"Organizacja nauczania zintegrowanego w klasach I-III" - referat

"Naszej Dydaktyki alfą i omegą ma być badanie i znalezienie sposobu, który by pozwolił, ażeby nauczyciele mniej nauczali,
a uczniowie więcej się uczyli, ażeby w szkołach było mniej hałasu, nudy i bezpłodnych wysiłków, a więcej spokoju, przyjemności
i gruntownych postępów w pracy".

Jan Amos Komeński

Wstęp

Przemiany, jakie zachodzą obecnie w wielu dziedzinach naszego życia bardzo często zmieniają rzeczywistość i wyznaczają nowe zadania także edukacji szkolnej. Istotne jest więc jak dziecko odbiera pierwszy kontakt ze szkołą, czy czuje się w niej bezpieczne, czy ze strony nauczyciela spotyka ich życzliwość, zaufanie, czy potrafi przeżywać radości i zadowolenie z osiągniętych sukcesów i pokonywanych trudności .

Szkoła jest coraz mniej lubiana i aprobowana .W tradycyjnym systemie nauczania aktywny jest przede wszystkim nauczyciel, dziecko zaś jest odbiorcą. Szkołę postrzega się jako miejsce, gdzie "...wiedza podawana jest jako coś spoza świata, abstrahująca od osobistego doświadczenia. Wiedza podana z pozycji eksperta, naładowana niezrozumiałymi kategoriami poznawczymi, słabo lub w ogóle nie odniesiona do pojęć znanych, naturalnych, potocznych..."

Obecnie pedagodzy poszukują takich rozwiązań, aby dziecko w szkole poznawało , doświadczało i przeżywało poznawaną rzeczywistość. Zadaniem stojącym przed współczesnym nauczycielem jest to , by nauczyć dzieci jak mają się uczyć, by umiały odnaleźć się w nowych warunkach , w rozbudowującym się świecie techniki i cywilizacji. Poszukuje się więc nowych metod nauczania zmierzających do harmonijnego rozwoju dziecka, do traktowania ucznia jako podmiotu nauczania.

We współczesnej edukacji pojawiło się wiele koncepcji edukacyjnych - jedną z nich jest koncepcja nauczania zintegrowanego.


1. Istota nauczania zintegrowanego w edukacji wczesnoszkolnej


"Zgodnie z założeniami reformowanej szkoły, jedną z cech współczesnej edukacji ma być nauczanie zintegrowane , ukazujące uczniom świat całościowo, a nie poprzez fragmentaryczną wiedzę przedmiotową, w wyniku której następuje:

przekazywanie uczniom spójnej wizji świata,

odejście od encyklopedyzmu w nauczaniu,

przejście od wąskiej specjalizacji nauczycieli ku szerszemu przygotowaniu pedagogicznemu i zawodowemu,

lepsze przygotowanie ucznia do życia poprzez położenie nacisku
w nauczaniu na osiąganie poprzez nich podstawowy kompetencji,
a nie jak dotychczas głównie wiedzy,

współpraca nauczycieli w szkole prowadząca do spójności szkolnych programów nauczania i wychowania,

integrowanie szkoły ze środowiskiem lokalnym, co powoduje lepsze zaspokojenie lokalnych potrzeb edukacyjnych dzieci
i młodzieży."

Istotą tej koncepcji jest:

postrzeganie dziecka jako niepowtarzalnej całości,

respektowanie indywidualnych różnic wynikających
z indywidualnego wyposażenia dziecka,

poszanowanie jego indywidualności , tzn. potrzeb rozwojowych zdolności zainteresowań, indywidualnych doświadczeń dziecka,

respektowanie indywidualnego tempa rozwoju,

odwoływanie się do podstawowego sposobu nabywania kompetencji, stylu myślenia i działania dziecka oraz do jego natury tj. temperamentu , zainteresowań, wytrwałości itd.,

bardzo indywidualne traktowanie dziecka głównie poprzez odpowiednią stymulację zadaniową,

