NERWICE
CZYLI
ZABURZENIA NERWICOWE







Beata Koszykowska
Computer College Koszalin


Nerwica – inaczej zaburzenia nerwicowe najkrócej można opisać je, jako reakcje nieadekwatne do sytuacji, mające swoje korzenie w nierozwiązanych konfliktach z przeszłości. Opisuje rodzaj cierpienia psychicznego, wyrażającego się na zewnątrz nietypowymi zachowaniami .
Nerwica jest rodzajem niedostosowanego zachowania, które nie rozwiązuje właściwego problemu, ale powoduje że pojawia się on w innym miejscu. ( w dzieciństwie problem mógł być sensowny lecz w życiu dorosłym stał się zaburzeniem i powoduje cierpienie)
Nerwica to grupa zaburzeń psychicznych o bardzo rozmaitej symptomatyce, definiowana jako zespoły dysfunkcji narządów, psychogennych zaburzeń emocjonalnych, zakłóceń procesów psychicznych i patologicznych form zachowania występujących w tym samym czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.
Do nerwicy doprowadzić mogą zbyt wysokie , niemożliwe do spełnienia, oczekiwania wobec życia.
Rodzaje nerwic:
ICD 10 - Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych
DSM – IV - klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego - APA.
W kryteriach diagnostycznych wg ICD – 10, w grupie F4, wymienia się następujące zaburzenia nerwicowe: - zaburzenia nerwicowe, pod postacią fobii, - pozostałe zaburzenia nerwicowe, - zaburzenia obsesyjno – konwulsyjne ( dawniej nerwica natręctw), - reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne, - zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne), - zaburzenia występujące pod postacią somatyczna, - inne. Klasyfikacja DSM-IV wyróżnia: - zaburzenia lękowe, - zaburzenia somatomorficzne, - zaburzenia dysocjacyjne. W psychiatrii polskiej popularny jest podział wyróżniający pięć typów nerwic: •nerwica neurasteniczna, •nerwica hipochondryczna, •nerwica histeryczna, •nerwica depresyjna (dystymia), •nerwica anankastyczna (nerwica natręctw)



► Neurotyk osoba cierpiąca na nerwicę lub mająca skłonności do reakcji nerwicowych. Żyje w dwóch światach: w realnym i swoim wyobrażonym. Dwa światy, dwa odrębne plany.. neurotyk czuje się uprawniony do tego, by okazywano mu szczególną troskę, szacunek. Neurotyka cechuje egocentryzm, chce uzyskać wszystko bez jakichkolwiek wysiłków, już.
Rodzaje środków służących neurotykowi w rozładowaniu napięć: - samoalienacja, - uzewnętrznianie wewnętrznych doznań, - insulacja psychiczna (nieodczuwanie siebie jako całości), - nie dostrzeganie związków przyczynowo – skutkowych, - nie chce widzieć że jego wartości bywają sprzeczne, - automatyczna kontrola (tłumienie uczuć)
Manifestacje zaburzeń nerwicowych mogą przyjmować następujące obrazy: objawy somatyczne: - porażenia narządów ruchu lub pewnych ich części, - brak czucia (anestezja, analgezja) pewnych obszarów skóry, zaburzenia wzroku, słuchu lub nadmierna wrażliwość na bodźce, trudności z oddychaniem, uczucie ciasnoty w klatce piersiowej, -napięciowy ból głowy, ból żołądka, serca, kręgosłupa, zawroty głowy, drżenie kończyn, kołatanie serca, nagłe uderzenie gorąca , - zespoły objawów charakterystyczne dla niektórych chorób czy stanów fizjologicznych (np. urojona ciąża, zaburzenia mowy, zaburzenia równowagi, napady drgawkowe przypominające padaczkę, itd.) - zaburzenia funkcjonowania organów wewnętrznych, - zaburzenia seksualne (np. zaburzenia erekcji, anorgazmia, wytrysk przedwczesny, zaburzenia tożsamości płciowej). zaburzenia funkcji poznawczych: - natrętne myślenie, - natręctwa ruchowe, -zaburzenia pamięci, - trudności w koncentracji uwagi, - subiektywnie odczuwalne zmiany w percepcji rzeczywistości (np. derealizacja) zaburzenia emocji: - fobie – patologiczny lęk przed pewnymi przedmiotami (np. ostrymi narzędziami), zwierzętami (np. pająkami, myszami), sytuacjami (lęk przed otwartą przestrzenią – agorafobia, zamkniętą przestrzenią klaustrofobia, lęk przed autobusami, tłumem, ekspozycją społeczną, wyjazdami- brak motywacji, apatia, - zanik zdolności odczuwania przyjemności (anhedonia) - stan podwyższonego napięcia, poirytowanie, - labilność emocjonalna, - przygnębienie, - zaburzenia snu, najczęściej bezsenność. ), - lęk wolnopłynący, nieokreślony niepokój, - nagłe napady lęku.

