Katalog Grażyna Babińska Pedagogika, Artykuły Jakość pracy szkoly a kompetencje nauczycieliJAKOŚĆ PRACY SZKOŁY A KOMPETENCJE NAUCZYCIELI.USZYReformowanie rynku usług edukacyjnych, w tym największego jej segmentu - oświaty publicznej, nie może się opierać jedynie na modyfikowaniu oferty programowej, czy nawet struktury organizacyjnej. Jednym z najważniejszych działań, jakie należy przeprowadzić, jest możliwie szybkie rozpoczęcie procesu budowania jakości pracy szkoły. Aby ten proces doszedł do realizacji należy tu zwrócić szczególną uwagę przede wszystkim na tych, którzy tą jakość mają tworzyć i są za nią odpowiedzialni, a więc przede wszystkim dotyczy to dyrektora, nauczycieli, ich kompetencji, umiejętności oraz panujących między nimi relacji, które niewątpliwie też na jakość pracy szkoły wpływają.Dla naszych dzieci pragniemy jak najlepszych nauczycieli. Chcielibyśmy, aby nasze dziecko zostało "zarażone" dociekliwością, otwartością na książki, na wiedzę, cierpliwym poszukiwaniem prawd o świecie. Pragniemy, aby ktoś naszym dzieciom pomógł postawić pytania, które powinny pojawić się w siódmym, dziesiątym, czy piętnastym roku życia. Chcielibyśmy, aby wiedza wyniesiona ze szkoły była rzetelnie uporządkowana, żeby nasze dzieci chciały chodzić do szkoły. Rozważając te pragnienia, myślimy tu o nauczycielu, jego możliwościach, czy kompetencjach. Zastanawiamy się, czy sprosta on nowym wymaganiom i czy szkoła, do której uczęszcza nasze dziecko sprosta naszym pragnieniom. Wchodzimy tu na teren jakości pracy szkoły, od poziomu, której będzie zależeć nasze zadowolenie lub rozczarowanie. Bardzo istotnym i znaczącym zagadnieniem, które wzmacnia proces budowania jakości pracy są tu możliwości, jakie tkwią w samoocenie i to zarówno w samoocenie dokonywanej przez cały zespół nauczycielski. Jakość pracy szkoły jest sprawą każdej osoby z nią związanej. Każdemu nauczycielowi, a tym bardziej dyrektorowi w dobie wprowadzania nowości do systemu szkolnego zależy na jakości nie tylko w wąskim zakresie wykonywanej przez siebie pracy, ale w odniesieniu do całości działań danego zespołu- wszyscy wspólnie dążą do "lepszego", do określonego celu, do zlikwidowania słabych stron własnej szkoły, wszyscy się doskonalą, rozwijają swoje kompetencje. Warto zwrócić uwagę na to, iż dobrej jakości nie osiągnie się w pojedynkę, konieczne jest tu współpraca i współdziałanie z innymi. Szkole nie wystarczą tu dobre podręczniki, czy programy dla uczniów. Świat "oszalał" na punkcie jakości, a szkoła może osiągnąć wysoki poziom świadczonych przez siebie usług, oferowanego "produktu", tylko dzięki zaangażowaniu pracujących w niej nauczycieli. Nie chodzi tu tylko o samego dyrektora. Wszyscy nauczyciele są odpowiedzialni za jakość "produktu" oferowanego przez szkołę, którym jest uczeń. Mądrość całej grupy tkwi więc we wszystkich członkach, a nie tylko w tych, którzy mają szerokie kompetencje, czy tym, którym łatwo dojść do głosu. Na wspomnianą więc jakość pracy szkoły wpływa praca całego zespołu nauczycielskiego. Dużo zależy także od dyrektora, od tego, jak on jest postrzegany przez innych nauczycieli, od jego kompetencji. Zarządzanie szkołą, osiąganie wysokiej jakości wymaga od samego dyrektora sporej wiedzy i umiejętności w wielu dziedzinach. Dobry "szef" powinien być dobrym menadżerem, strategiem i taktykiem, politykiem, mediatorem i psychologiem. Dyrektor powinien postrzegać ogół zadań, więc jest bardzo ważne dążenie do maksymalnego przekazania swoich uprawnień i obowiązków w "dół"- na swoich zastępców, kierowników i cały personel. Z doświadczenia własnego mogę wysunąć wniosek, iż aby uzyskać dobre wyniki, osoba na kierowniczym stanowisku nie może być bezpośrednio zaangażowana