Wykorzystanie multimedialnych programów edukacyjnych w nauczaniu zintegrowanym

Na rynku ukazało się wiele multimedialnych programów edukacyjnych przeznaczonych dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Często zastanawiamy się, który z tych programów jest najlepszy, z którego możemy korzystać na zajęciach w szkole. Odpowiedź na to pytanie znajdziemy na stronach internetowych MENiS pod adresem www.men.waw.pl. Są tam informacje na temat pakietów dydaktycznych zalecanych przez MENiS do użytku szkolnego. Prowadząc zajęcia z takimi programami należy pamiętać by nie były one skoncentrowane tylko na pracy z komputerem, ale wplecione w różnorodne bloki tematyczne. Można również uatrakcyjniać w ten sposób zajęcia wyrównawcze, gdyż wiele programów komputerowych nadaje się do pracy z dziećmi z dysleksją, dysortografią czy dyskalkulią.

Multimedialne programy edukacyjne można w nauczaniu zintegrowanym wykorzystać do: poznawania i utrwalania liter i liczb, doskonalenia analizy i syntezy słuchowej wyrazów oraz umiejętności czytania, doskonalenia pamięci wzrokowej i słuchowej, spostrzegawczości, doskonalenia umiejętności poprawnego pisania pod względem ortograficznym, doskonalenia umiejętności związanych z operacjami pieniężnymi, obliczeniami zegarowymi, doskonalenia umiejętności dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia na różnym poziomie, poznawania środowiska społeczno - przyrodniczego a także wychowania komunikacyjnego.

Klik uczy czytać to multimedialny elementarz wydany przez WSiP. Przeznaczony jest dla dzieci w wieku przedszkolnym, uczniów pierwszych klas szkół podstawowych w pierwszym półroczu nauki oraz dzieci mających problemy z analizą i syntezą wyrazów, dyslektycznych, uczęszczających na zajęcia kompensacyjno - wyrównawcze w klasach 1 - 3. Po uruchomieniu programu na ekranie pojawiają się cztery piórniki, każdy z inną naklejką. Oznacza to, że program będzie automatycznie notował postępy w nauce czworga dzieci równolegle. Po otworzeniu piórnika mamy do wyboru kilka dróg.

Klej i nożyczki - metoda globalna - przedstawiona jest ilustracja i odpowiadający jej wyraz, który następnie dzielony jest na sylaby i głoski. Do zabawy w tej części programu zachęcają dziecko bogate ilustracje, możliwość wyboru dowolnego obrazka oraz możliwość powtórki. Oprócz doskonalenia analizy słuchowej (wybrzmiewanie głosek na początku wyrazu, w kolejności, rozumienie znaczenia wyrazów) autorka programu proponuje organizowanie z dziećmi dodatkowych zabaw prowadzących do rozróżniania barw i kształtów, utrwalania poznanych wcześniej wierszy i piosenek związanych z danym obrazkiem, tworzenia opowiadań, rymowanek z innymi wyrazami.

Linijka - zapoznanie z literami - każda litera wielka i mała wprowadzana jest za pomocą animowanych prezentacji wspartych dialogami, zagadkami i zabawami wymagającymi koncentracji uwagi. Prezentacji nowej litery towarzyszą ćwiczenia utrwalające i ćwiczenia w doskonaleniu czytania. Każda z proponowanych zabaw umożliwia kształcenie koordynacji wzrokowo - ruchowej. Dobór treści zabaw, możliwość powtórzeń, korzystania z pomocy pozwalają na pełną indywidualizację nauki. Teksty są zróżnicowane, dostosowane do możliwości dzieci i ich różnorodnych zainteresowań.
Gumka - to kasowanie zapisu postępów w nauce.

Pióro i długopis - podpisywanie obrazków - dziecko samodzielnie wybiera sobie dowolny obrazek, a następnie podpisuje go, korzystając z prawdziwej klawiatury komputera.

Wzornik z literami to powtórzenie zabaw związanych z dowolnie wybraną literą.

