Swobodna twórczość uczniów klas młodszych

"Jeśli uda Wam się zmienić klimat w Waszej klasie, jeśli pozwolicie rozwinąć się swobodnej działalności, jeśli potraficie użyczyć sercu trochę ciepła promykiem słońca, który wzbudzi zaufanie i nadzieję, przezwyciężycie przymusową robotę rekruta i wasza praca będzie miała stuprocentową wydajność. Ten promyk słońca to sekret nowoczesnej szkoły."
(Freinet)

Już podczas studiów na WSP w Bydgoszczy zachwyciła mnie koncepcja pedagogiczna Celestyna Freineta, a przede wszystkim technika swobodnego tekstu. Rozpoczynając pracę pedagogiczną w nauczaniu początkowym postanowiłam zainteresować dzieci pisaniem swobodnych wypowiedzi. Reforma edukacji, a zwłaszcza przejście w nauczaniu początkowym od systemu klasowo-lekcyjnego do nauczania zintegrowanego stwarza ogromne możliwości pracy twórczej. Kilka lat temu założyłam Koło Swobodnej Twórczości, na którym pozwalam dzieciom rozwijać ich wrodzoną twórczą ekspresję słowną.

TREŚCI I CELE EDUKACYJNE

Swobodny tekst jest to wolna od jakiegokolwiek narzucania tematu czy formy pisemna wypowiedź dziecka. Jest swobodna i umotywowana, stanowi punkt wyjścia i ośrodek pracy szkolnej. Najkorzystniejsza sytuacja do napisania swobodnego tekstu wystąpi wówczas, gdy dziecko samo zapragnie wyrazić piórem czy rysunkiem to, co czuje, co je interesuje, odczuje potrzebę wypowiedzenia, aby porozumieć się z innymi dziećmi, podzielić się z kimś swoimi pragnieniami i radościami, zdecyduje się zakomunikować dorosłym swoje wątpliwości, prawa i dążenia. Swobodny tekst w odróżnieniu od wypracowania szkolnego cechuje spontaniczność, twórczość, związek z życiem, kontakt ze środowiskiem, w którym dziecko żyje, głęboka ekspresja przeżyć. Biorąc pod uwagę sposób wypowiedzenia wyróżnia się swobodny tekst mówiony i swobodny tekst pisany.

MOJA PRACA

W swojej pracy wykorzystuję oba rodzaje swobodnych wypowiedzi.

W klasie pierwszej jest to swobodna wypowiedź mówiona, gdyż tworzą ją dzieci które nie potrafią jeszcze zapisać swoich myśli za pomocą pisma. Swobodne wypowiedzenia nagrywam na taśmę magnetofonową, a potem odtwarzam je, wspólnie wybieramy najciekawsze, drukuję.

W klasie drugiej i trzeciej prowadzę zajęcia techniką swobodnego tekstu pisanego. Występuje tu kilka etapów: pisanie swobodnego tekstu, czytanie tekstu, wybór najciekawszej pracy, korekta tekstu, ćwiczenia oparte na swobodnym tekście. Najciekawsze prace umieszczam na gazetce "Swobodne teksty", wysyłam do kolegów korespondentów oraz gromadzę w specjalnej księdze, z której powstaje po trzech latach nauki tomik poezji.

W roku szkolnym 2002/2003 wspólnie z moją klasą trzecią postanowiliśmy wzbogacić nasze twórcze pisanie i założyć klasową kronikę trzecioklasisty. Opisujemy w niej najważniejsze wydarzenia z życia klasy, urozmaicając je zdjęciami i rysunkami. Nawiązaliśmy również korespondencję z równoległą klasą trzecią ze szkoły miejskiej. W listach piszemy o najważniejszych sprawach nurtujących trzecioklasistów, informujemy się o ciekawych wydarzeniach z naszego życia, przesyłamy zdjęcia i najlepsze twórcze teksty.

Redagowaniu swobodnych tekstów powinna towarzyszyć swoboda, spontaniczność, wiara w sens i efekt podjętej pracy. Zachodzi potrzeba organizowania sytuacji umożliwiającej przeżycie, inspirujących twórcze wypowiedzi pisemne. Źródłem takich przeżyć będzie wycieczka, lektura, dzieło malarskie, muzyka, impreza szkolna, wydarzenia z życia klasy, pora roku, itp. Planując pracę koła, kieruję się więc bieżącymi wydarzeniami, które mogą stać się inspiracją do tworzenia swobodnych tekstów. Kiedy takich sytuacji jest po prostu brak, korzystam z ułożonego harmonogramu przykładowych zajęć twórczych.

O popularności Koła Swobodnej Twórczości i co za tym się kryje, popularności swobodnej twórczości, świadczą wyniki przeprowadzonej przeze mnie ewaluacji. Dzieci odpowiadały na pytania dotyczące tematyki swobodnych tekstów. Najchętniej piszą swobodne teksty na temat świąt i uroczystości, pór roku, wydarzeń klasowych. Wypowiedzi dotyczące trzeciego pytania były bardzo różnorodne. Odpowiadając na pytanie: "Czego nauczyły Cię zajęcia tworzenia swobodnych tekstów?" dzieci pisały o nabyciu umiejętności poprawnego układania tekstów, poprawnej pisowni ortograficznej i gramatycznej, lepszym zrozumieniu układu treści w zależności od rodzaju wypowiedzi. Kilkoro z nich wspomniało o zainteresowaniu poezją a także rozbudzeniu chęci twórczego pisania.

Wnioski.
Uczniowie chętnie uczestniczą w zajęciach, na których mogą rozbudzić swoją twórczą wyobraźnię i bez ograniczeń treścią tworzyć swobodny tekst. Dlatego zachęcam wszystkich nauczycieli nauczania zintegrowanego do stosowania techniki swobodnych tekstów Celestyna Freineta podczas zajęć.

Opracowanie: Katarzyna Kozłowska,
nauczyciel nauczania zintegrowanego w Zespole Szkół im. Szarych Szeregów w Piaskach.

Wyświetleń: 984