Katalog

Ewa Danielewicz-Czerniejewska, 2014-05-30
Warszawa

Pedagogika, Artykuły

Jak skutecznie i ciekawie uczyć ortografii?

- n +

Jak skutecznie i ciekawie uczyć ortografii?

 Wprowadzenie: Po cóż nam ta ortografia?
o Ortograficzna poprawność zapisu to jedna z podstawowych kompetencji kształtowanych obok umiejętności czytania ze zrozumieniem i poziomu grafii (odręcznego zapisu).
o Warunkiem niezbędnym do opanowania umiejętności pisma poprawnego ortograficznie jest poznanie przez ucznia i gruntowne utrwalenie reguł poprawnej pisowni oraz wypracowanie u niego czujności, wrażliwości i świadomości ortograficznej.
o Niepokoją wyniki ostatnich badań nad ortografią!!!
W ciągu ostatnich kilkunastu lat liczba błędów w dyktandach ortograficznych uczniów zwiększyła się dwukrotnie (badania A. Jurek – 2006 r.).
Badania pedagogiczne Bogdanowicz (2012 r.) wskazują, że przeciętna liczba błędów w kilkunastozdaniowym tekście polskiego trzynastolatka sięga siedemnastu!!!
Badania A. Jurek z 2008r. mówią, że statystyczny piątoklasista popełnia średnio jeden błąd na 3-4 wyrazy.
Ważne! Powinniśmy dołożyć wszelkich starań – nauczyciele, specjaliści terapii pedagogicznej, rodzice – aby od najmłodszych lat pracować nad umiejętnością bezbłędnego pisania - ta czynność powinna stać się czynnością automatyczną.
W jaki sposób osiągnąć automatyzm zapisu? – ćwiczenia, systematyczność, praca zorganizowana w szkole i w domu – w sposób ciekawy.
Ważna jest również świadoma umiejętność stosowania zasad ortograficznych.
o
„Poprawna pisownia jest jednym z podstawowych warunków efektywności przekazu informacji za pomocą tekstu pisanego. Zapewnia jednoznaczność i dokładność tego sposobu porozumiewania się. Stałość pisowni stanowi warunek rozpoznawania wyrazów, umożliwia szybkie czytanie tekstu i jego rozumienie. Błąd ortograficzny, polegający na napisaniu wyrazu lub wyrażenia w sposób niezgodny z obowiązującą normą ortograficzną (…) jest elementem zakłócającym proces komunikacji.” (Edward Polański)

o Programy nauczania języka polskiego w szkole dopuszczone do użytku szkolnego przez MEN proponują bardzo zróżnicowane podejście do nauczania ortografii.
o W klasach początkowych I-III poświęca się ortografii znacznie więcej czasu niż w klasach starszych. Bardzo często ćwiczenie ortografii, dyktanda, sprawdziany ortograficzne kończą się razem z klasą III szkoły podstawowej.
o Zbyt mała liczba godzin przeznaczona w programach na realizację zagadnień ortograficznych niestety nie sprzyja nauczaniu ortografii.
o W rankingach umiejętności również widoczny jest spadek ważności ortografii.
o Ranga poprawnego pisania spada!!!
Co jest tego przyczyną???
o Rozwój, postęp cywilizacyjny, rozwój nowych technologii cyfrowych, informatycznych.
o Ważny jest szybki przekaz informacji (SMS, komunikatory internetowe, portale) - poprawność ortograficzna i stylistyczna zapisu coraz mniej.
o Pisownia ulega uproszczeniu, błędy raczej nikomu nie przeszkadzają.
o Po cóż nam ta ortografia?!!! – częste stwierdzenia poddające w wątpliwość rangę poprawnych zapisów.
o Ważną rolę percepcyjną odgrywa aktualnie obraz, przekaz ikonograficzny. Słowo jest na dalszym planie.
o Spadek czytelnictwa to kolejny powód obniżania się kompetencji i świadomości ortograficznej. A przecież – im więcej czytamy, tym większą jest nasza sprawność ortograficzna.
o Już teraz osoby piszące bezbłędnie zaczynają być zaliczane do elit.
o Żeby nauczanie ortografii było skuteczne – metody, pomysły na naukę ortografii muszą iść z postępem i uwzględniać zmiany.
 Kilka słów o tym, że …
Ortografia i nauka ortografii wcale nie musi być nudna!!!
Możemy wykorzystywać w pracy nad nią teorię inteligencji wielorakich Howarda Gardnera.


