Aspekty higieniczne nauczania zintegrowanego w klasach i-iii szkoły podstawowej - dokumentacja toku lekcyjnego

Jedną ze zmian, którą przyniosła ze sobą reforma edukacji było wprowadzenie w klasach I-III szkoły podstawowej systemu nauczania zintegrowanego (bez podziału na jednostki lekcyjne) w miejsce tradycyjnej lekcji przedzielonej przerwami. Zmiana ta jest powodem licznych uwag różnych grup społecznych, pracowników stacji sanitarno epidemiologicznych nadzorujących placówki oświatowe, wyrażających niepokój, że proces nauczania w aspekcie respektowania zasad higieny, pozostał poza kontrolą. Obawiają się, że nauczyciel uzależniony od szkolnych dzwonków może niekiedy zapomnieć, że ma zrobić przerwę, że powinien naprzemiennie angażować różne sfery aktywności dzieci, w odpowiednio krótkich odstępach czasowych. Opracowanie proponowanego zagadnienia ma na celu zweryfikowanie tych obaw. Praca składa się z czterech części:

I Ankieta dla nauczyciela klasy II szkoły podstawowej z uwzględnieniem zaleceń higienicznych.

II Formularz dokumentowania obserwacji przebiegu toku nauczania.

III Analiza obserwacji przebiegu toku nauczania zintegrowanego.

IV Zalecenia odnośnie higieny nauczania w klasie II szkoły podstawowej.

Ankieta dla nauczyciela prowadzącego zajęcia w klasie II
Publicznej Szkoły Podstawowej w Gajęcicach Starych

Imię i nazwisko: Marlena Barylska -Gałkowska
Staż pracy: 12 lat

1. Proszę podać i uzasadnić jakie Pani dostrzega:
a. pozytywne aspekty nauczania nowym systemem, uwzględniając między innymi zachowanie uczniów dotyczące zainteresowania zajęciami, udziału w zajęciach, chęci współpracy, aktywności psychoruchowej itp.:
Odpowiedź:
1. Uczniowie są zainteresowani zajęciami i chętnie w nich uczestniczą, gdyż zajęcia trudniejsze są przeplatane łatwiejszymi a bardziej siedzące ruchowymi.
2. Niezwykły przejaw ciągłej potrzeby ruchu daje swobodę w wyborze i czasie trwania zajęć ruchowych.
3. Zintegrowana koncepcja nauczania daje nauczycielowi swobodę w projektowaniu procesu dydaktycznego, w opracowaniu planu pracy dydaktyczno -wychowawczego, w wyborze podręczników oraz dobraniu najskuteczniejszych metod, form i środków dydaktycznych do nauczania.
4. Każdy uczeń traktowany jest jak podmiot nauczania a nie przedmiot. Ucznia nagradza się za wysiłek, a nie wynik.
5. Nowy system nauczania stawia uczniom rzetelne wymagania dostosowane do możliwości oraz łączy teorie z praktyką by umożliwić uczniom zdobycie niezbędnych umiejętności.

b. negatywne aspekty nauczania nowym systemem, uwzględniając między innymi zachowanie uczniów dotyczące zainteresowania zajęciami, udziału w zajęciach, chęci współpracy, aktywności psychoruchowej itp.:
Odpowiedź:
1. W przypadku zmęczenia spowodowanego zajęciami brak w tym czasie możliwości
wejścia na salę gimnastyczną. (w niektórych przypadkach zupełny brak sal gimnastycznych powoduje niemożliwość respektowania wszelkich zaleceń higienicznych nauczania).

2.Proszę mi udzielić informacji na temat przerw w zajęciach w klasie, którą Pani prowadzi.
a. Czym uwarunkowane jest ustalenie momentu i czasu trwania przerwy?
Odpowiedź:
1.Wcześniejszym dokładnym zaplanowaniem toku lekcji.
2. Obserwowanymi objawami zmęczenia u uczniów.
3. Zależne jest to od indywidualnych toków lekcyjnych w poszczególnych dniach tygodnia jak również ogólnym stanem psychicznym uczniów w danym dniu.

b. Aktywność uczniów w czasie przerw. Wymień uszeregowując wg częstości występowania:
Odpowiedź:
2. Dowolna aktywność uczniów na korytarzu szkolnym lub w klasie.
3. Posiłek
4. Zorganizowanie zabawy.
5. Częste wyjścia na świeże powietrze- boisko szkolne (gry i zabawy ruchowe)
6. Leżenie na dywanie - wypoczywanie.

