PROGRAM ADAPTACYJNY
„Uśmiechnięty przedszkolak”



oddziału przedszkolnego 3-4 latków
przy Publicznej Szkole Podatkowej
im. Karola Wojtyły
w Kraszewie








Kraszewo, 2016 r.

Wstęp
Przedszkole to pierwsze ważne ogniwo w procesie edukacji. Dziecko przekraczając po raz pierwszy próg placówki przedszkolnej rozpoczyna nowy etap w swoim rozwoju. Moment ten należy do najbardziej trudnych i znaczących w jego życiu. Dla wielu dzieci oznacza on pierwsze kontakty z dużą grupą rówieśników, rozstanie się z najbliższymi osobami, zaistnienie i funkcjonowanie w nowym środowisku. Nowe środowisko, przysparza mu wiele trosk i trudności. Może powodować poczucie zagubienia, wywołać negatywne emocje. Dlatego ważne jest, by dziecko poznawało nowe otoczenie w poczuciu bezpieczeństwa. Program adaptacji do przedszkola to działania pedagogiczne, które sprzyjają rozładowaniu negatywnych doznań dziecka, zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa i prawidłowy rozwój we wszystkich sferach. Przedszkole nie zastąpi rodziców, nie zdejmie z nich odpowiedzialności za rozwój i wychowanie, ale może i powinno wspomagać ich w razie potrzeby, doradzać, kompensować braki. Wynika stąd konieczność uzgodnienia celów, zasad postępowania, określenia wspólnych oddziaływań. Wzbudzenia w rodzicach poczucia przynależności do wspólnoty przedszkolnej. Czynne włączenie się w ten proces najbliższych tj. rodziców, opiekunów dziecka w znacznym stopniu ułatwi dzieciom nawiązanie kontaktu z nauczycielem, rówieśnikami, personelem przedszkola w warunkach komfortu psychicznego. Program adaptacji nie gwarantuje dobrej adaptacji dziecka do przedszkola, ale znacznie ją przyspiesza i ułatwia, nie wszystko już jest nieznane, nowe, nie wszystko budzi niepokój.
W chwili zapisania dziecka do przedszkola, placówka ta wspólnie z rodzicami bierze na siebie odpowiedzialność za bezstresowe wprowadzenie dziecka do przedszkola i uczynienie go przedszkolakiem.

Dokonywane zmiany:
• żeby proces adaptacyjny dziecka do przedszkola przebiegał sprawnie musi zaistnieć ścisła współpraca pomiędzy rodzicami a pracownikami przedszkola. Ich wspólny wysiłek ułatwi dzieciom przystosowanie się do nowego środowiska.
• Mając na uwadze dobro dziecka rozpoczynającego edukację przedszkolną postanowiłam podjąć działania w tym zakresie, opracowując ”Program adaptacyjny dzieci nowoprzyjętych do przedszkola” opierając się na Podstawie Programowej Wychowania Przedszkolnego.










PROGRAM WSPOMAGAJĄCY
WSTĘPNĄ ADAPTACJĘ
DZIECKA 3 - 4– LETNIEGO DO PRZEDSZKOLA





Autorka programu:
mgr Monika Andrukajtis




Miejsce realizacji:
oddział przedszkolny 3-4-latków przy Publicznej Szkole Podstawowej im. Karola Wojtyły w Kraszewie




Czas realizacji:
wrzesień rozpoczynający rok szkolny – sierpień kończący rok szkolny




Realizatorzy programu:
- dyrektor szkoły
- nauczyciele grupy 3-4-latków rozpoczynających edukację przedszkolną
















ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Program adaptacyjny „Uśmiechnięty przedszkolak” został opracowany dla potrzeb dzieci nowoprzyjętych do przedszkola. Oparty jest na wiedzy o rozwoju dziecka, określa system wzajemnych oddziaływań pedagogicznych oraz organizacyjnych przedszkola i rodziny, w celu stworzenia dzieciom lepszego startu przedszkolnego. Adaptacja jest to proces uzyskiwania równowagi między potrzebami dziecka a otoczeniem. Wymaga ona dużego zaangażowania rodziców i personelu przedszkola. Stroną inicjującą powinno być przedszkole.
Bez działań adaptacyjnych główny cel wychowania przedszkolnego nie może być zrealizowany. Oddziaływanie przedszkola musi być skierowane na rodziców i na dziecko.

Program skierowany jest do:
- nauczycieli i personelu pomocniczego przedszkola, którzy stworzą warunki szybszego przystosowania się dzieci do nowego środowiska;
- dzieci, które rozpoczynają nowy etap w swoim życiu, bycia przedszkolakiem;
- rodziców, którzy decydując się na edukację przedszkolną własnego dziecka są chętni do współpracy.