Przykładowy konspekt wykorzystania programu Klik uczy czytać w klasie I

Ośrodek tematyczny: Jaka jest moja rodzina?
Temat dnia: Tata i jego zajęcia
Zapis w dzienniku: Porównywanie liczebności zbiorów. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat zajęć taty. Nauka pisania litery t, T. Analiza i synteza słuchowo - wzrokowa wyrazu tata. Tworzenie portretu taty z gotowych elementów. Uzupełnianie wyrazów nowo poznaną literą.
1. Wypowiedzi uczniów na temat ilustracji przedstawiającej mamy z dziećmi.
- Jakie miejsce jest przedstawione?
- Kto się tam znajduje?
- Dlaczego z dziećmi są głównie mamy?
- Gdzie mogą być tatusiowie?
2. Ustalenie na podstawie ilustracji i tekstu odpowiedzi na pytanie: Czym zajmuje się tata Marty i Tomka?
3. Wypowiedzi na temat zajęć swojego taty.
4. Kończenie wypowiedzi: Mój tata potrafi...
5. Ustne opisywanie wyglądu taty
6. Praca z programem Klik uczy czytać
- Uczniowie zajmują miejsca przy komputerach (co najwyżej po dwoje przy jednym stanowisku)
- Uruchamiają program Klik uczy czytać, po wybraniu piórnika z menu wybieramy Linijkę, a następnie literę t
- Zabawa z dźwigiem - prezentacja litery. Kojarzenie kształtu litery T z kształtem elementów konstrukcyjnych na budowie oraz innymi kształtami: np. parasol, daszek, grzyb; zabawa w wymienianie różnych pojazdów i maszyn potrzebnych w budownictwie oraz określanie ich przeznaczenia: np. wywrotka, taśmociąg, betoniarka.
- Tworzenie portretu taty z podpisem. Tworzenie wizerunku z podanych elementów - kojarzenie cech wyodrębnionych w naturze z ich symbolami graficznymi. Próba opisania wyglądy taty, wyodrębnienia ważnych elementów twarzy. Układanie pierwszego wyrazu do samodzielnego odczytania (tata). Zwrócenie uwagi na kierunek czytania od lewej do prawej strony.
- Uzupełnianie wyrazów. Zapoznanie z obrazem graficznym wyrazów zaczynających się literą t: telefon, traktor, uzupełnianie brakującej litery t w różnych miejscach wyrazów. Ćwiczenia prawidłowego wybrzmiewania wyrazów.
- Rozpoznawanie, odczytywanie i segregowanie liter T, t na półkach.
- Budowanie prostych wypowiedzeń z wyrazu To i obrazka.
7. Wypełnianie modeli budowy dźwiękowej wyrazów
8. Odwzorowywanie litery t małej i wielkiej
9. Pisanie t w połączeniu z poznanymi literami
10. Porównywanie liczebności zbiorów bez przeliczania elementów z zastosowaniem zwrotów: tyle samo, więcej, mniej.

Klik uczy liczyć w zielonej szkole jest programem przygotowanym dla dzieci w wieku 5 - 9 lat. Zadaniem programu jest ułatwienie, a przede wszystkim uatrakcyjnieniem procesu nauczania - uczenia się matematyki i przyrody. Pomaga nam w tym chłopiec o imieniu Klik. Menu programu stanowi interaktywna mapka z ośmioma środowiskami: miastem, domem, ogrodem, łąką, parkiem, lasem, stawem i górami. W każdym z tych środowisk dziecko znajduje zabawy połączone z zadaniami matematycznymi. Za poprawne wykonanie zadania otrzymuje się naklejkę do albumu, który można wydrukować.

W programie szczególną uwagę zwraca się na doskonalenie elementarnych umiejętności matematycznych jak np. liczenie, poznanie zapisu i kolejności liczb, porządkowanie w zbiorach, rozróżnianie kształtów, poznawanie figur geometrycznych, porównywanie wielkości. Korzystając z tego programu dziecko uczy się również operowania pieniędzmi przy kupowaniu towarów, odczytywanie godzin na zegarze, zachowań ekologicznych, ćwiczy umiejętność rozumienia i samodzielnego wykonywania poleceń. Na szczególną uwagę zasługują treści przyrodnicze. Dostarczają one dziecku informacji o otaczającym go świecie przyrody i uwrażliwiają na jego piękno. Dziecko poznaje rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach. Uczy się rozpoznawać pospolite gatunki drzew i krzewów po kształcie i kolorze liści i owoców, odróżniać pospolite gatunki grzybów, motyli i ptaków czy roślin łąkowych, poznaje jadalne części warzyw.