Przyczyny nerwicy :
1. Przyczyny egzogenne nerwic . 2. Przyczyny endogenne i dziedziczne nerwic .
Egzogenne : Przyczyny egzogenne, czyli pochodzenia zewnętrznego, ze środowiska pacjenta, stanowią najczęstszą grupę przyczyn nerwicy. Źródłem zaburzeń nerwicowych są pewnego rodzaju konflikty wewnętrzne (często nieuświadomione), których pacjent nie może rozwiązać. Często są to sprzeczności między potrzebami a obowiązkami, pragnieniami a normami, jakimi kieruje się otaczający świat. Najczęściej takie konflikty pojawiają się w sytuacjach, gdy wrażliwa i nieodporna na stres osoba (posiadająca predysponujący do zachorowania typ osobowości) poddawana jest presji sytuacji, która wymaga od niej, by wykonywała coś sprzecznego ze swoimi własnymi dążeniami i pragnieniami (często nie będąc ich świadomą).
Endogenne : Badania prowadzone w ostatnich latach udowodniły, że w znaczącej liczbie przypadków pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi, oprócz opisanych powyżej przyczyn, które zaliczane są do przyczyn egzogennych – czyli pochodzenia zewnętrznego, bardzo ważny czynnik stanowią uwarunkowania genetyczne oraz neurobiochemiczne danej jednostki. Oznacza to, że nerwica lub predyspozycja do jej występowania może być dziedziczona, przenoszona w genach na potomstwo. Predyspozycje te w większości przypadków oznaczają specyficzny typ osobowości
Skutki nerwicy: - zaniżone poczucie własnej wartości i dążenie do kompensowania go szczególnymi osiągnięciami, czy nadmiernym zaangażowaniem w pracę, - zgeneralizowaną utratę radości życia. Szczegółowo może to być np. wypadanie z ról społecznych i rodzinnych, - nadużywanie systemu medycznego, zbędnie podejmowana diagnostyka, zbędne uzależniające stosowanie farmakoterapii, -spadek aktywności i wydolności zawodowej, -izolacja w domu, -samobójstwa.
Leczenie nerwicy:
Farmakologia i psychoterapia.






ICD 10
- zaburzenia nerwicowe, pod postacią fobii, - pozostałe zaburzenia nerwicowe, - zaburzenia obsesyjno – konwulsyjne ( dawniej nerwica natręctw), - reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne, - zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne), - zaburzenia występujące pod postacią somatyczna, - inne.
Fobia Fobia to niekontrolowany, nieuzasadniony, często irracjonalny i intensywny strach przed czymś, co w rzeczywistości nie stanowi realnego zagrożenia dla człowieka i nie powinno wywoływać u niego aż tak silnego lęku. To paniczne uczucie strachu przed czymś, co przez większość ludzi jest uważane za bezproblemowe. Strach wywołują określone sytuacje, zjawiska, przedmioty, inne istoty żywe. Najczęściej przyczynami fobii i różnego rodzaju lęków są zamknięte pomieszczenia, sytuacje, duża wysokość, igły, gady i owady. Jednakże praktycznie wszystko może stać się źródłem paraliżującego strachu. Lista fobii jest niezwykle pokaźna, zdaję się, nie mająca końca, można również zaryzykować stwierdzenie, że ile ludzi, tyle może pojawiać się różnych fobii. Większość fobii rodzi się w okresie dzieciństwa, ale mogą również pojawiać się u dorosłych. Osobom cierpiącym na jakieś poważniejsze fobie, często borykającym się z nimi latami, niemalże na każdym kroku towarzyszy lęk i niepokój. Fobia, często utrudnia prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie oraz sprawia, że chory podporządkowuje swojej fobii całe swoje życie. Uwaga osoby zmagającej się z jakąś fobią skupia się na ciągłym unikaniu sytuacji czy przedmiotów wywołujących w niej ogromne przerażenie.
Jakie są przyczyny fobii? Na temat przyczyn powstawania fobii istnieje kilka teorii. Uważa się, że fobie rodzą się we wczesnych latach dzieciństwa. Pojawiają się podczas nieprzyjemnych zdarzeń, których to człowiek doświadcza, będąc jeszcze dzieckiem. Przykładowo, dziecko było karane przez swoich rodziców czy opiekunów w niewłaściwy sposób (zamykanie w ciemnym pomieszczeniu), co odcisnęło piętno na dziecięcej psychice. W pamięci dziecka mogły zachować się koszmary senne, czy nierozsądne zabawy z innymi dziećmi, które nieraz sprawiają sobie jakieś przykrości. Objawy fobii Objawy i oznaki fobii mogą rozciągać się w skali od łagodnych, będących jedynie niewielkim uczuciem lęku oraz niepokoju do tych drastycznych – niekontrolowany atak niepohamowanej, ogromnej paniki, krzyk i płacz. Wiadomo, że im bliżej człowiek znajduje się od źródła swoich lęków, tym objawy przybierają na sile. Strach potęguje się również w sytuacji, kiedy osoba cierpiąca na fobie, ma w jakiś sposób uniemożliwioną ucieczkę od czynnika wywołującego przerażenie i uczucie strachu.



