Katalog Magdalena Sojka, 2014-02-10 Dąbrowa Górnicza Awans zawodowy, Artykuły Uczeń dorosłyUczeń dorosły Jak określić pojęcie dorosłości? Dorosłością określamy tę fazę życia, w którą wkracza człowiek po gwałtownych zmianach rozwojowych prowadzących do dojrzałości biologicznej i społecznej, wyrażającej się w zdolności do prokreacji, oraz odpowiedniego podejmowania nowych ról społecznych związanych z zakładaniem własnej rodziny, rodzeniem i wychowaniem dzieci, podejmowaniem i rozwijaniem aktywności zawodowej, a przede wszystkim w autonomicznym kierowaniu własnym życiem. Psychologia rozwojowa dzieli dorosłość na: • Wczesną dorosłość - 20 - 25 do 35 - 40 roku życia. Na tym etapie zdolności przyswajania i stosowania wiedzy są na najwyższym poziomie. Kształtuje się relatywizm myślenia, umiejętności podejmowania i godzenia sprzeczności, co ułatwia rozumienie innych ludzi. Wykorzystywane są zdolności twórczego myślenia, systematycznego rozwiązywania problemów oraz umiejętność szybkiego dostosowania się40. • średnia dorosłość - 35- 40 do 55- 60 roku życia. Ustabilizowany poziom większości czynności intelektualnych charakteryzuje ten okres. Szeroka wiedza życiowa i zgromadzone doświadczenie składają się na dużą mądrość, czyli zdolność do wydawania trafnych sądów na tematy związane z ważnymi problemami życiowymi, jednak wraz z wiekiem spada tempo przetwarzania informacji, może to być spowodowane odnoszeniem rozwiązywanych problemów do całej zgromadzonej wiedzy. Pamięć ulega pogorszeniu, jeżeli nie jest ćwiczona. W szkoleniu w tym okresie należy koncentrować się na doskonaleniu nabytych już przez te osoby wiedzy i umiejętności. • późna dorosłość - powyżej 55 -60 roku życia. Jest to czas osiągania integracji i harmonii pomiędzy sferami logiczno-rozumową i intuicyjno-emocjonalną. Inteligencja społeczna związana z doświadczeniem życiowym utrzymuje się na stałym poziomie lub nawet wzrasta, natomiast stopniowo spada inteligencja płynna, która jest odpowiedzialna za przetwarzanie informacji i nabywanie nowych sprawności. Znaczne obniżenie sprawności intelektualnej występuje u osób chorych. Osoby w tym wieku uczą się efektywnie, gdy same mogą decydować o tempie swojej pracy. Możliwości uczenia się dorosłych Uczenie się dorosłych jest procesem indywidualnym każdego człowieka. Dorośli mimo uczęszczania czasami do tych samych instytucji kształcenia uczą się inaczej, dlatego powstało parę typów uczenia się. Zostały one wyodrębnione na podstawie czterech elementów: czasu trwania i intensywności wysiłku wkładanego w kształcenie, rodzaju motywacji jego podjęcia, treści poznawanych w jego toku oraz organizacji działalności edukacyjnej. Z pośród tych elementów możemy wyróżnić typologię uczenia się, czyli: • systematyczne długotrwałe, • systematyczne krótkotrwałe, • wszechnicowe, • doraźne, • przez pośrednictwo, • pośrednie, • przez działanie, Prezentowane przeze mnie typy uczenia się dorosłych, nie wyczerpują całkowicie typologii w tym zakresie, ponieważ oprócz nich pojawiają się rodzaje pośrednie lub mieszane, które zawierają w sobie elementy równocześnie kilku scharakteryzowanych typów uczenia się człowieka dorosłego. Poniżej postaram się wyjaśnić na czym polegają poszczególne typy uczenia się. Zaczniemy od uczenia systematycznie długotrwałego, którego systematyczność wyraża się w rytmiczności uczęszczania na zajęcia, dużej ilości zajęć oraz intensywnej i adekwatnej do nich, nauce w domu. Kształcenie w tym typie uczenia się powinno trwać kilka lat i realizuje się ono poprzez kształcenie w szkole średniej dla dorosłych, na studiach wyższych oraz poprzez naukę na studiach podyplomowych42. Ten typ uczenia charakteryzuje się tym, że występuje u osób dość młodych, którzy wykazują się dużym zaangażowaniem i determinacją do kształcenia. Cechami tych osób są też jasno określone długotrwałe plany osobiste i zawodowe oraz edukacyjne, szerokie patrzenie na życie, szacunek dla wiedzy i wysokiej kultury umysłowej. Osoby te poświęcają uczeniu się dużo czasu i zaangażowania emocjonalnego oraz wkładają w nie bardzo dużo wysiłku. To przez ten wysiłek nazywamy to uczenie intensywnym, a ta właśnie intensywność, jak i rezygnacja z wielu codziennych przyjemności na koszt kształcenia sprawia, że realizuje go niewielu dorosłych. Mówiąc o tym typie uczenia się, dorośli mogą doświadczać stresów, szczególnie przy zbliżających się egzaminach oraz wymaga on czasem całkowitej reorganizacji życia codziennego, a