W programie znajdują się zarówno zabawy doskonalące ściśle określone umiejętności matematyczne, jak i zabawy o charakterze uniwersalnym. W zabawach uniwersalnych można dostosować poziom trudności zadań do umiejętności użytkownika programu. Każdy poziom trudności ma swoje symboliczne oznakowanie w postaci kolorowej kostki do gry. Pierwszy poziom trudności polega na liczeniu kulek, serduszek lub jabłek i "zapisaniu" wyniku liczenia. Na poziomach: drugim, trzecim i czwartym obok zapisu liczbowego pojawi się zapis konkretno - obrazowy ułatwiający wykonanie zadania dzieciom, które dopiero poznają pojęcie liczby i uczą się zapisu poszczególnych liczb. Na pozostałych trudniejszych poziomach (poziomy 5 - 17) stosuje się tylko zapis liczbowy.

Przykładowy konspekt wykorzystania programu Klik uczy liczyć w zielonej szkole w klasie II

Ośrodek tematyczny: Dzień Ziemi
Temat dnia: Zaprzyjaźnić się z Ziemią
Zapis w dzienniku: Słuchanie piosenki pt. Kołysz nas, Ziemio! Poruszanie się w
rytmie marsza. Wyszukiwanie najpiękniejszych fragmentów wiersza pt. Pieśń o Ziemi. Nauka na pamięć wybranej zwrotki wiersza. Wyrazy z rz. Mnożenie i dzielenie w zakresie tabliczki mnożenia. Zbiorowe układanie obietnic składanych Ziemi. Działania w jej obronie. Układanie melodii do tekstu w określonym rytmie. Zabawy bieżne z użyciem piłek.

Cele operacyjne:
Uczeń: potrafi wymienić składniki środowiska naturalnego; potrafi uzasadnić potrzebę ochrony środowiska; potrafi wyszukać w tekście określone fragmenty i uzasadnić swój wybór; potrafi rozwiązywać zadania tekstowe oraz mnożyć i dzielić w zakresie 100; potrafi współpracować w grupie; zna zasady pisowni wyrazów z rz.
Metody: rozmowa dydaktyczna, Kosz i walizeczka, pokaz, zabawy "Światło dla Ziemi", "Skąd te śmieci", "Co mówi Ziemia"
Formy: indywidualna, grupowa, zbiorowa
Środki dydaktyczne: globus, kaseta magnetofonowa z nagraniem piosenki,
podręczniki, Encyklopedia, opakowania po różnych produktach, kostka nastrojów, koło zielone i czerwone oraz napisy na paskach

Czas: 3x45'

Przebieg zajęć:
1. Budowanie definicji (na podstawie skojarzeń)
Zapisujemy na tablicy hasło "Ziemia". Zapisujemy 4 - 8 skojarzeń gwiezdnych do hasła podstawowego. Następnie głośno je odczytujemy, zastanawiamy się czy wszystkie wyrazy pasują i czy je rozumiemy. Po dokonaniu korekty układamy definicję "Ziemi", tworząc zdania z wykorzystaniem wszystkich zapisanych skojarzeń. Po ułożeniu definicji czytamy ją i zapisujemy. Następnie odnosimy się do Encyklopedii.
Ziemia: planeta, kula, ludzie, rośliny, zwierzęta, lądy, oceany.

Ziemia to planeta o kulistym kształcie, na której znajdują się lądy i oceany. Żyją na niej ludzie, zwierzęta, rośliny.