Cele główne programu:
- stwarzanie dzieciom warunków umożliwiających szybką i łatwą adaptację w nowym środowisku społecznym jakim jest przedszkole,
- nawiązanie współpracy z rodziną dziecka w celu określenia wspólnych działań odnośnie adaptacji i stworzenia atmosfery wzajemnego zaufania i akceptacji.

Cele szczegółowe programu:
W stosunku do dziecka:
- skrócenie jego adaptacji do warunków przedszkolnych,
- kojarzenie przedszkola z czymś przyjemnym, by chciały wracać następnego dnia,
- zmniejszenie napięć emocjonalnych w pierwszych kontaktach z przedszkolem,
- zmniejszenie lęku przed rozstaniem z rodzicami,
- poznanie swojej wychowawczyni i innych pracowników przedszkola,
- poznanie sal i otoczenia przedszkola,
- rozwijanie umiejętności społecznych,
- rozumienie i stosowanie norm i zasad życia w grupie,
- wspomaganie dziecka w opanowaniu czynności samoobsługowych,
- wspomaganie dziecka w budowaniu pozytywnego obrazu siebie,
- nabywanie przez dziecko poczucia własnej wartości.

W stosunku do rodziców:
- zmniejszenie lęku rodziców, związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę personelu przedszkola,
- ukazanie rodzicom mocnych stron, możliwości i sukcesów dziecka,
- uczulenie rodziców na sytuacje trudne spotykane przez dziecko w przedszkolu,
- poznanie przez rodziców wychowawczyni ich dziecka i personelu przedszkola,
- integracja rodziców między sobą,
- zapoznanie rodziców z ramowym rozkładem dnia oraz pomieszczeniami przedszkola,
- zaproszenie rodziców do współpracy z nauczycielkami budowanie wzajemnej więzi, opartej na zaufaniu.



OCZEKIWANE EFEKTY:
Dziecko potrafi:
- spokojnie rozstać się z rodzicem,
- przezwyciężyć lęk i obawy przed zmianą środowiska,
- uczestniczyć w życiu grupy,
- bawić się z koleżankami i kolegami,
- kojarzyć pobyt w przedszkolu z radosnym i ciekawym działaniem,
- z zaufaniem zwracać się o pomoc do nauczycieli i pracowników przedszkola,
- przestrzegać podstawowych reguł współżycia w grupie,
- rozumieć, że pobyt w przedszkolu jest czasowy i zawsze kończy się powrotem do domu z rodzicami,
- zapoznać się z pomieszczeniami, w których będzie przebywać w przedszkolu,
- przestrzegać zasadę samodzielnego nie oddalania się od grupy.

Rodzic:
- ma poczucie bezpieczeństwa o swoje dziecko,
- zna nauczycielki oraz personel przedszkola,
- zna pomieszczenia, w których będzie przebywać jego dziecko,
- współpracuje z przedszkolem, zna cele i zadania,
- wie, w co wyposażyć dziecko do przedszkola,
- rozumie znaczenie samoobsługi i samodzielności dziecka, jako warunków lepszej adaptacji dziecka w środowisku przedszkolnym,
- obserwuje swoje dziecko na tle rówieśników,
- wie jakie trudności musi pokonać jego dziecko i w jaki sposób mu pomóc,
- nawiązuje aktywną współpracę z przedszkolem.

Nauczyciel:
- poznaje dzieci, którymi będzie się opiekował,
- zna środowisko domowe dzieci,
- planuje pracę w oparciu o wyniki obserwacji zachowań dzieci, - zna oczekiwania rodziców wobec przedszkola.

TREŚCI PROGRAMOWE
• poznanie nowego środowiska,
• poznanie zasad warunkujących bezpieczeństwo na terenie przedszkola,
• poznanie rozkładu pomieszczeń przedszkolnych,
• omówienie zasad poruszania się po nich, uważne chodzenie po schodach korzystanie z poręczy,
• nie oddalanie się od określonych pomieszczeń i miejsc zabaw,
• przestrzeganie zakazu brania do ręki rzeczy znalezionych, czy otrzymanych od osób nieznanych,
• przestrzeganie zasady „mówimy umiarkowanym głosem”,
• unikanie wydawania dźwięków ostrych,
• wdrażanie do opanowywania gwałtownych reakcji emocjonalnych, np. głośny, histeryczny płacz,
• przezwyciężanie lęku, obaw i oporu,
• dochodzenie do samodzielności w ubieraniu się, rozbieraniu, spożywaniu posiłków, korzystaniu z łazienki,
• uczenie się używania zwrotów grzecznościowych w określonych sytuacjach,
• wspólne porządkowanie zabawek w sali po skończonej zabawie,
• wyrabianie nawyku uprzejmego witania się z kolegami spotkanymi w szatni, na podwórku,
• słuchanie nauczycielki, podchodzenie na jej przywołanie,
• poznanie i przystosowanie do określonego rytmu dnia,
• zapoznanie z zasadami, regułami i normami obowiązującymi w grupie przedszkolnej,
• integracja w grupie,
• wprowadzenie w świat wartości ogólnoludzkich.