w bezpośrednie wykonawstwo zadań, gdyż w ten sposób uzyskiwane wyniki będą gorsze. Dobry dyrektor musi posiadać niezbędne kwalifikacje, dobrą znajomość swojego stanowiska pracy, a także odpowiednie predyspozycje psychiczne. Na jakość pracy wpływają tu przede wszystkim wzajemne stosunki miedzy pracownikami. Nieporozumienia, wzajemne wytykanie błędów, brak życzliwości, utarczki słowne zmniejszają sprawność i wydajność pracy, stresując przy tym i męcząc praktycznie całe środowisko zawodowe. Nie należy tu podkreślać potknięć i niedociągnięć podwładnych. Właściwe rozłożenie obowiązków na wszystkich pracowników też jest bardzo ważną umiejętnością dyrektora. Aby jakość pracy była jak najlepsza, kompetencje i odpowiedzialność nauczyciela powinny być ściśle określone, wszelkie zmiany należy przeprowadzić za wyraźną zgodą wszystkich zainteresowanych. Spory, różnice zdań między podwładnymi nie powinny być bagatelizowane, gdyż nie załatwione prowadzą do trwałych rozdźwięków i w efekcie obniżają jakość pracy. Wszelkie awanse, zmiany wynagrodzenia, czy czynności dyscyplinarne powinny być zawsze odzwierciedleniem efektów pracy podwładnych. Bardzo ważną umiejętnością dobrego dyrektora jest umiejętność życzliwego wskazywania cudzych błędów i udzielania pomocy w ich usuwaniu. Istotą kompetencji dyrektora jest też umiejętność stworzenia takich warunków pracy, nauki i wszechstronnego rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społeczno- wychowawczego uczniów, aby w ustawowym terminie kończyli szkołę, wyposażeni w odpowiednio poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji pozwalający na kontynuację nauki na kolejnym, wyższym poziomie wybranym zgodnie ze swoimi zainteresowaniami, uzdolnieniami i umiejętnościami, bądź na podjęcie pracy zawodowej i rozpoczęcie życia pełnoprawnego członka społeczności. Kolejnym ważnym czynnikiem nierozerwalnie związanym z jakością pracy szkoły jest poziom sprawowania nadzoru pedagogicznego przez dyrektora szkoły. Jest głównym pomostem do osiągania właściwych efektów. Celem samego nadzoru pedagogicznego jest podnoszenie jakości kształcenia, wychowania i opieki w szkołach. Nowa koncepcja nadzoru pedagogicznego pełnionego przez dyrektora to między innymi opracowanie i organizacja pomiaru jakości pracy szkoły, wykorzystywanie wyników tych badań dla planowania rozwoju placówki, działania na rzecz podnoszenia jakości pracy szkoły, inspirowanie, gromadzenie materiałów do oceny pracy nauczyciela, wspomaganie merytoryczne i organizacyjne młodych nauczycieli. Uczenie jakości, jakościowy rozwój uczenia i szkół to cel nadzoru pedagogicznego. Na jakość pracy wpływa umiejętne kierowanie przez nauczyciela procesem dydaktyczno- wychowawczym, poziom wspierania rozwoju psychofizycznego uczniów, ich zdolności i zainteresowań, bezstronność i obiektywizm w ocenie uczniów oraz ich sprawiedliwe traktowanie, udzielanie na odpowiednim poziomie pomocy uczniom, w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych, odpowiednie rozeznanie w potrzebach uczniów. Współczesnej przemianie edukacji musi więc towarzyszyć przemiana samego nauczyciela, jako tego, który we właściwy sposób potrafi pojąć rzeczywistość ego świata, jako tego, od którego zależy jakość edukacji. Chodzi więc tu o to, aby zgodnie z oczekiwaniami przeobrażeń reformy, uczniowie posiadali odpowiednie kompetencje. Aby skutecznie realizować zadania szkoły nauczycielowi niezbędne są kompetencje komunikacyjne. Nauczyciel powinien umieć nawiązać z uczniami dialog. Martin Bauer wyraża przekonanie, że proces wychowania ma zawsze charakter "dialogiczny", że z samej swej natury jest spotkaniem człowieka z człowiekiem. Za to, w jakiej atmosferze owo spotkanie będzie się