uwzględnienie " miejsca" w rozwoju dziecka , a więc jak daleko jest dziecko względem wymagań stawianych mu przez nauczyciela,

nabywanie kompetencji przez aktywne działanie , uczenie się wszystkimi zmysłami czyli doświadczenie "Tu i Teraz",

stwarzanie dziecku maksymalnie sprzyjających warunków do ujawniania swego potencjału rozwojowego , wychodzenie
w procesie edukacyjnym do dziecka,
poznanie logiki dotychczasowego rozwoju dziecka, tzn. tego co nadawało sens jego dotychczasowemu życiu. Chodzi o poznanie jak przebiegał jego rozwój, jego dynamika, kierunek oraz to, jak szeroka jest sfera gotowości dziecka do korzystania z pomocy dorosłego, z jego wiedzy i wsparcia emocjonalnego .

W tak rozumianej edukacji w centrum uwagi jest dziecko, jego potrzeby, zainteresowania i możliwości.

Można powiedzieć, że :
1. Integracja dokonuje się w samym dziecku, które poznaje, doświadcza, przeżywa "scaloną" rzeczywistość.
2. Integracja odbywa się poprzez osobę nauczyciela(integracja personalna) , której warunkiem jest bliskość emocjonalna ucznia i nauczyciela.
3.Inregracja zachodzi na poziomie wspólnych poczynań ucznia i nauczyciela czyli:

nauczyciel włącza się w linię działania dziecka,

dziecko włącza się w linię działania nauczyciela,

oboje wspólnie konstruują linię działania.
4.Integracja dotyczy ofert edukacyjnych .Sprzyjają temu sytuacje,
gdzie życie szkoły i to co dzieję się poza jej murami, służą
wzajemnemu wspomaganiu rozwoju dziecka.
5.Integracja zespołu klasowego, który dla wszystkich powinie

być
autentycznym, zintegrowanym środowiskiem życia, aktywności
i rozwoju, gdzie działania indywidualne są wkomponowane
w poczynania grupy.
6.Integracja środowisk życia dziecka. Szkoła , dom rodzinny i grupa
rówieśnicza oddziałują na dziecko łącznie , a nie każde z nich
oddzielnie, tkwią w tym samym środowisku, , a edukacja dziecka
odbywa się tam, gdzie jest życie.
7.Integracja wszystkich podmiotów uczestniczących w procesie
edukacyjnym - uczniów nauczycieli, rodziców.

2. Rola i zadania nauczyciela w koncepcji nauczania zintegrowanego

Znane są słowa A. Nalaskowskiego, że "jakość edukacji zależy tylko od nauczycieli, a szkoła jest tyle warta , co pracujący w niej Nauczyciele"

W koncepcji nauczania integralnego nauczyciel jest "organizatorem i koordynatorem całokształtu życia i aktywności dziecka oraz swojej. Jest inicjatorem i stymulatorem procesów
rozwojowych i edukacyjnych. Jest więc dla dziecka najważniejszą osobą, która dostarcza pozytywnych wzorów interakcji i stosunków osobowych. Toteż wielkie znaczenie ma nie tylko styl bycia i kontaktowania się z pojedynczymi dziećmi i całym zespole klasowym, ale i jego oczekiwania , przepisy norm, sposoby nagradzania i oceniania oraz rodzaje aktywności, jakie inicjuje .
Ł. Muszyńska mówi , że stosunek wychowawcy do ucznia powinie

budzić jego zadowolenie, wzbudzać w nim chęć do przebywania razem, do częstego kontaktowania się Będzie to miało miejsce wówczas , gdy:

kontakty z nauczycielem będą dla ucznia atrakcyjne,

będę miały charakter osobisty,

gdy stosunki nie będą krępowały i zmuszały, lecz wyzwalały
i pozwalały na pełny rozwój,

gdy będą miały charakter życzliwy i przyjazny,

gdy w kontaktach tych aktywność uczniów będzie koncentrowała się na wykonanym zadaniu, a nie na osobie nauczyciela,

gdy stosunki łączące wychowawcę z dzieckiem obejmą różne dziedziny życia w klasie i poza nią .

