Złożoność natury ludzkiej na przykładzie analizy zachowania Rodiona Raskolnikowa, bohatera powieści "Zbrodnia i kara" F.Dostojewskiego

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II LO
Cele edukacyjne: poprzez wnikliwe rozpatrzenie motywacji działania postaci uczniowie przyswoją sobie prymarną cechę powieści psychologicznej- pogłębioną analizę psychologiczną bohatera, prezentując jego ambiwalentne zachowania wyciągną wnioski dotyczące kondycji ludzkiej i uniwersalnych walorów omawianego tekstu.

Formy i metody pracy: "burza mózgów", indywidualna praca z tekstem

Przebieg lekcji

Ogniwo wstępne
1.Prezentacja pracy domowej- uczniowie mieli wynotować z tekstu powieści wszystkie sytuacje, które można opatrzyć komentarzem "Dobre uczynki" Rodiona Raskolnikowa.
2.Przygotowanie trójdzielnej planszy, na której umieszczamy z jednej strony wyniki ich pracy, w środkowej części zostawiając miejsce na argumenty "Dlaczego zabił?", część trzecią przeznaczamy na przypuszczenia "Co zyskał?"

Ogniwo zasadnicze
3.Poszukiwanie argumentacji metodą "burzy mózgów", zapis wszystkich przedstawionych hipotez.
4.Weryfikacja zgromadzonych argumentów poprzez poszukiwanie cytatów egzemplifikujących propozycje uczniów.

Ogniwo końcowe
5 Ustne podsumowanie sporządzonego zestawienia.
6. Zapis wniosków końcowych.
7. Ocena aktywności uczniów.

Przykłady argumentacji uczniowskiej pojawiające się najczęściej.

"Dobre uczynki"
- Wspomagał rodzinę Marmieładowa,
- Zaopiekował się przygodnie spotkaną dziewczyną,
- Uratował nieznane dzieci z pożaru,
- Opiekował się chorym kolegą i jego ojcem,
- Szanował Sonię mimo jej profesji,
- Nie pozwolił na ślub Duni,
- Współczuł siostrze lichwiarki,
- Był wrażliwy na krzywdę zwierząt.

"Dlaczego zabił?"
- Z biedy
- Pod wpływem zasłyszanych opinii innych ludzi
(chęć uwolnienia świata od "ludzkiej wszy")
- Pod wpływem dogodnych okoliczności
- Z powodu rozdrażnienia, chorych nerwów, rozchwianej psychiki
- Z nudów
- Z chęci sprawdzenia się
- Z powodów filozoficznych- uważał się za nadczłowieka
- Zbrodnia była formą protestu i buntu przeciw światu

"Co zyskał?"
- Wyrzuty sumienia
- Strach przed zdemaskowaniem
- "Zwierzęce" przerażenie
- Myśli samobójcze
- Halucynacje, postępujący obłęd
- Jego sytuacja materialna nie uległa poprawie
- Brak życiowych perspektyw
- Więzienie i katorgę

Po wsparciu powyższej argumentacji odpowiednimi cytatami, uczniowie próbują wyciągnąć wnioski końcowe, będące podsumowaniem rozważań.

Przykład notatki końcowej, sporządzonej przez uczniów.

Powieść F.Dostojewskiego "Zbrodnia i kara" ma uniwersalną, ponadczasową wymowę.

Analizując postępowanie głównego bohatera, Rodiona Raskolnikowa dochodzimy do przekonania, że ludzka psychika jest niezgłębiona, nieprzewidywalna i nie podlega jednoznacznej ocenie.

Nie tylko otoczenie ale i sam bohater nie jest w stanie do końca zrozumieć motywację swego działania. Nie ma ludzi tylko złych czy dobrych, natura człowieka może być syntezą cech ambiwalentnych. Jednostka jest odpowiedzialna za swe czyny, karą za popełnione zbrodnie nie muszą być restrykcje prawne, własna psychika skazuje winowajcę na znacznie dotkliwsze męczarnie. Zbrodnia nie popłaca- odniesione korzyści są niewspółmierne do tragicznych konsekwencji i następstw złego czynu.

Opracowanie: BEATA MUSIALIK

Wyświetleń: 5603