"Trzeba, ażeby młodość była wzrastaniem" (rozważanie)

Scenariusz lekcji wychowawczej dla klasy III gimnazjum

Cel dydaktyczny: uświadomienie uczniom roli samowychowania jako ważnego elementu pracy nad sobą i kształtowania własnej osobowości.

Cel wychowawczy: wyzwalanie autorefleksji w celu podjęcia autentycznej pracy nad sobą.

Sposób realizacji lekcji:

Nauczyciel odtwarza rozważanie z taśmy magnetofonowej (wcześniej przygotowane).

Wskazówki metodyczne:
- Rozważanie powinno być przeprowadzone na tle spokojnej, refleksyjnej muzyki
- Uczniów należy poprosić o maksymalne skupienie ułatwiające autorefleksję
- Podczas rozważania uczniowie mogą usiąść w dowolnym miejscu klasie, aby zapewnić sobie poczucie intymności
- W miarę możliwości można zaciemnić klasę i zapalić świece

Rozważanie:
Wzrastać, to znaczy podjąć pracę nad sobą, nad swoim charakterem, pracować nad kształtowaniem swojej osobowości. Może i ty zauważasz w sobie brak harmonii. Przejawiać się on może nieporządkiem w sferze zmysłów, rozprzężeniem w uczuciach i osłabioną wolą. Trzeba zacząć porządkować swoje wnętrze. Taki proces przemiany trwa długo, przez całe życie i zależy od twojego wysiłku. Masz uwalniać się od wszystkiego, co ciebie ogranicza. Trzeba się więc wyzbyć pychy, zazdrości, złośliwości, nałogów, bezwartościowych znajomości i gruboskórności.

Czy zastanawiałeś się kiedyś nad tym, jakie posiadasz talenty? Spróbuj w ciszy własnego serca odpowiedzieć sobie, jakie masz ideał i jak on pływa na twoje życie (chwila refleksji).

Jeżeli pracujesz nad sobą, to zapewne wiesz, że w samowychowaniu ważne są trzy elementy: samopoznanie, samoocena oraz samokontrola. Spróbujmy więc odpowiedzieć sobie na pytania:
a) Czy dobrze siebie znam?
b) Czy prawidłowo siebie oceniam?
c) Czy potrafię siebie kontrolować?

1. Samopoznanie:
Powinieneś wnikliwie siebie obserwować, przypatrywać się swoim uczuciom, zapytać siebie, które z nich są w moim życiu dominujące (smutek, lęk, radość, życzliwość, nienawiść)?
Jakim uczuciom najczęściej ulegam? Jakie one są (niepohamowane, gwałtowne)?
Które z przeżywanych przeze mnie uczuć burza moją wewnętrzną równowagę?
Nad którymi bezwzględnie muszę zapanować, by nie niszczyły dobrego kontaktu z ludźmi?
Chcąc siebie poznać, powinniśmy przypatrywać się swoim reakcjom. Jak zachowuję się w sytuacjach trudnych, niespodziewanych? - Co przeżywam, gdy nie udają mi się moje plany?

Trzeba się zastanowić nad swoim działaniem. Jaką mam wolę? - Czy próbowałem ją wzmacniać przez ćwiczenie wyrzekania się przyjemności na rzecz obowiązków?
Czy działam z rozwagą? - Jak próbuję wypełniać w swoim życiu wyznawane zasady?
Jak odnoszę się do innych ludzi?

Stawiając sobie pytanie: jaki jestem? Trzeba sobie też próbować odpowiedzieć: dlaczego taki jestem?

Przypatrując się sobie możesz coraz więcej powiedzieć na temat swojego temperamentu, charakteru, zdolności, umiejętności i wad. Możesz określić słabe i mocne punkty swojej osobowości. Możesz jasno sprecyzować hierarchię wartości. Przez poznanie siebie masz okazję zaakceptować pozytywne cechy swojej osobowości, które są budulcem twojego człowieczeństwa.

Poznanie siebie jest punktem wyjścia do tego, aby stać się wolnym. Tylko człowiek wolny może w pełni dysponować swoim życiem. Poznaniem siebie nie jest jednorazową czynnością, ale nieodłączną koniecznością całego życia.

2. Samoocena:
Właściwie ocenianie siebie jest trudne. O wiele łatwiejsze jest ocenianie innych. Jeżeli porównujesz się z wybranym ideałem widzisz ile jeszcze trzeba w sobie zmienić. Dokonujesz wtedy oceny siebie. Stwierdzenie, że musisz się rozwijać, nie powinno odbierać ci sił, przeciwnie - powinno być mobilizujące.

Niektórzy nie potrafią właściwie siebie ocenić. Są tacy, którzy patrząc na siebie i swoje możliwości przeceniają je. Są tacy, którzy nie doceniają siebie. Spróbujemy zobaczyć, czy ktoś z nas nie ocenia siebie fałszywie.
a) przecenianie siebie - człowiek popadający w tę skrajność, ocenia siebie wyżej niż w rzeczywistości powinien. Bez zastanowienia podejmuję się zbyt trudnych dla siebie zadań. Kiedy im nie może sprostać, przeżywa frustrację, zawód. Ulega wówczas pokusie przerzucenia odpowiedzialności za swoje niepowodzenia na innych. Człowiek taki nie próbuje spojrzeć na siebie krytycznie. Prowadzi to do konfliktów z otoczeniem. Wywołuje załamania, a często nawet prowadzi do rezygnacji z wysiłku.
b) niedocenianie siebie - druga niewłaściwa postawa, to niedocenianie swoich sił i możliwości. Człowiek niedoceniający siebie, ocenia się najczęściej negatywnie. Nie wierzy w siebie. Jest przekonany, że niczego nie potrafi, nic mu się nie uda. Trudno mu więc zdobyć się na wysiłek. Charakteryzuje go nastrój przygnębienia, często nie dostrzega sensu i celu życia. Przeżywa ciągłe lęki i obawy. Wszystko to prowadzi do ograniczenia jego aktywności, a nawet depresji.

Jak widzisz, obie te postawy komplikują życie. Dlatego tak ważne jest, by realnie siebie oceniać. Można wtedy mądrze wykorzystywać swoje umiejętności i możliwości. Można właściwie korygować i ulepszać siebie i swoje postępowanie, stale się rozwijając.

Pomyśl teraz, jak ty siebie oceniasz. Czy nie przeceniasz siebie? Czy nie kończy się to potem przeżywaniem zawodu, rozbiciem psychicznym? Czy nie masz tendencji do obwiniania innych za swoje niepowodzenia?

Może jest odwrotnie - niedoceniasz siebie. Masz małe poczucie własnej wartości i rezygnujesz z wysiłku. Nie wierzysz, że możesz coś samodzielnie zrobić. Może we wszystkim liczysz na innych. Może nie wierzysz, że stać cię na więcej niż ci się wydaje.
Fałszywa ocena siebie może zahamować twój rozwój, może nie pozwolić ci autentycznie żyć.

3. Samokontrola:
Jeżeli dobrze siebie poznałeś i potrafisz prawidłowo siebie ocenić, wtedy ważne jest, byś zaczął siebie i swoje działanie kontrolować. Istotne jest sprawdzanie, czy realizujesz swoje postanowienia. Kontrola, ma zatem prowadzić do rozliczania z własnych postanowień, a w rezultacie do rozwoju twojego życia wewnętrznego i kształtowania osobowości.

Opracowanie: Joanna Mazurek
nauczyciel Gimnazjum nr 1 w Wolbromiu

Wyświetleń: 3893