Scenariusz pokazowej lekcji chemii, również dla obcokrajowców.

■ CELE OPERACYJNE

Uczeń wie:
- Co to jest roztwór
- Jak sporządzić roztwór
- Wie, że pod względem odczynu roztwory dzielimy na roztwory kwasowe, zasadowe, obojętne,
- Poznaje pojęcie i rolę indykatora,
- Poznaje skalę pH,
- Wie jak barwi się wybrany wskaźnik w odpowiednim zakresie pH roztworu,
- Wie jaki jest zakres pH dla odpowiedniego rodzaju roztworu,
- Wie jak zbadać pH roztworu za pomocą wskaźnika,

Uczeń umie:
- Doświadczalnie bada pH roztworu za pomocą soku z czerwonej kapusty,
- Na podstawie zmiany barwy wskaźnika identyfikuje rodzaj roztworu,
- Układa skalę pH na podstawie podanych wartości pH roztworów substancji znanych z życia codziennego,
- Odczytuje, jakie jest pH roztworu wybranych substancji ze skali pH,

■ CELE WYCHOWAWCZE

Uczeń:
- rozwija umiejętność logicznego myślenia
- dokładnie wykonuje doświadczenia,
- dba o ład i porządek podczas ćwiczeń laboratoryjnych,
- współpracuje z zespołem,
- obserwuje, analizuje, wyciąga wnioski z pokazów i doświadczeń,
- postrzega nieznaną sobie chemię jako kolorową, ciekawą i interesującą,
- rozwija zainteresowanie chemią,
- bierze czynny udział w odkrywaniu podstawowych praw przyrody,

■ METODY
- ilustracyjna – pokaz
- naprowadzająca (słowna) – pokazowe wprowadzanie pojęć
- praktyczna – badanie pH roztworu


■ SPRZĘT LABORATORYJNY
- zlewki (44 x 50 / 100ml, 4 x 200ml)
- kolby (7 po 200 / 250ml)
- bibuła nasączona sokiem z czerwonej kapusty
■ ODCZYNNIKI (roztwory)
- mydło / proszek, soda do pieczenia
- słona woda, czysta woda, deszczówka,
- herbata
■ MATERIAŁY
- kartki przylepne podpisane (do podpisania wszystkich naczyń z roztworami) – zał. 1.
- kartki przylepne kolorowe do identyfikacji rodzaju roztworów – zał. 2.
- rozsypanka – zał. 3.
- zdjęcia jak robimy pH wskaźniki – zał. 4
- skala pH do wyświetlenia na ekranie – zał. 5.
- bajka dot. kwaśnych deszczy „Tale Lucy Lake”

■ TOK LEKCJI
Przedstawienie siebie i uczniów z Polski (3), którzy uczestniczą w prowadzeniu lekcji.
– Wprowadzenie pojęć (roztwór, indykator, roztwór zasadowy, kwasowy, obojętny, pH roztworu).

1. Na stole demonstracyjnym stoją trzy zlewki (150ml) z herbatą. Pytam co to jest. (ewentualnie naprowadzamy uczniów na właściwą odpowiedź).
Zapowiadam sporządzanie roztworów herbaty a) z sokiem z cytryny, b) z mydłem. Wprowadzam pojęcie roztwór jako mieszaninę. (Trzecia zlewka z czystą herbatą dla porównania kolorów).
Uczniowie zmieniają miejsca położenia zlewek. Pytam, w której zlewce jest roztwór z cytryną.
Bez trudu uczniowie wskazują właściwe naczynie. Na podstawie zmiany barwy herbaty wprowadzam pojęcie wskaźnik i dzielę roztwory pod względem pH na kwasowy, zasadowy,
obojętny.
Wprowadzam inny indykator – sok z czerwonej kapusty. Na ekranie pokazujemy zdjęcia (zał. 4):
czerwonej kapusty, soku z czerwonej kapusty i jak uczennice nasączają bibułę sokiem.
Pokazujemy tak przygotowane papierki wskaźnikowe.

2. Demonstracja – jak bada się pH roztworów za pomocą papierków pH.
Uczniowie na przykładzie 3 podpisanych roztworów pokazują jak zbadać pH roztworu. Za każdym
razem używają zdania „jak barwi się wskaźnik w roztworze z kwasem / z zasadą / w słonej wodzie” (lub inne).