Fizyczne objawy fobii: •przyspieszone bicie serca •trudności w oddychaniu •ból i ucisk w klatce piersiowej •drżenie rąk lub całego ciała (drgawki) •zawroty głowy •ból brzucha •pocenie się •uderzenia zimna lub gorąca •cierpnięcie kończyn •suchość w ustach
Psychiczne objawy fobii: •niepokój i wszechogarniająca panika •chęć natychmiastowej ucieczki przed źródłem fobii •utrata kontroli nad sobą •uczucie bezsilności wobec swojego irracjonalnego •strach o siebie, poczucie, że zaraz stanie się coś złego •wrażenie zbliżania się do granicy szaleństwa
Pokonać fobie Dobrą wiadomością jest fakt, że fobie są całkowicie uleczalne. Jest wiele sposobów na pozbycie się całkowicie lub chociażby częściowo nieuzasadnionych lęków z psychiki człowieka. Przede wszystkim liczy się chęć do podjęcia leczenia. Zrozumienie oraz w pełni uświadomienie sobie swojej fobii jest pierwszym i najważniejszym krokiem do wyleczenia się z niej. Powinno się spróbować zacząć od tak zwanej samopomocy. Jest to nauka stosowania technik relaksacyjnych, z których później można korzystać w sytuacji kryzysowej. Należy powoli oswajać się ze swoimi lękami. Poprzez stawianie czoła fobii, można przekonać samego siebie, że dana fobia nie musi być przerażająca i przytłaczająca, że można sobie z nią doskonale poradzić. Oczywiście, w zależności od stopnia zaawansowania fobii i charakteru osoby cierpiącej na nią, czas potrzebny do całkowitego wyleczenia może być dłuższy lub krótszy. Dostępne są również na rynku różne środki farmakologiczne, które mogą wspomagać leczenie. Dobrym, naturalnym lekiem, prawie na wszystko, co związane jest z ludzką psychiką i emocjami, może być rozmowa. O swoich problemach trzeba jak najwięcej mówić! Nie chować i nie dusić ich w sobie. Rozmowa z bliskimi, z rodziną, z przyjacielem, z partnerem, z kimś, do kogo ma się zaufanie, może okazać się pomocna. Nawet jeśli brakuje ochoty na rozmowę, nie powinno się z niej rezygnować.






Pozostałe zaburzenia nerwicowe
Neurastenia Obraz kliniczny tego zaburzenia wykazuje znaczne różnice kulturowe. Można wyodrębnić dwa główne typy częściowo zachodzące na siebie. w jednym dominującą cechą są skargi na wzmożone zmęczenie po wysiłku umysłowym, często skojarzoną z pewnym obniżeniem sprawności zawodowej i efektywności w wykonywaniu Zespół depersonalizacji-derealizacji Rzadkie zaburzenie wyrażające się w spontanicznych skargach pacjenta na to, że czynności psychiczne, ciało lub otoczenie zmieniły się jakościowo, że są nierealne, odległe lub zautomatyzowane. Do innych częstych przejawów tego zespołu należą skargi na utratę uczuć oraz poczucie obcości lub dystansu. Inne określone zaburzenia nerwicowe Zespół Briquet, Zespół Dhat, Nerwica zawodowa, w tym skurcz pisarski, Psychastenia, Nerwica psychasteniczna,Omdlenia psychogenne - Zaburzenia nerwicowe, nie określone Nerwica BNO
Zespół Briquet – somatyzacja
Zespół Dhat- Indian Dhat Syndrome, kulturowo uwarunkowany zespół lękowo-hipochondryczny, w którym pojawia się obniżenie nastroju, obawa przed śmiercią, hipochondria - występuje w kulturze Indii. Wywołany jest przez polucje. Pacjent jest zatroskany ubytkiem nasienia postrzeganego jako eliksir życia w biologicznym i mistycznym sensie, zatem mimowolne ubytki nasienia prowadzą w przekonaniu mężczyzny do nieodwracalnej utraty energii, czyli do zagrożenia zdrowia i życia.
Psychastenia Psychastenia – zaburzenie nerwicowe związane z nerwicą natręctw. Chorzy nie potrafią sprecyzować swoich uczuć (ambiwalencja) lub wypracować swojego zdania na pewien temat (ambitendencja). Nie są też pewni siebie i muszą przemyśleć każdą swoją akcję.
