Katalog

Paweł Stasiak, 2014-06-16
Toporów

Pedagogika, Artykuły

Metoda stymulacji aktywności uczniów.

- n +

METODA STYMULACJI AKTYWNOŚCI UCZNIÓW
Przypuszczam, że każdy nauczyciel stanął przed problemem „jak podtrzymać przez dłuższy czas zainteresowanie tematem realizowanej lekcji?”.
Poziom aktywności poznawczej nie jest i nie może być stały. Im młodsze dziecko tym wahania intensywności procesów poznawczych są częstsze, a ich amplituda większa. Dlatego na I poziomie edukacji uczniowie mogą korzystać z kącików rekreacyjnych. Zatrzymanie uwagi na konkretnej sytuacji zadaniowej wymaga stosowania pochwał, pieczątek, naklejek. Naturalnie wywołuje to rywalizację, a w efekcie proces porównywania społecznego, zaspokajając potrzebę osiągnięć. Aby zapobiec gwałtownym reakcjom emocjonalnym małych uczniów nauczyciele nagradzają dzieci także za przeciętnie wykonane zadania. Po pewnym czasie dzieci zauważają, że aby zasłużyć na np. pochwałę wcale nie trzeba się specjalnie wysilać. W konsekwencji wartość nagrody spada. Na II etapie edukacyjnym można zaobserwować podobną prawidłowość, chociaż w tym przypadku przyczyny są inne. Początkowo uczniowie rywalizują o najlepsze oceny. Nareszcie mogą hierarchizować swoje osiągnięcia na tle grupy. Ma to swoje dobre i złe strony. Po pewnym czasie ustalają się grupy liderów, średniaków i „maruderów”. W klasach V i VI dynamika zmian osobowych w tych grupach systematycznie maleje. Podobnie jest z zaangażowaniem podczas zajęć. Nawet, gdy któremuś z niżej notowanych uczniów uda się osiągnąć spektakularny sukces, to następuje spadek zainteresowania dalszym przebiegiem zajęć. Przychodzi czas na tzw. konsumpcję nagrody.
Stymulacja aktywności uczniów to metoda, której istotą jest pośrednie pobudzanie ciekawości poznawczej powiązane z nagrodą, a przez to długotrwałe zaangażowanie w sytuacje zadaniowe praktycznie całej grupy klasowej, a nie wąskiej grupy uczniów. Motywację do wysiłku umysłowego podtrzymuje przewidywalność i cykliczność wzmocnień, ale i bliska szansa na końcowy sukces.
Planując zajęcia nauczyciel dzieli materiał na logiczne części, których liczba odpowiada np. liczbie wyrazów hasła – opcja łatwiejsza, lub wyrazów ciągu liczbowego pomniejszonych o jeden – wersja trudna. Przy mało licznych klasach można zaplanować pracę indywidualną, a przy liczniejszych lepiej żeby uczniowie pracowali w grupach równym lub różnym frontem.
Na wstępie trzeba wyjaśnić uczniom, czego powinni oczekiwać. To uspokoi atmosferę i przygotuje uczniów do trybu zajęć. Podzielone na pakiety zadania będą rozdawane systematycznie, tj. po wykonaniu zadań z pakietu I otrzymają pakiet II itd. Każde poprawne wykonanie zadań z pakietu skutkuje otrzymaniem kolejnych kartoników z danymi do rozwiązania zagadki, a w konsekwencji wzrostem szans na końcowy sukces (ocenę, plusy, pochwałę, itp.). Należy zauważyć, że niepoprawne wykonanie zadań z jednego pakietu nie przekreśla szans na rozwiązanie końcowej zagadki. Istnieje bowiem możliwość, że grupa (uczeń) rozwiąże zagadkę bez części danych. Aby wyeliminować możliwość podpowiadania zagadek powinno być tyle, ile grup (uczniów).

Przykład I kompletu kartoników do zagadki:
kartonik pierwszy: liczba 2, kartonik drugi: liczba 6, kartonik trzeci: liczba 8. Pusty kartonik dla wszystkich grup (uczniów) niezależnie od liczby wykonanych zadań. Polecenie do rozwiązania zagadki: porównując kolejne liczby znajdź ukryty przepis który pomoże ci odgadnąć czwartą liczbę ciągu (rozwiązanie zagadki), którą należy wpisać na pustym kartoniku. Ukryty przepis: do liczby poprzedzającej dodać 10 i otrzymaną sumę podzielić przez 2. Rozwiązanie do wpisania na pustym kartoniku: liczba 9.
Przykład II kompletu kartoników do zagadki:
Kartonik pierwszy: sylaba po; kartonik drugi: sylaba li; kartonik trzeci: pusty do wypełnienia; kartonik czwarty: sylaba fizm. Procedura podobna jak w pierwszym przykładzie. Polecenie do rozwiązania zagadki: uzupełnij brakującą sylabę, a otrzymasz inne określenie wielopostaciowości. Rozwiązanie do wpisania na pustym kartoniku: sylaba mor. Pełne określenie: polimorfizm.

Przykład III kompletu kartoników do zagadki:
Kartonik pierwszy: symbol; kartonik drugi: Białowieskiego; kartonik trzeci: Parku Narodowego. Procedura jak wyżej. Rozwiązanie do wpisania na pustym kartoniku: żubr.

Przykład IV kompletu kartoników do zagadki:
Kartonik pierwszy: liczba 3; kartonik drugi: liczba 5; kartonik trzeci: liczba 2. Polecenie do rozwiązania zagadki: wstaw znaki działań pomiędzy podane na kartonikach liczby, aby otrzymać liczbę 13. Rozwiązanie do wpisania na pustym kartoniku: 3 + 5 · 2 = 13

Myślę, że przytoczone przykłady dobrze ilustrują sposoby konstruowania zagadek na różnych poziomach i dla dowolnych rodzajów edukacji. Uczniowie, dzięki tej metodzie, są stale motywowani do aktywności na zajęciach i dodatkowo zaintrygowani zagadką. Łatwiej opanowują różne umiejętności, gdyż nie są bezpośrednio przymuszani do pożądanej aktywności – uczą się, jak gdyby przy okazji rozwiązywania zagadki. Ja lubię stosować tą metodę na lekcjach matematyki, lub zajęciach kółka matematycznego poświęconych rozwiązywaniu zadań, podsumowaniu działu, obliczaniu wartości wyrażeń. Oczywiście wymaga to od nauczyciela nieco większego zaangażowania podczas śledzenia postępów pracy grup (uczniów) i pewnej dyscypliny czasowej. Uczniowie muszą mieć czas na rozwiązanie zagadki, dlatego lepiej przygotować pracę na krótszy przedział czasowy, a ewentualną rezerwę poświęcić na pełniejszą prezentację rozwiązań poszczególnych pakietów zadań.

Opracował, wielokrotnie przetestował i serdecznie poleca: mgr Paweł Stasiak







Wyświetleń: 311


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.