odbywało, odpowiedzialni są wszyscy jego uczestnicy. Jednak szczegółową rolę w tym procesie odgrywa nauczyciel. Podobnie twierdzi B. Sufa, iż podstawowa grupa czynników, które warunkują optymalne wyniki nauczania i wychowania wiąże się z nauczycielem. Główną rolę odgrywają tu jego kwalifikacje ogólne i zawodowe, stosunek do uczniów, umiejętność komunikacji, współpracy z rodzicami, ustawiczne doskonalenie własnych kompetencji zawodowych. Nauczyciel jest inicjatorem kontaktu z uczniami. Od jakości tego kontaktu, od jego przebiegu w dużej mierze będą zależały sukcesy edukacyjne wychowanków. Zdaniem J. Żebrowskiego nauczyciel ma przywrócić dziecku możliwość prawidłowego i harmonijnego rozwoju, radość życia, zaufanie do ludzi, wdrożyć do aktywnego uczestnictwa w kulturze, umożliwić właściwy wybór zawodu, przysposobić do aktywnego udziału w życiu społecznym. Są to bardzo ważne i odpowiedzialne zadania, które mogą się powieść tylko dzięki skutecznej i otwartej komunikacji. Kompetentny nauczyciel w zakresie komunikacji jest partnerem w relacjach z dziećmi. Potrafi zdobyć zaufanie wychowanków, nawiązać z nimi kontakt i dzięki temu osiągnąć sukces zawodowy, a uczniom zapewnić powodzenie edukacyjne i otwartą drogę do osiągnięcia ideału wychowawczego. Ważnym kompetencjami nauczyciela są kompetencje interpretacyjne, które pozwalają czynić świat zrozumiałym i nadają sens temu, co się dzieje w nas i wokół nas. Umożliwiają one zadawanie pytań o otaczającą nas rzeczywistość, o to co w tej rzeczywistości dzieje się z nami, jakie zachodzą zmiany. Aby móc zrozumieć system edukacji nie wystarczą umiejętności empatyczne i wiedza, ale ważna jest i potrzebna krytyczna obserwacja siebie i rozumienie kontekstów swego działania i sytuacji ucznia. Nauczyciel musi więc "interpretować siebie i ucznia'. Kontynuując, należy zwrócić uwagę i wspomnieć o kompetencjach moralnych i realizacyjnych. Kompetencje moralne wiążą się z autorefleksją nad tym, w jaki sposób postępować, aby pozostać wiernym sobie i pozwolić rozwijać się innym. Chodzi tu o tworzenie własnej sylwetki. Kompetencje realizatorskie pozwalają na realizację zadań edukacyjnych oraz stwarzają warunki, które umożliwiają stosowanie wybranych metod. Kompetencjami nadrzędnymi, ze względu na charakter pracy nauczyciela są przede wszystkim kompetencje moralne. Pozwalają one zrozumieć, z w uczniu należy rozwijać nie tylko właściwości intelektualne, ale również jego inteligencję emocjonalną oraz to, że trzeba mu pomóc w odnalezieniu siew rzeczywistości. Na nauczycielu spoczywa tu w tym momencie szczególny rodzaj odpowiedzialności. Przede wszystkim nauczyciel jest odpowiedzialny za głoszone przez siebie poglądy, za własny system wartości, za własny rozwój. Dopiero nauczyciel w pełni odpowiedzialny za samego siebie może wziąć odpowiedzialność za swojego ucznia i jego rozwój emocjonalny, poznawczy i moralny. Kompetencje nauczyciela ciągle muszą się tworzyć. Są one przede wszystkim ukształtowane w trakcie procesu zwanego "rozwojem zawodowym', który bywa stymulowany wymaganiami środowiska pracy i nie następuje automatycznie. Dzisiejsza zmienna cywilizacja wymaga od nauczyciela ciągłego uczenia się, doskonalenia się. Bez tego nie będzie on w stanie nadążyć za postępem, wymaganiami, przemianami kulturalnymi i społecznymi. W tej sytuacji szansą jest więc samokształcenie oraz kierowanie własnym rozwojem. Nauczyciele muszą być coraz lepiej przygotowani do rozumienia nowej struktury potrzeb edukacyjnych, zmian społeczno- politycznych, umiejętności samodzielnego myślenia, postaw krytycznych, zdolności innowacyjnych. Główną drogą zdobywania nowych kompetencji jest przede wszystkim samokształcenie. Większość nauczycieli