Korzystamy z wydawnictw informacji bezpośredniej.

Edukacja czytelnicza i medialna (moduł biblioteczno-informacyjny) w Liceum Profilowanym

Cele lekcji:

1. Ogólny: Zapoznanie z wydawnictwami informacji bezpośredniej oraz ich odpowiednikami multimedialnymi.

2. Operacyjny: uczeń po lekcji:
a) wie:

Jakie są rodzaje wydawnictw informacyjnych,

Jakie są rodzaje encyklopedii i słowników,

Jaka jest budowa oraz zasady korzystania z encyklopedii i słowników.

b) rozumie:

Znaczenie pojęć: źródło informacji, wydawnictwa informacji bezpośredniej i pośredniej, encyklopedia multimedialna, interakcja, CD-ROM,

Różnicę między różnymi wydawnictwami informacji bezpośredniej i pośredniej,

Różnicę między encyklopediami i słownikami tradycyjnymi a multimedialnymi.

c) potrafi:

Wymienić rodzaje wydawnictw informacyjnych,

Samodzielnie wyszukać wskazane hasła i je objaśnić,

Samodzielnie wybrać źródło informacji przydatne w pracy własnej,

Dokładnie określić rodzaj wydawnictwa, z którego korzystał.

3. Metody pracy:
a) Podające i oglądowe: pogadanka, pokaz, rozmowa kierowana.
b) Praktyczna: wyszukiwanie informacji w wydawnictwach informacji bezpośredniej (tradycyjnych i multimedialnych).

4. Środki dydaktyczne:
a) Stanowiska komputerowe z zainstalowanym Internetem,
b) Plansze: Rodzaje encyklopedii; Rodzaje słowników; Jak korzystać z encyklopedii i słowników?; Warsztat informacyjny biblioteki.
c) Na stolikach po kilka egzemplarzy wydawnictw informacji bezpośredniej (encyklopedie, słowniki); kartki z zadaniami dla uczniów.
d) Mały słownik języka polskiego. Red. E.Sobol. Wyd.11. Warszawa 1994 (hasła: encyklopedia, słownik).
e) Karty pracy ucznia: Podział encyklopedii i słowników.
f) Notatka z lekcji - do uzupełnienia i wklejenia pod tematem.
g) Encyklopedie multimedialne (np. Encyklopedia Popularna A-Zet, Encyklopedia Wszechświata, Encyklopedia Przyrody, Historia Świata).

Tok lekcji

1. Wprowadzenie nauczyciela - przypomnienie wiadomości o warsztacie informacyjnym biblioteki (analiza planszy oraz pogadanka). Głównym punktem naszego zainteresowania są wydawnictwa informacji bezpośredniej, gdyż:

są najpopularniejsze i łatwo dostępne,

na nich przede wszystkim opierają się księgozbiory podręczne i warsztaty informacyjne bibliotek szkolnych (i nie tylko szkolnych).

2. Wyjaśnienie pojęcia "encyklopedia" według Małego słownika języka polskiego.
Encyklopedia - publikacja zawierająca zbiór wiadomości ze wszystkich dziedzin wiedzy, z kilku dziedzin lub z jednej dziedziny.
Układ treści według kolejności alfabetycznej haseł lub rzeczowy (jak w podręczniku).

3. Rodzaje encyklopedii (analiza planszy)
- ze względu na zakres treści:

ogólne,

specjalne - ze względu na układ haseł:

alfabetycznym układzie,

układzie rzeczowym. - ze względu na objętość:

wielkie,

średnie,

podręczne.

4. Wyjaśnienie pojęć:
Encyklopedia multimedialna - zbiór wiadomości utrwalonych na dyskach optycznych, dających użytkownikowi wszystkie narzędzia multimediów (prezentacje wizualne, dźwiękowe, hipertekst - komputerową metodę prezentacji powiązanych ze sobą informacji tekstowych; hipermedia - komputerową metodę prezentacji powiązanych ze sobą informacji tekstowych oraz obrazów, zapisów dźwiękowych, sekwencji filmowych).
Interakcja - tryb pracy z komputerem polegający na naprzemiennej wymianie informacji na linii użytkownik - komputer; użytkownik obserwuje skutki swoich poleceń i podejmuje uzależnione od nich decyzje.
CD-ROM - dysk kompaktowy tylko do odczytu - plastikowy krążek, na którym mieści się 650 megabajtów danych odczytywanych laserem.