3. ćw. 1. – Każda z 4 (lub 5) grup uczniów otrzymuje kilka podpisanych pojemników z roztworami, papierki wskaźnikowe, kartki przylepne do wyboru podpisane. (A – acidic/kwas, B – basic/zasada, N - neutral).
Wyjaśniam, że: celem zadania jest
a) zbadanie pH roztworu,
b) zidentyfikowanie rodzaju roztworu (zasada, kwas, czy roztwór obojętny).
Uczniowie i nauczyciel podchodzą do poszczególnych grup pytają o otrzymane kolory.
Przygotowano następujące roztwory dla 4 grup: (nr. zlewki: 1, 2, 3)
- grupa 1: 1)lemon/acid; 2)soda; 3)water
- grupa 2: 1)sea water; 2)soap; 3)vinegar
- grupa 3: 1)rain water; 2)soda; 3)sea water
- grupa 4: 1)vinegar; 2)soap; 3)water

- grupa 1: 1)cytryna/kwas; 2)soda; 3)woda
- grupa 2: 1)woda morska; 2)mydło; 3)ocet
- grupa 3: 1)deszczówka; 2)soda; 3)woda morska
- grupa 4: 1)ocet; 2)mydło; 3)woda

*Roztwory zostały nieco „podrasowane” kwaskiem cytrynowym i sodą, bo w proponowanej postaci (tbl) ich odczyn nie jest czytelny dla wskaźników.

4. ćw. 2 – Rozsypanka (zał. 3). Wyjaśniam, co jest na kartkach i że każda grupa ma za zadanie ułożyć kartki w kolejności od najniższej do najwyższej wartości pH podanej substancji. W ten sposób uformowaliśmy skalę pH. Na ekranie wyświetlam skalę pH (zał. 5) by porównać i by uczniowie odczytali jaka jest wartość pH wybranych przez n-la substancji (np. woda deszczowa)
Wskazuję pH = 7, zaznaczając, że roztwór neutralny ma pH=7.
Staję pod ekranem (ze skalą), pod pH = 7, pytam w którą stronę jest pH kwasów, pokazuję rękoma prawą i lewą; dodaję: pH mniejsze, czy większe od 7. Zapisujemy na tablicy
Roztwór kwasowy ma pH<7, a roztwór zasadowy ma pH>7.
(W zależności od stopnia znajomości języka angielskiego przez uczniów, można wskazać dwa punkty na skali pH<7 i zapytać, w którym punkcie jest mocniejszy kwas. Analogicznie z zasadą)

*Tabele – rozsypanki wydrukowałam na papierze do dyplomów (sztywniejszy i trwalszy papier) i pocięte na paski
np. vinegar | 2.8

5. ćw. 3. – Każda z 4 (lub 5) grup uczniów otrzymuje po 4 pojemniki z roztworami nieznanych substancji (naczynia podpisane 1, do 4), papierki wskaźnikowe, kartki przylepne (po kilka) do wyboru z nadpisami. (acidic / basic / neutral / sea water).
Wyjaśniam, że celem zadania jest:
a) zbadanie pH roztworu,
b) zidentyfikowanie rodzaju roztworu
W zależności od stopnia znajomości języka angielskiego przez uczniów, można zadawać pytania dot. otrzymanych wyników. Można w formie zgadywanki zadawać pytania o pojęcia kluczowe w celu podsumowania lekcji.

Przygotowano następujące nieznane roztwory dla 4 grup, podpisane cyframi 1, 2, 3,
- grupa 1: 1)acid; 2)acid; 3)base
- grupa 2: 1)acid; 2)base; 3)base
- grupa 3: 1)acid; 2)H2O; 3)base
- grupa 4: 1)base; 2)acid; 3)base

6. Bajka „Tale Lucy Lake” dostępna w internecie. Jeśli jest taka możliwość, to po uprzednim nawiązaniu do np. pH wody deszczowej, można zaproponować bajkę.

- Załączniki 1 i 2
A
lemon | pure water
vinegar | acid
B
rain water | base
soap | water
N
baking soda | salt water
sea water | 1 | 2 | 3 | 4

Kw
cytryna | czysta woda
ocet | kwas
Z
deszczówka | zasada
mydło | woda
N
soda do pieczenia | słona woda
woda morska | 1 | 2 | 3 | 4


- Załącznik 3
digestive juice in the stomach | 2.0
lemon juice | 2.3
vinegar | 2.8
carbonate drinks | 3.0
grapefruit juice | 3.1
orange juice | 3.5
tomato juice | 4.2
beer | 4.3
coffee | 4.9
human skin | 5.5
rain water | 6.2
milk | 6.5
pure water | 7.0
blood | 7.4
sea water | 8.5
baking soda | ~9
milk of magnesia | 11.1
soapy water | ~12
household bleach | ~13
liquid drain cleaner | ~14

- Załącznik 4
Zdjęcia czerwonej kapusty, soku z czerwonej kapusty i jak uczniowie nasączają bibułę sokiem.

- Załącznik 5
skala pH

słowniczek
odczyn roztworu – the pH of the solution (roztwór)
pH < 7 – in acid (acidic) - (kwas / kwasowy)
pH > 7 – in basic (zasadowy)
red cabbage juice – sok z czerwonej kapusty
a) vinegar (ocet) b) sea water c) lemon juice, d) baking soda e) soapy water
household ammonia – artykuły gospodarstwa domowego
household lye [lai] - ług (żrąca zasada)
bleach – wybielacz (NaClO)
liquid drain cleaner – (do drenowania)- udrażniacz do rur

Wyświetleń: 345