Metoda symultaniczno-sekwencyjna, zwana także metodą krakowską pozwala prawidłowo kształtować funkcje poznawcze, w tym także i językowe od najwcześniejszych lat dziecka. Polega na nauce czytania sylabami.
Twórcą metody jest J. Cieszyńska, psycholog, logopeda, terapeuta dzieci niesłyszących, autystycznych, dyslektycznych, kierownik Pracowni Logopedycznej
w Katedrze Logopedii i Lingwistyki Edukacyjnej IFP Akademii Pedagogicznej w Krakowie oraz autorka znanej i lubianej przez dzieci serii książeczek do nauki czytania „Kocham czytać”, opartej na założeniach metody symultaniczno-sekwencyjnej.
Metoda symultaniczno-sekwencyjna wykorzystuje wiedzę o sekwencyjnych zdolnościach lewej półkuli mózgowej przy równoczesnym korzystaniu z symultanicznych sposobów przetwarzania bodźców językowych półkuli prawej.
Prawa półkula- odbiera i objaśnia pojęcia poprzez dostrzeganie podobieństw ( ujęcie sekwencyjne- linearne). Lewa półkula- przetwarza bodźce poprzez dostrzeganie różnic( odbiór symultaniczny, czyli globalny).
Kiedy obie półkule ze sobą współpracują, dziecko ma możliwość rozwoju wszystkich funkcji poznawczych. Efektem końcowym jest możliwość zapisywania i odczytywania myśli innych osób, nawet wtedy, gdy żyją oni w odległych miejscach lub żyli dawno temu.
U osób mających trudności w nauce czytania i pisania można zauważyć problemy z funkcjonowaniem lewopółkulowym. Dotyczy to np. percepcji i organizacji czasu. Osoby te mają bowiem poważne problemy z planowaniem czasu, a także
z dokonaniem oceny jego upływu.
Metoda symultacyjno-sekwencyjna obejmuje cztery grupy zadań. Pierwszą grupę zadań stanowią ćwiczenia sekwencji wzrokowych, słuchowych i ruchowych. Najważniejszym celem jest nauczenie dziecka układania elementów w odpowiedniej kolejności, według obowiązującej zasady.
Takie ćwiczenia uczą dziecko umiejętności porządkowania elementów od lewej do prawej strony, planowania, dostrzegania, abstrahowania, monitorowania przebiegu danego zadania.
Ćwiczenia sekwencji przebiegają na trzech etapach:
1)Naśladowanie- dziecko naśladuje ułożenie elementów od lewej do prawej poprzez wzrok.
2)Kontynuowanie- dziecko układa elementy według podanego wzorca lub zasady.
3)Uzupełnianie- dziecko ma samodzielnie odkryć zasadę i zastosować ją w czasie uzupełniania brakującego elementu.
Drugą grupę stanowią ćwiczenia relacji opierających się na stopniowaniu (większy- mniejszy, droższy- tańszy, największy). Są to relacje:
a)przestrzenne ( w domu, za oknem, na stole),
b)czasowe ( przed śniadaniem, po kolacji),
c)przyczynowo- skutkowe ( ponieważ, gdyż, więc, zatem);
Poprzez takie ćwiczenia dziecko uczy się porządkować swój świat, dostrzegać różnice, zależności, podobieństwa.
Trzecią grupę stanowią ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej:
1.składanie obrazków z rozciętych części.
2.dostrzeganie różnic miedzy dwoma obrazkami.
3.ćwiczenia z zakresu dokonywania obrotów w umyśle(odwróceń).
Czwartą grupę stanowią ćwiczenia zdolności zauważania, abstrahowania, rozumienia zasad, które usprawniają funkcje poznawcze, społeczne i emocjonalne u dziecka.
Zasady pracy z dzieckiem metodą symultaniczno-sekwencyjną:
1)Dziecko rozpoczyna zajęcia zawsze od ćwiczeń łatwych i przechodzi do kolejnego etapu czytania dopiero wtedy, gdy opanowało poprzedni etap.
2)W pracy z dzieckiem należy pamiętać o przechodzeniu od prawopółkulowego czytania (globalnego, symultanicznego – samogłoski) do lewopółkulowego (sekwencje-sylaby).
3)W nauce czytania metodą symultaniczno-sekwencyjną dziecko nie jest uczone techniką głoskowania, poszczególne głoski wprowadzane są w sylabach, a nie w izolacji.
4)Praca z dzieckiem opiera się na trzech zasadach:
a)powtarzanie,
b)rozumienie (rozpoznawanie),
c)nazywanie (odczytywanie).
5)Podczas układania, czytania, należy pamiętać o zachowaniu kierunku od strony lewej do prawej, zgodnie z obowiązującą zasadą podczas czytania i pisania w języku polskim.
6)W pracy z dzieckiem stosowana jest technika polegająca na odwracaniu ról: najpierw terapeuta uczy dziecko, potem dziecko uczy terapeutę.
7)Należy pamiętać aby zwracać się do dziecka prostym językiem i sprawdzać czy rozumie polecenie.
8)Ten sam materiał jest powtarzany wielokrotnie, aż do dobrego opanowania.
Nauka czytania metodą symultaniczno-sekwencyjną opiera się na sześciu etapach:
Etap 1- od samogłosek do sylaby otwartej.
Etap 2- od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów złożonych z sylab otartych.
Etap 3- Czytanie sylab zamkniętych.
Etap 4- Czytanie pseudowyrazów złożonych z samogłoski i sylaby otwartej.
Etap 5- Czytanie nowych sylab otwartych i zamkniętych.
Etap 6- Samodzielne czytanie tekstów.
Zdaniem J. Cieszyńskiej ( 2010) dzięki rozpoczęciu nauki czytania już w wieku przedszkolnym, można wpłynąć na rozwój wszystkich funkcji psychicznych dziecka, od spostrzegania, do myślenia przez analogię, rozumowania przyczynowo-skutkowego oraz funkcjonowania pamięci.

Przydatna literatura:
Cieszyńska, J. ( 2001). Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji?. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Cieszyńska, J., Orłowska, Z. (red.). ( 2010). Nowe podejście w diagnozie i terapii logopedycznej- metoda krakowska. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

Wyświetleń: 370