5. Porównanie encyklopedii tradycyjnej i multimedialnej oraz w Internecie (pokaz i rozmowa kierowana).
Podobieństwa i różnice:

obie encyklopedie dostarczają informacji,

różnią się wyglądem - w książce występuje druk, ilustracje; na CD-ROM-ie mamy połączenie zapisu tekstowego z ilustracją, dźwiękiem, animacją, filmem,

CD-ROM zajmuje mniej miejsca, daje możliwość wydruku informacji - konieczny jest jednak komputer.

Prezentacja encyklopedii multimedialnych, np. Encyklopedia Popularna A-Zet, Encyklopedia Wszechświata, Encyklopedia Przyrody, Historia Świata).
W Internecie: Encyklopedia średniowiecza:
http://sredniowiecze.kati.com.pl
WIEM Wielka Internetowa Encyklopedia Multimedialna:
http://wiem.onet.pl

6. Wyjaśnienie pojęcia słownik - publikacja zawierająca zbiór wyrazów (również nazw osobowych i geograficznych) z objaśnieniami ułożony w porządku alfabetycznym.
Rodzaje słowników (analiza planszy):

1) Językowe

ogólne (uniwersalne), np. Mały słownik języka polskiego. Warszawa 1994.

specjalne (zawierające wyrazy dobrane z jednego punktu widzenia), np. Wielki słownik ortograficzny języka polskiego. Pod red. A. Markowskiego. Warszawa 1999; Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN. Pod red. A. Markowskiego. Warszawa 1999; Kopaliński Wł.: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Wyd.25. Warszawa 1999.

przekładowe, np. Piotrowski T., Saloni Z.: Nowy słownik angielsko-polski, polsko-angielski. Wyd.2 popr. i rozsz. Warszawa 2000.

2) Rzeczowe, np. Mały słownik pisarzy polskich. Warszawa 1966; Słownik encyklopedyczny. Fizyka. Pod red. R. Cacha. Wyd.2. Wrocław 2001.
Prezentacja słowników multimedialnych: Słownik polsko-angielski, angielsko-polski;

w Internecie: Słownik chemiczny:
http://republika.pl/chemmix/
Słownik biologiczny:
www.biologia.pl/slowniczek/slowniczek.html

7. Jak korzystać z encyklopedii i słowników? - wyjaśnienie nauczyciela, rozmowa kierowana.

A. Zapoznać się z UWAGAMI i OBJAŚNIENIAMI WSTĘPNYMI.
B. Zorientować się, jaki jest UKŁAD TREŚCI: hasłowo-alfabetyczny czy rzeczowy.
C. Dobrze znać ALFABET.
D. Wybrać WŁAŚCIWY TOM (w wydawnictwie wielotomowym) na podstawie oznaczeń na jego grzbiecie.
E. Posługiwać się ŻYWĄ PAGINĄ.
F. Przy rzeczowym układzie posługiwać się SPISEM TREŚCI, INDEKSEM (skorowidzem).
G. Korzystać z WYKAZU SKRÓTÓW, OBJAŚNIEŃ ZNAKÓW, ODSYŁACZY.
H. Korzystać ze SPISU MAP i TABLIC.

8. Ćwiczenia (wypełnianie kart pracy; wklejenie do zeszytu).



9. NOTATKA Z LEKCJI lub Podsumowanie.



Bibliografia

Ambroż E.: Poszukiwanie informacji w encyklopediach (konspekt zajęć). "Biblioteka w Szkole" 2001 nr 3, s.8.
Bohdziun J.: Warsztat informacyjny biblioteki pomocą w samokształceniu. "Poradnik Bibliotekarza" 1990 nr 1-3, s.34-37.
Kida J.: Rola słowników poprawnej polszczyzny w kształceniu języka uczniów. "Biblioteka w Szkole" 1994 nr 9, s.22-26.
Kida J.: Stosowanie kilku słowników na lekcjach bibliotecznych i języka polskiego. "Biblioteka w Szkole" 1995 nr 9, s.25-28.
Szpulak G.: Warsztat informacyjny biblioteki szkolnej. "Poradnik Bibliotekarza" 1991 nr 6, s.39-41.
Wawrzyniak-Dorabiała M.: Encyklopedia multimedialna PWN: wykorzystanie na lekcjach w gimnazjum. "Biblioteka w Szkole" 2001 nr 1, s.8-9.
Wójcicka E.: Korzystamy z wydawnictw informacji bezpośredniej.
Konspekt lekcji z języka polskiego i przysposobienia czytelniczo-informacyjnego dla klasy VII. "Biblioteka w Szkole" 1997 nr 4, s.20-22.

Opracowanie:
mgr Marzena Popek

Wyświetleń: 7666