Wstęp
Każde dziecko, niezależnie od wieku, ma określone predyspozycje oraz zainteresowania. Niektóre z nich mogą rozwijać się w prawdziwy talent jeżeli stworzymy dziecku warunki zachęcające je do wytrwałości, podejmowania kolejnych prób i eksperymentowania. Inspiracją do stworzenia programu koła teatralnego „Bajka Samograjka” była obserwacja dzieci - ich możliwości, potrzeb i preferencji. Wielu naszych wychowanków w czasie zabaw dowolnych , tematycznych doskonale odgrywało przypisane role, tworzyło własne, improwizowane spektakle. Dzieci szybko uczyły się treści wierszy i piosenek, z dużą swobodą występowały w przedszkolnych inscenizacjach z okazji uroczystości organizowanych w placówce. Aktywność dzieci w zakresie ekspresji scenicznej wymagała od nauczyciela ustawicznego poszukiwania rozwiązań edukacyjnych, na miarę potrzeb i możliwości wychowanków. Rozwiązań, które musiały wyjść poza ramy podstawy programowej wychowania przedszkolnego, aby możliwe było zaspokojenie potrzeby poznawania, zaspokojenie potrzeby uznania i poczucia własnej wartości dziecka oraz dążenia do osiągania jak najlepszych wyników. To powód opracowania systematycznie realizowanego programu koła teatralnego, wspierającego i rozwijającego tę sferę osobowości dziecka, która określana jest mianem kreatywnej. Rozpoznany potencjał dzieci to pierwszy warunek realizacji programu. Drugi warunek to bogata baza materialna przedszkola w rekwizyty, stroje sceniczne, kukiełki, pacynki i lalki z możliwością jej ciągłego doposażania. Ten walor placówki jest znaczący, gdyż realizacja programu wymaga zwiększonego nakładu środków. Sojusznikiem w realizacji programu są rodzice oraz sponsorzy, dla których dobro i rozwój dzieci jest dobrem wysoko cenionym i wymaganym. Teatr łączy w sobie różne dziedziny twórczości artystycznej: literaturę, plastykę, muzykę, taniec i ruch sceniczny. Rozwija u dzieci postawy moralne, kształtuje ich osobowość oraz rozwój emocjonalny, stwarza możliwość aktywnego udziału w życiu kulturalnym. Wprowadzenie dzieci w świat sztuki poprzez zabawy teatralne przynosi im wiele korzyści. Jedną z nich jest niewątpliwie rozwój mowy w zakresie poprawności artykulacyjnej, gramatycznej oraz wyrazistości wypowiedzi. Dzieci rozszerzają i uściślają bierny oraz czynny słownik w oparciu o ich doświadczenia i treści programu, wyrabiają umiejętność poprawnego budowania zdań i łączenia ich w dłuższe wypowiedzi. Zabawa w teatr rozwija u dzieci także pamięć wzrokowo-słuchową, doskonali koncentrację uwagi, uczy odpowiedzialności i umiejętności współpracy w zespole.