Nauczyciel musi rozumieć i znać dziecko , musi umieć rozpoznawać jego stany, stawiać trafne diagnozy, musi umieć dostrzegać , co się z dzieckiem dzieje i czego potrzebuje.
Nowa, zreformowana szkoła "stawia szczególne wyzwanie nam jako nauczycielom, gdyż uczymy zawsze siebie i jako nauczyciela jesteśmy tym, czego uczymy".

3.Planowanie pracy w oparciu o założenia koncepcji
nauczania integralnego

Nauczyciel planując pracę powinie

uwzględniać następujące czynniki zewnętrzne leżące po stronie:
1. dziecka:
- możliwości psychofizyczne,
- potrzeby rozwojowe,
-zainteresowania,
- zdolności,
- kompetencje itp.
2. nauczyciela:
-osobowość,
-kompetencje,
-doświadczenie.
1. warunków organizacyjnych szkoły:
-liczebność klasy,
-wyposażenie w pomoce naukowe, podręczniki itd.,
-pla

pracy szkoły,
pla

pracy grupy wiekowej itp.

Planując pracę edukacyjną nauczyciel opiera się na programie nauczania , który uwzględnia także koncepcję szkoły.
W planowaniu bierze się pod uwagę :
- dotychczasowe postępy dzieci,
- ich potrzeby,
- zdolności,
- oczekiwania,
- zainteresowania .
Ułatwieniem dla nauczyciela w planowaniu pracy jest:
- znajomość i umiejętność wykorzystania obudowy dydaktycznej,
- znajomość warunków szkolnych,
- znajomość środowiska lokalnego.

1. Literatura
1.Cackowska M. "Koncepcja integracji w nauczaniu początkowym" "Życie Szkoły" nr 4 1994r.
2.red. Kargulowa A. ,Kollek B. "Pedagogika Freineta na dziś"
ZWOFEK Jelenia Góra 1992
3.Kujawiński J. "Poszukiwanie podstawowego wzoru czynności uczniów i nauczyciela" "Życie Szkoły" nr 3 1999r.
4.red. Kujawiński J. "Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych" PW Warszawa !990r.
5.Lowenfeld V., Lambert Brita W. "Twórczość a rozwój zmysłowy dziecka" PW, Warszawa 1977.
6.red. Miąsko "Historia wychowania" PW Warszawa 1984r.
7.Misiorna E. (W.) "Integracja w edukacji wczesnoszkolnej" PDW "Ławica" Poznań 1997r.
8.red, Misiorna E., Ziętkiewicz E. "Zintegrowana edukacja w klasach 1-3" WOM Poznań 1999r.
9.Muszyńska Ł. "Integralne nauczanie i wychowanie w klasach I-III "(W.) Kujawiński J. "Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych" WSiP Warszawa 1990r.
10.Nalaskowski A. "Niepokój o szkołę" Kraków 1995 (W.) red. Misiorna E., Ziętkiewicz E."Zintegrowana edukacja w klasach I-III" WOM Poznań 1999r.
11.Okoń W. "Słownik pedagogiczny" PW Warszawa 1981r.
12. red. Sowińska H. "Integracja w pracy z dziećmi w edukacji wczesnoszkolnej" PDW "Ławica"Poznań 1996r.
13.Taraszkiewicz M. "Jak uczyć się? Czyli refleksyjny praktyk w działaniu" (W.) red Misiorna E., Ziętkiewicz E. "Zintegrowana edukacja w klasach I-III" WOM Poznań 1999r.
14.Walczyna J. "Integracja nauczania początkowego" (W.) Kujawiński J. "Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych" WSiP Warszawa 1990r.
15.Więckowski R. "Elementy systemu nauczania początkowego" WSiP Warszawa 1976r.
16.Więckowski R. "Organizacja edukacji wczesnoszkolnej" "Życie szkoły" nr6 1998r.

Jan Amos Komeński

Wyświetleń: 2566