1.Substancje i ich właściwości
1) właściwości substancji i badanie tych właściwości np. soli kamiennej, cukru, mąki, wody, miedzi, żelaza
2)obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość i objętość;
3) jak mieszają się substancji, ziarnista budowę materii, zjawisko dyfuzji, rozpuszczania, mieszania, zmiany stanu skupienia, doświadczenia potwierdzające ziarnistość materii;
4) pierwiastek a związek chemiczny podobieństwa i różnice;
5) podział pierwiastków na metale i niemetale; odróżnianie metale od niemetali na podstawie ich właściwości;
6) symbole pierwiastków chemicznych
7) cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych; metody rozdziału mieszanin na składniki ze wskazaniem jaka właściwość fizycznao tym decyduje,(np. wody i piasku, wody i soli kamiennej, kredy i soli kamiennej, siarki i opiłków żelaza, wody i oleju jadalnego, wody i atramentu).
2. Wewnętrzna budowa materii.
1) korzystanie z układu okresowego (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka – metal lub niemetal);
2) skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); elektrony walencyjne;
3) ustalanie liczby protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka, gdy dana jest liczba atomowa i masowa;
4 związek pomiędzy podobieństwem właściwości pierwiastków zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową atomów i liczbą elektronów walencyjnych;
5 pojęcie izotopu, dziedziny życia, w których izotopy znalazły zastosowanie; różnice w budowie atomów izotopów wodoru (protu, deuteru i trytu)
6) pojęcie masy atomowej
7) odróżnianie atomu od cząsteczki; interpretacja zapisów np.H2, 2H, 2H2
8) rolę elektronów walencyjnych w łączeniu się atomów;
9) jak powstają wiązania atomowe ( kowalencyjne) na przykładzie cząsteczek H2, Cl2, N2, CO2 , H2O, HCl, NH3 wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek;
10) jony i ich powstawanie na przykładzie Na, Mg, Al, Cl, S; powstawanie wiązania jonowego
11) porównywanie właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia);
12) wartościowości def. i odczytywanie max wartościowości z układu okresowego dla pierwiastków grup 1., 2., 13., 14., 15., 16. i 17. (względem tlenu i wodoru);
13) ustalanie wzoru sumarycznego ,strukturalnego na przykładzie związków dwuatomowych o znanej wartościowości i odwrotnie
3.Reakcje chemiczne. 1) zjawisko fiz a reakcja chem. - przykłady
zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka; doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną;
2) reakcja syntezy analizy i wymiany – na czym polega,przykłady reakcji, równania, substraty produkty, współczynniki reakcji, doświadczenia obrazujące typy reakcji
3) reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne – def i przykłady
4) obliczanie masy cząsteczkowe związków chemicznych; obl. związanych z pr., zachowania masy i stałości składu
4. Powietrze i inne gazy:
1 doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną; skład i właściwości powietrza;
2) właściwości fizyczne i chemiczne azotu, tlenu, wodoru, tlenku węgla(IV);
informacje z układu okresowego i innych źródeł o azocie,
tlenie i wodorze; doświadczenia dotyczące badania właściwości tych gazów;
3) dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie, zastosowania;
4 równania reakcji otrzymywania: tlenu, wodoru i tlenku węgla(IV)
5) na czym polega powstawanie dziury ozonowej; sposoby zapobiegania jej powiększaniu;
6) obieg tlenu w przyrodzie;
7) rdzewienie żelaza i sposoby zabezpieczania produktów zawierających
w swoim składzie żelazo przed rdzewieniem;
8) zastosowania tlenków wapnia, żelaza, glinu;
9) doświadczenie pozwalające wykryć CO2 w powietrzu wydychanym
z płuc;
10) źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; sposób postępowania pozwalający chronić powietrze przed zanieczyszczeniami.
5. Woda i roztwory wodne.
1) rozpuszczania się różnych substancji w wodzie;
2) budowa cząsteczki wody; woda jako rozpuszczalnik; substancje, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie tworząc koloidy i zawiesiny;
3) doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość
rozpuszczania substancji stałych w wodzie;
4) różnice pomiędzy roztworem rozcieńczonym, stężonym, nasyconym i nienasyconym;
5) rozpuszczalność substancji z wykresu jej rozpuszczalności; ilość sub-
stancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze;
6) obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji,
masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość; stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności);
sposoby racjonalnego gospodarowania wodą.
6. Kwasy i zasady.
1 pojęcia: wodorotlenku, kwasu; pojęcia wodorotlenek i zasada;
wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Al(OH)3
i kwasów: HCl, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3, H3PO4, H2S;
2) budowę wodorotlenków i kwasów;
3) doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek,
kwas beztlenowy i tlenowy (np. NaOH, Ca(OH)2, Al(OH)3, HCl, H2SO3);
odpowiednie równania reakcji; właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych wodorotlenków i kwasów; na czym polega dysocjacja elektrolityczna zasad i kwasów; równania dysocjacji elektrolitycznej zasad i kwasów; def kwas i zasad (zgodnie z teorią Arrheniusa); zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego); doświadczalne rozróżnianie kwasów i zasad za pomocą wskaźników; rodzaje odczynu roztworu i przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego i obojętnegowartość pH (odczyn kwasowy, zasadowy, obojętny); doświadczenie, które pozwoli zbadać pH produktów występujących w życiu codziennym człowieka (żywność, środki czystości itp.); proces powstawania kwaśnych opadów i skutki ich działania; sposoby ograniczające ich powstawanie.
7. Sole.
1) doświadczenie i przebieg reakcji zobojętniania (np. HCl + NaOH);
2) wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczanów(VI), azotanów(V), węglanów, fosforanów(V), siarczków; nazwy soli na podstawie wzorów i odwrotnie;
3) równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej wybranych soli;
4) równania reakcji otrzymywania soli (reakcje: kwas + wodorotlenek metalu, kwas + tlenek metalu, kwas + metal, wodorotlenek metalu + tlenek niemetalu);
5) reakcje strąceniowe; doświadczenie pozwalające otrzymywać sole w reakcjach strąceniowych i równania reakcji w sposób cząsteczkowy i jonowy; na podstawie tabeli rozpuszczalności soli
i wodorotlenków wnioskowanie o wyniku reakcji strąceniowej;
6) zastosowania najważniejszych soli: węglanów, azotanów(V), siarczanów(VI)fosforanów(V) i chlorków.

Wyświetleń: 0