Cele ogólne :
• wspomaganie rozwoju i inspirowanie twórczych działań dziecka
• rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem literackim
• kształcenie wyrazistej mowy, poprawnej pod względem artykulacyjnym i gramatycznym
• kształtowanie u dzieci odporności i dojrzałości emocjonalnej koniecznej do radzenia sobie w nowych trudnych sytuacjach
• rozwijanie umiejętności współpracy w zespole, odpowiedzialności za efekt końcowy, wytrwałości i rzetelności w pracy
• kształcenie umiejętności wyrażania uczuć i nastroju poprzez różne formy ekspresji – gestu, mimiki i ruchu
Cele szczegółowe:
• zaspakajanie potrzeb dzieci w zakresie: rozwijania i prezentowania umiejętności teatralnych
• zapoznanie dzieci z różnymi formami teatralnymi
• oswajanie ze sceną i tremą towarzyszącą wystąpieniom przed większą publicznością
• rozwijanie aktywności twórczej w zakresie słowa mówionego
• poznanie przez dzieci szerokiej gamy utworów literatury dziecięcej
• wzmacnianie współpracy przedszkola ze środowiskiem rodzinnym
• kierowanie działań, zwłaszcza dzieci nadaktywnych, na działania twórcze
Opisane cele szczegółowe są skorelowane z ogólnymi celami wychowania przedszkolnego określonymi w podstawie programowej wychowania przedszkolnego.
1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.
o Dziecko przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych;
o w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań;
2. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.
o zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;
o mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji;
o uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi o ważnych sprawach;
o w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.
3. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.
o Dziecko stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć.
4. Wychowanie przez sztukę – dziecko widzem i aktorem.
o wie, jak należy się zachować na uroczystościach, np. na koncercie, festynie, przedstawieniu, w teatrze, w kinie;
o odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem i ruchem; umie posługiwać się rekwizytami (np. maską).
5. Wychowanie przez sztukę – muzyka i śpiew, pląsy i taniec.
o Dziecko śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach i muzykowaniu;
o w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej.
6. Wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne.
o dziecko umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa) w postaci prostych kompozycji i form konstrukcyjnych;
7. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.
o Dziecko słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;

Metody i formy pracy z dziećmi:
 Metody czynne – w realizacji planu pracy koła teatralnego „Bajka Samograjka ” przeważać będą metody czynne oparte na działalności dziecka, wśród nich:
o metoda kierowania własną działalnością dziecka – która stosowana będzie podczas inspirowania dzieci do działalności teatralnej, podsuwania pomysłów, realizacji zadań parateatralnych,
o metoda samodzielnych doświadczeń – stwarzanie dzieciom warunków do zabawy, swobodnego wypowiadania się, podejmowania prób, przeżywania kontaktu z literaturą i sztuką
o metoda zadań stawianych dziecku
 Metoda inscenizacji (teatr wycinanek, żywy teatr, teatr lalek)– realizacja ćwiczeń w mówieniu, ośmielanie i aktywizowanie dziecka
 Drama ( ćwiczenia dramowe, wprawki dramowe, drama właściwa)– odwoływanie się do naturalnej aktywności dziecka, jego indywidualnych potrzeb, przeżyć i zainteresowań
Formy – podstawową formą działalności dziecka w wieku przedszkolnym jest zabawa zatem najważniejsze miejsce w działalności dzieci podczas realizacji programu koła teatralnego „Bajka Samograjka” będzie zajmowała zabawa w teatr .
Warunki organizacyjne :
• Kącik teatralny wyposażony w lalki, pacynki, rekwizyty
• Wzbogacanie bazy przedszkola o nowe stroje i kostiumy do przedstawień, literaturę, płyty z utworami muzycznymi.
• Włączenie do współpracy rodziców i sponsorów w celu umożliwienia zakupu elementów dekoracji i scenografii, przewozu rekwizytów i dzieci na przedstawienia teatralne organizowane poza placówką
• Udział w przeglądach teatralnych- Przegląd Teatrzyków Przedszkolnych w Zbiersku, XIV Spotkania Teatralne Przedszkolaków w Kaliszu
• Organizowanie wyjazdów do centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu oraz do Teatru im. W Bogusławskiego na przedstawienia teatralne dla dzieci, zapraszanie grup teatralnych do przedszkola.
Przewidywane osiągnięcia dzieci
• Dziecko umie wygłosić rolę z pamięci z zastosowaniem odpowiedniej intonacji, znaków przystankowych, modulacji i siły głosu
• Twórczo uczestniczy w życiu przedszkolnym i społecznym, integruje się z zespołem rówieśników
• Posługuje się poprawną polszczyzną
• Zna pojęcia związane z teatrem
• Poznaje twórczość wybranych autorów literatury dla dzieci


