Katalog

Małgorzata Zawiła
Zajęcia zintegrowane, Artykuły

Kształtowanie zainteresowań czytelniczych u uczniów klas I-III

- n +

Kształtowanie zainteresowań czytelniczych u uczniów klas I-III.

Pierwsze lata pobytu dziecka w szkole to okres szczególnie ważny dla rozwoju. Kształtują się procesy uczuciowe,umysłowe, trwałe nawyki. Na rozwój dziecka ma wtedy wpływ wiele czynników. Niemałą rolę może odegrać kontakt dziecka z odpowiednio dobraną literaturą. "Utwór literacki ma strukturę złożoną, wielowarstwową, mającą wiele znaczeń i wewnętrznych powiązań. Poprzez słowo oddziałuje na wyobraźnię i uczucia czytelnika ukierunkowując jego myślenie. Fikcja literacka tworzy nową rzeczywistość, słowny obraz świata, a operowanie przez autora przemilczeniem, sugestią, domyślnością w tworzeniu obrazu jest równie ważne, a niekiedy ważniejsze niż wielość słów."1 Literatura pobudza wyobraźnię twórczą dziecka oraz stanowi źródło wiedzy i informacji.

Książka oddziałuje tylko wtedy, gdy trafi do psychiki młodego czytelnika. Odpowiednio dobrana lektura przeznaczona dla dziecka powinna spełniać pewne wymogi:

"- odpowiadać zainteresowaniom współczesnego dziecka,
- mieć urozmaiconą tematykę,
- posiadać interesującą fabułę, żywo i wartko toczącą się akcję oraz wyraziście wyodrębnione scenki i wydarzenia,
- w zależności od tematyki zawierać sporo komicznych sytuacji, różnych cudów i tajemnic,
- za bohaterów mieć postaci nakreślone zgodnie z psychiką dziecięcą, reprezentujące różne postawy moralne i obyczajowe...,
- odznaczać się zmiennością nastrojów i emocji,
- charakteryzować się stylem jasnym, obrazowym, i komunikatywnym, pewną dozą dowcipu...,
- posiadać dużo dialogów, które są szczególnie lubiane przez małych czytelników,
- w baśniach, podaniach, powieściach historycznych mieć język lekko archaizowany...,
- zawierać barwne ilustracje i odznaczać się piękną szatą graficzną,
- rozwijać wyobraźnię dziecka, fantazję, poczucie humoru, uczyć i wychowywać."2

Kształtowanie postawy młodego czytelnika to ważne zadanie dla nauczyciela. W czasie zajęć z lekturą powinien stosować różnorodne formy pracy, aby zainteresować i uaktywnić uczniów. Przekazywanie tekstu lektury przez nauczyciela odbywa się przede wszystkim przez głośne czytanie, odtworzenie nagranego tekstu, opowiadanie, ilustrowanie przezroczami lub projekcję filmu. Największe znaczenie przy opracowaniu tekstów literackich mają formy, które eksponują aktywność ucznia "Nauczyciel winien często wykorzystywać teksty literackie i stwarzać okazję do wielostronnej aktywności uczniów organizując sytuacje dydaktyczne, aby ich odbiór nie był bierny i mechaniczny. Aktywne bowiem poznawanie i przeżywanie jest drogą do trwałej i głębokiej wiedzy i ukształtowania właściwych postaw."3 Mogą to być inscenizacje, improwizacje, zabawy twórcze, prezentacja książek przeczytanych przez uczniów, tworzenie książeczek tematycznych, urządzanie konkursów recytatorskich, plastycznych, dotyczących znajomości lektury oraz stosowanie rozrywek umysłowych.

Przygotowanie improwizacji tekstu lektury nie wymaga wielu zabiegów i może odbywać się w skromnych warunkach. Uczniowie nie muszą uczyć się na pamięć tekstu, lecz przedstawiają go "swoimi słowami". Również przygotowanie dekoracji i rekwizytów nie wymaga wielu zabiegów. "Rekwizyty i stroje również muszą być zaimprowizowane. Na przykład łuk z wieszaka, hełm z małej plastikowej miednicy, a szablą może być drewniana łyżka. Jedynie takie stroje i takie rekwizyty posiadają moc czarodziejskiego przeobrażenia codziennego życia w bajkę."4

Inscenizacja na podstawie lektury wymaga większego przygotowania zarówno od ucznia jak i nauczyciela. Na jej realizację trzeba poświęcić co najmniej kilka lekcji (przygotowanie tekstu do inscenizacji, podział i wyuczenie się ról, ćwiczenia dykcji, przygotowanie strojów i dekoracji). Prezentacja przygotowanej inscenizacji jest dla dzieci głębokim przeżyciem, szczególnie jeżeli zaprosimy z tej okazji gości np. rodziców, dziadków, czy dzieci z młodszej klasy.

Prezentacja przeczytanych przez uczniów lektur może polegać na ustnym zachęceniu do przeczytania danej książki lub zapisie w zeszycie lektur, tworzeniu książeczek tematycznych, czy ekspozycji różnych prac dzieci. Prezentacja może odbywać się indywidualnie, jednak większe efekty daje praca grupowa.

Dużym zainteresowaniem wśród uczniów cieszą się konkursy związane z lekturami.
Mogą to być:
- konkursy recytatorskie, podczas których dzieci przygotowują wiersze konkretnego autora lub o danej tematyce,
- konkursy wiedzy o przeczytanych lekturach
- konkursy plastyczne

Pracując z lekturami nie sposób nie wykorzystać rozrywek umysłowych: rebusów, eliminatek, krzyżówek czy zagadek, w których na podstawie fragmentu tekstu, opisu, ilustracji, rekwizytu dzieci rozpoznają tytuł książki.5

Ważnym elementem w kształtowaniu zainteresowań czytelniczych jest organizowanie wycieczek do biblioteki i przeprowadzanie zajęć w otoczeniu regałów z książkami. Współpracując z bibliotekarzem można przygotować ciekawe zajęcia np. na temat jak korzystać z biblioteki, jak powstaje książka.

1 K. Lenartowska, W. Świętek : Lektura w klasach I-III. Warszawa 1993.WSiP,s.14
2 K. Lenartowska, W. Świetek: Lektura... Op. cit.,s.15
3 A. Rachlewicz, K.Salwerowicz: Pedagogiczne podejście sytuacyjne w kształceniu literackim dzieci w młodszym wieku szkolnym. "Życie Szkoły" 1998 nr 10,s.562
4 B. Mineyko : Improwizacje w klasach I-III. Warszawa 1986. WSiP,s.20
5 Propozycje ciekawych rozrywek umysłowych można znaleźć w następujących pozycjach ; J. Długosz, E. Orzech: Materiały do pracy z tekstem literackim w klasach początkowych. Rzeszów 1992.Fosze. Gabriela Kapica: Rozrywki umysłowe w nauczaniu początkowym. Warszawa1990. WSiP

Opracowanie:
Małgorzata Zawiła

Wyświetleń: 1570


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.