LUDZIE SPRAWNI INACZEJ

Jak wiemy, rok 2003 został ogłoszony ROKIEM LUDZI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Dobrze się stało, że wreszcie zauważono potrzeby wcale nie tak małej części naszego społeczeństwa. Ludzie ci bardzo często żyją obok nas, jakby na marginesie. O ile łatwiejsze byłoby ich życie, gdybyśmy my - ludzie w pełni sprawni starali się na co dzień zauważać bliźniego w potrzebie.
Trudno jest nam - dorosłym, a co dopiero dzieciom. Z doświadczenia wychowawcy widzę, jak wielka jest potrzeba uczenia dzieci już od najmłodszych lat właściwych postaw - otwartości i tolerancji wobec osób dotkniętych niepełnosprawnością. Dzieci, które rzadko albo wcale nie stykają się z ludźmi niepełnosprawnymi, chronione przez "parasol rodzicielski", jakim jest bezstresowe wychowanie (w imię niewłaściwie pojętej miłości) takim dzieciom trudno jest w sposób naturalny zachowywać się w obecności osoby dotkniętej kalectwem. Najczęściej na wszelką odmienność reagują lękiem lub odrzuceniem, wyśmiewaniem. Wówczas swoim zachowaniem ranią spotkaną osobę.

Myślę, że należy od najmłodszych lat rozmawiać z dziećmi o odmienności każdego z nas, o bogactwie osobowości, a przez to wdrażać do tolerancji i akceptacji. Każde życie jest inne, ale przez to nie jest gorsze od naszego.

Pracując z dziećmi próbuję przekazać prawdę, iż życie i zdrowie ludzkie są wielkim darem danym nam od Boga, który należy szanować. Ten dar równie szybko może nam zostać odebrany, np. gdy ulegniemy wypadkowi, którego skutkiem będzie kalectwo. Wiele współczesnych bajek i gier komputerowych "rozmydla" ten obraz. Ich bohaterowie mają po kilka "żyć". Choć zostają za- bici, natychmiast cudownie zmartwychwstają i akcja toczy się dalej. Dzieci często myślą, że tak jest w życiu. Prawda jest inna, dlatego trzeba ją dzieciom ciągle uświadamiać i uczyć szacunku dla życia i zdrowia, a także właściwych postaw wobec innych ludzi.

Pracując z dziećmi w świetlicy szkolnej, co roku przeprowadzam cykl zajęć pod tytułem "Ludzie sprawni inaczej". Celem tych zajęć jest:
- pokazanie dzieciom z jakimi problemami w codziennym życiu spotykają się ludzie chorzy i niepełnosprawni, np. podczas wykonywania czynności dla nas prostych, błahych, które często wykonujemy odruchowo (jedzenie, chodzenie, mówienie)
- ukazanie sensu choroby, cierpienia jako możliwości współcierpienia z Chrystusem;
- wyrabianie szacunku i tolerancji dla osób chorych i niepełnosprawnych;
- zapoznanie z twórczością artystów niepełnosprawnych, malujących usta- mi i stopami,
- trening zdolności empatycznych;
- kształtowanie postawy niesienia bezinteresownej pomocy bliźnim w myśl Ewangelii "Cokolwiek uczyniliście jednemu z braci Moich najmniej -szych, Mnieście uczynili". (Mt. 25, 40)

Propozycje zajęć i zabaw :

1. Wysłuchanie opowiadania o dziewczynie, która najpierw traci sens życia, gdy zostaje kaleką, a potem odzyskuje go dzięki pasji malowania (na podstawie książki Joni Eareckson pt. "Joni")

2. Demonstracja reprodukcji obrazów artystów malujących stopami i ustami. Wykorzystuję do tego karty okolicznościowe i kalendarze przysyłane mi przez Wydawnictwo Artystów Malujących Ustami i Nogami "AMUN". Po obejrzeniu zachęcam dzieci do wykonania własnego rysunku ołówkiem trzymanym w ustach albo między palcami stóp. Dzieci przekonują się, że nie jest to czynność prosta. Uświadamiają sobie, jak wiele pracy i samozaparcia potrzeba, by namalować obraz bez użycia rąk.

Po tych zajęciach, dzieci były pełne podziwu i szacunku dla talentu niepełnosprawnych artystów.

3. Rozmowa z dziećmi - przybliżenie dzieciom problemów z jakimi borykają się osoby chore i niepełnosprawne, np. obłożnie chore, niewidome, niesłyszące, poruszające się na wózku inwalidzkim, itd. Odwołanie się do doświadczeń dzieci, które mają w rodzinie taką osobę.

