Stosowanie anabolików, czyli steroidów anaboliczno - androgennych przez młodzież

Większość ludzi dyskutując o sterydach anabolicznych tak naprawdę nie ma o nich najmniejszego pojęcia. Ujmując to w proste słowa, sterydy anaboliczne są związkami chemicznymi pochodnymi testosteronu i kortykosteroidów- hormonów wytwarzanych przez organizm, których poziom kontroluje mózg za pośrednictwem przysadki mózgowej. Powstają one w laboratoriach poprzez procesy syntezy.

Jedną z wstępnych przyczyn wytwarzania sterydów miało być ich zastosowanie w gerontologii. Miały one umożliwiać starszym pacjentom zachowanie czystej masy mięśniowej pomimo ograniczonego apetytu i braku ruchu. Pozytywny ich wpływ zauważono również w rehabilitacji stanów pourazowych.

W obecnych czasach, kiedy ludzie są opętani obsesją dążenia do celu jak najkrótszą drogą, zażywanie sterydów stało się poważnym problemem. Sterydy stają się coraz popularniejsze nie tylko wśród kulturystów i sportowców, lecz również w środowisku młodzieży, głównie płci męskiej. Badania wykazały, że głównymi powodami ich stosowania jest żądza zdobywania wysokich pozycji sportowych, a przy tym pieniędzy niewielkim kosztem, kompleksy, chęć bycia atrakcyjniejszym, zwiększenie siły i kondycji, poprawa wyglądu poprzez przyrost masy mięśniowej oraz dorównanie i imponowanie kolegom.

Stosowanie dopingu polegającego na sztucznym podwyższaniu (na krótko) w niedozwolony sposób wydolności psychicznej i fizycznej organizmu, głównie za pomocą środków farmakologicznych nie jest obojętne dla zdrowia i życia, bo zaburza homeostazę ustaloną przez organizm. Działanie anabolików zależy od dawki- zupełnie inaczej działają w małych dawkach, a inaczej w dużych. W małych powodują syntezę białek w całym ustroju, co przy odpowiedniej diecie bogato- białkowej daje przyrost masy mięśniowej, wzrost siły mięśni i ich wytrzymałość, skok wzrostu oraz polepszenie samopoczucia i samooceny. Osoby stosujące sterydy zapominają o tym, że efekt anaboliczny nie utrzymuje się wiecznie. Zarówno w trakcie "kuracji", jak i po jej zakończeniu trzeba intensywnie trenować, inaczej figura bardzo szybko "oklapnie". Niezadowoleni ze swego wyglądu młodzi ludzie decydują się wówczas na kolejne kuracje sterydowe- coraz trudniej jest im wyjść z błędnego koła, w którym się znaleźli. Nie wiedzą o tym bowiem, że kiedy zdrowej osobie podaje się z zewnątrz środek hormonalny taki sam lub bardzo podobny do tego, jaki produkowany jest w organizmie przez gruczoły, to po pewnym czasie gruczoły te zanikają. Zanikają nie w sensie dosłownym, zaniknie bowiem ich funkcja, a w najlepszym przypadku zmniejszy się produkcja naturalnych hormonów. Wynika to z prawa biologicznego, które głosi, że narząd, który nie pracuje ulega degeneracji. Nie trzeba chyba, więc uzasadniać, jaką tragedią będzie dla młodych mężczyzn, kiedy funkcja ich gruczołów płciowych zostanie całkowicie lub częściowo zaburzona. Ingerencja z zewnątrz w tak precyzyjny układ hormonalny to "wprowadzenie słonia do składu porcelany".

Młodzież pozostaje jednak niewzruszona zagrożeniami płynącymi z zażywania anabolików, czy to z powodu braku wystarczającej oświaty medycznej, czy też naiwnego przekonania o swej niezniszczalności. Doszło do tego, że substancje dopingowe są traktowane przez młodych jako czynnik absolutnie niezbędny w treningu.

W obecnych czasach, kiedy obsesją staje się kult ciała popyt na anaboliki wciąż rośnie. Dystrybucja najprostszych środków dopingowych w środowiskach przestępczych stała się tak popularna jak handel narkotykami. Z badań wynika, że większość bywalców siłowni miała już kontakt ze środkami dopingującymi, a połowa z nich jest klientami dilerów. Środki te pochodzą głównie z rynków wschodnich. Często są zanieczyszczone chemicznie i bakteriologicznie. Ich przyjmowanie może więc spowodować także zakażenia i alergie.

W Polsce prawo nie zakazuje posiadania ani zażywania sterydów. Prokuratorzy i sędziowie zajmują się środkami dopingującymi tylko wówczas, gdy przyłapani zostaną przemytnicy lub handlarze. Jednak dystrybucji w siłowniach i za pośrednictwem Internetu nikt nawet nie próbuje powstrzymać.

Tymczasem handlarze korzystają z zacierania się granicy między odżywkami i suplementami a środkami dopingującymi. Wiąże się to z tym, że do wielu legalnych produktów, które mają atesty Głównego Inspektora Sanitarnego, dodawane są małe ilości środków hormonalnych, tzw. popychacze. Wszystko po to, by klient szybciej zobaczył efekty swych mozolnych treningów i nie zniechęcał się do kolejnych zakupów. Należy tu dodać, że 60% zażywających kupuje preparaty na czarnym rynku (część jest już zmieszana z odżywkami), a 20% legalnie w aptece.

