Wołoszański: Jest rok 1902, pod wpływem języków wschodniosłowiańskich, na ulicach Warszawy i innych miast w Polsce powszechnie słyszymy, jakże charakterystyczne, w wymowie Ł. W tym otoczeniu kształtuje się piosenkarka , tancerka, autorka wielu tekstów, Hanka Ordonówna. Nieprzemijającą sławę dało jej wykonanie piosenki "Miłość ci wszystko wybaczy" z filmu "Szpieg w masce" z 1933 r. Piosenka ta stała się w pewnym sensie wizytówką Hanki Ordonówny i scenicznego ł.
Wykonanie piosenki „miłość ci wszystko wybaczy”

Wołoszański: Niestety, Spółgłoska półotwarta boczna zębowa występowała w języku polskim do lat 50 ubiegłego stulecia. Tradycyjna wymowa Ł była forsowana do połowy XX wieku w środowisku nauczycieli, aktorów i polityków. Współcześnie w wyniku wałczenia <ł> wymawia się jako [w]. Jedynie w dialektach kresowych zachowała się dawna wymowa. Co uwiecznił na filmowej taśmie Sylwester Chęciński w pierwszej części kultowej komediowej trylogii ‘Sami swoi’ Dzisiaj głoska ta jest używana wyłącznie przez aktorów starszego pokolenia i Polaków mieszkających na terenach Litwy i Białorusi.
W latach 90 po upadku ZSRR ze szkól masowo wycofywany jest język rosyjski. Polska ma otwarte okno na świat. Polacy masowo emigrują z kraju i uczą się języków obcych. Największe zainteresowanie wśród Polaków budzą Stany Zjednoczone Ameryki i język angielski.

Max Kolanko: Polacy w USA

Wołoszański: Rodziana w Stanach tzw Polonia amerykańska w duzym stopniu kształtuje i zmienia język polski. Szereg zapożyczeń z języka angielskiego na stałe wchodzi do potocznej polszczyzny.

Piosenka ‘Warszafka’ tylko 2 pierwsze zwrotki.

Wołoszański: Bogaty w historie, deklinacje, koniugacje i cała paletę zasad ortografii, język polski sprawia trudności wielu Polakom. Z powodu różnic zakresu używanego słownictwa i poziomu opanowania gramatyki języka polskiego w społeczeństwie występują zakłócenia w komunikacji międzyludzkiej.

Polak:Więc na osiedlu, rano pod kioskiem, szukałem prace i za gazeta stałem, kiedy osoba moja , osobe twą ujrzała i się w osobie natychmiast zakochała. Wziełem podeszłem , gadam jak ten człowiek. W temacie kobiet nie jestem do niczego. Dlatego czy moglibyśmy razem z panią ten tego? A ona na to, to autentyczny fakt. A ona , że..
Dziewczyna: Nie deprecjonując pańskiego sposobu wysławiania, raczej nie zamierzam kontynuować tego rodzaju znajomości.
Polak:Ja nie rozumie o czym ty do mnie rozmawiasz. Ja nie rozumie o co się ciebie rozchodzi. Jestem Polakiem, po polsku umie, as nie rozumie. Wiec na 8-my marzec kwiata jej kupiłem. W godzine czasu mieszkanie wynajęłem. Rzucam komplementem, że niby cos o nogach. Czy może cos o oczach, czy może o obwodach. A ona, że..
Dziewczyna: Poziom konwersacji mi uwłacza i merytorycznie pozostawia wiele do życzenia
Polak:Ja nie rozumie o co się ciebie rozchodzi. Ja nie rozumie o czym ty do mnie rozmawiasz. Jestem Polakiem, po polsku umie, as nie rozumie. Nie cofnę przeciez do tyłu czasu chyba? Mature już raz zdała moja osoba. Dzięki Romanu nizli nauce. Hymn za to lepiej niż dowolny bliźniak nuce. Tak się zeźliłem, że wnet ja porzuciłem. Wziołem sweter i poszedłem do kina bo pisało, że będzie fajny film. A tam w holu jakis się przepycha, a ja mu mówię ze do góry na balkonie będzie jeszcze duzo miejsc. A on, że….
Dziewczyna:W tym rzędzie dokonano dla niego rezerwacji i nie zamierza dokonywać nieautoryzowanej dyslokacji.
Polak:Ja nie rozumie o co się ciebie rozchodzi. Ja nie rozumie o czym ty do mnie rozmawiasz. Jestem Polakiem, po polsku umie, a nie rozumie. ..Reklamy szły własnie w telewizorze. Wiec się po cole do sklepu kopłem na dworze. Blisko było bo zaraz a propos mojej chaty. W przeciągu tego czasu rozpoczął się już mecz. Wyjełem szalik lecz podnosząc go do góry, przerwali mecz, bo się partyjny zaczął wiec i kolo jakiś rzekł :
Dziewczyna:Podjąłem decyzje, żadna siła nie wytłumaczy nam , ze białe jest białe , a czarna, czarne.
Polak ; I to rozumie. Wiem o co mu się rozchodzi. Przeciez to wszystko , prawda jest oczywista. Bo wszak bynajmniej jestem Polakiem. Po polsku umie i go rozumie.

