Klasa dziennikarska i teatralno - ruchowa
Autorski program w klasach I - III
"Program kasy dziennikarskiej i teatralno - ruchowej" został przez nas
wprowadzony w 2000 r. Tworząc edukację teatralną i dziennikarską, wzięłyśmy pod
uwagę podstawę programową nauczania wczesnoszkolnego oraz naturalne potrzeby
rozwojowe dziecka w tym wieku. Naszym podstawowym celem jest: kształtowanie
kreatywnej osobowości dziecka, otwartości na innych, na nowe myśli i poglądy,
umiejętności współpracy w grupie / integracja klasy jako grupy/, zdolności do
zadziwienia się światem i "zadziwienia świata", intuicji i pomysłowości,
zdolności do przezwyciężenia nawyków myślowych, pobudzenie oryginalności
myślenia, dążenie do rozwoju i samorealizacji, entuzjazmu, odwagi i
spontaniczności.
Dziecko przychodząc do szkoły jest ciekawe świata, dociekliwe, pełne zapału i
inwencji. Dlatego od samego początku kariery szkolnej, należy stwarzać mu okazje
do zadawania pytań, odkrywania problemów, czyli do kształtowania w sobie
ciekawości poznawczej jako motywu do uczenia się i pozytywnej emocji związanej z
poznawaniem i odkrywaniem wiedzy i świata. Taką szansą jest właśnie nasza
wspólna z dziećmi, trzyletnia "zabawa w teatr" i " zabawa w redaktora", ale
zabawa dojrzała, pozwalająca uniknąć zarówno nudy, jak i lęku, które hamują
myślenie i działania twórcze dzieci. Szansę uczestnictwa w działalności
teatralnej i dziennikarskiej ma zawsze każde dziecko. Każde posiada przecież
talenty - jawne i ukryte. Zadaniem naszym jest pomoc w ich rozpoznawaniu i
rozwijaniu. Dziecko musi poznać różnorodne środki wyrazu artystycznego, nauczyć
się nimi operować a to pomoże mu dokonać indywidualnego wyboru dziedziny
odpowiadającej jego osobowości. Taką możliwości daje właśnie:
- teatr / ruch, pantomima, improwizacja, inscenizacja, drama, ćwiczenia oparte
na technikach psychogimnastyki, zabawy ze śpiewem, ćwiczenia relaksacyjne,
wizualizacja, arte- i muzykoterapia/
- gazetka /wywiad, opis, sprawozdanie, opowiadanie a przede wszystkim
swobodna
twórczość dzieci/
W klasie I szczególny nacisk kładziemy na integrowanie grupy i ćwiczenia
pobudzające i rozwijające procesy odbierania wrażeń, spostrzegania oraz
myślenia. Najprostsze techniki wykorzystywane wówczas to rozmowa, wywiad,
ćwiczenia pantomimiczne, improwizacje ruchowe, krótkie inscenizacje,zabawy ze
śpiewem, "piękne i głośne czytanie", wizualizacje i swobodna twórczość
/rymowanki, proste formy wypowiedzi werbalnej/. W kl. II techniki te są bardziej
złożone i rozbudowane, poszerzone o dramę, ćwiczenia dramatyczne, inscenizacje
tekstów literackich / przedstawienia teatralne/ i inne formy artystyczne,
wymagające już od dzieci pewnej dojrzałości. W kl. II powstaje też gazetka
klasowa, najpierw jako kącik poezji i literatury dziecięcej, zbiór twórczości
dziecięcej a następnie "prawdziwa" z podziałem na strony tematyczne, grupy
redaktorów i działy dziennikarskie. Nie wyodrębniamy osobnych, specjalnych
lekcji teatralnych czy dziennikarskich. Wszystkie nasze działania staramy się
zintegrować z codzienną pracą dydaktyczną, zgodnie z realizowanymi treściami
programowymi jako uatrakcyjnienie zajęć. Każda więc przykładowo czytanka /
często służąca poprawie sprawności techniki czytania / wykorzystywana jest przez
dzieci do własnej interpretacji w grupach / słownej, ruchowej, dramowej - w
zależności od bieżących celów operacyjnych/. Pozostawiamy uczniom wiele swobody
w doborze środków wyrazu / każda grupa ma zawsze swojego reżysera, scenografa i
aktorów, a wszyscy wspólnie tworzą swoje choćby małe "dzieło". Swobodna
twórczość dominuje w czasie każdego rodzaju aktywności dzieci, a jej "wytwory"
są prezentowane w gazetce klasowej.