uświadamia sobie konieczność własnego samokształcenia, co z pewnością ma też wpływ na wdrażanie uczniów do kształcenia ustawicznego / samokształcenia/.W dzisiejszych czasach to główne zadanie szkoły, przede wszystkim nauczycieli, aby nauczyć uczniów uczyć się skutecznie. Warunkiem uczestnictwa w tworzeniu jakości jest to, aby nauczyciel potrafił ukazywać satysfakcję z własnych osiągnięć, mówić o nich, demonstrować je. Na jakość wpływa wzajemna uprzejmość, partnerstwo, szacunek tych, którzy ją tworzą. Umiejętnością nauczyciela jest to, w jaki sposób potrafi i czy potrafi wzbudzić u uczniów ochotę zdobywania wiedzy, czy uzyskiwania lepszej sprawności. I w tym momencie szkolne stopnie nie są ważne, że pokazują, ile nauczyli się uczniowie, ile pracy wykonali nauczyciele, czy ile posunął się rozwój szkoły. Punktem ważnym w budowaniu jakości pracy szkoły jest to, czy nauczyciel potrafi zadbać o poczucie bezpieczeństwa, czy potrafi wytworzyć atmosferę partnerstwa i dialogu, które będzie sprzyjać pracy wysokiej jakości oraz czy będzie potrafił wykorzystać zdobyte umiejętności, "sprzedać' swe zdolności i stosować jak najefektywniej różnorodne metody pracy. U podstaw kompetencji nauczyciela leży to, w jakim stopniu potrafi on być w "centrum" życia ucznia, w jakim stopniu potrafi on wzbudzić w nim wiarę w siebie, w jego możliwości. Rozwijanie u uczniów pozytywnego widzenia siebie i wiary w możliwości osiągania sukcesu niewątpliwie przyczynia się do zwiększenia efektywności procesu nauczania, a co za tym idzie jakości pracy szkoły. Jeżeli uczniowie w wyniku tych działań będą przekonani o tym, że mogą osiągnąć sukces, a pewność tego sukcesu zostanie połączona z własnymi celami, a ponadto konsekwentnie i regularnie wspierana będzie przez nauczyciela w klasie to z pewnością nastąpią oczekiwane efekty. Jeżeli nauczyciel posiada wysoką samoocenę i wiarę w siebie oraz w to co robi, w swoje możliwości i umiejętności, to z pewnością potrafi w sposób świadomy przekazać uczniom wiedzę. Należy więc pamiętać, iż poziom kompetencji nauczyciela, od tego co nauczyciel przekazuje uczniom i w jaki sposób dokonuje przekazu chcemy, czy nie chcemy wpłynie na możliwość uczenia się i sukces lub jego brak. Na efektywność pracy szkoły wpływa to, w jaki sposób nauczyciel potrafi wpływać na zaangażowanie się ucznia w proces uczenia się. Nauczyciel powinien wykształcić u ucznia: -poczucie przynależności, czyli uczucie aprobaty i uznania ze strony osób szczególnie ważnych, -aspiracje- nauczyciel musi wytworzyć u ucznia poczucie, iż ma wierzyć, iż nauka jest celowa, -poczucie bezpieczeństwa, -poczucie sukcesu, który z pewnością nastraja pozytywnie do nauki. Dlatego wybór zawodu nauczyciela powinien być przemyślany poprzez szczególne informacje o tym zawodzie i krytyczną oceną swoich własnych możliwości. Od tego, czy jest to nauczyciel tzw. z powołania zależy jakość przekazywanych wiadomości, w ogólnym znaczeniu jakość pracy szkoły. Nauczyciel powinien ciągle kształcić swoje umiejętności, kompetencje, które powinny być odzwierciedleniem tego, w jakim stopniu potrafi on pogłębić zdolności do kierowania własnym rozwojem, do wyboru własnej drogi życiowej. Ciągłe podnoszenie swoich kompetencji, ciągłe doskonalenie swego warsztatu pracy powinno stać się inspiracją do podejmowania nowych, bardziej wzbogaconych działań. Nieobojętne do jakości pracy wychowawczej szkoły są postawy nauczycielskie, które są szczególnie ważne z punktu widzenia wykonywanego zawodu. Określona struktura postaw warunkuje tendencje do określonych zachowań zawodowych. Zachowania te wpływają na sposób wywiązywania się z funkcji zawodowych. Umiejętność kształtowania systemu wartości, pozytywnych stylów zachowań