3. Proszę udzielić informacji na temat zajęć ruchowych - ekwiwalentu wf w klasie, którą Pani prowadzi?
Odpowiedź:
Cztery razy w tygodniu zajęcia 45 minutowe (typowy wf z przebraniem się w stroje gimnastyczne), oraz każdego dnia zabawy ruchowe w formie przerw śródlekcyjnych, zabaw muzyczno- ruchowych itp.(ogółem około 40 minut).
a. Według którego wariantu odbywają się zajęcia ruchowe. (odpowiedź podkreśl)
- "ćwiczenia śródlekcyjne" (zajęcia ruchowe wplatane w tok nauczania)
- lekcje wf
- zarówno "ćwiczenia śródlekcyjne jak i lekcje wf
b. Ile czasu najczęściej trwają pojedyncze "ćwiczenia śródlekcyjne'' (wybrać, podkreślić):
mniej niż 3 min, 3-5 min, 6-10 min ponad 10 min trudno powiedzieć

Zalecenia odnośnie higieny procesu nauczania w klasie II szkoły podstawowej:

1. Czas zajęć obowiązkowych w ciągu dnia nie powinien przekraczać 5 godzin ( łącznie z przerwami).
2. Możliwość czynnego skupienia uwagi u dzieci w klasie wynosi 10 minut.
3. Możliwość ćwiczenia umiejętności (np. czytania, pisania, liczenia), bez odczuwania zmęczenia- u dzieci w drugiej klasie wynosi 15 minut.
4. Obciążenie zadaniami w ciągu dnia nauki powinno być zgodne z typowymi, fizjologicznymi zmianami dyspozycji do pracy. Na początku dnia ta dyspozycja jest niewielka(okres wdrożenia), następnie w pierwszej połowie dnia stopniowo wzrasta do najwyższego poziomu, by w drugiej połowie, w związku z narastającym zmęczeniem, stopniowo zmniejszać się.
5. Mając na uwadze punkty 2,3 i 4 należy odpowiednio zmieniać aktywność uczniów, przeplatając zadania wymagające skupienia i wysiłku umysłowego zajęciami łatwiejszymi, z elementami zabawy, relaksem, ćwiczeniami ruchowymi, urządzać przerwy.
6. Nie można zmuszać dzieci do intensywnej pracy umysłowej, z jednoczesnym unieruchomieniem ich w ławkach nie dłużej niż 35 minut, nawet jeżeli rodzaje ich aktywności zmieniają się. Po tym czasie należy bezwzględnie urządzić zajęcia z elementami ruchu, zabawę, ćwiczenie śródlekcyjne czy przerwę.
7. Przerwy powinny trwać co najmniej 5 minut. Należy dążyć, aby szczególnie te dłuższe były spędzane na powietrzu. Przerwa śniadaniowa powinna trwać 20 minut.
8. Właściwym miejscem do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego jest sala gimnastyczna. Jeżeli pozwala na to pogoda zajęcia sportowe należy prowadzić na powietrzu.
9. "Ćwiczenia śródlekcyjne'' (zajęcia ruchowe) powinny trwać co najmniej 3 minuty.

Formularz dokumentowania obserwacji przebiegu toku nauczania w klasie II

Publicznej Szkoły Podstawowej w Gajęcicach Starych

Data badania:15.02.2001r.
Klasa: II
Ilość uczniów w klasie: 15
Hospitujący zajęcia: p. Bogusław Mikła- dyrektor szkoły, p. Anna Durys -nauczyciel
Prowadząca zajęcia: Marlena Barylska- Gałkowska

 

Czas	Zajęć	Ile minut	Rodzaj zajęć/czynności	Miejsce zajęć
Od 8.05	Do 8.20	15 minut	Zajęcie muzyczno-ruchowe	Sala zajęć
8.20	8.35	15 minut	Edukacja polonistyczna	Sala zajęć
8.35	8.40	5 minut	Przerwa śródlekcyjna	Sala zajęć
8.40	8.50	10 minut	Edukacja matematyczna	Sala zajęć
9.00	9.20	20 minut	Zajęcia muzyczno -ruchowe	Sala zajęć
9.20	9.35	15 minut	Przerwa śniadaniowa- zabiegi higieniczne	Sala zajęć
9.35	10.15	30 minut +10 minut	Edukacja przyrodniczo-polonistyczna+ dwie przerwy śródlekcyjne	Sala zajęć
10.15	10.20	5 minut	Przerwa na przebranie	Szatnia
10.20	11.00	40 minut	Edukacja zdrowotna- lekcja WF	Sala gimnastyczna
11.00	11.05	5 minut	Przerwa na przebranie	Szatnia
11.05	11.30	25 minut	Edukacja plastyczno-techniczna	Sala zajęć
11.30	11.36	6 minut	Przerwa śródlekcyjna -uzależniona od potrzeb dzieci	Sala zajęć
11.36	12.05	34 minut	Edukacja plastyczno-techniczna	Sala zajęć
12.05	12.25	20 minut	Przerwa obiadowa	Stołówka

RAZEM: 4 godz.10 min.
W tym zajęcia obowiązkowe: 3godz. 5 min.
Przerwy: 1 godz. 5 min.


