Dziecko nieśmiałe – opis przypadku

Dziewczynka w wieku 5 lat, uczęszczała do przedszkola, od września przybyła do grupy 25- osobowej oddziału przedszkolnego w Szkole Podstawowej.
Już w pierwszym tygodniu zaważono, że dziewczynka jest wycofana, przygląda się tylko dzieciom, nie ma chęci ani odwagi podejść do grupy dziewczynek i się pobawić, a gdy dziewczynki się do niej zwracały to nie chciała, lub podchodziła bliżej i nadal się przyglądała. Zachęcana przez nauczycielkę odwracała się, zasłaniała twarz ręką, spuszczała głowę, nie odpowiadała. Podczas zajęć edukacyjnych czy wspólnej zabawy nie wykazywała większego zainteresowania, nie uśmiechała się, nie wypowiadała się, przy dobieraniu się w pary nie przejawiała inicjatywy, a gdy ktoś do niej podchodził nie chciała podawać ręki, zasłaniała się. Gdy nauczycielka prosiła ją o coś, wybierała do wykonania zadania dziewczynka stała jak słup soli, bez ruchu, bez słowa i ze spuszczoną głową, a żadne prośby i zachęty do niej nie docierały. A ewentualnie podniesienie głosu przez nauczycielkę czy dzieci albo ponaglanie wywoływało u niej płacz. Grupa rówieśnicza przy pracy nauczycielki nie odrzucała jej, wręcz przeciwnie zachęcała. Podczas prac przy stoliku - charakteryzowała ją przesadna skrupulatność i staranność w wykonywaniu zadań, z gdy nauczycielka miała w rękach jej prace dawało się odczuć podenerwowanie dziecka.
Z rozmowy z rodzicem wynika, że w domu zachowuje się zupełnie odwrotnie, to znaczy jest wesoła, radosna, chętnie rozmawia z członkami rodziny (rodzice, dziadkowie, starszy brat). Na pytanie, czy odwiedzają ją koleżanki, padła odpowiedź, iż czasami, ale sama nie chodzi w odwiedziny.A na placu zabaw raczej bawiła się samodzielnie, mimo, że była otoczona dziećmi.
Problemów w rodzinie jako takich nie ma, rodzice to nauczyciele, starszy brat chodzi do liceum.
Z relacji rodziców o tym, jak zachowywała się dziewczynka w przedszkolu, wynika, że było podobnie i wiele czasu upłynęło, zanim zaczęła chętniej funkcjonować w grupie. Przyczyny można zatem dopatrywać się w lęku o charakterze społecznym jako reakcji na sytuację trudną, związaną z jednej strony z ekspozycja społeczną z drugiej - antycypacją niepowodzeń w związku z negatywną oceną swoich możliwości oraz obawą przed odrzuceniem. Myślę, że wpływ na takie zachowanie dziewczynki miało zachowanie rodziców, którzy nie zachęcali jej do wspólnych zabaw z rówieśnikami, nie stwarzali jej takowych sytuacji. Dla nich najważniejszy był kontakt z nimi samymi i członkami rodziny. Podczas pobytu w przedszkolu musiało upłynąć dużo czasu, zanim dziewczynka zaufała wychowawcom, dzieciom i chciała wejść w życie grupy.
Obserwując zachowania tej dziewczynki, w każdej grupie znalazłoby się kilkoro dzieci o podobnych zachowaniach, dlatego oddziaływania idące ku zmianie nastawienia dzieci będą konsekwentne i skierowane na budowaniu odpowiedniej atmosfery bezpieczeństwa i zaufania, kształtowaniu umiejętności komunikowania się, pomocy w odnalezieniu miejsca w grupie i współpracy z rodzicami.
Propozycje oddziaływań:
• serdeczne zachowanie nauczyciela wobec dziecka
nieśmiałego, które potrzebuje wsparcia i akceptacji, by poczuło się bezpiecznie w środowisku, w którym się znalazło i nabrało zaufania do nauczycieli i rówieśników;
• przy każdej nadarzającej się okazji podejmowałam próby rozmowy z dzieckiem ( na różne tematy: ulubionych zabaw, pogody, obrazków itp.);
• nagradzanie i chwalenie każdego, nawet najmniejszego śmiałego zachowania dziewczynki;
• podczas wolnego czasu zachęcnie do wspólnych zabaw lub gier stolikowych z rówieśnikami ( początkowo grać nauczycielka-dziecko, później coraz rzadziej nauczycielka, a włączać inne dzieci);
• czytać utwory, w których bohaterowie przezwyciężają nieśmiałość i lęk ( np. ,,Miśulek w przedszkolu"- M.Malickiej);
• aktywizowanie dziewczynki tam, gdzie było to możliwe: np. przygotowanie pomocy do zajęć wspólnie z innym dzieckiem, przyczepianie lub zdejmowanie obrazków z tablicy, rozkładanie przyborów plastycznych, pełnienie dyżurów przy obiedzie;
• pokazanie mocnych stron i budowanie pozytywnego obrazu własnej osoby poprzez wykorzystywanie prac plastycznych – prezentowanie na forum grupy, chwalenie estetyki, umiejętności współpracy z innymi podczas wykonywania zadania;
• przekazywania rodzicom przez dziecko pisemnych informacji dotyczących życia oddziału przedszkolnego ( np. zmian w organizacji dnia, wycieczek, składek, zebrań...);
• tworzenie wspólnych opowieści, bajek na podstawie wybranego obrazka;
• ćwiczenia relaksacyjne;
• wykorzystanie sytuacji wychowawczych, zabaw integrujących grupę;