Rodzaje inteligencji według Howarda Gardnera

o Inteligencja językowa – umiejętność czytania, pisania i porozumiewania się za pomocą słów, doskonale rozwinięta u pisarzy, poetów i mówców.
o Inteligencja logiczna lub matematyczna – umiejętność rozumowania oraz liczenia. Najlepiej jest rozwinięta u ekonomistów, naukowców, inżynierów, prawników i księgowych.
o Inteligencja wizualno-przestrzenna – umiejętność malowania, rysowania, robienia artystycznych fotografii, rzeźbienia lub wyobrażania sobie trójwymiarowych kształtów; doskonale rozwinięta u nawigatorów i artystów.
o Inteligencja muzyczna – umiejętność układania piosenek, śpiewania, gry na instrumencie, pisania wierszy, a także stosowania rymu i rytmu. Szczególnie rozwinięta u kompozytorów, dyrygentów, muzyków.
o Inteligencja interpersonalna (społeczna) – umiejętność nawiązywania kontaktów; rozwinięta u sprzedawców, nauczycieli i przywódców.
o Inteligencja intrapersonalna (refleksyjna) – umiejętność skupienia uwagi na swoich uczuciach, umiejętność wyciągania wniosków z przeżytych doświadczeń i umiejętność planowania. Ten rodzaj zdolności wiąże się u niektórych ludzi z wielką intuicją.
o Inteligencja ruchowa – zdolności manualne oraz umiejętności sportowe; dobrze wykształcone u gimnastyków, tancerzy, rzemieślników i sportowców, a także chirurgów.
o Inteligencja przyrodnicza – umiejętność rozumienia praw natury i postępowania zgodnie z nimi; dobrze rozwinięta u biologów, rolników i osób działających na rzecz ochrony przyrody.
o Wykorzystanie wielu form aktywności umysłowej – pozwala aktywizować uczniów.
o Możemy uczyć wykorzystując, angażując obie półkule mózgowe. Możemy w ten sposób pełniej wykorzystać potencjał uczniów, przyczynić się do ich wszechstronnego rozwoju.
o Bardzo ważny czynnik motywujący – stwarzanie i zapewnienie odnoszenia sukcesu.
o Dobrze, żeby ćwiczenia angażowały więcej niż jedną inteligencję.
o Najbardziej związana z ortografią jest inteligencja słowna, ale nie należy jej aktywizować tylko poprzez uzupełnianie ćwiczeń.
Możemy ją uaktywnić poprzez:
o Tworzenie historyjek z wykorzystaniem wyrazów z daną trudnością ortograficzną.
o Rozwiązywanie i układanie krzyżówek.
o Rozwiązywanie i układanie rebusów, kalambury.
o Gry słowne (np. tabu).
o Czytanie, pisanie wierszy.
o Wyszukiwanie w tekstach wyrazów z określoną trudnością.
o Szukanie wyrazów w słownikach.
o Pisanie ze słuchu, z pamięci, przepisywanie.
o Muzyka, rytm – to też ważne.
o Bardzo ważna jest inteligencja wizualno-przestrzenna – dbamy tutaj o jak największą liczbę wzrokowych spostrzeżeń, tworzenie obrazów, które pomagają zapamiętywać pisownię:
o Tworzenie plakatów.
o Ilustrowanie wyrazów.
o Wizualizacja wyrazów.
o Mapy myśli z regułami ortograficznymi.
o Mapy myśli z wyrazami z zapisem historycznym.
o Memory wyrazowe, obrazkowe.
o Pomocne są również komputerowe programy ortograficzne, gry ortograficzne (Gry ortomagiczne, Klik uczy ortografii, Ortograficzne bity, Trening ortograficzny – PWN).
Do pracy nad ortografią: najlepszy jest zeszyt A-4, OŁÓWEK! No i oczywiście KOLORY!!!
Ortografia musi być wesoła i kolorowa!!!
Jakże jej wtedy nie polubić?!!!

Opracowane w oparciu o literaturę:
1. Polański. E., Dydaktyka ortografii i interpunkcji. Wydawnictwo WSiP.
2. Jurek. A., Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją. Wydawnictwo HARMONIA.
3. Danuta Gmosińska, Violeta Woźniak., 7 WALIZEK – Inteligencje wielorakie w nauczaniu ortografii. Wydawnictwo HARMONIA.
4. Bogdanowicz, M., A. Adryjanek., Uczeń z dysleksją w szkole. Wydawnictwo OPERON.
5. Buzan T., Mapy Twoich myśli. Wydawnictwo Aha!




Ewa Danielewicz-Czerniejewska
Wyświetleń: 608


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.