Wołoszański: z pomocą Polakom, W szranki z błędami językowymi staje Jan Franciszek Miodek, polski językoznawca, profesor i dyrektor Instytutu Filologii Polskiej, Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk i Rady Języka Polskiego; popularyzator wiedzy o języku polskim.

Jan Miodek: Witam państwa! Ciesz się bardzo , że wśród widzów jest tak wiele młodzieży. Proszę państw wiecie doskonale , że teraz młodziez tak dalece posunęła język polski do przodu, że ja postanowiłem poprowadzic nowy program „Obczyzna polszczyzna”. Już państwu tłumacze dlaczego, otóż wyobraźcie sobie , że młodzież teraz sobie utrudnia. Za moich czasów jak chciało się komus powiedzieć idź sobie, to się mówiło idź sobie, a teraz proszę państwa wiecie jak młodieź teraz mówi, ja pozwole sobie posłużyć się pomoca naukową. Młody człowiek nie powie teraz idź sobie tylko powie turlaj stary do Betlejem! Ale proszę państwa to jeszcze nic proszę państwa jak się widziało takiego człowieka jak Tofik to się mówiło jesteś brzydki. A dzisiaj szanowni państwo, dzisiaj młody człowiek powie, znowu musze do pomocy naukowej bo to nie jest do zapamiętania powie: Jak byłes mały to Ci się kołyska zapaliła i stary gasił Cię łopatą . Proszę państwa jakiez to poetyckie, prawda?! I obrazowe. Szanowni pańswo, ja bardzo lubię młodzież, żeby była jasność.
Ale oto proszę państwa pierwszy rozmówca z problemem językowym. Witam pana serdecznie.

Scisły Heniek:Dzien dobry! Witam prezesa!
Miodek: Proszę pana to jakas pomyłka ja jestem profesorem a nie prezesam
Heniek: AAAA to ja nie wiedziałem , a nie to ja bardzo przepraszam! Witam profesora prezesa jasnie wielmożnego! To mowie ja. Eustachy motyka dla przyjaciół Scisły Heniek. Otóż ja mam taki problem jak się mówi przyszłem czy przyszedłem.
Miodek proszę pana ,pan przyszedł.
Heniek : Panie A skad pan wie co ja tu w Popowie zrobiłem a jak ja tu przyszł.
Miodek: Pan przyszedł. Forma przyszłem jest nieprawidłowa. Proszę pamiętać o tym proszę państwa. ona przyszła on przyszedł Cząstkę -ed- dodaje się tylko w rodzaju męskim.
Poszedłem, szedłem Ale poszłam , szłam
Heniek A nie ona to znaczy się mucka to ona tak szła , szła aż w szkode wlazła. To mowiłem ja. Dziekuje bardzo i pozdrawiam rodzine z Popowa.