• Przykładowe zabawy:

Uściśnij dłoń
Uczestnicy chodzą swobodnie po sali, a prowadzący podaje im kolejne instrukcje:
- uściśnijcie jak najwięcej dłoni;
- stańcie w kręgu, weźcie się za ręce i zróbcie "falę";
- stojąc w ciasnym kręgu, zróbcie jednocześnie przysiad.

Pasażerowie statku
1. Prowadzący prosi uczestników, aby wyobrazili sobie, że są pasażerami statku. Wyjaśnia znaczenie poszczególnych komend:
- na prawą burtę - wszyscy biegną na prawą stronę;
- na lewą burtę - na lewą stronę;
- cała naprzód - do przodu;
- na rufę - do tyłu;
- sztorm - łapią się za ręce;
- kapitańskie tango - tańczą w parach.
2. Nauczyciel podaje kolejne hasła. Zabawa trwa, dopóki budzi zainteresowanie uczniów.

Aktywnie poznawaj innych
Uczniowie chodzą swobodnie po sali. Kolejno podchodzą do różnych osób w celu nawiązania krótkiej rozmowy. Zadanie polega na powiedzeniu zdania wyrażającego opinie czy upodobania oraz zadaniu pytania o opinię partnera, np.: lubię przebywać w samotności, a ty?

Mury
Materiały: kartony, mazaki.
1. Każdy rysuje symboliczny mur, którym odgradza się od innych osób. W rysunku stara się oddać cechy swojego wewnętrznego muru, a więc: czy mur obejmuje duży, czy mały obszar; czy jest wysoki, czy niski; cienki, czy gruby;
czy prowadzą do niego jakieś bramy, drzwi, furtki; co kryje się za tym murem.
2. Uczniowie w większych grupach lub na forum klasy prezentują swoje rysunki, komentują, odpowiadają na pytania kolegów.

Napisz do siebie list
Ćwiczenie to polega na napisaniu do siebie listu i opisaniu silnych uczuć, które ostatnio dziecko przeżywało. Młodsze dzieci mogą narysować i opowiedzieć.

Moje ulubione zajęcie
Dzieci siedzą w kole. Kolejno wstają i pantomimicznie przedstawiają swoje ulubione zajęcia, pozostałe dzieci odgadują, co lubi robić dane dziecko.

Jestem gwiazdą
Dzieci ustawią się w rzędzie. Przed nimi idzie "gwiazda" - wybrane dziecko - osoba znana, podziwiana, oklaskiwana. Wszystkie dzieci witają gwiazdę. Każde dziecko po kolei gra rolę gwiazdy.


Opracowała:
Marzena Grzegorczyk

Wyświetleń: 0