Nerwica BNO Osobowośc patologiczna- zaburzenie osobowości i nerwica charakteru
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne inaczej nerwica natręctw Obsesja i kompulsja Na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD, nerwicę natręctw) składają się dwa elementy: natręctwa (obsesje) oraz czynności przymusowe (kompulsywne). Myśli natrętne to wyobrażenia czy impulsy do działania, które pojawiają się w świadomości w sposób stereotypowy (bezustannie powtarzający się). Prawie zawsze są dla osoby chorej nieprzyjemnymi doznaniami. Jednak próby sprzeciwiania się natręctwom są zazwyczaj nieskuteczne.Czynności przymusowe (rytuały) to stereotypowe i wielokrotnie powtarzane zachowania (np. mycie rąk 20 razy pod rząd). Chora osoba wykonuje je, gdyż jest głęboko przekonana, że dzięki temu zapobiegnie jakiemuś nieszczęściu, katastrofie (np. „jeśli 15 razy nie otworzę i nie zamknę tych drzwi coś złego
stanie się moim dzieciom”). Człowiek wykonujący czynności przymusowe zdaje sobie sprawę, że zachowanie to nie ma sensu i jest całkowicie niepotrzebne, ale lęk przed ewentualnymi przykrymi konsekwencjami jego zaniechania jest silniejszy. Wykonanie czynności przymusowej tymczasowo zmniejsza uczucie lęku. Objawy nerwicy natręctw. W przebiegu OCD najczęściej obserwuje się: • nadmierny pedantyzm (w tym również częste dbanie o symetrię), przesadne dbanie o higienę, strach przed zakażeniem jakąkolwiek chorobą, • nawracające wątpliwości, nieustanne pytania (czy na pewno światło jest zgaszone, czy książki leżą na miejscu, itp.), • częste i/lub długotrwałe dotykanie różnych przedmiotów, ciągłe liczenie w myślach lub na głos, • natrętne myśli dotyczące wykonywania aktów seksualnych lub zakazanych zachowań, • odczuwanie silnej potrzeby zapamiętywania nieistotnych szczegółów, • obsesje religijne, • ciągłe przestawianie rzeczy znajdujących się w danym pomieszczeniu, ich ustawianie i porządkowanie, • odczuwanie przymusu liczenia, np. mijanych budynków, samochodów określonego koloru, świecących się latarni ulicznych, • wewnętrzny nakaz uczęszczania (np. do szkoły, pracy, sklepu) stałą trasą, np. omijając rysy płyt chodnikowych. Pewna doza obsesji i kompulsji pojawia się u każdego dorosłego lub dziecka i jest zjawiskiem normalnym. Maluchy w przedszkolu często wykonują jakieś rytuały podczas jedzenia czy zabawy. Jest to ich sposób na uporządkowanie części otaczającego je świata, który dostarcza młodemu organizmowi zbyt wielu bodźców. Takie zachowania są więc fizjologiczne i nie powinny budzić obaw rodziców. Tymczasem w przypadku OCD natrętne i obsesyjne myśli powodują silny lęk, a kompulsje występują tak często, że zakłócają codzienne funkcjonowanie.
Pomoc Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne to choroba wstydliwa. Cierpiący na natręctwa rzadko mówią o swoich objawach. Boją się niezrozumienia, napiętnowania lub odrzucenia. Większość osób odwiedza lekarzy różnej specjalizacji, ale omija szerokim łukiem gabinet psychiatry. Tymczasem nerwicę natręctw powinien rozpoznać lekarz psychiatra i/lub psycholog kliniczny – po przeprowadzeniu wnikliwego wywiadu i badania
Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne
• (Podstawą wydzielenia tej kategorii zaburzeń są nie tylko objawy i przebieg, ale również stwierdzenie jednego z dwóch czynników przyczynowych: wyjątkowo stresującego wydarzenia życiowego, powodującego ostrą reakcję na stres albo znaczącej zmiany życiowej prowadzącej do trwałej, przykrej sytuacji, która powoduje zaburzenia adaptacyjne. Zaburzenia ujęte w tej grupie powinny być zawsze bezpośrednią konsekwencją ostrego, ciężkiego stresu lub trwałej sytuacji urazowej. Wydarzenie stresowe, czy trwała przykra sytuacja jest pierwotnym i nadrzędnym czynnikiem przyczynowym, bez którego nie byłoby tego zaburzenia. Zaburzenia te można więc uważać za dezadaptacyjne reakcje na ostry lub przewlekły stres. Uniemożliwiają one skuteczne radzenie sobie i wskutek tego prowadzą do trudności w funkcjonowaniu społecznym.)
