Scenariusz lekcji j. polskiego dla uczniów III klasy liceum i IV klasy technikum
"Zbadać mur od marzeń strony..." - spotkanie z "Dziewczyną" B. Leśmiana.
Cele dydaktyczne:
- uczniowie, tworząc "żywe obrazy", prezentują treśc utworu,
- potrafią określić ciąg zdarzeń,
- wskazują motywację postaci do działania,
- odczytują i wyjaśniają symboliczną warstwę utworu,
- określają filozofię życiową zaprezentowaną w liryku,
- dokonują oceny filozofii Leśmiana przez pryzmat własnych doświadczeń.
Metody: gry dramowe (etiuda pantomimiczna, rzeźba), elementy heurezy.
Formy organizacyjne: praca w grupach i zbiorowa.
Środki i pomoce dydaktyczne:
- B. Leśmian "Wybór poezji"
- S. Bortnowski "Jak uczyć poezji?"
- B . Matusiak "Drama na lekcjach języka polskiego w szkole średniej"
- muzyka filmowa E. Morricone
Plan zajęć:
1. Wprowadzenie
a)Ćwiczenia skupiające.
Uczniowie siadają w okręgu, zamykają oczy, oddychają spokojnie. Nauczyciel włącza muzykę i zachęca wybrane osoby do określenia uczuć, jakie utwór w nich wywołuje ( 5 min ).
b)Ćwiczenia rozluźniające.
Prowadzący prosi o otwarcie oczu. Rozdaje kartony, na których uczniowie grupach rysują następujące pojęcia: MARZENIE, WYSIŁEK, NIEOSIĄGALNY CEL. Po chwili następuje prezentacja i krótkie omówienie ( 5 min ).
2. Rozwinięcie
Nauczyciel rozdaje uczniom tekst "Dziewczyny", a następnie go głośno odczytuje. Po chwili klasa podzielona zostaje na 4 grupy. Każda z nich otrzymuje wybrany fragment tekstu Leśmiana. Zadaniem uczniów będzie zilustrowanie go przy pomocy gestów, mimiki, ruchu ciała. Uczniowie mają do wyboru technikę rzeźby lub etiudę pantomimiczną.
Uczniowie po czasie potrzebnym na przygotowanie żywych obrazów siadają we wspólnym kręgu. Na prośbę nauczyciela kolejne grupy prezentują wyniki swojej pracy. Zadaniem pozostałych uczniów jest odgadnięcie fragmentu tekstu, który został zilustrowany przez kolegów. Uczniowie występujący w pantomimie dzielą się swoimi wrażeniami po wejściu w rolę, odpowiadają na następujące pytania prowadzącego:
- Kim jesteś w prezentowanej scenie?
- Dlaczego wybrałeś taką postać?
- Co teraz robisz?
- Dlaczego to robisz?
- Co oznacza wyraz Twojej twarzy?
- Co oznaczają Twoje gesty?
- W jakim celu to robisz?
- Skąd wiesz, że zaprezentowane przez Ciebie zachowania są właściwe w danej sytuacji?
- Co czujesz? Jakie są Twoje odczucia w danej sytuacji?
- Jakie emocje kierują Twoją postacią?
- Czy identyfikujesz się z postacią, w którą się wcieliłeś?
- Jeżeli nie, to dlaczego wybrałeś tę postać?
- Jaka jest Twoja filozofia życiowa?
Pozostali uczniowie w czasie prezentacji poszczególnych scenek odpowiadają na pytania dotyczące tekstu Leśmiana:
GRUPA I
"Dwunastu braci, wierząc w sny, zbadało mur od marzeń strony,
A poza murem płakał głos , dziewczęcy głos zaprzepaszczony"
- Dlaczego braci było dwunastu?
- Co to znaczy "zbadać mur od marzeń strony"?
- Czego symbolem jest mur?
GRUPA II
"Porwali młoty w twardą dłoń i jęli w mury tłuc z łoskotem!
I nie wiedziała ślepa noc, kto jest człowiekiem, a kto młotem?"
- Dlaczego bracia podjęli się trudu zburzenia muru?
- Co utwierdziło ich w przekonaniu, że za murem istnieje Dziewczyna?
- Dlaczego trud braci okazał się daremny?
- Co oznaczają słowa: "Oddali ciała swe na strwon owemu snowi, co ich kusił"
- Dlaczego wysiłek braci podjęły cienie i młoty?
- Co symbolizuje liczba 3?
GRUPA III
"I runął mur , tysiącem ech wstrząsając wzgórza i doliny!
Lecz poza murem - nic i nic! Ni żywej duszy, ni Dziewczyny!
Niczyich oczu ani ust! I niczyjego w kwiatach losu!
Bo to był głos i tylko - głos, i nic nie było oprócz głosu!"
- Dlaczego poza murem istniała tylko nicość?
- Dlaczego w wierszu Leśmiana czytamy: "Takiż to świat! Niedobry świat! Czemuż innego nie ma świata?"
GRUPA IV
"Wobec kłamliwych jawnie snów, wobec zmarniałych w nicość cudów,
Potężne młoty legły w rząd na znak spełnionych godnie trudów.
I była zgroza nagłych cisz! I była próżnia w całym niebie!
A ty z tej próżni czemu drwisz, kiedy ta próżnia nie drwi z ciebie?"
- Jaką postawę przyjęły młoty?
- Dlaczego właśnie tak się zachowały?
- Do kogo skierowane są słowa: "A ty z tej próżni czemu drwisz, kiedy ta próżnia nie drwi z ciebie?"?
- Jakie jest przesłanie tego wiersza?
- Jak oceniasz filozofię życiową zaproponowaną przez Leśmiana?
- Jak rozumiesz słowa Camusa: "Należy sobie wyobrazić Syzyfa szczęśliwym."?
Podsumowanie
1. Jakie są Wasze wrażenia po lekcji?
Jakie korzyści niosą ze sobą tego typu lekcje?
2. Ocena pracy uczniów.
Praca domowa
1. Sformułuj temat dzisiejszej lekcji.
2. Napisz interpretację wiersza Leśmiana.
Opracowanie: Anna Moreń
ZSP nr 3 w Bełchatowie