i postaw młodzieży w dobie reformy, nauczyciele muszą spojrzeć inaczej na szkołę. Muszą sobie zdać sprawę w końcu z tego, iż to nie program nauczania, ale dziecko jest w szkole najważniejsze, a szkoła i nauczyciele dla ucznia. Często w dobie zmian i coraz to większych wymagań stawianych nauczycielom, nie potrafią oni sami wykorzystać w swojej pracy drzemiących w nich ukrytych talentów, czy możliwości oraz swego rzeczywistego potencjału edukacyjnego. Często brakuje im pełnego wykształcenia i zaprawy metodycznej, aby uczyć, jak uczyć się samemu i jak uczyć się nawzajem. Pomimo, że przełom ustrojowy w naszym kraju umożliwił wiele zmian, również w szkolnictwie, to jednak często spotyka się opory z korzystania z możliwości tych zmian. Więc przemianie edukacji która ma zwiększyć jakość pracy musi towarzyszyć również przemiana nauczycielska. W zdobywaniu nowych doświadczeń chodzi o to, aby nauczyciel posiadł odpowiednie kompetencje. Przed współczesnym nauczycielem stoi zadanie otwarcia się "na nowe", na nowe doświadczenia i nowe wartości. Często jednak nauczycielom towarzyszy uczucie rozczarowania, gdyż czasami ma obawy, czy będzie mógł sprostać wymaganiom reformy. W tej dobie nauczyciel musi przede wszystkim zmienić styl nauczania. Jacques Maritain twierdził, że bycie nauczycielem jest sztuką. Zapewne jak to bywa w sztuce, nie każdy może to osiągnąć.. Tym lepszy będzie nauczyciel, im ciekawsze będzie potrafił stworzyć sytuacje dydaktyczne. Istnieje pilna potrzeba wiedzy o otaczającym świecie, potrzeba pobudzenia uczniów do aktywności we wszystkich jej rozmiarach. Nauczyciel chcąc być efektywnym w tym co robi, chcąc wpłynąć na jakość pracy musi poznać indywidualne potrzeby uczniów, dostosować umiejętnie do nich odpowiednie metody nauczania i tak stworzyć środowisko dla procesu uczenia się, by było pomocne w osiąganiu zamierzonych efektów zajęć. Nauczyciel przy doskonaleniu powinien opierać się na analizie słabych i mocnych stron pracy szkoły, co powoduje, że zadania przyjmowane przez szkołę stają się coraz bardziej konkretne, a jakość prezentowanej przez szkoły oferty stoi na coraz wyższym poziomie. Wiąże się to między innymi z tym, że nauczyciel analizując efekty wykonywanej pracy, dostrzega błędy i zmienia swoją aktywność tak, aby tych błędów więcej nie popełniać. W efekcie powtarzając te same zadania po raz kolejny, realizuje się je na zdecydowanie wyższym poziomie, co jest z pewnością korzystne dla samego nauczyciela, jak i dla ucznia. Nauczyciele z odpowiednimi kompetencjami powinni podejmować działalność na terenie szkoły i klasy, aby stworzyć optymalne warunki do zaspokojenia potrzeb ucznia. Nauczyciel powinien pracować na oczekiwanym w szkole poziomie edukacyjnym, a więc: - powinien potrafić planować lekcje, jasno precyzować cele i zadania dla uczniów, - powinien ustawicznie aktualizować wiedzę z przedmiotu, wzbogacać swój warsztat i uczestniczyć w doskonaleniu zawodowym, - stosować metody zróżnicowane i odpowiednio dobrane do tematu i potrzeb uczniów, - potrafić w miarę potrzeby stosować metody aktywizujące - zbierać informacje zwrotne od uczniów i być otwartym i elastycznym wobec propozycji i wniosków wnoszonych przez uczniów. Umiejętnością dobrego nauczyciela jest sposób odpowiedniego zachęcania uczniów do pracy poprzez: - systematyczne ocenianie wyników uczenia się ucznia i dokonywanie analizy tych wyników, - stawianie uczniom wymagań dostosowanych do ich potencjalnych możliwości (uczniowie zdolni otrzymują ukierunkowanie dla pogłębienia zagadnień przedmiotowych, a uczniowie mający trudności poradę i pomoc), - umiejętne działanie nauczyciela, dzięki któremu uczniowie wykazują umiejętne planowanie swoich działań edukacyjnych i