Podsumowaniem rozmowy może być sformułowanie propozycji konkretnej pomocy osobie potrzebującej. Oto propozycje ułożone przez dzieci, które wykorzystaliśmy potem do wykonania poradnika pt. "Jak możemy pomóc osobom chorym i niepełnosprawnym."
- Odwiedź chorą osobę.
- Podaj jedzenie i picie (jeżeli osoba nie może sama tego zrobić).
- Porozmawiaj, przeczytaj ciekawą książkę lub czasopismo.
- Zaproponuj zrobienie zakupów.
- Kup lekarstwa.
- Posprzątaj mieszkanie.
- Pomóż wyjść na spacer (jeśli nie ma przeciwwskazań, np. lekarza)
- Pomóż przejść przez jezdnię.

4. Wykonanie poradnika.
Dzieci malują prace - według wcześniej ustalonych propozycji pomocy.
Do poradnika wybieramy najciekawsze obrazki - ich autorów nagradzamy.
Grupa chętnych dzieci nakleja wybrane prace na duży arkusz papieru, dopasowuje wcześniej wypisane na komputerze podpisy oraz tytuł poradnika.
Gotowy poradnik eksponujemy w widocznym miejscu w sali. Podsumowujemy pracę rozmową. Zachęcam dzieci do pomocy ludziom chorym i niepełnosprawnym, odwołuję się do słów Chrystusa - "Cokolwiek uczyniliście jednemu z braci moich najmniejszych - Mnieście uczynili". (Mt. 25, 40). Po zajęciach, poradnik eksponujemy na gazetce świetlicowej która znajduje się na korytarzu szkolnym, by inni też mogli z niego skorzy- stać.

5. Zabawa "Niewidomy i przewodnik"
Wariant I. - Jeden z partnerów ma zawiązane oczy. Podaje rękę koledze, a ten odgrywając rolę przewodnika, prowadzi go po pomieszczeniu.

Wariant II. - Przewodnik stoi z tyłu "niewidomego" partnera i kieruje nim lekko dotykając jego ramion. Uderzenie w prawe ramię oznacza skręt w prawo, w lewe - skręt w lewo. Kiedy przewodnik dotknie obydwu ramion, "niewidomy" zatrzymuje się. Po pewnym czasie zmieniają się rolami. Zadanie niewidomego partnera jest szczególnie trudne, gdyż otrzymuje on tylko pewne wskazówki i sam musi być aktywny.

(Propozycję zabawy zaczerpnęłam z książki pt. "Tańce i zabawy dla grupy" Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów Zabawy KLANZA.)

6. Zabawa "Zwierciadlane odbicie"
Podczas tej zabawy trenujemy zdolności empatyczne.
Każdy uczestnik zabawy dobiera sobie jednego partnera. Oboje stają naprzeciwko siebie w odległości na wyciągnięcie ramion. Unoszą ręce na wysokość
klatki piersiowej, a ich wewnętrzne powierzchnie znajdują się około dwóch do trzech centymetrów od wewnętrznych powierzchni dłoni partnera. Dłonie nie mogą się dotykać.

Najpierw wyższa osoba jest "prowadzącym" i zaczyna poruszać swoimi dłońmi tak wolno, aby ręce partnera mogły za nimi nadążyć, jak w zwierciadlanym odbiciu. Po dwóch minutach niższa osoba przejmuje rolę "prowadzącego" i pokazuje ruchy, które partner ma dokładnie naśladować.

W trzeciej rundzie nikt z obu partnerów nie jest prowadzącym, oboje powinni na zmianę przejmować inicjatywę w poruszaniu rąk. W czasie tej rundy ważne jest nieustanne utrzymywanie kontaktu wzrokowego z partnerem oraz wykonywanie bardzo ostrożnych i wolnych ruchów (2 min.)

Następnie partnerzy rozmawiają na temat jakości swojej współpracy. Na zakończenie wszyscy zbierają się na plenum i każdy próbuje możliwie jak najbardziej szczegółowo opisać osobę swojego partnera na podstawie doświadczeń zdobytych w trakcie tego ćwiczenia.

Wiele ciekawych i przydatnych w treningu komunikacji, akceptacji, czy empatii zabaw (łącznie z powyższą) można zaczerpnąć z książek Klausa W. Vopela pt. "Zabawy które łączą", wydawnictwa JEDNOŚĆ.

Opracowanie: Iwona Jakubowska

Wyświetleń: 1713