2. Słuchanie piosenki pt. "Kołysz nas, Ziemio!". Poruszanie się w rytmie melodii.
3. Recytacja wiersza pt. "Pieśń o Ziemi"
4. Wyszukiwanie najpiękniejszych fragmentów utworu. Głośne jednostkowe czytanie. Uzasadnianie wyboru.
5. Zabawa Światło dla Ziemi
Siedzimy w kręgu. W środku kładziemy koła i napisy mówiące o czystym i zdegradowanym środowisku. Zadaniem uczestników jest przyporządkowanie napisów do odpowiednich kół symbolizujących środowisko (zielone - czyste, czerwone - zanieczyszczone). Następnie zastanawiamy się dlaczego niektórzy ludzie robią ze swego domu śmietnik, omawiamy poszczególne wypowiedzi, odnosimy je do najbliższego środowiska, swojego postępowania.
6. Uzupełnianie zdań:
Trzeba chronić przyrodę, aby...
Jeżeli świat będzie czysty i zdrowy...
Lepiej i zdrowiej żyje się tam, gdzie...
7. Zabawa Skąd te śmieci
Siedzimy w kręgu. W środku koła leżą śmieci. Nauczyciel poprzez spacer w wyobraźni "zabiera" uczestników do pięknego, czystego na pozór lasu, bowiem okazuje się, że są tu miejsca wyglądające jak śmietnik. W tym momencie otwieramy oczy. Zadanie uczestników polega na znalezieniu przyczyny z jakiej śmieci znalazły się w lesie. Po kolei podchodzimy do "klasowego wysypiska", bierzemy do ręki jeden z przedmiotów i staramy się opowiedzieć jak to się stało, że znalazł się w lesie, a nie w koszu.
8. Badanie występowania w wierszu "Pieśni o Ziemi" wyrazów z rz.
9. Zabawa Co mówi Ziemia
Siedzimy w kręgu. Po kolei rzucamy kostką nastrojów i zgodnie z wylosowanym symbolem nastroju staramy się wypowiedzieć w imieniu Ziemi.
10. Praca z programem Klik uczy liczyć w zielonej szkole
- Uczniowie zajmują miejsca przy komputerach (co najwyżej po dwoje przy jednym stanowisku)
- Uruchamiają program Klik uczy liczyć w zielonej szkole, na mapie klikają park i wybierają grę - sprzątanie parku. Po wykonaniu zadania wracają do głównego menu (mapy).
- Uczniowie wybierają na mapie staw, puzzle - poziom 10
- Uczniowie wybierają las, odkrywankę - poziom 10
- Uczniowie wybierają łąkę, grę podróżnik - poziom 10
11. Podsumowanie zajęć. Zadanie pracy domowej.

Nauka ortografii zawsze sprawiała i nadal sprawia dzieciom ogromne trudności. Mimo znajomości zasad ortograficznych często popełniają błędy, niewłaściwie je stosując. Jest też wiele dzieci, które tych zasad nie pamiętają. Ponieważ ortografia sprawia uczniom trudności, uczą się jej niechętnie.

Nauka poprawnego pisania z Klikiem jest przyjemnością i zabawą. W programie Klik uczy ortografii mamy dużą ilość gier i zabaw ortograficznych zachęcających dziecko do ciągłego doskonalenia pisowni i do poznawania trudnej polskiej ortografii. Ćwiczenia uwzględniają podstawowe trudności ortograficzne: ó - u, rz - ż, ch - h, pisownia spółgłosek miękkich, pisownia wyrazów wielką literą. Podczas wykonywania ćwiczeń mamy do dyspozycji tablice z regułami ortograficznymi i słownik ortograficzny. Ćwiczenia polegają na układaniu puzzli - przysłów, wyszukiwaniu zwierząt, w których nazwie jest określona trudność, określenie reguły, np. ó wymienne lub niewymienne w wyrazach wyczarowanych przez czarodzieja, podpisywanie obrazków, dobieranie przymiotników do rysunków i połączenie z właściwym rzeczownikiem, uzupełnianie wyrazów i połączenie z właściwym rzeczownikiem, uzupełnianie wyrazów, tekstu, tekst z lukami itp.

Przykład konspektu wykorzystania programu Klik uczy ortografii

Ośrodek tematyczny: Zwierzęta wokół nas

Temat dnia: Wędrówki ptaków

Zapis w dzienniku: Próby odgadywania tytułu utworu muzycznego. Odloty ptaków w wypowiedzi poetyckiej oraz w działalności plastycznej dzieci. Dodawanie do liczby 6 z przekroczeniem progu dziesiątkowego. Układanie opisów ptaków. Wyrazy z ó.