Sposób realizacji
PAŹDZIERNIK:
• Tworzenie muzyki przy wykorzystaniu różnorodnych środków ( gazet, folii, pudełek akustycznych) do opowiadania Lucyny Krzemienieckiej pt. „Z przygód Krasnala Hałabały- odkrywanie własnego potencjału twórczego, poszerzanie doświadczeń w zakresie różnorodnego wykorzystania dostępnych środków.
• Zabawy dramowe – „Spacer Pani Jesieni”, „ Lesne spizarnie”. Układanie zagadek o darach jesieni ( inspiracja utworem E. Ostrowskiej pt. „Korale Pani Jesieni”- rozwijanie myślenia w zakresie płynności ekspresyjnej.
• Bajka relaksacyjna „O wróżce i drewnianym pajacyku”- aktywizowanie wyobraźni, twórczego myślenia.
• „Leśne głupki” – poznanie wybranych wierszy Małgorzaty Strzałkowskiej. Nauka na pamięć wierszyków wybranych przez chętne dzieci- stosowanie odpowiedniej intonacji, modulacji i siły głosu.

LISTOPAD:
• Przygotowujemy inscenizację pt. „Jesienna szaruga”- rozwijanie ekspresji słowa, ruchu, ekspresji plastycznej podczas przygotowywania elementów scenografii, kierowanie działań, zwłaszcza dzieci nadaktywnych, na działania twórcze.
• Tworzymy zakończenie do bajki jesiennej „Uczta u wiewiórki” N. Pawłowej - pobudzanie wyobraźni, rozwijanie płynności ekspresyjnej, odkrywanie własnego potencjału twórczego.
• Etiuda pantomimiczna "Maski" – odgadywanie nastrojów za pomocą mimiki i gestu
• Odgrywanie scenek pantomimicznych, zabawy dramowe: „W przedszkolu”, „Na dworcu ”, „W kinie”, „Na balu”
• Przygotowanie dzieci do konkursu recytatorskiego Zabawa z poezją” - stosowanie odpowiedniej intonacji, modulacji i siły głosu.




GRUDZIEŃ :
• Jasełka- „Ach co za noc” – odgrywanie ról, recytacja z odpowiednią dykcją i intonacją. Przygotowywanie uroczystości wspólnie z rodzicami.
• Ekspresja ruchowa „Płatki śniegu” przy muzyce Antonio Vivaldiego „Cztery pory roku - zima”- rozwijanie ekspresji ruchu
• Gra na instrumentach perkusyjnych kolędy „Przybieżeli do Betlejem”, wspólne kolędowanie i muzykowanie.
• Ćwiczenie z zakresu analogii personalnej „Jestem wodą” – budowanie wyobrażeń podczas identyfikowania się ze złożonymi zjawiskami.
STYCZEŃ:
• Wiersze dla Babci i Dziadka – recytacja wierszy, z różną interpretacją, rytmizacja i melodyzacja życzeń dla dziadków.
• Tworzymy opowiadanie na temat „Jak pomogliśmy Dyziowi spełnić jego słodkie marzenie” ( inspiracja utworem pt. „Dyzio marzyciel” J. Tuwima) – rozwijanie płynności ekspresyjnej.
• „Skrzynia skarbów”- organizowanie życia na bezludnej wyspie- rozwijanie płynności ideacyjnej myślenia ( nadawanie nowego przeznaczenia określonym przedmiotom).
• Improwizacja ruchem: „Co można robić na bezludnej wyspie?”- pobudzanie ekspresji ruchowej.
LUTY:
• Komponujemy opowiadanie do historyjki obrazkowej „Walentynki w przedszkolu”- rozwijanie płynności ekspresyjnej. Ozdabiamy czerwone balony w celu udekorowania sali- wykorzystanie pomysłowości w wykorzystaniu dostępnych środków.
• Improwizujemy ruchem: odbiór muzyki mechanicznej (na „balu walentynkowym”), różne zadania typu: „wyraź…”, „pokaż, jak…”, „ułóż..”- rozwijanie wyobraźni przestrzennej, wyczucia własnego ciała.
• Zabawa: Szukanie analogii „Jestem do ciebie podobny, bo…”, Szukanie braku analogii „Różnimy się od siebie tym, że…”- rozwijanie płynności słownej.