Zaburzenia dysocjacyjne Ucieczka przed sobą. Te zaburzenia pokazują, jak silnie umysł potrafi wpłynąć na nasze ciało i postrzeganie rzeczywistości. Występują bardzo rzadko, przeważnie w sytuacji silnego stresu. Przejawy są bardzo różne, zwykle dramatyczne – niektórzy zapominają o pewnych wydarzeniach z życia, inni wpadają w szał. Jeszcze inni po prostu ruszają w podróż w nieznane… której potem nie pamiętają. Do tej grupy zaburzeń należy też rozdwojenie jaźni, czyli dwie osoby mieszkające w jednym ciele. Czym są zaburzenia dysocjacyjne i kto najczęściej ich doświadcza?
Nazwa tych zaburzeń pochodzi od łacińskiego dissociatio, co oznacza rozdzielenie. Polegają bowiem na tym, że w efekcie silnego stresu mózg jakby „wyłącza się” lub przerzuca naszą uwagę na cos zupełnie innego. W dzisiejszych czasach z amnezją dysocjacyjną często mamy do czynienia, kiedy osoba jest ofiarą wypadku. Nie może ona przypomnieć sobie samego zdarzenia, jednak z relacji świadków wynika, że była przytomna i zupełnie trzeźwo odpowiadała na pytania. Beata na forum internetowym wspomina: „Jakiś czas temu spadłam z motoru, na środku jezdni. Bardzo się potłukłam, trafiłam nawet do szpitala. Ocknęłam się dopiero dzień później. Było to o tyle dziwne, że ponoć przez cały czas byłam świadoma, podawałam nawet numer telefonu do mojej mamy, żeby poinformowano ją o wypadku”.
Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną ICD-10 F45
F45.0 Zaburzenie somatyzacyjne (z somatyzacją)
F45.1 Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, niezróżnicowane
F45.2 Zaburzenie hipochondryczne
F45.3 Zaburzenia wegetatywne występujące pod postacią somatyczną
F45.4 Uporczywe bóle psychogenne
F45.8 Inne zaburzenia występujące pod postacią somatyczną
F45.9 Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, nie określone
Zaburzenia somatoformiczne – forma zaburzeń nerwicowych. Dotknięte nimi osoby odczuwają objawy sugerujące istnienie problemów somatycznych przy braku organicznych lub czynnościowych podstaw uzasadniających występowanie takich problemów





DSM IV
- zaburzenia lękowe, - zaburzenia somatomorficzne, - zaburzenia dysocjacyjne.
Zaburzenia lękowe Agorafobia bez zaburzeń lęku panicznego Fobia specyficzna Fobia społeczna Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Zespół stresu pourazowego Ostre zaburzenia stresowe Uogólnione zaburzenie lękowe Zaburzenia lękowe spowodowane ogólnym stanem Zaburzenia lękowe spowodowane substancjami Zaburzenia lękowe niewyspecyfikowane gdzie indziej
Zaburzenia somatomorficzne Zaburzenia somatyzacyjne Niezróżnicowane zaburzenie somatoformiczne Zaburzenie konwersyjne Zaburzenia bólowe Hipochondria Dysmorficzne zaburzenie ciała (myśł psychiczna niedoskonałego ciała- zbyt mało mięśni)
Zaburzenia dysocjacyjne Osobowość mnoga Dysocjacyjne zaburzenia identyfikacji Zaburzenie dysocjacyjne tożsamości (osobowość mnoga, osobowość naprzemienna, osobowość wieloraka, rozdwojenie osobowości, rozdwojenie jaźni, ang. multiple personality, dissociative identity disorder, DID) – zaburzenie dysocjacyjne, polegające na występowaniu przynajmniej dwóch osobowości u jednej osoby. Zazwyczaj poszczególne osobowości nie wiedzą o istnieniu pozostałych. Nie tylko wzorce zachowań różnych osobowości są zazwyczaj odmienne, każda osobowość ma odrębną tożsamość, wspomnienia, zdarza się, że nawet płeć, iloraz inteligencji, ciśnienie krwi, ostrość wzroku, preferencje seksualne, czy alergie. Osobowości mogą też wykazywać cechy charakterystyczne dla osób w odmiennym wieku. Badania czynności układu nerwowego mogą wykazać różnice w pracy mózgu poszczególnych osobowości u tej samej osoby. Mechanizm powstawania nie jest dobrze poznany. Jako dysocjacja, osobowość mnoga wytwarza się po szczególnie bolesnych, traumatycznych przeżyciach i kryzysach, przebytych w dzieciństwie i powiązanych z tematyką śmierci oraz seksualności. Charakteryzuje się dezintegracją ego, integralność którego zapewnia możliwość pozytywnego włączania zdarzeń zewnętrznych i doświadczeń społecznych w obręb percepcji. Osoba niezdolna do zinternalizowania zdarzeń zewnętrznych może doświadczać poczucia emocjonalnego rozregulowania, w ekstremalnych przypadkach tak intensywnego, że prowadzącego do dysocjacji własnej osobowości (łac. dissociatio - rozdzielenie).