KORZYŚI DLA DZIECI, RODZICÓW I NAUCZYIELI WYNIKAJĄCE Z WPROWADZENIA ZMIAN
• Dzieci i rodzice mają możliwość zapoznania się z nowym otoczeniem, jakim jest przedszkole.
• Dzieci i rodzice oraz nauczyciele grup młodszych mają możliwość wzajemnego poznania się, nawiązania serdecznego kontaktu.
• Dzieci i rodzice mają możliwość zapoznania się z organizacją pracy przedszkola, formami i metodami pracy.
• Mogą uczestniczyć w organizowanych zabawach i różnego rodzaju ćwiczeniach służących łatwej adaptacji, integrowaniu się dzieci i dorosłych.
• Rodzice uzyskują fachową pomoc w przezwyciężaniu trudnego okresu, jakim jest adaptacja ich dziecka do przedszkola.
• Dyrektor i nauczycielki mają możliwość rozpoznania potrzeb i oczekiwań przyszłych klientów poprzez wywiady i ankietowanie.

METODY PRACY WYKORZYSTYWANE PODCZAS REALIZACJI PROGRAMU
Dla osiągnięcia realizacji założonego głównego celu programu, czyli zapewnienia warunków szybkiej adaptacji dziecka w przedszkolu wskazane jest stosowanie takich metod:
• elementy Pedagogiki Zabawy, ułatwiające integrację grupy,
• elementy metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne,
• zabawy i ćwiczenia ruchowe,
• opowieści ruchowe,
• wybrane metody aktywne: zabawy w kręgu, drama, improwizacja,
• zabawy naśladowcze,
• tańce integracyjne (KLANZA),
• opowiadania, bajki, inscenizacje,
• techniki relaksacyjne.
Dziecko za pomocą tych metod, poprzez podstawową formę aktywności, jaką jest zabawa nabywa nowych umiejętności, uczy się współżycia w grupie rówieśników i współdziałania z nimi. Program ten nie ogranicza inwencji nauczycieli.





PLAN REALIZACJI PROGRAU ADAPTAYJNEGO
Lp Działania sprzyjające realizacji treści programu adaptacyjnego Termin Działania pomocnicze Osoby odpowiedzialne
1. Zapoznanie rodziców z organizacją przedszkola poprzez:
-umożliwienie zwiedzania budynku przedszkolnego i ogrodu,
-zapoznanie z ramowym i szczegółowym rozkładem dnia pracy przedszkola,
- zapoznanie z ofertą edukacyjną przedszkola. wrzesień -zorganizowanie spotkania z rodzicami,
-zamieszczenie na tablicach ogłoszeń ramowego rozkładu dnia pracy przedszkola, dyrektor nauczycielka grupy
2. Uzyskanie przez przedszkole informacji o dziecku na podstawie:
-karty zapisu dziecka do przedszkola,
-ankiety informacyjnej o dziecku. wrzesień -analiza kart zgłoszeniowych, -przygotowanie ankiety informacyjnej o dziecku nauczycielka grupy
3. Zapoznanie rodziców ze sposobami zmniejszania kosztów psychicznych w zakresie adaptacji dziecka w przedszkolu:
-dostarczenie rodzicom informacji oraz podanie literatury dotyczącej problemów adaptacyjnych (książka pt. „Będę przedszkolakiem” autorstwa D. Pietrzyk),
-rozmowy z pracownikami przedszkola. wrzesień -przygotowanie artykułu dotyczącego adaptacji dziecka w przedszkolu nauczycielka grupy
4. Organizowanie „dni otwartych” w przedszkolu:
- poznanie nauczycielki grupy, pomocy,
-zapoznanie z salą zabaw, łazienką, szatnią,
-wspólne zabawy w sali i ogrodzie przedszkolnym wrzesień -zorganizowanie zajęć dla dzieci i rodziców wszystkie nauczycielki nauczycielka grupy
5. Przygotowanie przedszkola do przyjęcia dzieci:
-rada pedagogiczna – omówienie problemów adaptacyjnych,
- rozmowa instruktażowa z personelem przedszkolnym,
-przygotowanie sal do przyjęcia dzieci. sierpień/ wrzesień -sformułowanie wniosków do dalszej pracy
-zadbanie o szczególnie atrakcyjne zabawki, kąciki zainteresowań dyrektor nauczycielka grupy
6. Działania przedszkola, wszystkich pracowników w celu zapewnienia dzieciom poczucia bezpieczeństwa:
-zachęcanie rodziców do regulowania czasu pobytu dziecka w przedszkolu w pierwszych dniach-skrócenie czasu,
-przebywanie rodziców z dzieckiem w przedszkolu, wspólne zabawy,
-przynoszenie swoich ulubionych zabawek -przytulanek, które pomogą w adaptacji i stworzą poczucie bezpieczeństwa,
- nie zmuszanie do przebierania się dzieci w piżamę i spania,
-przedstawienie dzieciom odpoczynku na leżaku jako coś atrakcyjnego,
-łączenie leżakowania z czytaniem bajek, słuchaniem wierszy i bajek z nagrań, słuchanie muzyki relaksacyjnej. wrzesień/ czerwiec nauczycielka grupy
7. Działania nauczycieli w ciągu całego roku:
-stały kontakt nauczyciela z psychologiem i logopedą,
-zachęcanie rodziców do rozmów w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych w domu i przedszkolu,
-stosowanie zabaw i ćwiczeń relaksacyjnych,
- kształtowanie u dzieci wiary w siebie poprzez akceptację i dostosowanie wymagań do ich możliwości,
- zamieszczanie na gazetce grupowej artykułów dla rodziców na temat rozwoju dzieci przedszkolnych. cały rok -gromadzenie artykułów dla rodziców na temat rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym nauczycielka grupy