MARZEC:
• Przygotowanie przedstawienia teatralnego „Brzydkie kaczątko” na Przegląd Teatrzyków Przedszkolnych w Zbiersku.
• Ćw. oddechowe, artykulacyjne, fonacyjne, scenki pantomimiczne - "Postacie z bajek”
• Zabawy dramowe przedstawianie różnych sytuacji, stanów emocjonalnych za pomocą słowa, ruchu, mimiki „Złość”, „Radość”, „Miłość”, „Bieda”, „Bogactwo”,
• Udział dzieci w Przeglądzie Teatrzyków Przedszkolnych w Zbiersku.

KWIECIEŃ:
• Zabawy integracyjne „Liczba siedem”, „Hej, kolego mój”
• Ekspresja słowna "Tworzymy wesołą i smutną bajkę", muzykowanie z użyciem różnorodnych instrumentów.
• Ćw. kinezjologii edukacyjnej „Leniwe ósemki”, „Słoń”, ruchy naprzemienne, przekraczanie linii środka
• Scenki dramowe „Na łące”, „W parku”, „Nad wodą”
• Tworzymy dalszy ciąg do fragmentu opowiadania pt. „Kolorowa bajka” Z. Beszczyńskiej ( na zasadzie dołóż swój fragment) – pobudzanie wyobraźni, rozwijanie ekspresji słownej, odkrywanie własnego potencjału twórczego, dostrzeganie potencjału innych.
• Udział dzieci w konkursie recytatorskim „Zabawa z poezją”.
MAJ:
• Prezentacja przedstawienia teatralnego „Brzydkie kaczątko” dla dzieci z innych placówek oświatowych z terenu Gminy Mycielin
• Zabawa w teatr – swobodna interpretacja tekstów w teatrzyku kukiełkowym
• Wymyślanie prostych układów taneczno-ruchowych do piosenek, muzykoterapia i ćw. relaksacyjne przy muzyce
• Udział dzieci w XIV Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu

EWALUACJA
Badanie przydatności realizowanego programu będzie przybierało formę ewaluacji bieżącej. Oznacza to, że nauczyciel będzie prowadził bezpośrednią obserwację zachowań dzieci, preferowanej formy aktywności i ich zaangażowania .

Dokładnej analizy funkcjonowania programu w codziennej praktyce dokonamy poprzez:
• Udział dzieci w konkursach recytatorskich i przeglądach teatrzyków przedszkolnych,
• Prezentowanie umiejętności dzieci podczas uroczystości organizowanych w przedszkolu,
Celem ewaluacji jest uzyskanie informacji zwrotnej na temat funkcjonowania koła teatralnego Zebrane informacje posłużą do porównania zamierzonych celów i osiągniętych rezultatów, a także wyciągnięcia wniosków i zaplanowania ewentualnych działań uwzględniających uzyskane wyniki, przeznaczonych do realizacji w przyszłości.

Narzędziami zbierania informacji będą:
• anonimowe ankiety dla rodziców,
• zadania kierowane do dzieci, wymagające praktycznych umiejętności,
• wywiady – zbieranie opinii dzieci,
• obserwacje.
Realizację programu przewidziano na trzy lata edukacji przedszkolnej na rok:
2013/2014
2014/2015
2015/2016
Program odnosi się do dzieci w wieku przedszkolnym bez zaznaczenia konkretnej grupy wiekowej. Realizacja treści zawartych w programie uwzględnia możliwości wychowanków i ich osobiste zainteresowania.

BIBLIOGRAFIA

1. Wacławski A., Komińska - Bayer K., Dziecięce teatrzyki, Wydawnictwo Akord, Poznań 2005.
2. G. Gloton, C. Clero.: Twórcza aktywność dziecka. WSIP, Warszawa 1986
3. H. Mystkowska.: Rozwijamy mowę i myślenie dzieci w wieku przedszkolnym. WSIP,Warszawa1992
4. „ Dziecko widzem i aktorem. Inscenizacja dla klas przedszkolnych, świetlic i domów dziecka” – J. Awulgowa
5. „ Zabawa dzieci w teatr” – J. Dorman
6. „ Małe formy sceniczne w pracy przedszkola” – J. Awulgowa, Świątek
7. Internet


Opracowała: Dorota Matusiak

Wyświetleń: 677