ANALIZA OBSERWACJI PRZEBIEGU TOKU NAUCZANIA ZINTEGROWANEGO
W KLASIE II
w dniu 15.02.2001r.

TEMATYKA ZAJĘĆ: ZIMOWE WSPOMNIENIA

Zajęcia przeprowadziła pani mgr Marlena Barylska -Gałkowska.
Zajęcia hospitowali dyrektor szkoły mgr Bogusław Mikła i pani mgr Anna Durys -nauczyciel.
Pani Marlena Barylska- Gałkowska w bardzo ciekawy sposób przeprowadziła zajęcia. Uczniowie byli aktywni i zaangażowani. Czas trwania zajęć w ciągu całego dnia wynosił 4 godziny i 10 minut. Nauczycielka rozpoczęła zajęcia ćwiczeniami muzyczno-ruchowymi, które trwały około 15 minut. Wprowadziły one dzieci w miły nastrój i chęć do pracy. Następnie prowadząca przeprowadziła rozmowę na temat "Gdzie i w jaki sposób spędziłem (am) ferie zimowe. Dzieci indywidualnie wypowiadały się na podany temat. Po 15 minutach nauczycielka przeprowadziła przerwę śródlekcyjną 5 minutową zgodną z tematyką zajęć(gry i zabawy na śniegu i lodzie- naśladowanie).Po przerwie zajęto dzieci liczeniem około 10 minut. Po tych krótkich zajęciach z matematyki odbyły się ponownie zajęcia muzyczno -ruchowe. Dzieci uczyły się piosenki pt. "Zimowa Jazda", czas zajęć 20 minut. Między godziną 9.20 a 9.35 była krótka przerwa śniadaniowa. Edukacja przyrodniczo-polonistyczna trwała 40 minut, w trakcie której w ramach przerw śródlekcyjnych prowadząca przeprowadziła dwie znane zabawy ze śpiewem. Następnie nauczycielka przeprowadziła typową lekcję wychowania fizycznego. Temat zajęć brzmiał "Doskonalenie rzutów i chwytów''. W czasie lekcji korzystano także z przyborów niekonwencjonalnych tj. gazety, butelki, sznurki. Czas trwania zajęć 40 minut(10 minut na przebranie. Po zajęciach z zakresu edukacji zdrowotnej odbyły się zajęcia z zakresu edukacji plastyczno- technicznej. Temat pracy: " Sporty zimowe- makieta".(praca w grupach). Przerwy w tych zajęciach nauczycielka dostosowała do indywidualnych potrzeb dzieci. Po skończonych i omówionych zajęciach, które trwały ogólnie 60 minut, dzieci udały się na długą przerwę obiadową(20 minutową).Należy nadmienić, iż cała klasa korzysta z dożywiania (obiad kosztuje 1zł 50 gr) co jest bardzo korzystne, ponieważ większość dzieci dojeżdża do szkoły z pobliskich miejscowości. Po skończonych zajęciach obowiązkowych dzieci są objęte dodatkowymi zajęciami świetlicowymi.( od 1-2 godzin lekcyjnych- związane jest to z dojazdem).W czasie zajęć świetlicowych dzieci przebywały 30 minut na świeżym powietrzu.

W/w zajęcia były przeprowadzone prawidłowo. Dzieci były zainteresowane zajęciami. Prowadząca w ciekawy sposób zachęcała uczniów do pracy. Dzięki jej wysiłkowi uczniowie zdobyli nowe doświadczenie. Po obejrzanych zajęciach należy stwierdzić ze nauczycielka osiągnęła zamierzone cele. Jej osoba działa na uczniów motywująco. Sposób prowadzenia zajęć daje szanse wyrównywania poziomu między dominującymi uczniami, a tymi mniej aktywnymi. Zajęcia integracyjne wprowadzają normy komunikacji i zachowania, uczą postrzegać krytycznie, współpracować oraz ułatwiają tworzenie spójnej grupy. Należy stwierdzić iż nauczycielka podczas zajęć stosuje wszelkie zalecenia higieniczne odnośnie procesu nauczania w klasie II.

Opracowanie: mgr Marlena Barylska - Gałkowska

Wyświetleń: 1840