Czym jest agresja i przemoc?

Często pojawia się trudność związana z tym, jak określić zachowania naszych uczniów. Kiedy mamy do czynienia z zachowaniem agresywnym, a kiedy aktem przemocy? Warto na początek wyjaśnić te pojęcia.

Kiedy możemy mówić o agresji?

Agresją jest każde zamierzone działanie, które ma na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty, bólu. A zatem jest to każde zachowanie, które powoduje krzywdę drugiej osoby (lub własną). Uczniowie zachowują się agresywnie również wtedy, gdy niszczą swoje lub cudze rzeczy, sprzęt szkolny.
Część autorów uważa, że o agresji można mówić wtedy, gdy obie strony konfliktu mają podobną siłę fizyczną i psychiczną. Zaatakowany uczeń potrafi bronić swoich praw.

Kiedy mamy do czynienia z przemocą?

Przemoc ma miejsce wówczas, gdy uczeń atakujący jest silniejszy fizycznie lub psychicznie, starszy. Cechą charakterystyczną jest zatem nierównowaga sił.
W przypadku przemocy tworzą się zatem dwie role: ofiary i sprawcy, które maja wpływ na dalsze funkcjonowanie dzieci.

Szczególnie bolesne jest dla uczniów zjawisko znęcania. Znęcanie ma miejsce, gdy jeden uczeń jest przez dłuższy czas narażony na ataki (bezpośrednie lub pośrednie) ze strony innego silniejszego kolegi czy grupy. Nie potrafi się im przeciwstawić.
Jeśli obserwujemy dziecko, które przez dłuższy czas jest nękane przez kogoś, kogo oceniamy jako ucznia silniejszego fizycznie czy psychicznie, a ono nie broni się w sposób zdecydowany lub w ogóle nie reaguje na zaczepki, mamy do czynienia ze znęcaniem się.

Warto pamiętać, że poza uczniami, którzy stają się sprawcami i ofiarami przemocy, w naszej klasie są również uczniowie neutralni, świadkowie zdarzeń. Mogą być naszymi sprzymierzeńcami w przeciwdziałaniu zjawisku przemocy w klasie.


Jakie formy przemocy można spotkać w klasie?

Gdy spytać uczniów jakie są rodzaje przemocy, najczęściej wymieniają bicie, kopanie, popychanie – fizyczny, bezpośredni atak. Przezywanie czy wyśmiewanie postrzegają jako powszechne zjawisko w szkole, a izolowanie kolegi zupełnie nie kojarzy im się z przemocą.
Przemoc ma różne formy i w naszych oddziaływaniach wychowawczych musimy wziąć je wszystkie pod uwagę. A przede wszystkim uświadomić je dzieciom.

W klasach pojawia się:

PRZEMOC FIZYCZNA: PRZEMOC SŁOWNA:
* bicie, * przezywanie,
* popychanie, * wyśmiewanie,
* podcinanie, * grożenie,
* wymuszanie pieniędzy, * ośmieszanie,
* zamykanie, * plotkowanie,
* niszczenie własności, * namawianie się,
* kopanie, * obrażanie,
* plucie; * szantaż;

PRZEMOC BEZ UŻYCIA SŁÓW I KONTAKTU FIZYCZNEGO:
* wrogie gesty,
* miny,
* izolowanie,
* manipulowanie związkami;
Dziewczynki częściej używają pośrednich form przemocy typu: obrażanie, oszczerstwa, rozpowszechnianie plotek czy wykluczanie z grupy, manipulowanie związkami przyjaźni. Te formy często dla nauczyciela są mało widoczne. Chłopcy natomiast stosują przemoc jawną, bezpośrednią wykorzystując siłę fizyczną.
Wychowawcy znacznie częściej reaguje na przemoc chłopców niż dziewczynek. Dzięki temu zyskuje się złudzenie, że przemoc dotyczy głównie chłopców. Należy jednak pamiętać, że pośrednie formy przemocy są tak samo krzywdzące i bolesne jak atak.


ZASADY ROZMOWY ZE SPRAWCĄ PRZEMOCY

1. Opisz krótko, co zaszło (fakty, zdarzenia).
2. Określ swój stosunek do zdarzeń, nazwij swoje uczucia.
3. Odwołaj się do panujących norm, zasad.
4. Przedstaw cel rozmowy.
5. Wysłuchaj aktywnie relacji ucznia (nazywaj uczucia, zadawaj otwarte pytania, parafrazuj).
6. Spróbuj wzbudzić empatię u sprawcy.
7. Pokarz sprawcy wpływ jego zachowania na ucznia i położenie ofiary.
8. Przypomnij obowiązujące normy, które uczeń przekroczył.
9. Poszukaj rozwiązań wspólnie ze sprawcą ( zobowiązań sprawcy wobec poszkodowanej osoby).
10. Spisz kontrakt z uczniem.
11. Doceń współpracę i wysiłek ucznia.

Pamiętaj:
• Rozmowa ze sprawcą wymaga cierpliwości, czasu, dokładnego przygotowania ale również zrozumienia dla sytuacji agresora ( również w ich kontekście życiowym) i chęci pomocy mu w zmianie zachowania.
• Przed spotkaniem ze sprawcą należy zadbać o trzy rzeczy: spokojne miejsce na rozmowę, czas na rozmowę i precyzyjne określenie tematu rozmowy (nie wszystko na raz np.: wyśmiewanie, nauka nieobecności).


ZASADY ROZMOWY Z OFIARĄ PRZEMOCY:

W rozmowach z dziećmi – ofiarami przemocy warto:
1. Nastawić się na aktywne , uważne słuchanie.
2. Powiedzieć dziecku o swoich intencjach i dyskrecji.
3. Wczuć się w stan emocjonalny dziecka.
4. Okazać ciepło i akceptację.
5. Dostosować się do jego sposobu mówienia, siedzenia itp.
6. Zadawać pytania ułatwiające nawiązanie kontaktu.
7. Unikać zbyt wielu dociekliwych pytań.
8. Nie oceniać dziecka ani zdarzenia, które ci przedstawia (typu: „Och, co to za tragedia!”).
9. Nie podważać jego wypowiedzi („Nie przesadzaj”).
10. Nazywać uczucia dziecka.
11. Nie mówić za dziecko,
12. Nie wyręczać dziecka („Czekaj, ja się tym zajmę.”).
13. Pokazać dziecku jakim zachowaniem może wzbudzać agresję kolegów.
14. Pomyśleć z dzieckiem nad sposobami poradzenia sobie z sytuacją.
15. Poćwiczyć z dzieckiem wymyślone sposoby obrony przed przemocą.
16. Pokazać dziecku jego mocne strony, dowartościować.
17. Docenić odwagę dziecka, kiedy mówi o bolesnych dla siebie zdarzeniach.
18. Uszanować jego odmowę i lęk, kiedy nie wskazuje sprawców.
19. Przypomnieć dziecku normy i prawa, które go chronią.
20. Informować dziecko o wszystkim, co zamierzasz zrobić w tej sytuacji.

Pamiętaj:
• Twoim celem jest nawiązanie kontaktu z dzieckiem i pozyskanie jego zaufania.
• Twoim celem jest pomóc dziecku uwolnić się od roli ofiary.

Wyświetleń: 0