Kształtowanie świadomości ekologicznej dzieci w nauczaniu zintegrowanym

Nowoczesna ochrona środowiska stawia przed nami ważne zadanie: wyrobienia u dzieci świadomości ekologicznej. Świadomość ta jest niedostateczna, a od niej bardzo dużo zależy. Ochrona środowiska to nie tylko wielkie przedsięwzięcia w skali krajowej, międzynarodowej czy światowej, to również codzienne działania nas wszystkich. Na każdym kroku możemy przyrodzie nieświadomie szkodzić. Uświadomieni ekologicznie możemy unikać szkodliwych działań.

Szerzenie świadomości ekologicznej to nie tylko wykłady na wyższych uczelniach czy zajęcia lekcyjne w szkolnictwie średnim. To również, a może nawet przede wszystkim, działalność edukacyjna w szkołach podstawowych i przedszkolach. Miłość do przyrody i zainteresowanie nią trzeba wpajać dzieciom od najmłodszych lat.

W młodszych klasach szkoły podstawowej kształcimy osobowość dzieci, wyrabiając wrażliwość i poczucie obowiązku oraz uświadamiamy znaczenie przyrody dla ludzkości. Te cele osiąga się nie tylko przez wyposażenie dzieci w odpowiedni zasób wiedzy z zakresu ochrony środowiska, staramy się również budzić ich świadomość ekologiczną.

Dzieci mogą hodować ryby w akwarium i opiekować się nimi. W ten sposób uświadomią sobie, jakie warunki są potrzebne do życia ryb. Jeżeli w pobliżu szkoły znajduje się rzeka, można na miejscu dokonać oceny warunków życia w niej zwierząt i roślin. Równocześnie zapoznajemy dzieci z przyczynami złego stanu jakości wody w rzece. W czasie spacerów i wycieczek można zaobserwować zachowanie dzieci w stosunku do środowiska przyrodniczego: czy nie łamią gałęzi, czy nie znęcają się nad zwierzętami, czy nie zrywają roślin. Po spacerze zachęcamy dzieci do narysowania tego, co widziały. Dobrze jest, aby w swoich pracach przedstawiły najpiękniejsze i najsmutniejsze zaobserwowane miejsca. Zestawienie tych prac może wywołać ciekawe rozmowy. Po każdej obserwacji podczas spacerów i wycieczek uczniowie zadają wiele pytań, porównując i klasyfikując obiekty przyrodnicze i w ten sposób zyskują nowe wiadomości. Kiedy dzieci pokochają przyrodę, to za kilkanaście lat, być może zajmą się jej ochroną.

Dużą rolę w budzeniu świadomości ekologicznej dzieci odgrywają zajęcia zintegrowane związane z poznawaniem przyrody i jej ochroną. Oto tematy przeprowadzonych przeze mnie zajęć w klasie I:

- Rośliny ozdobne w naszej klasie
- Woda w życiu ludzi, zwierząt i roślin
- Oszczędzamy wodę
- Rośliny ulubionym tematem zdjęć i obrazów malarskich
- Zimowe kryjówki zwierząt
- Zakładamy ptasią gospodę
- Z pomocą leśnym zwierzętom
- Otwieramy wrota lasu
- Tajemnice lasu

Bardzo szczegółowo opracowałam temat lasu i roli lasu w przyrodzie. Zwróciłam uwagę na konieczność chodzenia po szlakach turystycznych, prawidłowe zrywanie grzybów jadalnych, zachowanie ciszy, niepalenie ognisk, poszanowanie roślin. Proponuję także powołanie w szkole "Klubu Ekologicznego", którego zadaniem byłoby podnoszenie kultury i świadomości ekologicznej uczniów. Przy tym klubie dobrze byłoby utworzyć kącik "laboratorium" i wyposażyć go w mikroskop, szkło powiększające, magnetofon, kasety magnetofonowe z nagraniami śpiewu ptaków, głosu zwierząt. Mogą tam też znaleźć się książki z wierszami o tematyce przyrodniczej, aparat fotograficzny, akwarium, którym opiekowaliby się członkowie klubu.
Uczniowie należący do "Klubu Ekologicznego" mogą organizować różnego rodzaju konkursy i wycieczki:

- konkursy plastyczne (wystawy najlepszych prac i wręczanie nagród)
- konkursy przyrodnicze (zestawy fotografii, rebusów)
- wycieczki przyrodnicze (las, park, ogrody)

Podniesienie świadomości i kultury ekologicznej wymaga wielokierunkowych i spójnych działań wszystkich, zajmujących się problemem szeroko pojętej edukacji.

Opracowanie:
Dorota Czekaj
nauczyciel kształcenia zintegrowanego
Szkoła Podstawowa
Białków

Wyświetleń: 1290