EWALUACJA PROGRAMU
Celowość i efektywność proponowanych przez program działań należy monitorować przez cały okres procesu adaptacyjnego. Proponowane sposoby monitoringu to:
- ankieta dla rodziców,
-osiągnięcie podstawowych umiejętności przystosowawczych
-obserwacja zachowań dzieci {Arkusz obserwacji dziecka 3-letniego}
-zdjęcia
-scenariusze zajęć integracyjnych
-wnioski.


Literatura:
1. Gruszczyk-Kolczyńska E, Kłopoty adaptacyjne dzieci do przedszkola i jak można im zaradzić, RABE - Edukacja w przedszkolu, Grudzień 1998
2. Lubowiecka J, Trudności dziecka w przystosowaniu do przedszkola, Wychowanie przedszkolne, 6/2001
3. Kąkol M, Z badań nad warunkami adaptacji dzieci trzyletnich do przedszkola, Wychowanie w przedszkolu, 2/1998
4. Lubowiecka J, Trzylatek w przedszkolu. Współpraca rodziców i nauczycieli, Wychowanie w przedszkolu, 10/1993
5. Polańczyk A, Jak pomóc dziecku przekroczyć próg przedszkola? RABE – Management w przedszkolu, wrzesień 2000
6. Szurowska B, Pokonać lęki trzylatków, Wychowanie w przedszkolu, 7/2004



























Załączniki i materiały pomocnicze
1. Załącznik 1 - INFORMACJA DLA RODZICÓW, KTÓRYCH DZIECKO PIERWSZY RAZ PRZEKRACZA PRÓGI PRZEDSZKOLA (1)

SZANOWNI RODZICE 3-LATKÓW
Czy z niepokojem myślicie o tym, jak Wasze dziecko zaadaptuje się w przedszkolu we wrześniu? Czy z drżeniem serca przypuszczacie, że pewnie nie będzie chciało samo zostać w przedszkolu i będzie płakać? Być może z obawą zastanawiacie się jak Ono będzie sobie bez Was radziło? JEŚLI DRĘCZĄ PAŃSTWA TAKIE WĄTPLIWOŚCI PROSIMY PRZECZYTAĆ NINIEJSZĄ INFORMACJĘ.

Jak można ułatwić dziecku adaptację w przedszkolu?
Już teraz zachęcaj i motywuj dziecko do:
• samodzielnego mycia rączek,
• samodzielnego ubierania się, zakładania tego co potrafi,
• zapinania guzików i wiązania sznurowadeł,
• podejmowania przez dziecko prób samodzielnego zjadania posiłków,
• korzystania z sedesu i używania papieru toaletowego oraz wycierania nosa w chusteczkę,
• malowania farbami, rysowania kredkami, lepienia z plasteliny,
• chodzenia jak najwięcej i nie używania wózka.
Jedzenie:
W naszym przedszkolu bardzo dużo uwagi poświęcamy prawidłowemu odżywianiu. Dla rozwoju narządów mowy szalenie istotna jest umiejętność gryzienia pokarmów różnej konsystencji. Z tychże powodów w przedszkolu posiłki nie są miksowane. Tak, więc już teraz można dziecku codziennie dawać marchewkę czy kalarepę do gryzienia.

