Katalog

GRAŻYNA CĘCELEK, 2020-05-22
Łowicz

Pedagogika, Ćwiczenia

Propozycje ćwiczeń w zakresie wspomagania i rewalidacji dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym

- n +

I. Umiarkowany stopień niepełnosprawności

Problematyka deficytu umiejętności związanych z szeroko rozumianym „gospodarowaniem” emocjami jest bardzo ważna zwłaszcza ze względu na specyfikę współczesnej komunikacji interpersonalnej zubożonej zdecydowanie poprzez intensywne oddziaływanie przestrzeni wirtualnej na proces rozwoju oraz wychowania młodego pokolenia, w tym również, a może szczególnie dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym.

ĆWICZENIE: Rozpoznawanie emocji, rozumienie emocji, kształtowanie umiejętności radzenia sobie z emocjami /ćwiczenie to nastawione jest na kształtowanie takich ważnych umiejętności społecznych, jak: rozpoznawanie i nazywanie emocji wyrażanych przez siebie oraz przez drugiego człowieka, rozumienie tych emocji oraz właściwe reagowanie na emocje własne i emocje innych, czyli umiejętne radzenie sobie z emocjami o różnych zabarwieniach
Cele ćwiczenia:
• rozpoznawanie uczuć i emocji
• wyrażanie uczuć i emocji
• radzenie sobie z emocjami
• kształtowanie umiejętności z obszaru komunikacji interpersonalnej werbalnej i niewerbalnej
• koncentrowanie uwagi
• rozwój małej motoryki
Miejsce
Dzieci siedzą w kole na podłodze lub na krzesłach

I CZĘŚĆ – ROZPOZNAWANIE EMOCJI
Ćwiczenie 1
Nazywanie stanów emocjonalnych dziecka w momencie ich wystąpienia
Pomoce: brak
Procedura:
Nazywamy emocje, które przeżywa dziecko w sytuacji rzeczywistej, mówimy: „Jesteś smutny (wesoły, boisz się, złościsz się)”; jednocześnie możemy krótko określać przyczynę wystąpienia emocji, np. „Jesteś smutny bo boli cię brzuch”.

Ćwiczenie 2
Różnicowanie prostych stanów emocjonalnych na fotografiach i ilustracjach
Pomoce:
zdjęcia/ilustracje przedstawiające stany emocjonalne: wesoły, smutny, zły, przestraszony
Procedura:
Pokazujemy dziecku zdjęcie/ilustrację i mówimy jaki stan emocjonalny obrazuje, np. „To dziecko jest wesołe (smutne, boi się, złości się)”; następnie prezentujemy dziecku po 2 zdjęcia/ilustracje obrazujące różne stany emocjonalne w różnych kombinacjach, mówiąc za każdym razem: „Popatrz na zdjęcia. Wybierz wesołe dziecko (wesołego pana)” itp.

Ćwiczenie 3
Łączenie ilustracji lub obrazka schematycznego, piktogram ze stanem emocjonalnym sygnalizowanym na CD
Pomoce:
ilustracje, obrazki schematyczne, piktogramy przedstawiające stany emocjonalne: wesoły, smutny, zły; płyta CD – nagranie śmiechu, płaczu, złości.
Procedura:
przedstawiamy znane dziecku ilustracje/obrazki schematyczne/piktogramy, nazywając zobrazowane stany emocjonalne; weryfikujemy znajomość stanów emocjonalnych; mówimy na czym będzie polegać zabawa, np. „Teraz posłuchamy nagrania, spróbujcie odgadnąć, czy dziecko jest smutne, wesołe czy się złości”: po wysłuchaniu nagrania pytamy, jakie było dziecko – wesołe, smutne czy rozzłoszczone; odpowiedzi dzieci, zarówno mówiących jak i niemówiących, wspieramy wizualizacją (pokazujemy obrazki lub ilustracje, z których dziecko wybiera właściwe).




II CZĘŚĆ – ROZUMIENIE I EMOCJI I SPOSOBY RADZENIA SOBIE Z EMOCJAMI

Ćwiczenie 1
2. Rozumienie emocji
Ćwiczenie 1
Określanie przyczyn stanów emocjonalnych w sytuacjach rzeczywistych
Pomoce:
brak
Procedura:
Nazywamy emocje, które przeżywa dziecko lub inna osoba w sytuacji rzeczywistej i jednocześnie określamy przyczynę ich wystąpienia, np. „Jesteś wesoły, bo lubisz tę piosenkę”, „Michał jest smutny, bo Krzyś zabrał mu klocki”.

Ćwiczenie 2
Sposoby radzenia sobie z emocjami przez bohaterów przeczytanych/wysłuchanych opowiadań
Pomoce:
jasne, zwięzłe i w miarę krótkie opowiadania skoncentrowane na przeżywaniu przez bohatera jednorodnej emocji; materiały do różnicowania stanów emocjonalnych (ilustracje, zdjęcia, obrazki, piktogramy) w zależności od specyfiki spostrzegania dziecka; obrazki związane z treścią opowiadania.
Procedura:
czytamy dziecku krótkie opowiadanie (ewentualnie dziecko czyta je samo); pytamy dziecko, o czym było opowiadanie; analizujemy jego treść, wspierając słowo obrazkami – jakie stany emocjonalne wystąpiły, co było ich przyczyną, jakie były następstwa, sposoby radzenia sobie z sytuacją; pytamy: „Jak się czuje Basia?”, „Dlaczego się złości?”, „Co robi kiedy się złości?”; jeśli dziecko nie mówi, posługujemy się obrazkami lub innymi materiałami do wspomagania komunikowania się i weryfikacji rozumienia opowiadania.

3. Ujawnianie emocji
3a Ćwiczenia zasadnicze
Ćwiczenie 1.
Imitowanie stanów emocjonalnych
Pomoce:
zdjęcia, ilustracje, piktogramy lub obrazki schematyczne przedstawiające stany emocjonalne.
Procedura:
prezentujemy dziecku zdjęcie (ilustrację, obrazek lub piktogram); mówimy: „Popatrz, dziewczynka jest wesoła. Pokaż, jak ona się cieszy”; jeśli dziecko nie potrafi pokazać, sami imitujemy stan emocjonalny i prosimy dziecko o powtórzenie; podobnie w przypadku smutku, złości i strachu.
Ćwiczenie 2
Imitowanie stanów emocjonalnych przy użyciu lusterka
Pomoce:
lusterko, zdjęcia, ilustracje, piktogramy lub obrazki schematyczne przedstawiające stany emocjonalne.
Procedura:
dajemy dziecku lusterko (lub podchodzimy do lusterka); prosimy, żeby pokazało jak się cieszy, smuci, złości itp.; podczas ćwiczenia dziecko patrzy swoje odbicie w lustrze po imitacji stanu emocjonalnego prosimy o nazwanie go (lub pokazanie obrazka, napisu, piktogramu).
3b Ćwiczenia pomocnicze
Ćwiczenie 1
Wykrzykiwanie samogłosek
Pomoce:
Tabliczki z napisanymi samogłoskami.
Procedura:
Prezentujemy dziecku napisaną samogłoskę; mówimy: „Popatrz, to jest A”; staramy się, aby dziecko powtórzyło samogłoskę; następnie wyśpiewujemy lub wykrzykujemy samogłoskę; zachęcamy dziecko, aby ją powtórzyło; modyfikujemy długość trwania i siłę głosu.
Przedstawione propozycje oddziaływań terapeutycznych są przykładowe. Zastosowanie tych i innych ćwiczeń w praktyce terapeutycznej zależy od poziomu funkcjonowania osób autystycznych oraz inwencji twórczej terapeuty

Źródła:
1. Miosga L., Pomóż mi być – komunikacja i stymulacja zmysłowa osób ze znaczną i głęboką niepełnosprawnością umysłową, Kraków 2006.
2. Rybka, A Garncarz, Stymulowanie rozwoju emocjonalnego u osób z autyzmem, Warszawa 2009.
3. Walczowska-Dutka M., Program nauki komunikacji dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Kraków 2005.

II. Znaczny stopień niepełnosprawności
Dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym przejawiają szczególne trudności w wyrażaniem oraz odczytywaniem emocji, z otoczeniem i środowiskiem społecznym komunikują się przede wszystkim za pośrednictwem własnego ciała i potrzebują specjalnych ofert wychowawczych, które uwzględniają ich aspekty biograficzne, realne i specjalne potrzeby oraz możliwości komunikacyjne.
Ćwiczenia w tym zakresie oparte są przede wszystkim na stosowaniu licznych bodźców środowiskowych i doświadczenia wielozmysłowego, które ułatwiają rozwój świadomości własnej egzystencji, a ich celem jest przede wszystkim pobudzenie maksymalnego rozwoju dziecka.
Świat osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu znacznym jest ograniczony i skoncentrowany przede wszystkim na bliskim kontakcie cielesnym, który daje im (chociaż w minimalny sposób) możliwość poznania go. Za pomocą odpowiednio dobranych bodźców pomagamy osobie niepełnosprawnej wejść w kontakt z własnym ciałem i światem zewnętrznym.
Propozycje ćwiczeń w zakresie usprawniania wymienionych obszarów:
 pobudzanie rozwoju emocjonalno-społecznego poprzez: przytulanie, kołysanie, baraszkowanie; prowokowanie do głośnego śmiechu;
 doskonalenie właściwych reakcji: np. odpowiadanie uśmiechem na uśmiech;
 stymulacja twarzy i ust; usprawnianie motoryki narządów artykulacyjnych: masaże twarzy, stymulacja neuromotorycznych punktów twarzy wg Castillo – Moralesa;
 wzmacnianie wokalizacji dziecka: baby talk- powtarzanie przekazów głosowych i mimicznych;
 wskazywanie i nazywanie części ciała w czasie masaży, ćwiczeń ruchowych, ćwiczeń przed lustrem, reagowanie na własne imię;
 praca z wykorzystaniem programów aktywności M. i Ch. Knillów „Świadomość ciała kontakt i komunikacja”;
 wydłużanie kontaktu wzrokowego, dotykowego, emocjonalnego z nauczycielem;
 wdrażanie do kontaktu z rówieśnikami poprzez wspólne zajęcia integracyjne;
 ćwiczenia relacyjno – relaksujące według M. Bogdanowicz, które z jednej strony służą pogłębieniu kontaktu pomiędzy dzieckiem i dorosłym, z drugiej zaś - odprężeniu i wspólnemu przeżywaniu radości.

Źrodła:

1. Franczyk, K Krajewska, Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju, Kraków 2007.
2. Fröhlich A., Stymulacja bazalna od podstaw, Poznań 2013.
3. Masgutowa S., Neurokinezjologiczna Terapia Taktylna dr S. Masgutowej – metoda pracy z dziećmi i dorosłymi z wyzwaniami w psychoruchowym rozwoju, Warszawa 2005.
4. Miosga L., Pomóż mi być – komunikacja i stymulacja zmysłowa osób ze znaczną i głęboką niepełnosprawnością umysłową, Kraków 2006.
5. Smrokowska – Reichmann A., Snoezelen – Sala Doświadczania Świata – kompendium opiekuna i terapeuty, Wrocław 2013.
6. Walczowska-Dutka M., Program nauki komunikacji dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Kraków 2005.
Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.