Brak jest danych na temat rozpowszechnienia osobowości wielorakiej. Zaburzenie jest diagnozowane rzadko, występuje w okresie młodzieńczym i dzieciństwie; częściej u kobiet niż u mężczyzn
•nerwica neurasteniczna, •nerwica hipochondryczna, •nerwica histeryczna, •nerwica depresyjna (dystymia), •nerwica anankastyczna (nerwica natręctw)
Nerwica neurasteniczna: NEURASTENIA - do niedawna uważana za najczęściej spotykaną nerwicę. Dziś często uważa się nerwicę neurasteniczną za postać nerwicy depresyjnej czy lękowej. Nerwice są często przyczyną trwałej niezdolności do pracy, ponadto znacznie ograniczają wydajność pracy i pogarszają jej jakość, są bardzo uciążliwe dla chorych. Ci ludzie życiem cieszyć się nie mogą. Zjadają wiele leków – przeważnie bez skutku, bowiem człowiek lekami się nie odżywia. Przyczyną choroby jest przedłużający się stres, powodujący zmiany w modelu żywienia. Większość ludzi, gdy ma zmartwienie, nie może jeść. Jeśli stres przedłuża się, zmiany nim spowodowane utrwalają się i chory nagle zaczyna jeść inaczej niż poprzednio. I już jest chory na neurastenię. Neurastenia najczęściej pojawia się u ludzi, którzy pod wpływem stresu powstrzymują się od jedzenia. Objawy neurastenii (oprócz osiowych jak lęk, wegetatywnych i egocentryzmu) to: drażliwość, wybuchowość, trudności w koncentracji, szybkie męczenie się, zaburzenia snu (bezsenność, męczące sny), uczucie ściskania głowy (neurasteniczny kask), uczucie stałego zmęczenia, zwłaszcza w godzinach przedpołudniowych (zmęczenie po wypoczynku nocnym), zawroty głowy, szczególnie rano, obniżenie nastroju, zaburzenia pamięci, płaczliwość, potliwość, przyśpieszone bicie serca, suchość w ustach, nadwrażliwość na nagłe bodźce słuchowe, drżenie rąk, drżenie „wewnętrzne”, trudności seksualne.
Nerwica hipochondryczna Często bywa tak, że hipochondria ma charakter ucieczki w chorobę, spowodowanej niepowodzeniami lub brakiem satysfakcji życiowej. Nerwica ta rzadko występuje samodzielnie, częściej towarzyszy innym zaburzeniom psychicznym, np. depresji. Jej zdiagnozowanie jest bardzo trudne i trwa zwykle długo. Dotychczas nie udało się ustalić konkretnych przyczyn hipochondrii. Przypuszcza się jednak, że może ona być efektem odwrócenia zainteresowania od świata zewnętrznego i skierowania go na własną osobę, wyrazem poczucia winy i potrzeby karania się lub przemieszczenia lęku, spowodowanego niezaspokojeniem potrzeby miłości. W nerwicy hipochondrycznej na pierwszy plan wysuwa się głębokie przekonanie o złym stanie zdrowia i skupieniu na swoim ciele całego swojego działania i myślenia.





Nerwica histeryczna, Inaczej nazywana histerią, jest zaburzeniem równowagi nerwowej prawdopodobnie spowodowanym przez urazy psychiczne. Traktowana jest często jako cecha osobowości człowieka. Charakterystyczne jej elementy to egocentryzm, skupianie uwagi na sobie, przesada i sztuczność, konwersja. Charakterystyczny jest także brak objawów psychotycznych oraz zmian organicznych. Widoczne są tylko objawy nerwicowe. Nerwica histeryczna może nasilać się aż do wystąpienia zespołów psychotycznych. Może pojawić się zarówno u jednostki, jak też w grupach. Histeria jest poważną chorobą, często trudną do zdiagnozowania i leczenia, bardzo uciążliwą dla samego chorego i jego najbliższych. Nerwica depresyjna W nerwicy depresyjnej (dystymia) sytuacje konfliktowe, wywołujące długotrwałe Histeria jest poważną chorobą, często trudną do zdiagnozowania i leczenia, bardzo uciążliwą dla samego chorego i jego najbliższych. Osoby z nerwicą depresyjną budzą w nas raczej negatywne nastawienie oceniające niż współczucie. Drażnią ich niezaspokojone ambicje, pretensje do świata i samych siebie, nieuzasadnione poczucie krzywdy itp. Nerwicowe zaburzenie depresyjne są charakterystyczne dla okresu dorastania. Uważa się, że zaburzenie to rozwija się szczególnie na bazie zaburzonej osobowości, głównie: borderline i osobowości zależnej, a także narcystycznej i unikającej. Konkretna przyczyna występowania nerwicy depresyjnej jest nieznana. Dystymia występuje zwykle u osób spokrewnionych ze sobą. Częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Szacuje się, że nerwica depresyjna dotyka nawet 5% populacji. Wiele osób ma ten rodzaj nerwicy jednocześnie z innymi problemami zdrowotnymi, na przykład z niepokojem, nadużywaniem alkoholu lub z nałogiem narkotykowym. Około połowa osób z dystymią doświadcza również epizodu ciężkiej depresji. Nerwica depresyjna u starszych osób jest zwykle spowodowana: trudnościami z radzeniem sobie w życiu, poczuciem izolacji i osamotnienia, pogorszeniem sprawności intelektualnej, chorobami.