Wykorzystanie różnorodności metod i form pracy daje możliwość "odkrycia się"
każdemu dziecku, które zawsze znajduje swoje miejsce we wspólnej działalności,
gdzie czuje się najlepiej i najpewniej / plastyka, scenografia, taniec, ruch,
śpiew, pisanie..../.
Ma to zasadniczy wpływ na podniesienie samooceny dziecka - jeden z
najważniejszych czynników osobowości.
Łączenie różnych form werbalnej, muzycznej plastycznej, ruchowej wypowiedzi,
stosowanie otwartej formuły nie stawiającej ograniczeń w środkach wyrazu oraz
odejście od stereotypów myślenia i działania -
pobudza do rozwoju twórczego
myślenia. Wzajemne oddziaływanie muzyki, obrazu słowa i ruchu wychodzi naprzeciw
właściwym dla dziecka formom ekspresji i niesie ze sobą duży ładunek
emocjonalny.
W stosowanych przez nas ćwiczeniach wykorzystywany jest ruch, nigdy nie ujęty w
schematy, inspirowany często muzyką, dźwiękami. Pomaga odreagować napięcie i
wyzwala aktywność na miarę każdego dziecka. Ponieważ nie ma gotowego wzorca, nie
istnieją też "złe" realizacje zadań. Każda wypowiedź jest dobra,
niepowtarzalna. Takie podejście pozwala zwalczać lęk, który zakłóca,
zniekształca procesy poznawcze i powoduje nieadekwatną ocenę własnych
możliwości. Zachęcanie dzieci do przeżywania, wyobrażania, odzwierciedlania
uczuć może prowadzić do pozytywnego katharsis emocjonalnego - odreagowania
nagromadzonego napięcia. Jest to niewątpliwy
terapeutyczny walor programu.
Dzieci staja się otwarte, pozbywają się nieśmiałości, są odważne i
nadal
spontaniczne.
Teatr i gazetka - poruszane w niej problemy często pomagają rozwiązywać
konflikty w klasie, ucząc zasad współpracy w grupie i wzajemnej życzliwości
opartej na osi zaufanie -odpowiedzialność. Wzajemne interakcje to swoisty
trening kontaktów międzyludzkich - im częstszy i odbierany pozytywnie, tym
większe szanse na zredukowanie również zachowań agresywnych. Fikcyjność
odgrywania ról / aktor - redaktor / daje możliwość zmniejszenia napięcia
emocjonalnego i ułatwia prawidłowe spojrzenie na przeszkodę.
Teatr i gazetka to wspólna praca nad analizą tekstu literackiego, słowem,
gestem, ruchem,szatą graficzną, doborem treści....Sam proces uczestnictwa w
zbiorowej kreacji nawet niewielkiej etiudy, improwizacji, czy wreszcie
prawdziwej inscenizacji daje dzieciom poczucie więzi, wspólnoty, szczególnego
wtajemniczenia i więcej satysfakcji niż sam efekt końcowy. Naszym zamiarem nie
było stworzenie " profesjonalnego, obsługującego wszystkie imprezy, teatru
szkolnego". W trakcie realizacji programu, pojawiła się jednak taka potrzeba -
ze strony samych dzieci i środowiska. Samoistnie wyłonił się więc zespół "Niebylejacy",
który uczestniczy w różnych konkursach teatralnych i występuje podczas imprez
lokalnych.
Dzięki długofalowej pracy wykorzystującej nasz autorski program, następuje
zredukowanie mechanizmów obronnych w dziecku, poprawa w komunikowaniu się z
innymi, poszerzenie repertuaru zachowań społecznych, uaktywnienie poprzez różne
formy współpracy z innymi. W dziecku rozwija się twórczość i to nie tylko
rozumiana w kategoriach sztuki, ale przede wszystkim w kreowaniu własnego "ja",
gdyż samo spotkanie dzieci teatrem to wielopłaszczyznowa scena rozwoju
intelektualnego i emocjonalnego.
Opracowanie: mgr Maria Pulka
mgr Lidia Korbut- Krzyżanowska
SP w Dobrzykowicach
Nauczanie zintegrowane