Ubieranie dziecka do przedszkola:
• spodnie, spódniczki na gumkę, ani za luźną ani za ciasną,
• ubieranie na „cebulkę”, które najlepiej zabezpiecza przed przegrzaniem lub zziębnięciem,
• nakrycie głowy (także w okresie letnim),
• buty wyjściowe – bezpieczne, łatwe do zakładania, zapinane na rzepy lub sznurowane (jeśli dziecko radzi sobie już ze sznurowaniem),
• kapcie – na gumowej podeszwie, zakryte, nie sznurowane i łatwe do założenia,
• biżuteria – zostaje w domu,
• zapasowa bielizna i ubranie – rzeczy, które leżą w przedszkolu i są wykorzystywane, gdy zachodzi taka potrzeba (np. majteczki, bluzka, rajstopki, chusteczki jednorazowe).










2. Załącznik 2 - INFORMACJA DLA RODZICÓW, KTÓRYCH DZIECKO PIERWSZY RAZ PRZEKRACZA PRÓGI PRZEDSZKOLA (2).

Co może pomóc dziecku?
• wcześniejsze przyzwyczajanie dziecka do przebywania w nowym miejscu pod opieką osób trzecich, kontaktowanie dziecka z rówieśnikami, np. na placu zabaw,
• uczenie dziecka poprzez zabawę czynności związanych z samoobsługą,
• informowanie dziecka o tym, że czas w przedszkolu będzie spędzało w towarzystwie innych dzieci, bez rodziców,
• ważne aby rodzice podczas rozstania z dzieckiem byli spokojni (dziecko wyczuwa niepokój),
• zabawy z dzieckiem "w przedszkole", przedstawianie jego realnych zalet, m.in. obecność rówieśników, wielość zabawek,
• akceptacja płaczu dziecka przez rodziców (naturalnej reakcji na nową sytuację) – duża labilność uczuć dziecka powoduje, że za chwilę jest wesołe i świetnie się bawi,
• wcześniejsze poznanie przedszkola - spacery w kierunku placówki, krótkie wizyty w ogrodzie przedszkolnym i przedszkolu,
• "kawałek domu" – drobiazg przyniesiony przez dziecko z domu, np. ulubiona zabawka,
• wcześniejsze odbierania dziecka – na początku (należy odbierać dziecko zgodnie z obietnicą).

Dobre rady:
• kompletuj wyprawkę wspólnie z dzieckiem i ciesz się, że będzie korzystać z niej w przedszkolu,
• nie przeciągaj pożegnania w szatni; pomóż dziecku rozebrać się, pocałuj je i wyjdź,
• nie zabieraj dziecka do domu, kiedy płacze przy rozstaniu; jeśli zrobisz to choć raz, będzie wiedziało, że łzami można wszystko wymusić,
• nie obiecuj; jeśli pójdziesz do przedszkola to coś dostaniesz; kiedy będziesz odbierać dziecko, możesz dać mu maleńki prezent, ale nie może być to forma przekupywania,
• kontroluj się co mówisz. zamiast: „już możemy wracać do domu”, powiedz : „teraz możemy iść do domu”. To niby niewielka różnica, a jednak pierwsze zdanie ma negatywny wydźwięk, nie wymuszaj na dziecku, żeby zaraz po przyjściu do domu opowiedziało, co wydarzyło się w przedszkolu, to powoduje niepotrzebny stres,
• jeśli dziecko przy pożegnaniu płacze, postaraj się żeby przez kila dni odprowadzał je do przedszkola tato, rozstania z tatą są mniej bolesne,
• pamiętaj: żegnaj i witaj swoje dziecko zawsze uśmiechem!










3. Załącznik 3 - INFORMACJA DLA RODZICÓW, KTÓRYCH DZIECKO PIERWSZY RAZ PRZEKRACZA PRÓGI PRZEDSZKOLA (3).

DLACZEGO WARTO POŚWIĘCIĆ CZAS NA DOBRE PRZYGOTOWANIE DZIECKA DO PRZEDSZKOLA?