dokonywanie samooceny ich wykonania, - kształcenie umiejętności u uczniów rozwiązywania problemów edukacyjnych w sposób indywidualny i zespołowy - uczniowie potrafią poszukiwać i przetwarzać informacje z zakresu danego przedmiotu, - wykształcenie u uczniów poczucia, iż mogą osiągnąć sukcesy i powodzenie w uczeniu się danego przedmiotu. Na poprawienie jakości pracy całej szkoły wpływa entuzjazm nauczyciela w jego pracy edukacyjnej. Podejmowanie działań innowacyjnych, proponowanie zmian w szkole, eksperymentowanie, uczestnictwo w analizie pojawiających się w szkole problemów wychowawczych, organizacyjnych, programowych i innych, podejmowanie działań pozalekcyjnych lub pozaszkolnych, współdziałanie z zespołem nauczycieli, dyrektorem i rodzicami, upowszechnienie swych osiągnięć, pomaganie innym nauczycielom którzy rozpoczęli pracę w zawodzie, dawanie przykładu "dobrej roboty" nauczycielskiej, staranność w pracy, ukierunkowanie na potrzeby uczniów oraz uzyskiwanie kolejnych stopni specjalizacji zawodowej. Ważną kompetencją nauczyciela jest też motywowanie uczniów do pracy w celu podnoszenia jakości pracy szkoły. Umiejętność motywowania łączy w sobie kształtowanie umiejętności porozumiewania się, dawania dobrego przykładu, stawiania wyzwań, zachęcania, uzyskiwania reakcji, angażowania osób, rozwijania i szkolenia, nagradzania. Aby podnieść jakość swej pracy i jakość szkoły nauczyciel powinien posiadać taką wiedzę, aby pomóc uczniom w realizacji ich własnych pragnień, aspiracji i ambicji. Nauczyciele powinni poszukiwać różnych sposobów, aby motywować swoich uczniów do nauki. Motywacja jest efektywna dla danego ucznia czy nauczyciela (w przypadku motywacji go przez dyrektora) wtedy, gdy panują między nimi przyjazne i harmonijne relacje międzyludzkie, zaufanie i szacunek. W dobie reformy nauczyciel powinien nauczyć się częściej mówić o nagradzaniu ucznia, o jego dobrych stronach, a nie ciągle krytykować i dokonywać szybkich ocen. Powinien być dostrzeżony choćby najmniejszy wysiłek i wkład ucznia w to co robi. Ważne jest to, aby nauczyciel zorientował się w możliwościach uczniów. Ważną jest także umiejętność rozwiązywania trudności wychowawczych i zapobiegania im. Odpowiednie podejście do dzieci, sposoby postępowania z nimi, formy pracy z rodziną, jak też umiejętność skłaniania rodziców do zmiany oddziaływań wychowawczych na dziecko, to ważne umiejętności w procesie dydaktycznym, które gwarantują wysoką jakość pracy. Oddziaływania wychowawcze nauczyciela pomimo, że nie są satysfakcjonujące, ale jeżeli są na tyle efektywne, że nie dopuszczają do pogłębiania trudności i niepowodzeń dydaktycznych to też można mówić o tym, iż nauczyciel powoli osiąga coś na miarę sukcesu. Podsumowując rozważania nad zależnością jakości pracy szkoły a kompetencjami nauczyciela należy stwierdzić, że są to zmienne zależne. Można powiedzieć, im nauczyciel posiada bogatsze umiejętności i kompetencje, potrafi je maksymalnie wykorzystać tym jakość pracy szkoły będzie lepsza. Istnieje więc udowodniona zależność między efektami wychowawczo- dydaktycznymi, a kompetencjami nauczyciela. Stosunek nauczyciela do ucznia, umiejętność nawiązywania rozmów, skłonienie ucznia do większej otwartości, łagodność w kontaktach, pogoda i życzliwe oraz przyjazne ustosunkowanie się do uczniów, umiejętność stworzenia warunków spokoju, możliwość znalezienia oparcia w jego osobie, włączanie dzieci do wspólnej zabawy i pracy, kształtowanie kultury osobistej i wewnętrznego zdyscyplinowania to ogrom zadań, jakie leżą u podstaw kompetencji nauczyciela, od których zależy efektywność pracy szkoły.
Opracowanie: Grażyna Babińska Wyświetleń: 13075
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |