Program zajęć pozalekcyjnych



koła matematyczno- szachowego

przeznaczony do realizacji
w Szkole Podstawowej w Starych Bielicach


Opracowała: mgr inż. Paulina Maciążek





Stare Bielice, 2018
I. Charakterystyka programu
Program koła matematyczno- szachowego przeznaczony jest do realizacji
w Szkole Podstawowej w Starych Bielicach dla uczniów klas IV-VI.
Koło matematyczno- szachowe to przede wszystkim nauka poprzez zabawę, gry logiczne, strategiczne, rozwiązywanie łamigłówek matematycznych oraz przygotowywanie się do konkursów matematycznych na szczeblu szkolnym, gminnym, powiatowym, wojewódzkim jak również ogólnopolskim oraz międzynarodowym.
Program promuje matematykę oraz grę w szachy. Uczniowie, poznając zasady gry w szachy, rozwiązując zadania szachowe, ćwicząc taktykę oraz strategię, rozwijają twórcze, analityczne, logiczne myślenie. Uczą się również szacunku do siebie oraz innych. Uczniowie, którzy lubią matematykę i nie biorący udziału w grze w szachy, będą mięli możliwość rozwijania swoich matematycznych pasji poprzez rozwiązywanie łamigłówek matematycznych, przygotowywanie się do konkursów matematycznych oraz współorganizowanie konkursów szkolnych
Program przewiduje zajęcia teoretyczno- praktyczne, gdzie uczniowie będą zdobywać wiedzę, nabywać nowe umiejętności i następnie wykorzystywać
je w praktyce.
II. Uwagi o realizacji programu
Program koła matematyczno- szachowego realizowany będzie przez cały rok szkolny 2018/2019 na zajęciach dodatkowych. Udział w zajęciach może wziąć, każdy zainteresowany uczeń. Ilość zajęć przewidziana na realizację programu to 16h lekcyjnych w ciągu semestru, razem 32h. Zajęcia będą kontynuowane w następnych latach.
Uczniowie wezmą udział w licznych konkursach matematycznych, pomogą przy realizacji szkolnych konkursów oraz szkolnego turnieju szachowego.
Osobą odpowiedzialną za realizację programu będzie nauczyciel matematyki
w Szkole Podstawowej w Starych Bielicach.
Rozkład materiału został napisany po lekcji organizacyjnej, gdzie zapoznała się uczniami i poznałam ich poziom wiedzy z zakresu gry w szachy.

III. Cele kształcenia

Cele ogólne:

1. Rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych w Szkole Podstawowej w Starych Bielicach;
2. Promocja szkoły;
3. Nauka poprzez zabawę;
4. Stymulowanie aktywności poznawczej i twórczej uczniów;
5. Przygotowanie uczniów do turnieju szachowego;
6. Przygotowanie uczniów do konkursów matematycznych.
Cele szczegółowe:
Poprzez naukę gry w szachy uczeń:
1. rozwija: zdolności matematyczne, logiczne myślenie, komunikację, pamięć, wyobraźnię, kreatywność, koncentrację, umiejętność nauki na własnych błędach, podejmowania decyzji oraz czytania ze zrozumieniem;
2. uczy się: szacunku i poszanowania rywala, odpowiedzialności, dyscypliny, determinacji, systematyczności, pilności, cierpliwości, zaangażowania, planowania, prawidłowego oceniania sytuacji, strategicznego myślenia, radzić sobie z niepowodzeniami, pewności siebie, odwagi, gry fair- play;
3. kreuje intelekt;
4. wyrabia zmysł obserwacji;
5. wyrabia umiejętność osiągania wyznaczonych celów.

Poprzez rozwiązywanie zadań matematycznych, przygotowywanie się do konkursów matematycznych, uczeń:
1. rozbudza i kształtuje zainteresowania matematyczne,
2. wyrabia nawyk obserwacji, eksperymentowania, samodzielnego poszukiwania i zdobywania informacji,
3. doskonali zdobyte umiejętności w rozwiązywaniu problemów matematycznych i nabywa nowe umiejętności,
4. przyswaja podstawowe pojęcia i umiejętności matematyczne znajdujące zastosowanie w najprostszych sytuacjach praktycznych,
5. opanowuje sprawne wykonywanie obliczeń na liczbach naturalnych,
6. opanowuje umiejętności wykorzystania najprostszych pojęć geometrii w sytuacjach praktycznych,
7. rozwija wyobraźnię przestrzenną.

Cele operacyjne:
1. uczeń zna pojęcie szachownicy, odnajduje pola na szachownicy i prawidłowo je nazywa;
2. uczeń zna nazwy, wartości oraz symbole graficzne poszczególnych bierek;
3. uczeń prawidłowo porusza się bierkami po szachownicy;
4. uczeń potrafi prawidłowo ustawić bierki w pozycji wyjściowej na szachownicy;
5. uczeń przestrzega zasad gry;
6. uczeń zna pojęcia szachowe: szach, mat, pat, roszada;
7. uczeń potrafi prawidłowo rozgrywać debiut, opanowuje centrum, wystrzega się pułapek i błędów debiutowych;
8. uczeń potrafi dostrzec kiedy jego bierki są atakowane, broni je, kontratakuje;
9. uczeń aktywnie szuka możliwości zdobycia przewagi nad przeciwnikiem;
10. uczeń doprowadza pionka do pola przemiany, przeciwdziała by przeciwnik swoimi pionkami do tego pola nie doszedł;
11. uczeń potrafi zamatować króla;
12. uczeń rozwiązuje zadania szachowe;
13. uczeń potrafi rozgrywać partię na czas, z użyciem zegara szachowego oraz stosować się do zasad turniejowych;
14. uczeń analizuje błędy swoje oraz przeciwnika;
15. uczeń bezbłędnie rozwiązuje trudniejsze zadania matematyczne;
16. uczeń bierze udział w konkursach matematycznych;
17. uczeń osiąga wysokie wyniki w konkursach matematycznych.



IV. Formy i metody pracy
Formy pracy: zespołowa, indywidualna
Metody pracy:
• Przyswajania – metody podające: informacje, objaśnienia, opis przedmiotów, zjawisk i sytuacji (dziecko przyswaja sobie widzę przekazaną przez nauczyciela).
• Odkrywania – metody poszukujące: rozwiązywanie przez uczniów problemów o charakterze praktycznym jak i teoretycznych, dyskusja, inspirowanie do samodzielnego myślenia (dziecko samo rozwiązuje problemy, nabywa nowe umiejętności),
• Przeżywania – metody eksponujące: sytuacje, dostarczające uczniom przeżyć emocjonalnych, pozwalające na formułowanie pewnych sądów;
• Działania – metody praktyczne: wiązanie informacji z działaniem praktycznym (dziecko w trakcie działania sprawdza wiadomości w praktyce),














V. Treści nauczania
Tematy zajęć Czas realizacji Metody pracy Realizowane treści
1. Lekcja organizacyjna 1h m. odkrywania- dyskusja z uczniami - poznanie uczniów ich umiejętności i potrzeb
2. Mat w 1 ruchu 1h m. praktyczna- rozwiązywanie zadań szachowych - rozwiązywanie zadań szachowych
3. Debiut 3h m. podająca- informacyjna; m. odkrywania- dyskusja z uczniami; m. praktyczna- zastosowanie podczas gry w szachy - co to jest debiut? Rodzaje debiutu. Błędy popełniane podczas debiutu
4. Roszada 1h m. podająca- informacyjna; m. praktyczna- zastosowanie roszady podczas rozgrywania debiutu - co to jest roszada? Kiedy można wykonać roszadę. Jak wykonujemy roszadę krótką i roszadę długą
5. Gra środkowa 6h m. podająca- informująca; m. eksponująca; m. odkrywania; m. praktyczna - co to jest gra środkowa? Walka o centrum. Strategia, a taktyka. Ćwiczymy taktykę na Chess Tempo; zasady mistrza szachownicy; przykłady najważniejszych manewrów taktycznych; zaciągnięcie; odciągnięcie; młynek; likwidacja obrony
6. Mat w 2 ruchach 1h m. praktyczna- rozwiązywanie zadań szachowych - rozwiązywanie zadań szachowych
7. Matowanie 2h m. podająca; m. eksponująca; m. odkrywania; m. praktyczna -reguła kwadratu; kluczowe pola; matowanie pionkiem i królem;
8. Notacja szachowa i zegar szachowy 3h m. podająca; m. eksponująca; m. paktyczna - zapisywanie partii szachowej; wykorzystanie zegara w rozgrywaniu partii szachowej
9. Rozgrywamy partie szachowe m. praktyczna - doskonalenie umiejętności szachowych
10. Wojewódzki konkurs przedmiotowy z matematyki Wrzesień/ październik m. podająca; m. praktyczna - rozwiązywanie zadań konkursowych, przygotowanie uczniów do konkursu przedmiotowego
11. Matematyka w obiektywie Październik / listopad m. odkrywania; m. eksponująca; m. praktyczna - robimy, przynosimy zdjęcia przyrody i wymyślamy wspólnie ciekawe opisy. Dostrzegamy piękno matematyki w zdjęciach
12. Międzynarodowy konkurs „Kangur” Styczeń/ luty/ marzec m. podająca; m. praktyczna; m. odkrywania - przygotowujemy się do międzynarodowego konkursu matematycznego Kangur 2019. Rozwiązujemy zadania z poprzednich edycji. Prowadzimy dyskusję na temat wybranych zagadnień
13. Turniej szachowy czerwiec m. podająca; m. praktyczna; m. odkrywania - przygotowujemy się do szkolnego turnieju szachowego. Tworzymy własny plan działań, regulamin turnieju. Prowadzimy zapisy. Tworzymy plakaty. Zachęcamy innych uczniów do udziału.

VI. Kryteria oceny i metody sprawdzania osiągnięć ucznia
Kontrola i ocena osiągnięć ucznia jest koniecznym elementem procesu kształcenia dla nauczyciela, ucznia i jego rodziców. Proponuje się, by również na zajęciach prowadzonych w ramach zajęć pozalekcyjnych osiągnięcia ucznia były oceniane przez nauczyciela prowadzącego zajęcia za pomocą kontroli ustnej oraz oceny pisemnej z matematyki. Oceny te uczniowie mogą uzyskiwać za:
• udział w dyskusji na zajęciach- informacja ustna
• dyscyplinę na zajęciach, poszanowanie przeciwnika- informacja ustna
• efekty zadań praktycznych: rozwiązywanie zadań szachowych, nabywanie nowych umiejętności matematycznych- informacja ustna
• udział w konkursach matematycznych- ocena z matematyki
• osiągani wysokich wyników w konkursach- pochwała na apelu, ocena celująca z matematyki.
Kontrola i ocena osiągnięć ucznia dostarczy nauczycielowi informacji o postępach i umiejętnościach ucznia, a także będzie ważnym elementem mającym istotny wpływ podczas ewaluacji programu. Dzięki systematycznej ocenie uczniów, nauczyciel będzie mógł dostosowywać odpowiedni poziom ćwiczeń i zadań do zdolności uczniów.
VII. Ewaluacja programu
Celem ewaluacji jest uzyskanie informacji zwrotnej od uczniów na temat: treści
i przydatności programu, form i metod pracy, postaw uczniów.
Ewaluacja zostanie przeprowadzona w formie ankiety skierowanej do ucznia oraz poprzez analizę wyników diagnoz przeprowadzanych na lekcjach matematyki w ramach programu Lepszej Szkoły. Wnioski płynące z ankiety oraz diagnoz zostaną wykorzystane w toku dalszej pracy dydaktycznej.

Wyświetleń: 0