Lista środków dopingujących jest obszerna i obejmuje m in.:
- środki pobudzające, np. amfetaminę, kokainę, efedrynę
- narkotyczne środki przeciwbólowe, np. morfinę, metadon, petydynę
- środki anaboliczno - androgenne, np. testosteron, stanozonol, nandrol
- środki moczopędne, np. furosemid
- hormony peptydowe, np. hormon wzrostu, erytropoetyna

Środki pobudzające mają bezpośredni wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Zwiększają pobudliwość mózgu i rdzenia kręgowego, objętość wyrzutową serca oraz tempo przemiany materii. Skutki uboczne to: utrata apetytu, bezsenność, dreszcze, nerwowość, podniecenie, nadciśnienie, zaburzenia rytmu serca, obniżenie koordynacji, podwyższenie ciepłoty ciała, zmniejszenie zdolności samooceny.

Narkotyczne środki przeciwbólowe powodują wysokie ryzyko uzależnienia psychicznego i fizycznego, obniżenie sprawności układu oddechowego zaburzenia równowagi, bezsenność, depresję, zwolnienie tętna, zaparcia, zmniejszenie zdolności koncentracji.

Środki moczopędne powodują odwodnienie organizmu, zmniejszenie objętości krwi, skurcze mięśni, zaburzenia pracy nerek, zawroty głowy w pionowej pozycji ciała, zaburzenia rytmu serca, a przedawkowanie nawet zgon.

Środki anaboliczno- androgenne - po ich zastosowaniu uzyskuje się przede wszystkim przyrost tkanki mięśniowej. Skutki uboczne ich stosowania dotyczą zarówno natury psychicznej jak i fizycznej.

Skutki psychiczne to: wzmożona agresywność, irytacja, euforia, wzmożona aktywność, często również stany depresyjne, prowadzące w skrajnych przypadkach do prób samobójczych, huśtawka nastrojów, radość i irytacja na przemian, napady nieuzasadnionego gniewu. Po zaprzestaniu stosowania występuje zwykle depresja, złe samopoczucie, zmęczenie, brak energii, bóle głowy. Występuje wtedy silne pragnienie wznowienia zażywania sterydów, co doprowadza do psychoaktywnego uzależnienia się od sterydów.

Skutki fizyczne:

- wątroba - toksyczne zapalenie wątroby, wewnątrzwątrobowy zastój żółci, wybroczyny i krwawienia wewnątrz wątroby, łagodne i złośliwe nowotwory, plamica wątrobowa,

- układ krążenia - podwyższenie ciśnienia tętniczego, objawiającego się bólami głowy, pogorszeniem wzroku, przerostem lewej komory serca, zawałem serca, udarami mózgu, niewydolnością nerek. Zwiększone krzepnięcie krwi prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i zwiększenia obciążenia serca. Zwiększa się również ryzyko wystąpienia miażdżycy i choroby wieńcowej

- układ kostny - przedwczesne zamknięcie nasad kości długich i zatrzymanie procesu wzrostu, osteoporoza

- układ moczowy - występuje przerost gruczołu krokowego(prostaty) utrudniający oddawanie moczu

- skóra i jej wytwory - trądzik powiększenie porów, co sprawia, że skóra staje się szorstka, rozstępy powstające od szybkiego przyrostu masy mięśniowej, łysienie

- układ odpornościowy - osłabienie układu powoduje zwiększoną podatność na przeziębienia, grypę, anginę, zapalenia płuc zachorowania na żółtaczkę i AIDS

- stawy, ścięgna, tkanka łączna - przeciążenia stawów związane z ciężkim treningiem, jak i ujemnym bilansem azotowym, naderwania ścięgien spowodowane szybkim rozwojem tkanki mięśniowej

- układ wydalniczy - brak równowagi elektrolitowej i wysokie ciśnienie krwi prowadzi do nieprawidłowej pracy nerek objawiającej się w postaci obrzęku, bólami w krzyżu, kolki nerkowej, gorączki i powiększenia nerek

- nowotwory - stwierdzono zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory prostaty, wątroby, płuc, jelita grubego

- skutki uboczne specyficzne dla mężczyzn - rozrost piersi, bezpłodność, zanik jąder, zmniejszenie produkcji hormonów, impotencja, wypadanie włosów

- skutki uboczne specyficzne dla kobiet - zmniejszenie biustu, zakłócenia cyklu miesiączkowego, obniżenie głosu, męskie owłosienie i budowa ciała

- problemy natury prawnej i etycznej - oszustwa, działania wbrew naturze, narażenie się na brak akceptacji, aresztowania

Sposoby przyjmowania - doustnie w postaci tabletek, kapsułek, koktajli lub w postaci iniekcji dożylnych.

Na co należy zwrócić uwagę? - szybki przyrost masy mięśniowej, nieproporcjonalny do czasu poświęconego ćwiczeniom na siłowni.

Nazwy slangowe stosowane przez młodzież - koks, deka, wino, metka, mietek, omka, omen, prima, teściu.

Literatura:
- Biologia- podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, A. Kornaś, M. Kłyś, Nowa Era, W-wa 2003,
- Psychologia wychowawcza 4/1996, M. Mikołajczak, AWF, W-wa
- Mięśnie na koksie, NEWSWEEK- Polska (21.04.02)
- Internet
 

Opracowanie: Henryk Kaak

Wyświetleń: 3725