Od trzeciego roku życia zaczyna się okres zwany przedszkolnym. Dla większości dorosłych oznacza to, że trzylatek może już pozostać przez dłuższy czas poza domem i pod opieką osób trzecich. Zapisują więc dziecko do przedszkola w przekonaniu, że jest to korzystne dla jego rozwoju.
Jednak już w pierwszych dniach września pojawiają się wątpliwości: dorośli muszą bowiem patrzeć, jak dziecko rozpaczliwie broni się przed pozostaniem w obcym miejscu, w oderwaniu od najbliższych.
Bywa, że przez kilka tygodni dziecko trzyma się kurczowo dorosłego, że siłą trzeba je odrywać i wprowadzać do przedszkola. Nie pomagają zapewnienia: „Niedługo po Ciebie przyjdę…”, „Zabiorę Cię po obiedzie…”, „To tylko trzy godziny, zrobię zakupy i pójdziemy do domu…”. Im dłużej dorosły mówi, tym gorzej. Wypowiadane słowa mają bowiem dla dziecka jedno znaczenie - strach przed rozstaniem i przed nieznanym.
Na dodatek nietrudno dostrzec narastające koszty psychiczne dziecięcej rozpaczy. Dziecko staje się płaczliwe, traci apetyt, pojawiają się kłopoty z zasypianiem i niespokojny sen. Bywa również, że często moczy się w nocy itd. Jeśli trwa to dłużej, trzeba niestety zrezygnować z przedszkola. Nie oznacza to jednak, iż nie będzie równie wysokich kosztów adaptacyjnych do klasy zerowej, a tego nie da się już uniknąć.


Dlaczego dzieciom tak trudno przystosować się do przedszkola?

Żeby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba sobie wyobrazić, w jakiej sytuacji jest dziecko i co przeżywa, gdy zaczyna uczęszczać do przedszkola. Trzylatek ma jeszcze tak słabo ukształtowany system własnego „Ja” (wiedza o samym sobie, poczucie własnej wartości, zdolność do kierowania własnym zachowaniem) i dlatego nie może obejść się bez wsparcia i pomocy ze strony najbliższych dorosłych. Niestety, nie wie jeszcze, że może wszystko to otrzymać od osób trzech. Dlatego oderwanie od bliskich budzi w dziecku strach, że stanie się coś strasznego. Silnemu zagrożeniu ulega poczucie bezpieczeństwa – bodaj najważniejsza potrzeba psychiczna. Sytuację pogarsza to, że trzylatek ma kłopoty w słownym porozumiewaniu się. W domu wszyscy doskonale rozumieją nie tylko jego słowa, ale także miny i gesty. W przedszkolu jest zdecydowanie gorzej, bo Pani inaczej się uśmiecha, inaczej gestykuluje, a na dodatek używa innych słow. Dziecku jest podwójnie trudno, gdyż:
1. ma kłopoty z przekazaniem tego, co dla niego ważne,
2. nie potrafi zrozumieć tego, co dla innych ważne.
Przez długi czas kojarzy nauczycielkę, nawet najmilszą, z poczuciem utraty bezpieczeństwa. Dlatego płacze na jej widok, a potem unika nawet spoglądania w jej stronę. Jak ma zrozumieć, co ona mówi? W jaki sposób wystraszone dziecko ma jej przekazać, że musi skorzystać z obcej ubikacji? Na dodatek trzylatek ma spore kłopoty ze zdejmowaniem i podciąganiem majtek. Bezradny płacze i nie mogąc dłużej wytrzymać – sika w majtki. Potem szlocha, bo dodatkowo wstydzi się.
Dramat rozstania z najbliższymi skutecznie blokuje poznawanie nowego otoczenia: dziecko jest tak skoncentrowane na swych emocjach, że nie zwraca uwagi na otoczenie. Dlatego przedszkole i wszystko, co się w nim znajduje, długo jest dla niego obce i niezrozumiałe. Trzeba wielu dni przebywania na wspólnym terytorium i stopniowego oswajania się, aby to się zmieniło.
Czas pobytu w przedszkolu jest inaczej traktowany przez dorosłych, inaczej rejestruje go i odczuwa dziecko:
1. dla dorosłego parę godzin to chwila, gdyż jego uwagę pochłaniają różne ważne sprawy; nie spieszy się po odbiór dziecka, bo wie, że znajduje się ono pod dobrą opieką,
2. dla dziecka zaś czas wlecze się niemiłosiernie, jest bowiem wypełniony strachem. Dlatego trzylatki ciągle pytają „Kiedy mama lub tata przyjdzie i zabierze mnie do domu?” Na każdy ruch drzwi reagują nadzieją: „Mama przyszła i zabierze mnie do domu?” A potem płaczą z większą jeszcze rozpaczą.
Trzylatki same usiłują opanować swój strach, aby jakoś wytrzymać dramat rozstania i bezpieczeństwa. Mówią do siebie w taki, na przykład sposób: „Magdusia nie płacze…”, „Magdusia jest grzeczna i poczeka…”. Dziewczyna powtarzała słowa babci, bo pomagały jej powstrzymać się od płaczu. Krzyś dodawał sobie otuchy szepcząc „Tatuś przyjdzie i mnie zabierze…”. Marysia przez cały czas pobytu w przedszkolu ściskała w ręce swój kocyk, bo w ten sposób mogła choć odrobinę poczuć się pewniej. Żeby zmniejszyć strach, trzylatki chcą przebywać blisko siebie, a jeśli jedno płacze pozostałe też zaczynają szlochać. Jest im raźniej, ale odnosi się wrażenie, że wprost zarażają się płaczem.
Najgorsze są poniedziałki: w domu było bezpiecznie, a teraz znowu źle. Dlatego w poniedziałkowe ranki dzieci mocno protestują przeciw zmianie na gorsze. W następnych dniach tygodnia jest nieco lepiej, ale w kolejny poniedziałek wszystko zaczyna się od nowa. Rozpacz trzylatków trwa całe tygodnie. Bywa, że od września do grudnia, a zaburzenie potrzeby bezpieczeństwa kładzie się cieniem na rozwoju bodaj każdego dziecka.