. Objawy nerwicy depresyjnej Główna oznaka nerwicy depresyjnej to pogorszony nastrój i smutek przez przynajmniej dwa dni. Dzieci i nastolatkowie mogą doświadczać irytacji zamiast depresji, a taki stan może utrzymywać się przynajmniej przez rok. Jeśli pojawią się dwa lub więcej z następujących objawów, istnieje duże prawdopodobieństwo, że dana osoba cierpi na nerwicę depresyjną: poczucie beznadziei, zbyt mało lub zbyt dużo snu, niski poziom energii, zmęczenie, niska samoocena, słaby apetyt, trudności z koncentracją.


Osoby z nerwicą depresyjną często mają negatywny obraz własnej osoby, swojej przyszłości, innych ludzi i wydarzeń. Nawet niewielkie problemy zaczynają je przerastać. Wówczas warto pójść do lekarza i zbadać krew i mocz, by wykluczyć zdrowotne podłoże depresyjnego nastroju.
Leczenie nerwicy depresyjnej Leczenie nerwicy depresyjnej polega na przyjmowaniu antydepresantów i terapii. Leki farmakologiczne nie są tak skuteczne, jak w przypadku ciężkiej depresji. Pożądane działanie leków pojawia się zwykle po pewnym czasie. Chorzy zwykle czują się lepiej dzięki terapii. Rozmowa o swoich uczuciach i myślach jest bardzo korzystna, zwłaszcza gdy pacjenci uczą się, jak radzić sobie z emocjami i przemyśleniami. Jednak nie należy zapominać, że nerwica depresyjna to choroba przewlekła. Niektórzy ludzie z niej wychodzą, ale inni stale mają objawy, mimo podjętego leczenia. Dystymia zwiększa ryzyko samobójstwa. Kiedy warto szukać profesjonalnej pomocy? Pójdź do lekarza, gdy stale czujesz się smutny i z każdym dniem twoje samopoczucie jest gorsze. A jeżeli ktoś z twojego otoczenia zachowuje się w następujący sposób, koniecznie skontaktuj go z lekarzem, ponieważ są to oznaki zbliżającej się próby samobójczej: chory rozdaje swoje rzeczy, mówi o potrzebie uporządkowania swoich spraw,kaleczy się i zachowuje autodestrukcyjnie, ma huśtawkę nastrojów, po okresie niepokoju nagle staje się spokojny,często mówi o śmierci lub samobójstwie,wycofuje się z kręgu przyjaciół, nie chce wychodzić z domu. Nerwica depresyjna stanowi zagrożenie dla życia, dlatego nie warto lekceważyć jej objawów. Im szybciej chory trafi do lekarza, tym większe szanse na wyleczenie i powrót do normalnego życia.
Nerwica anankastyczna (nerwica natręctw) Charakterystyczną cechą objawów nerwicy anankastycznej (nerwica natręctw, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne) jest przymus z jakim się pojawiają oraz zależność, że im chory silniej walczy z objawem, tym bardziej on się nasila. Osoby z nerwicą natręctw mają natrętne myśli, wyobrażenia zwykle o irracjonalnej treści oraz powtarzają w stereotypowy sposób czynności wbrew własnej woli (objawy te zajmują co najmniej godzinę dziennie). Chory na poziomie intelektualnym zdaje sobie sprawę z bezsensowności swoich działań (myśli) i odczuwa je jako uporczywe i niepożądane, co mu bardzo dokucza i wywołuje w nim napięcie i niepokój. A wewnętrzna walka chorego w kierunku kontroli dotykających go natręctw, powoli ogranicza jego normalne funkcjonowanie.Nieleczona może nawet prowadzić do całkowitej izolacji od otoczenia, spędzania całego czasu na wykonywaniu przymusowych czynności a nawet uszkodzeń własnego ciała.
