ze sobą widoczne konsekwencje. W zależności od wpływu otoczenia może skutkować wzrostem wartości siebie, dumę, ufność i zadowolenie z faktu stania się kobietą.
Zmagania z lękiem przed nową sytuacją. Fakt krwawienia wewnątrz ciała, którego nie można zatamować, pojawiającego się cyklicznie i niosącego dolegliwości bólowe powoduje wzrost niepokoju dziewcząt. Kolejnym powodem lęku może być realność konsekwencji stania się kobietą, a wynikających z seksualności.
Wzrost świadomości żeńskich narządów płciowych. Niemożność dostrzeżenia własnej pochwy (tak jak chłopcy widzą swojego penisa) może powodować u dziewcząt pewną niespójność obrazu ciała i być powodem uznania się za gorszą od mężczyzn. Pojawienie się pierwszej miesiączki potwierdza istnienie pochwy, która wcześniej była całkowicie abstrakcyjna.
Zakończenie problemu zazdrości o penis. Freud w swojej teorii założył, że dziewczęta są zazdrosne o zewnętrzny przejaw swojej seksualności. Pojawianie się pierwszej miesiączki może spowodować powtórne porównanie narządów płciowych kobiety i mężczyzny. Miesiączka jest przejawem czegoś zewnętrznego, co pozwoli dziewczynce dostrzec, iż przedstawiciele obu płci są wyposażeni narządy płciowe − nie lepsze czy gorsze, ale różne.
Pobudzenie pragnień seksualnych. Pojawienie się miesiączki oraz spowodowany przez nią wzrost zainteresowania narządami rodnymi prowadzi do ich eksploracji, a co za tym idzie − do fantazji seksualnych i masturbacji. Pojawiają się ambiwalentne uczucia związane z masturbowaniem się, takie jak wstyd i poczucie winy. Pozytywnym zakończeniem tego kryzysu jest zdobycie pewności siebie w kontaktach z mężczyznami, ciekawość i pobudzenie do kontaktu stają się silniejsze niż lęk.

Literatura:

M. Beisert (red.), Seksualność w cyklu życiu człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007
Z. Lew-Starowicz, A. Długołęcka, Edukacja seksualna, Świat Książki, Warszawa 2006
M. Nowak, A. Gawęda, M. Janas-Kozik, Fizjologiczny rozwój psychoseksualny dzieci i młodzieży, „Seksuologia Polska” 2010

Anna Maria Janiak
Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wyświetleń: 726