także zawodowego, co niekiedy nie jest mile widziane przez pracodawców. Uczenie się systematyczne krótkotrwałe jest drugim w kolejności typem i jak sama nazwa wskazuje jest to kształcenie cechujące się małą ilością godzin, ale niekiedy bardzo intensywne ponieważ jest obecny duży wysiłek uczących się. Realizuje się ono z reguły za pośrednictwem kursu i cechuje je różnorodność tematyczna. Kształcenie to cechuje także konkretność, natomiast ze strony słuchaczy występuje bardzo silna motywacja, która wypływa z konieczności zawodowej i życiowej. Sytuacja ta spowodowana może być zagrożeniem w pracy, bądź też koniecznością poprawienia swojej aktualnej sytuacji zawodowej i materialnej. Ten typ uczenia się stale rośnie wraz z wzrostem zainteresowania edukacją na różnych kursach zawodowych, które umożliwiają podjęcie nowego miejsca pracy, czyli jest to typ kształcenia bardzo mocno związany z karierą i planami zawodowymi czy osobistymi ludzi dorosłych. Wszechnicowy typ uczenia się w praktyce życia codziennego polega na uczestnictwie w zajęciach różnego rodzaju uniwersytetów powszechnych oraz w seriach wykładów urządzanych przez szkoły wyższe, związki zawodowe i in. Zajęcia te są urządzane systematycznie z dość znaczną częstotliwością i o stałej porze, ale nie ma przymusu uczestniczenia na wszystkich zajęciach. Polega on na uczestnictwie w zajęciach i słuchaniu prezentowanych tam treści, a także dyskusji. Podejmują go osoby o dość rozległych horyzontach umysłowych i szerokich zainteresowaniach oraz przeważnie pod wpływem motywów intelektualnych, a czasem i pod wpływem motywów społecznych. Należy wspomnieć o tym, że ten typ uczenia się nie występuje za często. Uczenie się przez pośrednictwo, to pośrednictwo może być zbiorowe lub indywidualne. Polega ono na tym, że konkretne jednostki, wykonujące określone działania w życiu codziennym napotykając na trudności, których nie są w stanie sami rozwiązać, zwracają się do osoby bardziej doświadczonej z prośbą o radę, jak w tym przypadkach postąpić. Porady takie osoby dorosłe mogą otrzymać od rodziny, znajomych, przyjaciół, a także praktykami z danej dziedziny, z którą mają problemy. Chęć do uczenia się za pomocą pośrednictwa wypływa z inicjatywy osoby u której występuje brak wiedzy i doświadczenia, a osobą nauczającą staje się osoba z większym doświadczeniem i chęcią pomocy. Dzięki zaangażowaniu i silnej motywacji uczących się oraz nauczających jest to na ogół edukacja efektywna. Oparcie procesu kształcenia o konkretne problemy wzięte z życia codziennego uczących się i edukującej się zbiorowości jest ważną cechą tego procesu. Edukacja pośrednia, polega na uczeniu się przez radio i telewizję, a konkretnie przez selektywny i racjonalnie dobierany odbiór edukacyjnych audycji radiowych i telewizyjnych. Cechuje je uważny wybór programów związanych zakresowo z treścią zainteresowań umysłowych uczących się i występuje u osób o bardzo głębokich oraz szerokich zainteresowaniach różnymi sprawami. Realizuje się ona głównie w domu, a jej czas wyznaczony jest przez godziny nadawania tych audycji, którymi jest zainteresowany człowiek pragnący się kształcić w ten sposób. Uczenie się przez działanie możemy nazwać także uczeniem się przez doświadczanie, ponieważ życie każdego dorosłego to proces nieustającej kumulacji unikalnego zbioru doświadczeń osadzonych w konkretnych kontekstach. Opisując tą metodę nasuwa należy wymienić J. Deweya45, który interesował się teorią wiedzy oraz wykorzystaniem takiej teorii w praktyce edukacyjnej. Uważał on, że refleksyjne myślenie jest niezbędne do rozwiązywania rzeczywistych problemów w codziennym świecie życia, a doświadczenie sytuacji problemowej czy dylematu w codziennym życiu inicjuje proces refleksji i w efekcie prowadzi do uczenia się. Wyróżnił on pięć zasadniczych etapów przechodzenia od niewiedzy do rozwiązania: • doświadczenie trudności, • określenie trudności – sformułowanie problemu, • szukanie rozwiązań – formułowanie hipotez, • wyprowadzenie drogą rozumowania wniosków z rozwiązań – logiczna weryfikacja hipotez, • dalsze obserwacje prowadzące do przyjęcia lub odrzucenia hipotezy – empiryczna weryfikacja hipotezy. Bibliografia: B. Harwas - Napierała: Psychologia rozwoju człowieka Tom II, Wyd. PWN, Warszawa, 2000 T. Aleksander: Andragogika, Wyd. Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB, Radom-Kraków, 2009 Wyświetleń: 627
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |