Wykorzystanie metody dobrego startu w nauczaniu zintegrowanym i szkole podstawowej specjalnej

Metoda dobrego startu, którą posługuję się w pracy z dziećmi wzorowana jest na francuskiej metodzie "Bon Depart" (dobry start). Po raz pierwszy została przedstawiona 23 II 1969 roku przez M. Bogdanowicz, H. Jaklewicz, W. Loebel w referacie pt. "Metoda Bon Depart" w zastosowaniu do rehabilitacji dzieci, podczas XI Seminarium Sekcji Psychoterapii Dzieci i młodzieży Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej w Warszawie. Powstała ona z myślą o pracy z dzieckiem w wieku od 5 do 10 lat, toteż jest stosowana w przedszkolach, poradniach, klasach "0", zespołach wyrównawczych, a także w sanatoriach i szkołach specjalnych. Prace nad doskonaleniem metody dobrego startu są kontynuowane. Celem metody jest aktywizowanie rozwoju funkcji psychomotorycznych dzieci i rehabilitacji psychomotorycznej. Znajduje ona zastosowanie w przypadkach mikrozaburzeń motoryki oraz zaburzeń emocjonalnych, które z kolei powodują trudności w nauce i przystosowaniu się do środowiska szkolnego i rodzinnego.

Na co dzień pracuję z uczniami upośledzonymi umysłowo w stopniu lekkim. Upośledzenie umysłowe jest pewnym stanem niepełnosprawności intelektualnej, która niestety trwa całe życie. Powstaje ono na wskutek wielu różnych przyczyn powodując w efekcie zaburzenia rozwoju i funkcji ośrodkowego układu nerwowego we wczesnym okresie życia. Ale nie jest to choroba, którą można leczyć w sposób tradycyjny środkami farmakologicznymi. Toteż badania psychologiczne wykazują, że poprzez systematyczne, konsekwentne oddziaływania psychoterapeutyczne można zmieniać, stymulować rozwój każdego dziecka. Dlatego też metodę dobrego startu stosuję, jako metodę wspomagającą wobec innych metod stymulacyjnych i terapeutycznych.

Metoda dobrego startu to metoda słuchowo - wzrokowo - ruchowa, w której odgrywają rolę trzy elementy: słuchowy - piosenka, element wzrokowy - wzory graficzne i motoryczny - wykonywanie ruchów w czasie odtwarzania wzorów graficznych, zharmonizowanych z rytmem piosenki. Celem metody jest jednakowe usprawnianie czynności analizatorów: słuchowego, wzrokowego i kinestetyczno - ruchowego, a także orientacji w schemacie własnego ciała w przestrzeni.

Zajęcia prowadzone metodą dobrego startu odbywają się według schematu: zajęcia wprowadzające, zajęcia właściwe i zakończenie zajęć. Można wyodrębnić trzy podstawowe rodzaje ćwiczeń:
- ćwiczenia ruchowe - usprawniają analizator kinestetyczno-ruchowy
- ćwiczenia ruchowo - słuchowe angażują dwa analizatory: kinestetyczno-ruchowy i słuchowy
- ćwiczenia ruchowo - słuchowo - wzrokowe kształcą trzy analizatory kinestetyczno -ruchowy, słuchowy i wzrokowy.

Przygotowaniem do ćwiczeń właściwych są zajęcia wprowadzające, w skład których wchodzą elementy dyscyplinujące, koncentrujące uwagę, korygujące postawę ciała, kształtujące orientację w lewej i prawej stronie ciała i przestrzeni. Następnie dzieci słuchają piosenki (śpiew nauczyciela lub z taśmy magnetofonowej) i rozmawiają na temat jej treści. Jest to też okazja do kształcenia słuchu fonematycznego, poprzez ćwiczenia ortofoniczne (naśladowanie np. śpiew ptaków, odgłosy zwierząt).

Ćwiczenia ruchowe są pierwszym etapem zajęć właściwych i prowadzone są w formie zabaw ruchowych. Są to ćwiczenia słucho - ruchowe obejmują one ćwiczenia rytmiczne pięści, dłoni i palców, a wykonywane są na wałeczkach z piaskiem, na blacie stołu, podczas śpiewania piosenki. Polegają one na wystukiwaniu rytmu od strony lewej do prawej i odwrotnie, a także w układzie rąk skrzyżowanych.

Najważniejszą częścią zajęć są ćwiczenia słuchowo - wzrokowe. Podstawę tych ćwiczeń stanowią zestawy wzorów graficznych uporządkowanych według zasad stopniowania trudności. Są to linie (pionowe, ukośne, łamane), figury geometryczne (koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt) oraz linie krzywe i kształty literopodobne. Ćwiczenia te polegają na odtwarzaniu ruchem (element ruchowy) wzorów graficznych (element wzrokowy) w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki (element słuchowy). Przebiegają one według ustalonego schematu. Na początku uczeń samodzielnie odtwarza ruchem rytm piosenki lub dobiera wzór do piosenki. Dalej następuje pokaz i omówienie wzoru po czym następuje utrwalenie wzoru i jego powiązanie z piosenką - wodzenie palcem po wzorze. Na zakończenie uczeń odtwarza rytm różnymi technikami palcem w powietrzu, nogą na podłodze, na tackach z piaskiem, na powierzchni stołu, kredą, pędzlem, ołówkiem kończąc długopisem w liniaturze zeszytu. Zajęcia kończące lekcję mają charakter ćwiczeń wokalno - rytmicznych, co można również nazwać ćwiczeniami słuchowo - ruchowymi. Dają one odpoczynek, relaksują, oraz rozładowują napięcie emocjonalne. Mogą to być zabawy z piosenką, bądź pląsy ruchowe (zuchowe).

Zrytmizowanie czynności dodatnio wpływa na uspokojenie systemu nerwowego dziecka. To wszystko stwarza możliwość wykorzystania metody dobrego startu w terapii dzieci nerwicowych i dzieci z trudnościami w czytaniu i pasaniu. Metoda ta na pewno usprawnia również funkcję percepcyjno - motoryczne, jak wykazały przeprowadzone badania. Wiązanie w jedna całość śpiewu, ruchu, muzyki i plastyki aktywizuje cały układ nerwowy, wszechstronnie oddziałuje i dlatego metoda dobrego startu nosi nazwę psychomotorycznej.

Opracowanie: Elżbieta Hac-Juźba

Wyświetleń: 1861