Cele operacyjne:
Uczeń: potrafi podać nazwy ptaków odlatujących, spędzających w Polsce zimę i przylatujących; rozpoznaje ptaki wg cech charakterystycznych; potrafi rozwiązywać zadania tekstowe oraz wykonywać obliczenia w zakresie 20; potrafi współpracować w grupie; dba o estetykę wykonywanych prac.

Metody: rozmowa dydaktyczna, Kosz i walizeczka, pokaz, zabawa "Chór ptaków", "Nosy"

Formy: indywidualna, grupowa, zbiorowa

Środki dydaktyczne: kaseta audio, prezentacja komputerowa, kartki z nazwami ptaków, kartki z opisami ptaków, podręczniki, kartki samoprzylepne

Czas: 4x45'
Przebieg zajęć:
1. Słuchanie utworu Kamila Sainta - Saensa pt. "Ptaszarnia" z cyklu "Karnawał zwierząt". Próby odgadywania tytułu utworu
2. Zabawa "Chór ptaków". Dzieci dostają karteczki z nazwani ptaków (tyle kartek, ile dzieci bierze udział w zabawie i tyle gatunków ile chcemy stworzyć grup). Stoimy w kole. Losowo rozdajemy dzieciom kartki z nazwami ptaków. Zadaniem dzieci jest dobranie się w grupy na podstawie dźwięków wydawanych przez uczestników charakterystycznych dla wylosowanego ptaka, np. wrony kraczą. Po stworzeniu grup sprawdzamy, czy wszyscy trafili do swojego zespołu. Następnie całe zespoły prezentują się.
3. Swobodne wypowiedzi nt. wędrówek ptaków. Ptaki spędzające w Polsce zimę, odlatujące, przylatujące. K.70 ćw. 1
4. Wyraziste czytanie utworu pt. "Odlot szpaków" P. s. 82
5. Rozmowa dotycząca treści utworu
- Jak wyobraża sobie poeta jesienną wędrówkę szpaków do ciepłych krajów?
- W jaki sposób szpaki postanowiły zapłacić za bilet?
- Głośne, jednostkowe czytanie odpowiednich fragmentów wiersza naśladujące rozmowę telefoniczną.
6. Oglądanie prezentacji komputerowej pt. "Ptaki". Zwrócenie uwagi na ptaki odlatujące i zimujące w Polsce. Cechy charakterystyczne wyglądu ptaków.
7. Odgadywanie nazw ptaków na podstawie opisu malowanego słowem. Zabawa "Nosy". K. 70 ćw. 2 i 3
8. Układanie i zapisywanie zdań z podanych wyrazów. K. 71 ćw. 1
9. Ptasie telegramy z ostatniej chwili K. 71 ćw. 2
10. Praca z programem Klik uczy ortografii
- Uczniowie zajmują miejsca przy komputerach (co najwyżej po dwoje przy jednym stanowisku).
- Uruchamiają program Klik uczy ortografii. Wybierają trudność ortograficzną ó - u, a następnie ćwiczenia z ó.
- Uczniowie wykonują kolejne ćwiczenia (karty, puzzle, wyszukiwanie zwierząt, określenie reguły, podpisywanie obrazków, dobieranie przymiotników do rysunków, dobieranie końcówki do podanych cząstek wyrazów, uzupełnianie wyrazów z ó wymiennym, uzupełnianie tekstu wyrazami z ó.
11. O wędrówkach ptaków i dodawaniu do liczby 6 K. M. 43
- rachunek pamięciowy w zakresie 20
- dopisywanie brakujących składników
- rozwiązywanie zadań tekstowych
- zadanie pracy domowej: zadanie 4 i 5
12. Przedstawianie wydarzeń realnych w działalności plastycznej. Odlatują ptaki - wydzieranka.
13. Zadanie pracy domowej: K. 71 ćw. 3, piękne czytanie wiersza, przynieść materiały na karmniki, okruszki.
14. Podsumowanie zajęć - Kosz i walizeczka.

Inne przykłady wykorzystania programów multimedialnych w nauczaniu zintegrowanym można znaleźć na stronie internetowej www.wsip.com.pl

Opracowanie: Urszula Puchalska

Wyświetleń: 10413