Wyniki badań nad adaptacją dzieci do przedszkola.

1. Nie ma wyraźnego związku pomiędzy wiekiem dziecka a kosztami psychicznymi przystosowania się do przedszkola. Równie silnie mogą rozpaczać pięcio czy sześciolatki, a nawet pierwszoklasiści.
2. Dziewczynki na ogół lepiej przystosowują się do przedszkola i szkoły niż chłopcy. Nie oznacza to jednak, że wśród dziewczynek nie będzie takich, które szczególne silnie przeżywają rozstanie z bliskimi. Ponieważ kłopoty adaptacyjne chłopców występują częściej i mają trudniejszy przebieg, warto pomyśleć nad ich złagodzeniem.
3. Istnieje silny związek pomiędzy przystosowaniem się dzieci do przedszkola a ich dotychczasowym rozwojem. Gdy dziecko rozwija się według zwyczajnego rytmu, mniej przeżywa dramat rozstania z najbliższymi. Jeśli były komplikacje przy porodzie i rozwój psychoruchowy nie przebiega harmonijnie, należy spodziewać się kłopotów adaptacyjnych. Warto więc w chwili zapisywania dziecka do przedszkola lub klasy zerowej udostępnić możliwie dużo informacji o jego rozwoju.

W jaki sposób zmniejszyć koszty psychiczne adaptacji dzieci do przedszkola
Sprawdzonym już w wielu przedszkolach sposobem jest organizowanie na terenie przedszkola wspólnych zabaw dla nowo zapisanych dzieci. Na spotkania dzieci przychodzą z którymś z rodziców lub inna bliską osobą – babcią , dziadkiem, ciocią itd. Biorą w nich udział również nauczycielki, które będą prowadziły grupę maluchów od września. Zabawy organizowane są w okresie poprzedzającym rozpoczęcie roku szkolnego – zwykle w czerwcu i sierpniu. W czerwcu zabawy odbywają się popołudniami (po opuszczeniu przedszkola przez uczęszczające do niego dzieci), natomiast w sierpniu w godzinach porannych.
Ciągła obecność osoby bliskiej i popołudniowa cisza w przedszkolu sprawiają, że dziecko czuje się na tyle bezpiecznie, że może się skupić na poznawaniu nowego otoczenia. Najpierw poznaje salę, w której się bawi. Potem przedszkolny ogród, bo w ciepłe dni zabawy także się tam odbywają. Na koniec szatnię i korytarze. Nawet ubikacja przestaje być obca, bo przecież na początku dziecko idzie tam z kimś bliskim, który wszystkiego ważnego nauczy. Ukoronowaniem jest wspólne zwiedzanie przedszkola.
Takie stopniowe i dostatecznie długo trwające oswajanie dziecka sprawia, ze nawet trzylatki we wrześniu nie płaczą, bo pozostają w miejscu, które doskonale poznały i są pod opieką znanej wcześniej Pani. Dodatkowo, w trakcie kolejnych spotkań rodzice zapoznają się z wieloma ważnymi sprawami, mającymi wpływ na przebieg adaptacji dziecka w przedszkolu (np. z listą czynności samoobsługowych, które powinien opanować trzylatek). Dowiadują się jak ważne jest to dla rozwoju dziecka oraz jak dużo mogą zrobić w okresie do września, by dziecko stało się bardziej samodzielne i dzięki temu dobrze sobie radziło w przedszkolu.








































4. Załącznik 4 - ANKIETA DLA RODZICÓW (1).

WSTĘPNA ANKIETA INFORMACYJNA O DZIECKU
ROZPOCZYNAJĄCYM POBYT W PRZEDSZKOLU

Aby rozpoczęcie edukacji przedszkolnej było dla dziecka radosne i bezstresowe,
chcemy poznać upodobania i potrzeby dzieci. Prosimy o wypełnienie poniższej ankiety.

