Tematem dzisiejszego artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na jedno, ale zasadnicze pytanie: Co jest najważniejsze w wychowaniu młodego pokolenia? (1)
Zanim pokuszę się o wskazanie odpowiedzi, która z pozoru wydaje się z pozoru prosta, zwróćmy uwagę na jedną istotną wg mnie sprawę.
Po zmianie systemu społeczno-politycznego w Polsce i rozpoczęciu dynamicznego procesu demokratyzacji oraz urynkowienia gospodarki, niebezpiecznie łatwo było nie zauważyć pułapki, przed jaką stanęliśmy jako wychowawcy. Tą pułapką było i jest zagrożenie ograniczenia celów wychowania do przestrzegania reguł systemu demokratycznego i respektowania zasad swobód ekonomicznych. Tak, to nie pomyłka, choć same w sobie te dwa cele musiały stanowić kierunek procesu wychowawczego i są jak najbardziej godne realizacji, a wręcz ich realizacja była niezbędna, to chyba wszyscy przyznamy. To jednak te dwa cele nie mogą stanowić istoty współczesnego wychowania, ponieważ pomijanie szeroko pojętej moralności, zasad i zachowań, w tym opartych na regułach wiary, czyni proces wychowawczy kadłubowym.
Do czego to prowadzi?
Otóż opisane zawężenie priorytetów, powoduje częste problemy, gdy pada pytanie o cel i sens istnienia obowiązujących reguł, a już w szczególności objawia się problemami w rozwiązywaniu konfliktów w przypadku, gdy młodzi ludzie odrzucają proponowane im wzorce zachowań.
Dlatego szukając odpowiedzi na zadane dzisiaj na wstępie artykułu pytanie, po pierwsze: należy dążyć do wykształcenia w wychowankach pozytywnego nastawienia do świata i życia oraz do radzenia sobie z jego problemami (nie należy być biernym i nigdy nie wolno poddawać się, a wręcz przeciwnie należy podejmować najtrudniejsze wyzwania).
Po drugie zawsze jest nadzieja, że człowiek nie jest pozostawiony tylko samemu sobie. Wierzący mają wyraźny punkt odniesienia, jakim jest Bóg. W przypadku niewierzących może to być idea, ale także, a może przede wszystkim drugi człowiek.
Następnymi celami wychowawczymi są uświadomienie uczniom konieczności realistycznego oglądu świata, jak i samego siebie, z uwzględnieniem sfery emocjonalnej, w tym uwrażliwienia na drugiego człowieka.
Ważnym celem procesu wychowawczego jest uświadomienie wychowankom wagi odpowiedzialności za podejmowane decyzje oraz ukształtowanie w nich samodyscypliny.
Wreszcie celem wychowania jest budowanie wspólnoty z otaczającymi nas innymi osobami, aż po budowanie poczucia patriotyzmu (2). I tu wreszcie dochodzimy do wychowania, traktowanego jako proces kształtowania młodego człowieka do przestrzegania reguł systemu demokratycznego i respektowania zasad swobód ekonomicznych oraz praw własności prywatnej.
I na tym pragnę zakończyć, by w „zbyt obfitej treści słów” nie zagubić istoty problemu, i jak wierzę prawidłowych odpowiedzi na zadane na wstępie pytanie.

Agnieszka Przeździecka

1. R. I. Arends, Warszawa, 1994, s. 391
2. I. Łukasik, Teoretyczne podstawy oddziaływań wychowawczych, w: T. Sokołowska-Dzioba, Kształtowanie umiejętności wychowawczych, Lublin 2002, s. 84

Wyświetleń: 0