Miodek: Dziekuje bardzo za telefon , kolejny rozmówca. Witam serdecznie!
Krystyna z Gazowni: Dzien dobry panie profesorze. Mówi Krystyna z gazowni. Panie profesorze mam bardzo poważny i zasadniczy problem natury ortograficzno leksykalno wymowny włączam czy wlanczam swiatlo w wc?
Miodek: Pani Krystyno. To o czym pani mówi jest to skutek zmiany jednej głoski. Często słyszymy mało staranną wymowę różnych wyrazów i mówimy włanczać (zamiast włączać, które powinno być wymawiane 'włonczać', bo przed spółgłoskami t, d, c, dz, cz, dż samogłoski nosowe 'ą' i ' ę' wymawiamy jako 'on', 'en'. Użycie włanczać odbiega od standardowej wersji polszczyzny i to zawsze, bez względu na to, czy pojawiają się w kontaktach oficjalnych, czy nieoficjalnych między nadawcą a jego odbiorcą jest Rażące. Wprawdzie zmiana jednej głoski w omawianym wyrazie nie wpływa na sens i znaczenie całych zdań, ale na pewno świadczy o niepoprawności językowej. Mamy tu zapewne przykłady trudnych do przezwyciężenia przyzwyczajeń fonetycznych nie uświadamianych sobie przez mówiącego, wyniesionych z domu rodzinnego czy środowiska, w którym się wychował . Aby nie być posądzonym o błędne użycie takich wyrazów, warto zwrócić uwagę na swój sposób mówienia.
włączać - czytaj 'włonczać' (czasownik niedokonany): Zarząd Spółdzielni włącza (czytaj 'włoncza') się do prac porządkowych
- włączyć - czytaj 'włonczyć' (czasownik dokonany): Muszę włączyć (czytaj 'włonczyć') komputer.
Krystyna: Dziękuję bardzą panie profesorzę. Ale mój mąż to i tak zawsze pstryka światłem w łazience Do widzenia.

Miodek:,do widzenia szanownej pani. Halo, Halo kolejny rozmówca słucham pana.
Pupil: Witam! Siema!. Proszę o wyjaśnienie pisze i jest napisane! Dla mnie pisze jest OK. Zawsze pytam co tam pisze. Na polaku ciagle mnie poprawia. Mam tego dosyc. Czego ona chce ? Ale nie, zawsze tylko, jest napisane jest napisane, jest napisane!!!!
Miodek: Chociaż jestem osobą tolerancyjną, jeśli chodzi o poprawność językową - nie sądzę, aby kiedykolwiek normą potoczną stało się słowo „poszłem”, o to pytał pan Henryk. Natomiast „pisze” staje się dopuszczalne i wkrótce będzie normą potoczną. Człowiek pisze w gazecie. Gazeta zatem „pisze” – takiego skrótu myślowego używamy i w jakimś sensie jest to logiczne.
Pupil; Ok. dzieki. Kapuje , Nara , pozrdowionka





Wołoszański: Drodzy państwo a jak wy mówicie przyszłem czy przyszedłem, pisze czy jest napisane. Granica między błedem a ewolucja języka jest bardzo cienka. Jeśli językoznawcy mówią to "bardzo powszechny w mowie potocznej błąd" to powinniśmy dalej traktować go jako błąd i go unikać. Jeśli natomiast powiedzą "ten bardzo powszechny zwrot stał się już na tyle powszechny, że można go wpisać do norm/wyjątków", to możemy sobie używać go do woli????? Drodzy państwo zamiast przyjmować powszechnie używane błędy, należałoby uczyć się poprawnej polszczyzny... bilet do kina 15 zł, bilet do teatru 50 zł, dobra ksiązka 40 zł poprawna polszczyzna - BEZCENNE. Pamiętajmy mowa jest srebrem a milczenie złotem.

Wszyscy wychodzą i śpiewają refren piosenki Song o ciszy.
KONIEC

Wyświetleń: 387