Imię i nazwisko dziecka ....................................................................................................................
Data i miejsce
urodzenia ...........................

PESEL ...........................
Rodzeństwo (imię, wiek,) ..…………………………………………………………………………
Jakie zdrobnienia imienia dziecka używane są w domu ...........................
Czy dziecko uczęszczało do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego?...........................


Proszę zaznaczyć te stwierdzenia, które charakteryzują Państwa dziecko.

1. Samodzielność.
• potrafi samo się ubrać.
• ubiera się z niewielką pomocą osób dorosłych.
• wymaga pomocy przy ubieraniu.
• samo radzi sobie z jedzeniem.
• wymaga niewielkiej pomocy przy jedzeniu.
• trzeba je karmić.
• pamięta o potrzebach fizjologicznych i radzi sobie samo.
• zgłasza swoje potrzeby, ale wymaga pomocy w toalecie
• trzeba je pilnować, bo zapomina o zgłaszaniu potrzeb fizjologicznych.
• inne uwagi dotyczące samodzielności dziecka:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

2. Jedzenie:
• Praktycznie je wszystko, nie ma specjalnych upodobań.
• Są potrawy, których dziecko nie lubi i nie chce jeść,
…………………………………………………………………………………………………………........................................................................................................................................................
• Jest po prostu niejadkiem
• Dziecko ma specjalne potrzeby związane z żywieniem. Jakie?
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
• Jest pod opieką poradni alergologicznej
• Jest alergikiem uczulonym na:
.......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................


3.Wychowanie, zachowanie, zabawa:
Z kim dziecko spędza najwięcej czasu?
• mama
• tata
• dziadkowie
• opiekunka
• inne ...........................
W jaki sposób dziecko jest nagradzane?
• pochwała słowna
• pochwała pozawerbalna (przytulenie, uśmiech, gest)
• nagroda rzeczowa (zabawka ,słodycze, książeczka…)
• inne ......................................................
Jakie kary są stosowane?
• nagana słowna
• pozbawienie przyjemności
• odizolowanie (wyjście do swojego pokoju, „stanie w kącie”……)
• inne ......................................................
Czy dziecko wykonuje polecania dorosłych?
• przeważnie tak
• niekiedy
• często nie chce wykonywać poleceń
• jest „uparciuszkiem”
• inne ......................................................br /> Samodzielność, dziecko jest:
• przyzwyczajane do samodzielności
• wyręczane przez rodziców

Ile czasu poświęcają Państwo na wspólna zabawę z dzieckiem? .....................................................
W co i z kim dziecko bawi się najchętniej?


Ile czasu spędza oglądając bajki (telewizja, tablet, itp.)?



Czy po zabawie sprząta zabawki?
• samodzielnie
• z pomocą dorosłego
• nie chce porządkować
• inne .....................
Ulubione zabawki mojego dziecka:




Moje dziecko lubi bawić się w:






Ulubiony rodzaj książek mojego dziecka to:





Moje dziecko ma szczególne zaciekawienia, zainteresowania, są nimi:







4. Inne informacje o dziecku.
Proszę o przekazanie tych informacji o dziecku i sytuacji rodzinnej, które uznacie Państwo za ważne:

























Dziękujemy za wypełnienie ankiety.



Załącznik 5 - ANKIETA DLA RODZICÓW (2)

Ankieta dla rodziców „ Przydatność spotkań adaptacyjnych”

Prosimy o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1. Czy uważają Państwo, że program adaptacyjny w przedszkolu jest potrzebny?
tak O
nie O
trudno powiedzieć O

2. Czy zdaniem Państwa program ten pomógł dziecku w przygotowaniu do przedszkola? tak O
nie O
trudno powiedzieć O

3. Jakie korzyści adaptacyjne dostarczył ten program Państwu?





4. Którą z form adaptacji cenią Państwo najbardziej i dlaczego?.
• zebranie adaptacyjne,
• zajęcia otwarte,
• pobyt z dzieckiem w przedszkolu,
• inne, jakie:






5. Prosimy Państwa o podzielenie się dodatkowymi uwagami na temat naszej pracy:
Dziękujemy za wypełnienie ankiety.

Wyświetleń: 0