Objawy nerwicy natręctw Objawy anankastyczne w przebiegu choroby natręctw, mogą występować w trzech formach (samodzielnie lub razem): 1.Myśli natrętne (obsesje) Myśli natrętne mogą dotyczyć różnorodnej tematyki, i związane są w dużej mierze z czynnikami kulturowymi charakterystyczny jest tu również wątek magiczny. Najczęstsze są myśli natrętne zabarwione lękiem, zwykle dotyczą stanu zdrowia, brudu i możliwości zakażenia się, tematyki religijnej, moralnej, seksualnej, myśli natrętne dotyczące agresji wobec siebie lub innych. Często też towarzyszą im silne emocje i wątpliwości. Znacznie rzadziej zdarzają się myśli natrętne o tematyce emocjonalnie obojętnej takie jak np. przymus powtarzania jakiegoś słowa, liczenia przedmiotów.
2. Czynności przymusowe (kompulsja) Kompulsje polegają na powtarzaniu w stereotypowy sposób czynności wbrew własnej woli i rozsądkowi. Zwykle dotyczą one czynności rutynowych, ale zawsze towarzyszy im świadomy akt woli.Potrzeba wykonania czynność wynika z lęku lub wiary w magiczną skuteczność danej czynności. Ich wykonanie przynosi chwilową ulgę by pojawić się ponownie, domagając się powtórzeń. Chory ma świadomość dziwaczności własnych zachowań, jednak nie może się od nich powstrzymać. Częstym natręctwem jest przymus mycia rąk (ablutomania), pedantyczne porządkowanie przedmiotów, wielokrotne sprawdzanie czy czynność została dobrze wykonana np. zamkniecie drzwi na klucz (nie trzykrotne sprawdzenie, a niemal w nieskończoność), obliczenia rachunkowe, liczenia latarni, zakręcenie kurków itp. Niekiedy czynności te muszą być wielokrotnie powtarzane (zawsze określoną, magiczną liczbę) i przybierają charakter rytuału. 3.natrętne lęki (fobie) W nerwicy natręctw fobie występują stale w określonych sytuacjach (w rzeczywistości mało niebezpiecznych) i mają powtarzający się charakter. Nieupostaciowiony lęk zmienia się na racjonalny. Chory źle znosi nieracjonalny lęk, więc znajduje logiczne powody, że ma z czym walczyć.Najczęściej fobie przyjmują postać: lęk przed otwartą przestrzenią (agorafobia), lęk przed zaczerwienieniem się, lęk przed chorobą weneryczną Przyczyny nerwicy natręctw W ogólnej populacji nerwica natręctw występuje niezwykle rzadko. Uważa się, że zaburzenie jakim jest nerwica natręctw rozwija się na bazie osobowości anankastycznej (ok. 50%).Występowanie nerwicy natręctw stwierdza się także u osób, które doświadczyły urazu porodowego, psychicznego, fizycznego lub po przebytym zakażeniu, a nie wykazujących cech osobowości anankastycznej. Wówczas objawy mają tendencje do stopniowego wygasania, choć mogą również występować długo, ale ich nasilenie jest bardzo słabe. Leczenie nerwicy natręctw
U chorych z osobowością anankastyczną zaleca się leczenie na oddziałach stacjonarnych z zastosowaniem kompleksowego programu terapeutycznego, a szczególnie technik behawioralnych, oraz podawanie leków (np. anafranil).
U pozostałych chorych, szczególnie z ostrym początkiem objawy mają tendencję do stopniowego wygasania. Jedynie u osób o cechach psychastenicznych występuje tendencja do długotrwałej terapii, lekarz staje się wówczas autorytetem i źródłem wsparcia.







Nerwice endogenne Depresja Endogenna Przyczyny depresji endogennej, która jest wieloobjawowym zaburzeniem psychicznym, nie są jeszcze poznane. Depresja może być dziedziczna i znaczący wpływ mogą mieć na nią czynniki osobowościowe. Rozpoznanie depresji dokonywane jest na podstawie występowania przynajmniej 5-ciu objawów, które się powtarzają: pogarszanie się nastroju, częsty płacz, nerwowość, bardzo niska samoocena, problemy ze snem, senność nieograniczona, szybka utrata wagi, wzmożony apetyt,częste uczucie zmęczenia, brak pracy, kłopoty z koncentrowaniem się, pojawianie się myśli samobójczych Dobre efekty w leczeniu depresji endogennej można uzyskać za pomocą psychoterapii, leczenia tradycyjnego i medycyny naturalnej. Terapie powinny trwać dość długo, tak by nie doprowadzać do nawrotów. Każdy następny nawrót jest trudniejszy do wyleczenia. W odróżnieniu od depresji reaktywnej, która powstaje na skutek jakiegoś ciężkiego wydarzenia w życiu leczonego, depresja endogenna nie posiada konkretnych przyczyn. Nie wolno pozostawić chorego samemu sobie, bez pomocy. Jest to choroba wymagająca wsparcia ze strony rodziny oraz wszystkich terapii łączonych ze sobą.


Literatura
Karen Horney ; Nerwica a rozwój człowieka, REBIS 2001



Beata Koszykowska

Wyświetleń: 2145