Lekcje muzealne - wychowanie estetyczne jako alternatywny sposób zdobywania wiedzy historycznej

Historia jest skomplikowaną, wyłączoną spod bezpośredniej obserwacji nauką. Dotychczasowe nastawienie w procesie dydaktyczno-wychowawczym preferuje podejście polityczno-martyrologiczne, znacznie ją w ten sposób ograniczając.

Poprzez dzieje polityczno-ekonomiczno-społeczne winna historia wychowywać do kultury, do świadomego i kreatywnego w niej uczestnictwa. Jej rola powinna zmierzać w kierunku kulturotwórczym.

Akcenty należałoby umieścić w procesie nauczania nieco inaczej, na tym, co dzisiaj człowieka do świata zbliża, a nie od niego oddala, na tym, co może być pomostem scalającym narody i państwa.

Praca ta ma na celu pokazanie nauczycielom, iż można nauczać historii przez odbiór dzieła sztuki, muzeum oraz lekcje muzealne. Istotną rolę w procesie poznawczym mogą odegrać ćwiczenia, działania praktyczne, bezpośredni kontakt z przeszłością. Tylko praktyka dostarcza nam silnych bodźców i przeżyć.

Lekcje muzealne muszą zostać wpisane na trwałe do programów szkolnych jako niekonwencjonalny sposób zdobywania wiedzy.

Ważną do spełnienia rolę mają tu obiekty najbliższe, zabytki regionalne. Są one idealnym materiałem do rozwiązywania wielu problemów merytorycznych, ilustrowania na bieżąco omawianych treści i ich konkretyzowania.

Odbiór zabytków materialnych sam w sobie jest procesem złożonym, aby w nim uczestniczyć w sposób celowy i świadomy, trzeba wyjść poza utarte kanony i schematy.

Człowiek tworząc kulturę utrwalał w niej istotę swego człowieczeństwa, przez co określał siebie w relacji ze światem przyrody, drugim człowiekiem, pragnąc pojednania i zrozumienia. Bez poznania historii kultury nie można w ogóle mówić o poznaniu historii.

Wychowanie estetyczne umożliwia w pełni odczuwać otaczający świat, dając niepowtarzalną okazję uczniowi do stworzenia własnego wizerunku dziejów.

Od początku mojej pracy dydaktycznej prowadzę intensywnie lekcje muzealne gdzie wykorzystuję moje osobiste przemyślenia i spostrzeżenia. Wymuszam niejako na moich uczniach pozapodręcznikowe rozumienie dziejów.

Znamy wszyscy wiele wspaniałych dzieł. Czym innym jest znać, a czym innym zobaczyć, mieć w zasięgu ręki. Pójście do muzeum, na wystawę czy do galerii jest jedną z tych czynności, dzięki którym możemy przeżywać i odczuwać. Są to jednak instytucje, do których trzeba "dorosnąć ", tu należy wstępować, a nie wchodzić prosto z ulicy. Tu trzeba przebywać. Tego języka trzeba się uczyć, poznać go i posługiwać się nim. To świat symboli, skrótów i kodów. Nadaje kształty i barwy "szarej podręcznikowej wiedzy ". a wiedza tą drogą zdobyta jest "osobista", zindywidualizowana i zabarwiona uczuciami.

Za J. Maternickim (Historia a wychowanie dla kultury. W: Wiadomości Historyczne 1989,nr 3 s. 96) można powiedzieć: ".. . mniej przemówień i wystrzałów więcej cywilizacyjnych osiągnięć intelektualnie przeobrażających społeczeństwo".

Szczególne miejsce w związku z obecną sytuacją wielu rodzin i środowisk oraz kondycją polskiej szkoły maja zabytki lokalne - te, do których dotrzemy bez najmniejszych kłopotów. Stanowią idealną podstawę do rozwiązywania problemów merytorycznych, estetycznych, wdrażają w nową tematykę, ilustrują.

Praca ta wymaga od nauczyciela niewątpliwie znacznego wysiłku organizacyjnego i merytorycznego oraz wsparcia ze strony dyrekcji i grona.

Mimo swej odmienności, powinny te lekcje odbywać się wg ogólnych zasad i reguł dydaktyki. Każda tego typu lekcja jest zwartą i zamkniętą całością, ale jednocześnie jednym z ogniw całego cyklu kształcenia i procesu nauczania

W zakresie wiadomości umożliwia:
-  rozszerzenie
-  poznanie oryginalnych źródeł historycznych
-  całościowe postrzeganie dziejów
-  poznanie języka
-  konkretyzację wiedzy
-  wizualizację
-  zapamiętywanie

w zakresie umiejętności umożliwia
- : analizowanie
-  wartościowanie
-  ocenę
-  wnioskowanie
-  samodzielne poznawanie
-  interpretowanie
-  weryfikowanie
-  krytycyzm
-  korelację

w zakresie postaw umożliwia:
-  przeżycia
-  emocjonalne pojmowanie dziejów
-  ciekawość świata
-  wrażliwość
-  szacunek dla dorobku ludzkości
-  kreatywność
-  tolerancję
-  określanie gustów, zachowań.

Przedstawiłam jeden ze sposobów nauczania historii. Pragnę przekonać do niekonwencjonalnych działań, tak by z historią obcować na co dzień, a nie od święta. Trudności techniczno-organizacyjne można szybko przezwyciężyć, jeśli będą to nasze zwyczajowe działania. Uczniowie bardzo chętnie w nich uczestniczą . Dynamika, swoboda czy swoisty luz lub twórczy chaos zbliżają i integrują. Dla wielu z nich będą to niezapomniane chwile, dla wielu jedyny na całe lata kontakt ze sztuką.

To z dziejów kultury i cywilizacji czerpiemy wiedzę, uczymy szacunku dla minionych pokoleń. Dziś historia winna wychowywać dla kultury przez kulturę, dla jej uniwersalnych wartości, bo to one potrzebują człowieka nie mogą istnieć przecież same dla siebie. Niestety nie wszyscy jakby to dostrzegali i rozumieli .

Opracowanie: EWA LEWANDOWSKA

Wyświetleń: 2108